Autor nieznany - Bogurodzica.pdf

(164 KB) Pobierz
903183344.002.png
Ta lektura , podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie
Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fun-
Bogurodzica ¹
Bogurodzica dziewica², Bogiem sławiena³ Maryja,
U twego syna Gospodzina⁴ matko zwolena⁵, Maryja!
Bóg, Kondycja ludzka,
Matka Boska, Obraz świata,
Religia
Zyszczy nam, spuści nam⁶.
Kyrieleison.⁷
Twego dziela⁸ Krzciciela⁹, bożycze¹⁰,
Usłysz głosy¹¹, napełni myśli¹² człowiecze.
Słysz modlitwe, jąż nosimy¹³,
Oddać raczy¹⁴, jegoż prosimy:
A na świecie zbożny¹⁵ pobyt,
Po żywocie rajski przebyt¹⁶.
Kyrieleison.
Nas dla¹⁷ wstał z martwych syn boży.
Wierzyż¹⁸ w to, człowiecze zbożny¹⁹,
Nieśmiertelność, Śmierć
Iż przez trud Bog swoj lud
Odjął diablej strożej²⁰.
¹ Bogurodzica — Publikowana tu wersja utworu jest to tzw. przekaz Ab, czyli wersja tekstu znajdująca się
w ciio ro ii arorg z  r. (Biblioteka Jagiellońska, rkps ). Klasyfikację i dokładny opis
wszystkich znanych wersji zapisu zawiera opracowanie: Bogurodzica , oprac. J. Woronczak, wstęp językoznawczy
E. Ostrowska, oprac. muzykologiczne H. Feicht, Wrocław , Biblioteka Pisarzów Polskich, Seria A, nr
. Tekst niniejszy stanowi transkrypcję, a więc uwspółcześnienie oryginalnego zapisu. Zabieg taki jest bardzo
pomocny przy lekturze, ponieważ w transliteracji, a więc odtworzeniu literami drukowanymi pierwotnego zapisu
rękopiśmiennego, pojawiają się specyficzne, indywidualne sposoby zapisywania wyrazów np. „mathko” zamiast:
matko; „thwe” zamiast: twe; „wtwego” zamiast: u twego; zaś sam początek utworu wygląda następująco: „Bogw
rodzicza dzewicza”. Pieśń składa się z trzech, powstałych w różnym czasie części. Pierwsza z nich, najstarsza,
obejmuje dwie zwrotki i powstała między X a XIV w. (zapewne w pierwszej poł. XIII w.). Kolejne cztery
zwrotki (wielkanocne) pochodzą prawdopodobnie z XIV w. Ostatnia część (pasyjna) składa się z dziewięciu
zwrotek i powstała w drugiej poł. XIV w.; część może też pochodzić z wieku XV. Pominięto luźne zwrotki
z wydania w oprac. J. Łosia.
² dziica (starop.) — panna, dziewczyna, kobieta niezamężna.
³ Bogi aia (starop.) — umiłowana przez Boga.
⁴ goodzi (starop.) — tu: Bóg.
⁵ oa (starop.) — wybrana.
⁶ c a uci a (starop.) — zdobądź dla nas, ześlij nam.
⁷ riio — Panie, zmiłuj się nad nami; dzisiejszy zapis: Kyrie eleison.
⁸ go dzia (starop.) — dla Twego.
⁹ rcici — Chrzciciel; chodzi o św. Jana Chrzciciela.
¹⁰ oc (starop. forma W. lp od: bożyc) — Synu Boga.
¹¹ u go (starop.) — wysłuchaj głosów.
¹² ai i (starop.) — spełnij pragnienia.
¹³ oi (starop.) — którą zanosimy.
¹⁴ oa rac — w innych wersjach niekiedy: „A dać raczy”.
¹⁵ o (starop.) — pobożny, dostatni (raczej w sensie bogactwa duchowego).
¹⁶ r (starop.) — przebywanie.
¹⁷ a a (starop.) — dla nas.
¹⁸ ir — uwierz; uwierzże.
¹⁹ o — pobożny, kierujący się szlachetnością.
²⁰ o ia ro (starop.) — uwolnił od diabelskiej straży (nadzoru).
903183344.003.png 903183344.004.png
 
Przydał nam zdrowia wiecznego,
Starostę skował pkielnego²¹,
Śmierć podjął²², wspomionął²³
Człowieka pirwego²⁴.
Jenże trudy cirpiał zawiernie²⁵,
Jeszcze był nie prześpiał²⁶ zaśmiernie²⁷,
Aliż²⁸ sam Bog zmartwychwstał.
Adamie, ty boży kmieciu²⁹,
Ty siedzisz u Boga [w] wiecu³⁰.
Domieściż³¹ twe dzieci,
Gdzież krolują anjeli³².
Tegoż nas domieściż³³, Jezu Kryste miły,
Bychom³⁴ z tobą byli,
Gdzie sie nam radują szwe³⁵ niebieskie siły³⁶.
Była radość, była miłość³⁷, było widzenie tworca³⁸
Anjelskie bez końca,
Tuć sie nam zwidziało³⁹ diable potępienie.
Ni śrebrem, ni złotem nas diabłu odkupił,
Swą mocą zastąpił.⁴⁰
Ciebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć⁴¹ sobie
Ręce, nodze⁴² obie,
Kry⁴³ święta szła z boka⁴⁴ na zbawienie tobie.
Cierpienie
Wierzyż w to, człowiecze, iż Jezu Kryst prawy⁴⁵
Cirpiał za nas rany,
Swą świętą krew przelał za nas krześcijany⁴⁶.
²¹ aro oa igo (starop.) — skuł (w znaczeniu: uwięził) piekielnego zarządcę (mowa o szatanie).
²² ir o (starop.) — umrzeć.
²³ oio (starop.) — wspomnieć.
²⁴ irgo (starop.) — pierwszego.
²⁵ airi (starop.) — naprawdę, rzeczywiście.
²⁶ ri (starop.) — udać się.
²⁷ airi (starop.) — pokornie.
²⁸ ai (starop.) — dopóki.
²⁹ i — w średniowieczu zamożny chłop, który posiadał własne gospodarstwo.
³⁰ ic (starop.) — rodzaj pierwotnego sejmu. Wiece były pierwszymi zgromadzeniami ustawodawczymi.
³¹ oici (starop.) — doprowadzisz.
³² ai (starop.) — dziś: anieli.
³³ go a oici (starop.) — tam nas doprowadzisz.
³⁴ co (starop.) — byśmy.
³⁵ (starop.) — wsze, tj. wszelkie.
³⁶ iii i — aniołowie.
³⁷ io (starop.) — łaska.
³⁸ o idzi orca (starop.) — było wieczne oglądanie Stwórcy.
³⁹ i a idziao (starop.) — pokazało się.
⁴⁰ i rr oc ai — sens dwuwiersza: nie odkupił nas ani srebrem, ani złotem, lecz obronił
nas swoją mocą.
⁴¹ ro (starop.) — przekłuć.
⁴² odz (starop.) — nogi. Forma „nodze” wskazuje na zastosowanie liczby podwójnej, której ślad we współ-
czesnej polszczyźnie widać w formie: „ręce”.
⁴³ r (starop.) — krew.
⁴⁴ oa (starop.) — dziś: z boku.
⁴⁵ ra (starop.) — prawdziwy.
⁴⁶ a a rca (starop.) — za nas chrześcijan.
Bogurodzica
O duszy o grzeszne sam Bog pieczą ima⁴⁷,
Diabłu ją otyma⁴⁸,
Gdzie to sam króluje, k sob[ie] ją przyma⁴⁹.
Maryja dziewice, prośmy synka twego,
Krola niebieskiego,
Haza⁵⁰ nas huchowa⁵¹ ote wszego złego.⁵²
Amen tako Bog daj⁵³,
Bychom szli szwyćcy⁵⁴ w raj.
⁴⁷ o u Bog ic ia (starop.) — sam Bóg sprawuje opiekę nad grzesznymi duszami.
⁴⁸ oa (starop.) — odbiera, odejmuje.
⁴⁹ oi ra (starop.) — do siebie ją przyjmuje.
⁵⁰ aa (starop.) — aby.
⁵¹ ucoa (starop.) — uchować.
⁵² o go go (starop.) — od wszelkiego zła.
⁵³ ao Bog a — strofa ta stanowi zakończenie tzw. kanonicznej wersji utworu, obejmującej piętnaście
strof. W niniejszym przekazie kolejność strof jest nieco przestawiona; nastepują po sobie stro: -, , -,
, . Brak stro : „Już nam czas, godzina grzechów się kajaci,/ Bogu chwałę daci,/ Ze wszemi siłami Boga
miłowaci.” Brak też stro : „Wszyscy święci, proście,/ Nam grzesznym spomożcie,/ Bysmy z wami bydlili,
Wiecznie Boga chwalili.” Stro te w redakcji prof. Łosia zostały opublikowane w zbiorze luźnych zwrotek jako
pojawiające się w zapisach niestale.
⁵⁴ c (starop.) — wszyscy.
Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go
swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami
(przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione
Tekst opracowany na podstawie: Bogurodzica. Pierwszy polski hymn narodowy. Wydał i objaśnił Jan Łoś,
Księgarnia M. Arct i S-ka, Lublin 
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa
wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Jan Łoś, Olga Sutkowska.
Okładka na podstawie: Muffet@Flickr, CC BY .
Bogurodzica
903183344.001.png
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin