ANTROPOPRESJA PRZEMYSŁOWA
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA 1760 – 1830
· całokształt przemian technicznych, ekonomicznych oraz społecznych związanych z powstawaniem przemysłu fabrycznego i nowoczesnej cywilizacji przemysłowej.
· Najwcześniej, ok. 1760–1830, rewolucja przemysłowa dokonała się w Anglii. Wśród wielu wynalazków, które się tam wówczas pojawiły, zasadnicze znaczenie miały innowacje w hutnictwie, włókiennictwie i energetyce.
· W hutnictwie główną rolę odegrały nowe metody wytapiania i obróbki żelaza. Zastąpiono węgiel drzewny węglem kamiennym i koksem. Skonstruowano nowy typ pieców (wielkie piece), a także pieców do rafinacji surówki żelaza (piece pudlingowe) i zastąpiono kucie walcowaniem.
· Pozwoliło to na wytwarzanie dużych ilości produktów o jednakowych właściwościach i zapoczątkowało erę masowej produkcji żelaza.
· Rozwojowi hutnictwa towarzyszyło powstanie górnictwa węgla kamiennego i szybki wzrost wydobycia tego surowca.
o Zużycie węgla kamiennego w Wielkiej Brytanii:
§ 1800 - 10 mln ton
§ 1856 - 60 mln ton
§ 1869 - 97 mln ton
§ 1900 - 167 mln ton
§ 1913 - 189 mln ton
§ 1929 - 176 mln ton
§ 1950 - 194 mln ton
· Przewrót w energetyce dokonał się w wyniku zastosowania maszyny parowej do napędu urządzeń mechanicznych w górnictwie, hutnictwie, włókiennictwie, następnie w innych dziedzinach produkcji, na końcu w transporcie. Pierwsza użyteczna maszyna parowa została uruchomiona 1770; wynalazek ten doprowadził do znacznego uniezależnienia źródła energii od warunków naturalnych.
· W przemyśle włókienniczym najważniejszym procesem rozwojowym była mechanizacja pracy.
o Jej początki nastąpiły wraz z pojawieniem się maszyn przędzalniczych i mechanicznych warsztatów tkackich w 2. połowie XVIII wieku.
o Zastosowano maszyne parowa do napędu urządzeń przędzalniczych i tkackich:
§ 1830 - 3000 maszyn parowych
§ 1870 - 50 000-100 000 maszyn parowych
· 1712 – tłokowa maszyna parowa atmosferyczna, do pompowania wody z kopalni (Thomas Newcomen - Anglia).
· 1720 – wiertarki do metali i obrabiarki do kół zębatych,
· 1732 – maszyna parowa (Newcomena) do napędu maszyn obrotowych (Darby - Anglia).
· 1733 – mechaniczne czółenko tkackie (Kay - Anglia),
· 1735 – wytop żelaza tylko przy użyciu koksu (Darby - Anglia),
· 1754 – pierwsza walcownia żelaza (H. Cort)
· 1761 – maszyna do urobku węgla (M. Menzies - Anglia)
· 1764 – przędzarka mechaniczna (Hargreaves - Anglia)
· 1769 – przemysłowa maszyna parowa (Watt - Anglia)
· 1800 – bateria elektryczna (Volta - Włochy)
· 1808 – kolej parowa na szynach (R. Trevithick - Anglia)
· 1825 – pierwsza publiczna linia kolejowa Stockton – Darlington (G. Stephenson - Anglia) - Prowadzony przez Stephensona parowóz Locomotion ciągnął 80 ton ładunku węgla i mąki na odcinku 15 km przez ponad dwie godziny, osiągając na jednym z odcinków prędkość 39 km/h.
· Skutki:
o Spalanie węgla zwiększyło zanieczyszczenie powietrza – na szerszą skalę pojawiły się:
o zapylenie (spalanie metanu z niedoborem tlenu)
o smog.
Wzrost zanieczyszczenia powietrza
• gazy pochodzące ze spalanego węgla - do 4% wagi węgla
• pyły z produkcji hutniczej - 8-10% wagi wyprodukowanej surówki
• rozwój przemysły chemicznego
• wzrost ilości odpadów przemysłowych
Zanieczyszczenie rzek w Anglii - pomór ryb w latach 1820-1830.
Druga REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA 1870 – 1914
• 1829 – pierwszy silnik elektryczny (Jedlicka)
• 1832 – pierwsza prądnica prądu zmiennego (Pixii - Francja)
• 1853 – lampa naftowa (Ignacy Łukasiewicz - Polska),
• 1854 – wydobycie i przetwarzanie ropy naftowej (Łukasiewicz - Polska), pierwsza żarówka elektryczna (Goebel - Niemcy),
• 1856 – masowa produkcja stali (Bessemer - Anglia),
• 1875 – pojazd z silnikiem benzynowym (Austria),
• 1879 – lokomotywa elektryczna (Niemcy), żarówka elektryczna (Edison - USA),
• 1885 – samochód z silnikiem benzynowym (Benz - Niemcy),
• 1901 – nawiązanie łączności radiowej poprzez Atlantyk (Marconi - Włochy),
• 1903 – samolot: pierwsze udane loty (Wright, Hawk - USA),
• 1934 – sztuczna promieniotwórczość (Curie - Francja).
• 1942 – pierwszy reaktor jądrowy (Fermi, Chicago),
• 1945 – bomba atomowa (Oppenheimer - USA),
• 1948 – tranzystor (USA),
• 1971 – pierwszy mikroprocesor (USA),
• 1981 – pierwszy w świecie komputer osobisty (IBM PC),
Przemysł czynnikiem zmian zachodzących w środowisku
• Zmiany w skali globalnej spowodowane wykorzystaniem paliw kopalnych: początkowo węgla a potem ropy naftowej, jej pochodnych i gazu ziemnego :
• efekt cieplarniany – globalne ocieplenie
• zanik warstwy ozonowej
• zakwaszenie środowiska (efekt regionalny)
Globalne ocieplenie- Hipotezy globalnego ocieplenia próbują wytłumaczyć dlaczego średnia globalna temperatura wzrosła od końca 19 wieku do początku 21wieku o 0,7st. C i ocenić w jakiej mierze efekt ten jest wywoływany przez działalność człowieka.
Przyczyny zmian klimatycznych
Roczna emisja substancji gazowych do atmosfery
Efekt cieplarniany- w atmosferze zidentyfikowano ponad 30 gazów szklarniowych.
Efekt cieplarniany
Skutkiem może być:
• wymieranie gatunków,
• ubożenie gleb,
• niedobory wody na obszarach, gdzie dotychczas nie było z nią kłopotów,
• anomalie klimatyczne,
• zmniejszenie się powierzchni lądów, w tym obszarów możliwych do zasiedlenia
• Wzrost globalnej średniej rocznej temperatury powietrza od 1,4 do 5,8°C w okresie 1990–2100 (jeżeli koncentracja gazów cieplarnianych podwoi się).
• Wzrost poziomu morza od 9 do 88 cm w okresie 1990–2100 na skutek termicznej ekspansji oceanów oraz topnienia lodów. Wzrost poziomu morza może mieć negatywny wpływ na infrastrukturę energetyczną, przemysłową i transportową, siedliska ludzkie, system ubezpieczeń majątkowych oraz turystykę.
• Zmiany cyrkulacji atmosferycznej wpływające na warunki klimatyczne w różnych regionach świata oraz zmiany w cyrkulacji oceanicznej, która będzie zaburzać przebieg prądów morskich.
• Zmiany w reżimie opadów, co wpłynie na częstość i zasięg występowania susz i powodzi oraz związanego z tym ograniczania w dostępie do zasobów wodnych niektórych regionów świata.
• Zanik lodowców górskich, zmniejszanie pokrywy śnieżnej, zmniejszenie zasięgu lodu morskiego i kurczenie się wiecznej zmarzliny.
• Spadek produkcji rolnej w strefie międzyzwrotnikowej, co wiąże się z rozszerzeniem strefy głodu przy jednoczesnym wzroście produktywności rolniczej strefy umiarkowanej.
• Zmiany w składzie gatunkowym wielu ekosystemów (takich jak lasy, rafy koralowe).
• Zwiększenie zagrożenia zdrowia społeczeństw przez rozszerzenie się zasięgu występowania chorób.
Sprzężenia zwrotne - a postęp ocieplenia
• Geofizyczne sprzężenia zwrotne, które bezpośrednio wpływają na system radiacji:
• Przykładem takiego sprzężenia dodatniego (czyli potęgującego efekt) jest wzrost zawartości pary wodnej spowodowany wzrostem temperatury i parowania (emisja najważniejszego gazu szklarniowego do atmosfery) i powodujące dalsze nasilenie efektu cieplarnianego.
• Drugim, najbardziej dyskusyjnym przykładem jest zwiększony rozwój chmur. Chmury zmniejszają dopływ promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi przez pochłanianie i odbijanie energii promienistej w zakresie krótkofalowym, co powoduje ochłodzenie atmosfe...
kris80180