Modlitwa mistyczna
Ewa Leśniewska OCDS
Kontemplacja wlana jest źródłem modlitwy mistycznej. Kontemplacja wlana wg F. Naval to:
"poznanie o charakterze intuicyjnym, dotyczące prawd Bożych, połączone z bardzo intensywną miłością Boga, które staje się udziałem człowieka w sposób jawnie nadprzyrodzony,dzięki wyższym darom Ducha Świętego."
Modlitwa mistyczna jest specjalnym doświadczeniem religijnym, czysto chrześcijańskim, ukrytym na szczytach życia duchowego. Jest tajemniczą rzeczywistością Bożej łaski w duszy i nadprzyrodzonym komunikowaniem się z Bogiem. Modlitwa mistyczna jako "poufne i przyjacielskie z Bogiem obcowanie" jest owocem miłości wzbudzonej w duszy przez Ducha Świętego. Charakterystyka stopni modlitwy mistycznej wg opisów św. Teresy z Awili:
1. Skupienie bierne
2. Modlitwa odpocznienia
3. Zjednoczenie proste
4. Zjednoczenie ekstatyczne (pełne)
5. Zjednoczenie przemieniające
Skupienie bierne
Twórcą tego skupienia w duszy jest sam Bóg. Przejście od modlitwy skupienia czynnego do modlitwy skupienia biernego jest spontaniczne i prawie niezauważalne. Intelekt staje się skłonny do upraszczania swojej działalności ale pozostaje zdolny do rozważania. Doświadczenie Bożej obecności jest stosunkowo słabe. Jest to początek dalszych łask i głębszego doświadczenia Boga. Skupienie bierne jest wstępem do kontemplacji wlanej.
Modlitwa odpocznienia
Bóg ogarnia w człowieku całą dziedzinę woli. Rozważanie dyskursywne staje się niemożliwe. Bóg udziela duszy głębokiego pokoju. Intelekt uzyskuje nowe światło w poznaniu Boga. Sprawia ono niewyrażalne uczucie obecności Bożej. Następuje intuicyjne, ogólne poznanie Boga, bez posługiwania się pojęciami. Wola jest związana z Bogiem w skupieniu i odpocznieniu, podczas gdy intelekt i pamięć pozostają wolne i przeszkadzają w modlitwie przez poruszenia i dociekania. Modlitwa odpocznienia idzie w parze z procesem biernego oczyszczenia zmysłów, dlatego może towarzyszyć jej oschłość.
Zjednoczenie proste
W modlitwie zjednoczenia prostego wszystkie wewnętrzne władze duszy są utkwione w Bogu, wolne pozostają jedynie władze ciała.Znakiem rozpoznawczym tego stopnia modlitwy mistycznej są:brak roztargnień na modlitwie (władze wewnętrzne wyobraźnia i pamięć są utkwione w Bogu, w stanie zjednoczenia roztargnienia są psychologicznie niemożliwe).absolutna pewność zjednoczenia z Bogiem, brak jakichkolwiek wątpliwości w tym względzie.brak znużenia.
Zjednoczenie ekstatyczne (pełne)
W tym zjednoczeniu udzielanie się Boga duszy, na skutek wlania miłości i światła, jest tak intensywne, że naturalne władze pozostają w zupełnej bierności. Działanie nadprzyrodzone jest istotne, zawieszenie władz jest jego skutkiem a zjawiska występujące w sferze cielesnej drugorzędne. Zjednoczeniu ekstatycznemu (jak wskazuje nazwa) towarzyszą ekstazy, tj. stan, w którym wszystkie energie duszy tak są utkwione w jakimś przedmiocie, że osoba staje się bardziej lub mniej niezdolna do odbierania i odczuwania zewnętrznych bodźców zmysłowych. Stan duchowych zaręczyn charakteryzuje się pewnością osiągnięcia jeszcze wyższego stopnia zjednoczenia i pokojem płynącym z odczuwania Bożej obecności. Skutki Bożego obdarowania sprawiają większe:
· - poznanie siebie,
· - swoich braków,
· - swojej nicości,
· - odczucie potrzeby łaski,
· - poczucie pokoju i ufności Bogu,
· - uczucie miłości i pragnienie oddania się Bogu,
· - żarliwość i radykalizm w pełnieniu własnych obowiązków,
· - pragnienie większego zjednoczenia z Bogiem,
· - oczyszczenie duszy,
· - doświadczenie radości i słodyczy w cierpieniu.
Zjednoczenie przemieniające Przez całkowite zjednoczenie ze Sobą w tzw. małżeństwie duchowym Bóg sprawia w duszy:
· - całkowite przekształcenie woli i wszystkich władz duszy dla wyłącznego praktykowania miłości.
· - Duch Święty sprawia, że człowiek nabywa nowego sposobu działania, całkowicie biernego,
· - następuje stałe zjednoczenie duszy z Bogiem we wzajemnym oddaniu się,
· - następuje pełniejsze uczestnictwo w życiu Boga,głębsze poznanie Jego atrybutów (tu najważniejsze jest poznanie wszystkich trzech Osób Trójcy Przenajświętszej, Ich wzajemnej relacji, życia wewnętrznego i wejście w życie trynitarne Boga).
Opracowano na podstawie: Jerzy W. Gogola OCD, Teologia komunii z Bogiem, Kraków 2001.
paris_four_hundred