1. Pojęcia: gospodarka finansowa, finanse publiczne, publiczna działalność finansowa,system finansów publicznych.
Prawo finansowe to zespół norm prawnych które reguluje publiczną działalność finansową jest to proces gromadzenia środków pieniężnych i ich wydatkowania. Taka działalność prowadzi każde państwo UE Prawo finansowe to zespół norm prawnych które reguluje publiczną działalność finansową jest to proces gromadzenia środków pieniężnych i ich wydatkowania. Taka działalność prowadzi każde państwo UE
2. Definicja publicznej działalności finansowej i jej elementy składowe.
techniczny – proces gromadzenia i wydatkowania
ekonomiczny – ile zabiera państwo dla siebie produktu krajowego brutto ile przejmuje np. przez podatki i jak nim dysponują podmioty działalności publicznej(redystrybucja produktu krajowego brutto)
polityczny- to cele które każde państwo stawia sobie prowadząc działalność finansową, każde państwo może mieć inną zależy to od charakteru bądź kierunku polityki
3. Funkcje publicznej działalności finansowej.
-fiskalna
-stymulacyjna
-redystrybucyjna redystrybucja produktu krajowego brutto
-informacyjno – kontrolna
4. Funkcja stymulacyjna publicznej działalności finansowej i jej instrumenty.
Sprowadza się ona do wywoływania lub zwiększania za pomocą konstrukcji podatkowych, zjawisk korzystnych dla społeczeństwa i gospodarki, oraz chamowania i likwidowania zjawisk szkodliwych.
5. Pojęcie bodźców prawno- finansowych.
wszelkie rozwiązania prawno- finansowe które poprzez obietnice korzyści finansowej lub poprzez zagrożenie sankcją finansową mają wywoływać skutek w postaci nasilenia zjawisk korzystnych i chamować zjawiska niekorzystne
6. Klasyfikacja bodźców prawno- finansowych.
- pozytywne (pobudzające) które zachęcają do działania
- negatywne (zniechęcające)
- pozytywno - negatywne
ze względu na charakter
-intensyfikujące ( zachęcają do wzmożonego wysiłku)
- sterujące te które zachęcają do dokonywania określonego wyboru
sposób wskazania adresata
- indywidualne
- zbiorowe
ze względu na instytucje prawno -finansowe wykorzystywane do uruchomienia bodźca
- celne
- dewizowe
- cenowe
- kredytowe (dopłaty do kredytu)
ze względu na sposób działania
-zamierzone
-niezamierzone
7. Warunki skutecznego funkcjonowania bodźców prawno- finansowych ( wewnętrzne i zewnętrzne)
Warunki wewnętrzne:( cechy bodźca tkwiące w samym bodźcu)
-stabilność bodźca (powinien na tyle długo funkcjonować żeby adresat miał pewność że spotka do dolegliwość lub korzyść finansowa w ramach tego mamy również stabilność bazy bodźcowej jest to moment od którego bodziec zaczyna działać)
- siła bodźca ( powinien być na tyle silny aby osiągnąć próg bodźcowy czyli minimum korzyści lub dolegliwości finansowej która jest odczuwalna dla adresata -->zachowanie zgodne z bodźcem powinno być opłacalne dla adresata )
-realność bodźca ( musi być możliwy do zrealizowania )
- progresywność bodźca ( kara lub nagroda finansowa powinny wzrastać w miarę wzmożonego wysiłku)
- bez limitowość bodźca ( bodziec nie powinien się zatrzymywać)
- bezkonfliktowość bodźca ( na danym odcinku istnieją co najmniej dwa bodźce z których jeden jest tak silny że zagłusza działanie pozostałych, teoretycznie istnieje możliwość funkcjonowania takich dwóch bodźców ale jest to nieopłacalne dla adresata)
Warunki zewnętrzne:(okoliczności w których bodziec funkcjonuje)
-sytuacja rynkowa (stabilność prawa cen oraz pieniądza)
-należyty stopień przygotowania adresatów do odbioru bodźców (adresat musi o nim wiedzieć)
-rygorystyczne i konsekwentne przestrzeganie przepisów
-model zarządzania
8. Nieprawidłowości w działaniu systemu bodźcowego.
-konfliktowość w systemie bodźcowym
-sprzeczność (na danym odcinku istnieją dwa bodźce ale jeden logicznie uniemożliwia działanie drugiego)
-pojawienie się antybodźców ( sytuacja stworzona prawem która uniemożliwia lub blokuje działanie innych bodźców )
-obojętnienie na odcinkach nie bodźcowych np. pracownicy pracują byle jak dlatego że wynagrodzenie dostają nie na jakość ale na ilość
-naturalizacja bodźców ( funkcjonuje ta długo jak adresat przyzwyczaja się do istnienia bodźca)
9. Podstawowe pojęcia ustawy o finansach publicznych.
- sektor finansów publicznych,
- środki publiczne,
- wydatki publiczne,
- rozchody publiczne,
- deficyt sektora finansów publicznych,
- nadwyżka sektora finansów publicznych,
- państwowy dług publiczny
10. Pojęcie sektora finansów publicznych.
- To zbiór państwowych i samorządowych osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, finansowanych głównie lub wyłącznie ze środków budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego wykonujących zadania na zasadach niekomercyjnych.
- Sektor finansów publicznych tworzą:
a) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały;
b) gminy, powiaty i samorząd województwa, zwane dalej „jednostkami samorządu terytorialnego”, oraz ich związki;
c) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;
d) państwowe i samorządowe fundusze celowe;
e) państwowe szkoły wyższe;
f) jednostki badawczo- rozwojowe;
g) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
h) państwowe i samorządowe instytucje kultury;
i) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;
j) Narodowy Fundusz Zdrowia;
k) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
l) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
11. Środki publiczne i ich legalna klasyfikacja.
środki publiczne ( nie ma def. )
dzielimy na: a) dochody b) przychody c) środki pochodzące za granicy nie podlegające zwrotowi
art. 5 wymienia najważniejsze środki publiczne
Środki publiczne przeznacza się na: a) wydatki publiczne (mają charakter ostateczny nie podlegają zwrotowi) b) rozchody publiczne ( efekt zaistnienia zwrotnych operacji np. spłata pożyczki)
Kryterium podmiotowe:
1. pobierane od osób fizycznych
2. pobierane od osób prawnych i jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej
Kryterium rodzaju budżetu, do którego odprowadzane:
3. budżetu państwa
4. budżetów samorządowych
Kryterium funkcji:
5. zasadnicze – głównym celem cel fiskalny, dostarczanie środków do realizacji zadań np. podatki
6. uboczne – podstawowym celem cel inny niż fiskalny np. grzywny
Kryterium ostatecznego pobrania:
7. bezzwrotne – raz uiszczone nie zostają zwrócone podmiotowi np. podatki
8. zwrotne – przejściowo zasilające budżet np. pożyczki
Kryterium wzajemnego świadczenia:
9. odpłatne
10. nieodpłatne
Kryterium możliwości egzekwowania:
11. przymusowe – mogą być pobrane w drodze egzekucji administracyjnej np. grzywny
12. dobrowolne – nie mogą być egzekwowane w drodze przymusu np. darowizny
Kryterium obligatoryjności:
13. obligatoryjne – obowiązujące przepisy prawne nakazują pobieranie
14. fakultatywne – obowiązujące przepisy dają możliwość przy spełnieniu dodatkowych warunków
Kryterium okoliczności poboru:
15. zwyczajne – pobierane w normalnych, powtarzających się sytuacjach
16. nadzwyczajne – wprowadzane w szczególnych okolicznościach
17. pobierane w sposób powtarzający się – np. podatek z tytułu prowadzonej przez podmiot działalności gosp.
18. pobierane sporadycznie
Kryterium dochodów własnych i zasilających (zewn.):
19. własne – określone jako własne w przepisach
20. zasilające – dotacje i subwencje
Kryterium pochodzenia:
21. krajowe
22. zagraniczne
Przeznaczenie środków publicznych:
23. wydatki publ.
24. rozchody publ.
12. Dochody publiczne w ujęciu ustawy o finansach publicznych i w ujęciu doktryny.
dochody określone są poprzez wskazanie poszczególnych dochodów w art. 5.2
1.daniny publiczne do których zalicza się podatki składki opłaty oraz inne świadczenia pieniężne których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw niż ustawa budżetowa, zwanych dalej „odrębnymi ustawami”
2.inne dochody należne na podstawie odrębnych ustaw, budżetowi państwa, jednostkom samorządu terytorialnego oraz innym jednostkom sektora finansów publicznych
3.wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych.
4. Dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych do których zalicza się w szczególności:
a)wpływy z umów najmu dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze
b)odsetki od środków na rachunkach bankowych
c)odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych
d)dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych.
5. spadki zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych.
6.odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych.
7.kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji
8.dochody ze sprzedaży majątku rzeczy lub praw niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b
9.inny dochody należne jednostkom sektora finansów publicznych określone w odrębnych przepisach lub umowach międzynarodowych.
Podzielić je można na dwie grupy
-daniny publicznego
-inne dochody które można podzielić na 5 grup
1.dochody z mienia będącego własnością państwa, samorządu lub innych jednostek sektora finansów publicznych a także ze sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych i praw majątkowych jeśli sprzedaż nie jest dokonywana w ramach prywatyzacji majątku skarbu państwa i samorządu terytorialnego ani w ramach obrotu papierami wartościowymi.
2.wpływy z tytułu sprzedaży towarów i usług świadczonych przez jednostki samorządu terytorialnego.
3.kwoty uzyskane przez jednostki samorządu terytorialnego z tytułu gwarancji,poręczeń i odszkodowań.
4.dochody ze sporadycznych czynności cywilnoprawnych np. darowizna pieniężna.
5.dochody które nie zostały wskazane imiennie.
13. Pojęcie dochodów publicznych i przychodów publicznych.
Dochód publiczny – dochód uzyskany przez państwo i samorządy.
Wśród dochodów publicznych można wyróżnić:
· daniny publiczne- podatek, akcyza i cło to przykłady daniny publicznej. Są nakładane obowiązkowo i podmiot nie otrzymuje w zamian żadnej korzyści;
· dochody publiczne z majątku i praw majątkowych – rezultat zaangażowania majątku Skarbu Państwa w procesy gospodarcze;
· pozostałe dochody – opłaty i składki na fundusze publiczne.
14. Teoretyczna klasyfikacja dochodów publicznych ( rożne kryteria podziału).
1 Ze względu na podmioty od których są pobierane:
a) pobierane od osób fizycznych
b) pobierane od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej .
2. Ze względu na rodzaj budżetu do którego są odprowadzane:
a) dochody budżetu państwa
b) dochody budżetów samorządowych
3. Ze względu na kryterium funkcji ( zadań ) :
a) zasadnicze ( takie których głównym celem jest cel fiskalny)
b) uboczne (realizacja innych celów niż cel fiskalny np. cele represyjne bądź prewencyjne grzywny, mandaty)
4. kryterium ostatecznego pobrania dochodu:
a) dochód bezzwrotny ( podatki, cła, opłaty)
b) dochód zwrotny ( pożyczki, kredyty)
5. kryterium wzajemnego świadczenia:
a) odpłatny
b) nieodpłatny
6. Ze względu na możliwość egzekwowania dochodów:
a) dochody przymusowe
b) dochody dobrowolne
7. Można też dokonać podziału dochodów na:
a) obligatoryjny ( nakazują pobranie jakiegoś dochodu)
b) fakultatywny ( dają możliwość pobrania dochodu)
8. Ze względu na okoliczności ich pobrania:
a) zwyczajne
...
gosicka