5.pdf

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego

szyi i koƒczyn górnych, zwiàzane z pracà

Streszczenie raportu Agencji

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych,

zwiàzane z pracà, nale˝à do najpowszechniejszych chorób zawodo-

wych i dotyczà milionów europejskich pracowników we wszystkich

sektorach zatrudnienia. W niniejszej publikacji z serii Fakty ( Facts )

przedstawiono g ¸ ówne wnioski z raportu Agencji, którego celem

by ¸ a ocena rozmiaru, przyczyn i sposobów zapobiegania temu

problemowi.

Rozmiar problemu

Istniejà przekonywajàce dowody w obr´bie Unii Europejskiej, ˝e cho-

roby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych, zwià-

zane z pracà, stanowià powa˝ny problem w odniesieniu do zdrowia

pracowników i kosztów miejsca pracy. Rozmiar tego problemu

prawdopodobnie jeszcze si´ zwi´kszy, poniewa˝ pracownicy sà co-

raz bardziej nara˝eni na czynniki powodujàce te choroby.

Dane z krajów skandynawskich oraz Holandii wskazujà, ˝e koszty

zwiàzane z wymienionymi chorobami wynoszà 0,5 ÷ 2% produktu

krajowego brutto.

Chocia˝ badania wykaza ¸ y, ˝e omawiane choroby dotyczà znaczàcego

odsetka pracowników we wszystkich paƒstwach cz ¸ onkowskich Unii

Europejskiej, to zg ¸ oszony zasi´g wyst´powania w poszczególnych

paƒstwach jest doÊç zró˝nicowany. BezpoÊrednie porównanie zebra-

nych i przeanalizowanych na ró˝ne sposoby danych jest trudne i nie

wiadomo, czy dane te sà wiarygodne. Rezultaty badaƒ opartych

na tym samym schemacie wykaza ¸ y du˝e ró˝nice. WyjaÊnienie

przyczyn rozbie˝noÊci wymaga dalszego rozpatrzenia.

Grupy ryzyka

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych,

zwiàzane z pracà, mogà wyst´powaç u pracowników wszystkich za-

wodów i sektorów zatrudnienia. Jednak niektóre grupy zawodowe

wydajà si´ szczególnie nara˝one.

Dogrup wysokiego ryzyka oraz specyficznych ibardziej nara˝onych ga ¸ ´zi

przemys ¸ u nale˝à:

rolnictwo, leÊnictwo oraz rybo ¸ ówstwo

produkcja przemys ¸ owa, górnictwo

obs ¸ uga maszyn

rzemieÊlnicy, krawiectwo

budownictwo

handel hurtowy, handel detaliczny i punkty naprawy

hotele, restauracje i gastronomia

sekretarki i maszynistki

pracownicy za ¸ adunkowi/roz ¸ adunkowi.

Raport na temat chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi

i koƒczyn górnych, zwiàzanych z pracà, zosta ¸ przygotowany

i opublikowany przez Europejskà Agencj´ Bezpieczeƒstwa i Zdro-

wia w Pracy. Raport zawiera przeglàd aktualnej wiedzy naukowej

odnoÊnie do przyczyn powstawania wymienionych chorób oraz

strategii radzenia sobie z nimi. TreÊç zaakceptowa ¸ zespó ¸ eksper-

tów naukowych. Udzia ¸ w przygotowaniu raportu mieli równie˝

przedstawiciele pracodawców i pracowników, a tak˝e przedstawi-

ciele oficjalnych w ¸ adz z paƒstw cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej.

Prace zosta ¸ y rozpocz´te na zlecenie Komisji Europejskiej i wyko-

nane przez University of Surrey z Wielkiej Brytanii.

Istniejà dowody, ˝e omawiane choroby w wi´kszym stopniu dotyczà

kobiet ni˝ m´˝czyzn, g ¸ ównie z powodu wykonywanych przez nie

prac, a mniej w wyniku jakichkolwiek innych czynników spo ¸ ecznych

czy czynników zwiàzanych z p ¸ cià. Znaczenie czynnika p ¸ ci pracow-

ników oraz jego wp ¸ yw na system pracy w zasadzie nie by ¸ y

uwzgl´dniane w badaniach zwiàzanych z przygotowaniem raportu

i wymagajà osobnego rozpatrzenia.

Biologiczna przyczyna chorób

Powa˝ne argumenty przemawiajà za tym, ˝e choroby uk ¸ adu mi´-

Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych majà pod ¸ o˝e biolo-

giczne. Badania naukowe z zakresu biomechaniki, modelowania

matematycznego i bezpoÊredniego pomiaru zmian psychologicz-

nych dostarczajà spójnych i przekonujàcych argumentów za biome-

chanicznym wywo ¸ ywaniem patologii zwiàzanych z chorobami

obejmujàcymi mi´Ênie, nerwy, Êci´gna i inne tkanki cia ¸ a.

Zrozumienie mechanizmów biologicznych le˝àcych u podstaw oma-

wianych chorób jest trudne z powodu ich zró˝nicowania. Przyk ¸ ado-

wo, wiedza o zespole cieÊni kana ¸ u nadgarstka ( carpal tunnel syndro-

me ) jest imponujàca, podczas gdy nad niektórymi innymi rodzajami

chorób trzeba przeprowadziç dalsze badania. Jednak nawet w odnie-

sieniu do chorób nie w pe ¸ ni opracowanym naukowo, istniejà wiary-

godne hipotezy przemawiajàce za biologicznà przyczynà ich powsta-

wania, a badania nad potwierdzeniem tych hipotez nadal trwajà.

G ¸ ówne wnioski izalecenia

Aktualna wiedza naukowa dostarcza ju˝ pracodawcom dostatecz-

nych informacji, umo˝liwiajàcych zapobieganie rozwojowi chorób

uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych u najbar-

dziej zagro˝onych pracowników.

Rozwiàzanie problemu braku dost´pnych dla paƒstw cz ¸ onkow-

skich jednolitych metod radzenia sobie z wymienionymi choroba-

mi wymaga przeprowadzenia konsultacji.

W kilku obszarach konieczne jest przeprowadzenie dalszych badaƒ.

http://agency.osha.eu.int

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Powiàzanie chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi

ikoƒczyn górnych zpracà

PodejÊcie ergonomiczne polega na uwzgl´dnianiu wszystkich za-

gadnieƒ zwiàzanych z miejscem pracy, wyposa˝eniem, metodami

pracy, organizacjà pracy, itd. w celu rozpoznania problemu i znale-

zienia w ¸ aÊciwego rozwiàzania. Odpowiednie podejÊcie ergono-

miczne w odniesieniu do pojedynczej, specyficznej choroby mo˝e

pomóc zapobiec innym chorobom. Dzieje si´ tak z powodu istnienia

procesów biologicznych, wspólnych dla kilku ró˝nych chorób.

Organizacje zaanga˝owane w ergonomi´ zapobiegawczà i programy

zdrowia zawodowego powinny pomagaç w promowaniu dzia ¸ aƒ

innych organizacji. Nale˝y je równie˝ zach´caç do oceniania efektyw-

noÊci programów zapobiegawczych.

Z doniesieƒ naukowych wynika, ˝e istnieje Êcis ¸ y zwiàzek mi´dzy

niektórymi rodzajami chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieleto-

wego szyi i koƒczyn górnych a wykonywanà pracà, szczególnie

tam gdzie pracownicy sà silne nara˝ani na czynniki wywo ¸ ujàce

te choroby.

Nast´pujàce czynniki zwi´kszajà ryzyko wystàpienia chorób uk ¸ adu

mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn górnych:

niew ¸ aÊciwa pozycja cia ¸ a

cz´sto powtarzajàce si´ czynnoÊci

Potrzeba uzgodnieƒ wewnàtrz Unii Europejskiej

praca wymagajàca u˝ycia du˝ych si ¸

wibracje przenoszone z d ¸ oni na rami´

bezpoÊredni nacisk mechaniczny na tkanki cia ¸ a

Bie˝àca wiedza naukowa stanowi ju˝ dla pracodawców wystarczajàcà

baz´ informacyjnà, umo˝liwiajàcà ochron´ najbardziej nara˝onych pra-

cowników. Raport wykazuje jednak potrzeb´ przeprowadzenia dalszych

konsultacji i porozumienia na stopniu europejskim w kilku obszarach:

praca w mikroklimacie zimnym

niew ¸ aÊciwa organizacja pracy

sposób, w jaki pracownicy odbierajà organizacj´ pracy (czynniki

psychospo ¸ eczne).

nie istniejà na razie jednolite kryteria szacowania ryzyka chorób

mi´Êniowo-szkieletowych w ca ¸ ej Unii Europejskiej

ZnajomoÊç wzajemnego oddzia ¸ ywania mi´dzy ró˝nymi czynni-

kami (oraz wp ¸ ywu kombinacji tych czynników na ogólny stopieƒ

ryzyka powstania urazów) jest doÊç ograniczona. Oznacza to, ˝e

trudno jest dok ¸ adnie oszacowaç stopieƒ ryzyka powstania

urazów w zmieniajàcych si´ warunkach nara˝enia na czynniki

zagro˝enia w miejscu pracy. Mimo to mo˝na i nale˝y zidentyfiko-

waç pracowników z grup ekstremalnego nara˝enia. Powinno to

stanowiç priorytet dla wszelkich strategii zorientowanych na

zapobieganie.

Badania wskazujà, ˝e ograniczenie obcià˝enia biomechanicznego,

powodowanego przez czynniki zagro˝enia w miejscu pracy, zmniej-

sza powszechnoÊç chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi

i koƒczyn górnych.

konieczne jest przeprowadzenie dalszych konsultacji odnoÊnie

do szacowania zagro˝eƒ tymi chorobam, w celu stworzenia

jednolitego podejÊcia.

Jak uzyskaç raport

Pe ¸ ny tekst ca ¸ ego raportu w j´zyku angielskim jest dost´pny na

witrynie WWW Agencji pod adresem: http://agency.osha.eu.int/

publications/reports .

Wydrukowanà wersj´ raportu Work-related neck and upper limb mu-

sculosceletal disorders , Buckle, P., Devereux J., Europejska Agencja

Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy, 1999, ISBN 92-828-8174-1,

mo˝na zamówiç w Biurze Publikacji Komisji Europejskiej (EC Publi-

cations Office) EUR-OP w Luksemburgu: http://eur-op.eu.int/ lub

u poÊredników. Cena wynosi 7 euro (bez VAT).

Zakres zapobiegania

Aktualna wiedza naukowa i ogólne wytyczne zawarte w europej-

skich dyrektywach zwiàzanych z bezpieczeƒstwem i zdrowiem oraz

wskazówki z innych êróde ¸ stanowià podstaw´ dla niektórych stra-

tegii zapobiegania chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi

i koƒczyn górnych. Nale˝à do nich:

szacowanie zagro˝eƒ

Kampania informacyjna Unii Europejskiej narzecz walki

zchorobami mi´Êniowo-szkieletowymi

Jako temat Europejskiego Tygodnia Bezpieczeƒstwa i Zdrowia

w Pracy, organizowanego w paêdzierniku 2000 r. w ka˝dym z 15

paƒstw cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej, wybrano has ¸ o „Odwróç

si´ plecami do chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego”. Agencja

wyda ¸ a publikacje z serii Fakty ( Facts ) oraz inne materia ¸ y informa-

cyjne, wspierajàce Tydzieƒ. BezpoÊredni link do informacji poÊwi´-

conych Europejskiemu Tygodniowi to: http://osha.eu.int/ew2000/ .

badanie zdrowia pracowników

informowanie pracowników

szkolenia

ergonomiczne systemy pracy

zapobieganie zm´czeniu pracowników.

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Gra Via, 33, E-48009 Bilbao, Spain

tel. (34) 944 79 43 60, Fax: (34) 944 79 43 83

information@osha.eu.int

Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Paƒstwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa,

Tel. (0-22) 623 36 77, Fax (0-22) 623 36 93, Internet: www.bp.edu.pl, E-mail: focalpoint@ciop.pl

http://agency.osha.eu.int

Fakty

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: