ip_11_03.pdf

Ukazuje się od 1929 roku

Miesięcznik Państwowej Inspekcji Pracy

Nr 3 (337) 2011

W numerze

Pozytywna ocena

działań prewencyjnych inspekcji pracy

Pozytywna ocena działań

prewencyjnych inspekcji pracy

powinien czynić to w formie wnio-

sku w wystąpieniu. Dodatkowo

warto, aby taki wniosek zawsze za-

wierał pisemne uzasadnienie.

Wiadomości nie tylko z kraju

Komisja do Spraw Kontroli Państwowej na posiedzeniu 24 lutego br. w gmachu Sejmu przyję-

ła informację głównego inspektora pracy dotyczącą wyników działalności Państwowej Inspek-

cji Pracy w zakresie prewencji wypadkowej. Informację przedstawił dyrektor Departamentu

Prewencji i Promocji Głównego Inspektoratu Pracy Krzysztof Kowalik. W obradach uczestni-

czyła Anna Tomczyk – zastępca głównego inspektora pracy.

Postępowanie wyjaśniające

Inspektor pracy może przepro-

wadzić postępowanie wyjaśnia-

jące bez konieczności podjęcia

kontroli. Może to mieć miejsce

w sytuacji wniesienia skargi

przez byłego pracownika,jeżeli

z jej treści wynika, iż doszło

do popełnienia wykroczenia, a

podczas podjętych działań oka-

zało się, że potencjalny podmiot

kontroli nikogo nie zatrudnia.

Oznacza to, że przeprowadzenie

kontroli jest niemożliwe.

Taki sam, choć nie ten sam

Przejście zakładu pracy na innego

pracodawcę

Krzysz tof Ko wa lik zwró cił uwa gę, że za -

kła dy skon tro lo wa ne przez PIP w 2010 r.

w za kre sie bhp za trud nia ły ok. 2,3 mln pra -

cu ją cych, na to miast dzia ła nia mi pre wen cyj -

ny mi w tym sa mym ro ku ob ję to łącz nie po -

nad 163 tys. osób, w tym: pracodawców, pra-

cow ni ków słu żb bhp, rol ni ków in dy wi du al nych

i ich ro dzi ny, uczniów i na uczy cie li, przed sta -

wi cie li or ga ni za cji związ ko wych, pra co daw -

ców i sa mo rzą do wych.

W bu dow nic twie dzia ła nia pre wen cyj ne PIP

objęły ponad 20,2 tys. osób. W ramach pro-

gra mu: „Pro mo cja stan dar dów bhp dla ma łych

firm bu dow la nych” prze szko lo no bli sko 1800

pra co daw ców al bo ich przed sta wi cie li,

do udzia łu w pro gra mie przy stą pi ły 464 fir my.

Z ko lei w pro gra mie pre wen cyj nym: „Plan

BIOZ dla dużych placów budów” uczestniczy-

ło 670 du żych firm wy ko naw czych.

W ro ku ubie głym, dzię ki uzy ska niu mo żli -

wo ści ko rzy sta nia z da nych Za kła du Ubez pie -

czeń Spo łecz nych na te mat pra co daw ców,

u któ rych od no to wa no szcze gól nie du żo

wy pad ków przy pra cy, in spek cja pra cy roz -

po czę ła pro gram pre wen cyj no -kon tro l ny

skie ro wa ny do ma łych za kła dów. Do ty czył on

wdro że nia za sad za rzą dza nia bhp. Dzia ła nia -

mi pre wen cyj ny mi ob ję to 5,7 tys. pod mio tów.

Ty sią ce pod mio tów uczest ni czy ło po nad to

w pro gra mie pre wen cyj no -kon tro l nym PIP

do ty czą cym do sto so wa nia użyt ko wa nych

ma szyn do mi ni mal nych wy ma gań tech nicz -

nych.

Podobnie do lat poprzednich w 2010 r. in-

spek to rzy pra cy in for mo wa li i do ra dza li

pra co daw com za trud nia ją cym do 9 pra cow -

ni ków we wła ści wej oce nie ry zy ka za wo do -

we go. Udział w pro gra mie „Zdo bądź dy plom

PIP” za de kla ro wa ło bli sko 3,3 tys. przed się -

bior ców.

W dwóch ko lej nych la tach, dzię ki zwięk -

szo nym środ kom bu dże to wym, prze pro wa -

dzo no na du żą ska lę kam pa nię me dial ną

– w te le wi zji, ra diu i na bil l bo ar dach – skie -

ro wa ną do mło dych ro bot ni ków bu dow la nych

oraz pra co daw ców firm bu dow la nych. Wy ni -

ki ba da nia opi nii pu blicz nej po twier dzi ły za -

in te re so wa nie spo łecz ne pro ble ma ty ką bez -

piecz nej pra cy oraz wpływ pro fe sjo nal nie

przy go to wa ne go prze ka zu na ad re sa tów

kam pa nii. Dzię ki te mu za re je stro wa no nie -

spo ty ka ną wcze śniej licz bę od wie dzin stron

in ter ne to wych PIP, z któ rych ad re sa ci ak cji

po bie ra li spe cjal ne li sty kon tro l ne do sa mo -

dziel nej oce ny bez pie czeń stwa pra cy w swo -

im za kła dzie.

Sto so wa no rów nież in ne, bar dziej tra dy -

cyj ne for my od dzia ły wa nia, w tym za pro sze -

nia, spo tka nia in for ma cyj ne i szko le nia, ad -

re so wa ne do po zo sta łych ad re sa tów – uczest -

ni ków pro ce su in we sty cyj ne go, tj. in we sto -

rów bu dow la nych, in spek to rów nad zo ru in -

we stor skie go, pro jek tan tów, kie row ni ków bu -

dów lub ro bót bu dow la nych.

Szcze gól ną ro lę pod czas re ali za cji dzia łań

PIP w za kre sie pre wen cji wy pad ko wej nada -

no ar gu men tom eko no micz nym, któ re mo -

gą sku tecz nie wspie rać wdra ża nie za sad sys -

te mo we go za rzą dza nia spra wa mi bhp.

– Wy ko rzy stu je my wszyst kie mo żli wo -

ści do tar cia z na szą ofer tą pre wen cyj ną

do pra co daw ców. Pró bu je my nie tyl ko do cie -

rać bez po śred nio do nich, ale i do or ga ni za -

cji po za rzą do wych, do or ga nów pań stwo wych,

part ne rów spo łecz nych. W ce lu ob ję cia na -

szy mi dzia ła nia mi jak naj szer sze go gro na ad -

re sa tów wy ko rzy stu je my ra dio i te le wi zję, ale

na tra fia my na pro ble my z re ali za cją tych za -

mie rzeń w ra mach mi sji spo łecz nej me -

diów – po wie dzia ła An na Tom czyk, za stęp -

ca głów ne go in spek to ra pra cy.

W dys ku sji po sło wie z za do wo le niem od -

no to wa li wzrost za in te re so wa nia pra co daw -

ców ofer tą edu ka cyj ną PIP, od cho dze niem

od re pre syj no ści na rzecz pre wen cji. In te re -

so wa li się ska lą środ ków prze zna cza nych

na pre wen cję, ja ko ścią prze pi sów pra wa

w tym za kre sie, mo żli wo ścia mi za le ca ne go

przez Unię Eu ro pej ską ob ni że nia wskaź ni ka

wypadków przy pracy do 2012 r. o 25 proc.

Ob ra dom Ko mi sji do Spraw Kon tro li

Pań stwo wej prze wod ni czy ła po seł Te re sa

Pio trow ska . ( dd )

Niebezpieczne maszyny

ze znakiem CE

Obywatelska troska

Cena bezpieczeństwa pracy

Od lat uczymy przyszłych

budowlańców

To nie takie proste

Efektywna, czyli jaka

NAVIGARE NECESSE EST

Biblioteka

Pod inspektorską lupą

Kolejna ofiara wózka jezdniowego

Wózek utracił stabilność i przewrócił

się na bok. Pracownik wypadł z ka-

biny operatora i został przygniecio-

ny górną krawędzią dachu wózka

do podłoża. W wyniku wypadku po-

niósł śmierć na miejscu.

Dyskryminacja pracowników

Wskazane w artykule przykłady

uzasadniają twierdzenie, że in-

spektor pracy decydując się

na zakwestionowanie którego-

kolwiek z zapisów regulaminu

wynagradzania z powołaniem

się na przepisy o dyskryminacji

Cena bezpieczeństwa pracy

Nowatorskim, jak się okazało na skalę europejską roz-

wiązaniem stosowanej przez inspektorów pracy meto-

dy obliczania kosztów wypadków przy pracy było

porównywanie kosztów działań zapobiegających wy-

padkom przy pracy do kosztów poniesionych

w związku z nimi przez pracodawcę. Podczas każdej

kontroli związanej z obliczaniem tych kosztów inspek-

tor pracy prezentował i zapoznawał z istotą metody

ich obliczania tak pracodawcę, jak i zakładowe służby.

Okładka:

fot. archiwum

3/2011 I P

Wiadomości

nie tylko z kraju

Bru gia W bel gij skiej Bru gii 17 i 18 lu te go mia ła miej sce kon fe ren -

cja za my ka ją ca pro jekt pn.: „Wdra ża nie współ pra cy po przez Eu ro pej -

ską Sieć Prze ciw ko Pra cy Nie za de kla ro wa nej”. Wzię li w niej udział przed -

sta wi cie le in sty tu cji od po wie dzial nych za zwal cza nie nie le gal ne go za -

trud nie nia i nad użyć so cjal nych z 12 kra jów UE i EOG. Pań stwo wą In -

spek cję Pra cy re pre zen to wa li: dr Ma rian Li wo – za stęp ca głów ne go

in spek to ra pra cy, Ja ro sław Ci choń z De par ta men tu Le gal no ści Za -

trud nie nia oraz Agniesz ka Kró lik z Sek cji Współ pra cy z Za gra ni cą

GIP. W trak cie kon fe ren cji za pre zen to wa no m.in. apli ka cje in ter ne to -

we ma ją ce słu żyć uspraw nie niu i przy spie sze niu współ pra cy zwią za -

nej ze zwal cza niem trans gra nicz nych przy pad ków pra cy nie za de kla ro -

wa nej: ze sta wie nie funk cjo nu ją cych w po szcze gól nych kra jach do ku -

men tów z za kre su le gal no ści za trud nie nia, spraw pra cow ni czych i ubez -

pie czeń spo łecz nych oraz ka ta log „Who is Who”, po zwa la ją cy in spek -

to ro wi pra cy na wią zać kon takt z in spek to rem z za gra ni cy w ce lu roz -

wią za nia kon kret ne go pro ble mu. Zwień cze niem kon fe ren cji by ło uro -

czy ste pod pi sa nie Kar ty Bru gij skiej, wy ra ża ją cej wspól ne po par cie dla

po trze by dal szej współ pra cy.

W spo tka niu uczest ni czy li przed sta wi cie le 30 firm z bra nży mo to ry -

za cyj nej wo je wódz twa ślą skie go. Szko le nie by ło pro wa dzo ne przez star -

sze go in spek to ra pra cy Te re sę Ostrow ską , psy cho lo ga Mi cha ła Gal -

bar czy ka oraz ko mi sa rza Ko men dy Wo je wódz kiej Po li cji Ada ma Kmie -

ci ka . Do tar cie do sze ro kie go gro na be ne fi cjen tów kam pa nii Pań stwo -

wej In spek cji Pra cy jest efek tem na wią za nia współ pra cy Sek cji Pro -

mo cji Okrę go we go In spek to ra tu Pra cy w Ka to wi cach z Gór no ślą skim

Sto wa rzy sze niem Prze woź ni ków Dro go wych. Za pla no wa no ter mi ny ko -

lej nych szko leń.

eks po zy cję. Pod czas fo rum przed sta wi cie le OIP spo tka li się z przed -

się bior ca mi bu dow la ny mi oraz oso ba mi spra wu ją cy mi funk cje kie row -

ni cze lub kon tro l ne na bu do wach, a ta kże in ny mi oso ba mi, któ rym bli -

ska jest te ma ty ka bez pie czeń stwa pra cy w tej bra nży. Za po zna li ich

z pro gra mem dzia łań pre wen cyj no -kon tro l nych PIP w bu dow nic twie

oraz za sa da mi bez pie czeń stwa przy or ga ni zo wa niu pra cy na wy so ko -

ści i w wy ko pach. Wa żnym ak cen tem fo rum by ło wrę cze nie przez okrę -

go we go in spek to ra pra cy dy plo mów dla lau re atów pro gra mu pre wen -

cyj ne go PIP „Pro mo cja stan dar dów bhp w bu dow nic twie”, po twier dza -

ją cych speł nie nie przez przed się bior ców wy so kich stan dar dów bez pie -

czeń stwa pra cy.

War sza wa Pod su mo wa nie współ pra cy pol skiej i ho len der skiej in -

spek cji pra cy w za kre sie prze strze ga nia praw pra cow ni czych osób skie -

ro wa nych do wy ko ny wa nia pra cy na te ry to rium dru gie go pań stwa by ło 31

stycz nia te ma tem spo tka nia w Głów nym In spek to ra cie Pra cy. Uczest ni -

czy li w nim za stęp ca głów ne go in spek to ra pra cy dr Ma rian Li wo i za -

stęp ca dy rek to ra ge ne ral ne go in spek cji pra cy w Ho lan dii Lex van Dijk

ze współ pra cow ni ka mi. Jak po in for mo wał dy rek tor De par ta men tu Le gal -

no ści Za trud nie nia GIP Ja ro sław Le śniew ski , w 2010 r. Główny Inspek-

to rat Pra cy prze ka zał do ho len der skiej in spek cji pra cy 10 spraw skar go -

wych z wy ko rzy sta niem spe cjal ne go for mu la rza. Za war te w nich skar gi

do ty czy ły pra co daw ców ho len der skich (w czę ści by ły to agen cje za rud -

nie nia), u któ rych Po la cy in dy wi du al nie pod ję li za trud nie nie. We wszyst -

kich skar gach pra cow ni cy po ru sza li za gad nie nia wy pła ca nia wy na gro dze -

Gdańsk W Bol sze wie k. Wej he ro wa 24 lu te go od by ło się spo tka -

nie okrę go we go in spek to ra pra cy w Gdań sku z ko men dan tem wo je -

wódz kim Po li cji. Uczest ni czy li w nim ko men dan ci miej scy i po wia to -

wi Po li cji z te re nu wo je wódz twa po mor skie go oraz przed sta wi cie le Za -

rzą du Głów ne go NSZZ Po li cjan tów. Ce lem spo tka nia by ło omó wie nie

współ dzia ła nia po mię dzy or ga na mi PIP i or ga na mi po li cji na ba zie po -

ro zu mie nia z 11 grud nia 2000 r. o współ pra cy. Okrę go wy in spek tor

pra cy Mie czy sław Szcze pań ski omó wił za sa dy i spe cy fi kę kon tro li

PIP w jed nost kach or ga ni za cyj nych słu żb mun du ro wych. Po dał przy -

kła dy współ dzia ła nia w za po bie ga niu prze stęp stwom prze ciw ko pra -

wom osób wy ko nu ją cych pra cę za rob ko wą, w za po bie ga niu wy kro cze -

niom prze ciw ko pra wom pra cow ni ków oraz in nym wy kro cze niom zwią -

za nym z wy ko ny wa niem pra cy za rob ko wej. Po ru szył ta kże za gad nie -

nie form wza jem nej współ pra cy PIP z Po li cją. Za stęp ca sze fa gdań skie -

go okrę gu in spek cji Krzysz tof Li sow ski odniósł się z kolei do pro-

ble mów po ja wia ją cych się w trak cie czyn no ści kon tro l nych in spek to -

rów pra cy i wy ma ga ją cych sto sow nej po mo cy ze stro ny Po li cji.

War sza wa Prze mo de lo wa nie do tych cza so wych me tod dzia ła nia

Pań stwo wej In spek cji Pra cy, uczy nie nie z niej or ga nu bar dziej no wo -

cze sne go, od po wia da ją ce go stan dar dom eu ro pej skim przy jed no cze -

snym uwzględ nie niu obec nych uwa run ko wań spo łecz no -go spo dar czych

Pol ski ma na ce lu pro jekt no we li za cji usta wy o PIP przy go to wa ny przez

sej mo wą Ko mi sję do Spraw Kon tro li Pań stwo wej. Mó wił o tym po seł

War sza wa Oce na za gro że nia i ogra ni cza nie na ra że nia na od dzia -

ły wa nie pól elek tro ma gne tycz nych na sta no wi skach pra cy – by ło głów -

nym te ma tem ob rad Ra dy Ochro ny Pra cy 1 lu te go w sie dzi bie par la -

men tu. Zwró co no uwa gę, że sil ne na ra że nia na od dzia ły wa nie pól elek -

tro ma gne tycz nych wy stę pu ją we wszyst kich dzia łach go spo dar ki na -

ro do wej. Obec nie ok. po ło wy po pu la cji pra cow ni ków na ra żo nych sta -

no wią za trud nie ni w ochro nie zdro wia i ich licz ba cią gle wzra sta.

Przed la ty by li to głów nie pra cow ni cy te le ko mu ni ka cji i ener ge ty ki,

nie co póź niej prze my słu. Z sa tys fak cją od no to wa no, że Pol ska o dwa

dzie się cio le cia wy prze dzi ła pra ce Unii Eu ro pej skiej w za kre sie ba dań

pro ble mów zwią za nych z od dzia ły wa niem pól elek tro ma gne tycz nych.

W ostat niej fa zie przy go to wań jest no wa dy rek ty wa UE okre śla ją ca wy -

ma ga nia w za kre sie ogra ni cza nia eks po zy cji na po la elek tro ma gne tycz -

ne. Jej projekt jest w trakcie uzgodnień. Polska aktywnie uczestniczy

w pra cach nad tym ak tem. Wy słu cha no ta kże in for ma cji se kre ta rza ROP

po sła Ja nu sza Kra so nia na te mat wy pra co wa nej po po przed nim po -

sie dze niu pro ce du ry po stę po wa nia ze sta no wi ska mi ra dy w ce lu wy -

eg ze kwo wa nia sku tecz nej re ali za cji za war tych w nich za le ceń i po stu -

la tów. W ob ra dach uczest ni czył głów ny in spek tor pra cy Ta de usz Jan

Za jąc ze współ pra cow ni ka mi.

nia za pra cę lub in nych świad czeń wy ni ka ją cych ze sto sun ku pra cy. W 4

przy pad kach skar ga do ty czy ła rów nież wy pad ku przy pra cy, ja kie mu na te -

ry to rium Ho lan dii ule gli Po la cy. Pań stwo wa In spek cja Pra cy wy stę po wa -

ła po nad to do ho len der skiej in spek cji w 15 spra wach Po la ków de le go wa -

nych do Ho lan dii lub ko rzy sta ją cych z usług agen cji za trud nie nia.

Pa ryż Po raz szósty od 25 do 26 stycznia odbyło się spotkanie Ko-

mi te tu Ste ru ją ce go Pro jek tu NO MAD (od No ise Ma chi ne ry Di rec ti -

ve). Pań stwo wą In spek cję Pra cy przy re ali za cji te go pro jek tu re pre -

zen tu je Ma rian Szysz ko , za stęp ca okrę go we go in spek to ra pra cy

w Szcze ci nie. Ce lem pro jek tu

NO MAD jest ba da nie in struk cji

ob słu gi ma szyn pod wzglę dem ja -

ko ści za war tych w nich da nych do -

ty czą cych ha ła su, a kon kret nie:

czy in for ma cje do ty czą ce ha ła su

zo sta ły w ogó le uję te, a je że li tak,

to czy są zro zu mia łe i we ry fi ko wal -

ne. W re ali za cji pro jek tu uczest -

ni czy kil ka na ście kra jów człon kow -

skich UE. Zakończono już etap

gro ma dze nia da nych. W su mie

w sys te mie za re je stro wa no, wg

przy ję tych na wstę pie kry te -

riów, 1625 for mu la rzy, w tym 43

z Pol ski. Przy ję ta przez stro nę

pol ską me to dy ka gro ma dze nia

do ku men ta cji eks plo ata cyj nej ma szyn, po przez ich po zy ski wa nie bez -

po śred nio u koń co wych użyt kow ni ków (pra co daw ców), oka za ła się naj -

wła ściw sza. Uzy ska ne tą dro gą da ne po cho dzą ce z do ku men ta cji eks -

plo ata cyj nej mo żna bez po śred nio po wią zać z da ną ma szy ną.

Ja nusz Kra soń przed sta wia jąc 3 lu te go pod czas ob rad pla nar nych

Sej mu uza sad nie nie te go przed ło że nia. Stwier dził, że pro jekt wpro wa -

dza no we for my od dzia ły wa nia pre wen cyj ne go PIP na pra co daw ców

i przed się bior ców, od for ma li zowuje pro ce du ry kon tro l ne, umo żli wia

or ga nom in spek cji sto so wa nie zró żni co wa nych środ ków praw nych w re -

ak cji na stwier dzo ne za gro że nia i na ru sze nia prze pi sów. Prze wi du je

ogra ni cze nie za kre su dzia ła nia in spek cji pra cy, zno sząc nie któ re, zda -

niem pro jek to daw ców, nie po trzeb ne obo wiąz ki. Usu wa po nad to ist nie -

ją ce w usta wie lu ki i uści śla prze pi sy bu dzą ce wąt pli wo ści in ter pre -

ta cyj ne. Za wie ra w su mie 23 zmia ny. Pro jekt po par ły wszyst kie klu -

by re pre zen to wa ne w Sej mie. Zo stał on skie ro wa ny do dal szych prac

w Ko mi sji do Spraw Kon tro li Pań stwo wej.

Bia ły stok Bu do wa dro gi kra jo wej nr 8 na od cin ku Bia ły stok – Je -

że wo to jed na z naj więk szych obec nie in we sty cji w re gio nie. Aby za -

pew nić bez piecz ne wa run ki pra cy pra cow ni kom za trud nio nym przy tej

in we sty cji, 10 lu te go na te re nie bu do wy zor ga ni zo wa no spo tka nie przed -

sta wi cie li Pań stwo wej In spek cji Pra cy oraz wy ko naw ców ro bót bu dow -

la nych. Spo tka nie z udzia łem okrę go we go in spek tor pra cy Da riu sza

Siw czyń skie go , nad in spek to ra Je rze go Bu ra czew skie go i star sze -

go in spek to ra pra cy Ja na Ka spe ro wi cza do ty czy ło bez piecz ne go wy -

ko ny wa nia prac bu dow la nych. Zwró co no uwa gę na new ral gicz ne za -

gro że nia zwią za ne z wy ko ny wa niem ro bót szcze gól nie nie bez piecz nych

oraz do star czo no wy ko naw com ma te ria ły wy daw ni cze uła twia ją ce pod -

ję cie od po wied nich dzia łań mi ni ma li zu ją cych ry zy ko zwią za ne z pra -

cą na te re nie bu do wy.

Luk sem burg . 16 lu te go od by ło się ko lej ne spo tka nie gru py ro -

bo czej Ko mi te tu Wy ższych In spek to rów Pra cy (SLIC) ds. eg ze kwo wa -

nia pra wa wspól no to we go, na któ rym Pań stwo wą In spek cję Pra cy re -

pre zen to wał Mi chał Wy szkow ski z Okrę go we go In spek to ra tu Pra -

cy w Po zna niu. Omó wio no ro lę SLIC w re ali za cji stra te gii Ko mi sji Eu -

ro pej skiej do ty czą cej wzro stu za trud nie nia do 75 proc. w kra jach Unii

Eu ro pej skiej do ro ku 2020. Po nad to dys ku to wa no na te mat ro li po ro -

zu mień spo łecz nych w sys te mie praw nym UE oraz o bie żą cych dzia -

ła niach no wych grup ro bo czych SLIC: ds. ana li zy wy pad ków przy pra -

cy, ds. kam pa nii SLIC do ty czą cej ry zy ka psy cho spo łecz ne go w śro do -

wi sku pra cy oraz ds. oce ny eu ro pej skich kam pa nii in spek cyj no -in for -

ma cyj nych. Uczest ni cy spo tka nia mie li rów nież oka zję za po znać się

z bie żą cy mi pra ca mi mię dzy na ro do we go ze spo łu re ali zu ją ce go pro jekt

CI BE LES. Za kła da on stwo rze nie pro ce du ral nych udo god nień dla dwu -

stron nej współ pra cy in spek cji pra cy w UE w za kre sie wy da wa nia de -

cy zji ad mi ni stra cyj nych, eg ze ku cji de cy zji, a ta kże ści ga nia na ru szeń

prze pi sów pra wa pra cy.

Po znań Nad in spek tor pra cy Krzysz tof Du da spo tkał się 9 lu te -

go na bu do wie gma chu Są du Okrę go we go w Po zna niu z przed sta wi -

cie la mi in we sto ra i wy ko naw cy. Ze stro ny in we sto ra w spo tka niu uczest -

ni czy li: Ja ro sław Kacz ma rek , dy rek tor są du oraz in spek to rzy nad -

zo ru, na to miast ze stro ny ge ne ral ne go wy ko naw cy: fir my SKAN -

SKA S.A. ka dra kie row ni cza bu do wy. Pro wa dzą cy spo tka nie nad in spek -

tor za po znał ze bra nych z obo wiąz ka mi w za kre sie bez pie czeń stwa i hi -

gie ny pra cy wszyst kich uczest ni ków pro jek tu in we sty cyj ne go, a ta kże

omó wił stra te gię dzia łań pre wen cyj nych Pań stwo wej In spek cji Pra cy

w bu dow nic twie. Szcze gól ną uwa gę zwró cił na wy ma ga nia do ty czą ce

sto so wa nia środ ków ochro ny in dy wi du al nej i zbio ro wej oraz za sad bez -

pie czeń stwa trans por tu na pla cu bu do wy. Przed sta wi ciel ka OIP

Ewa Gro blew ska omó wi ła za ło że nia kam pa nii pre wen cyj nej pro mu -

ją cej bez pie czeń stwo pra cy w bu dow nic twie pt. „Sza nuj Ży cie”, a ta -

kże za pre zen to wa ła przy kła dy do brych prak tyk sto so wa nych w bu dow -

nic twie.

Ka to wi ce Okrę go wy In spek to rat Pra cy w Ka to wi cach pro wa dzi

kam pa nię in for ma cyj no -pre wen cyj ną skie ro wa ną do bra nży mo to ry za -

cyj nej. 25 lu te go od by ło się szko le nie dla kie row ców. Je go te ma ty ka

do ty czy ła prze pi sów praw nych, spo so bów roz li cza nia i ewi den cji cza -

su pra cy kie row ców, przy czyn i oko licz no ści wy pad ków ko mu ni ka cyj -

nych oraz psy cho spo łecz nych czyn ni ków ry zy ka w pra cy kie row ców.

Łódź Okrę go wy In spek to rat Pra cy już po raz siód my za zna czył swój

udział w Tar gach Bu dow nic twa „IN TER BUD”, któ re od by ły się od 17

do 20 lu te go. Zor ga ni zo wa nie sto iska in for ma cyj ne go oraz „Fo rum bez -

pie czeń stwa pra cy w bu dow nic twie” mia ło na ce lu pro mo cję stan dar -

dów bez piecz nej pra cy w bu dow nic twie i do brych prak tyk w tym za -

kre sie za rów no wśród uczest ni ków tar gów, jak i osób zwie dza ją cych

Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

przy pad ku mo że być spo rzą dzo na więk sza

licz ba pro to ko łów do ku men tu ją cych od ręb -

nie ka żdą z czyn no ści in spek to ra pra cy, np.

prze słu cha nie świad ka, oglę dzi ny miej sca

czy urzą dze nia, ana li zę do ku men tów.

Pro to kół kon tro li, no tat ka urzę do wa czy

pro to kół z czyn no ści wy ja śnia ją cych sta no -

wią pod sta wę do spo rzą dze nia przez in -

spek to ra pra cy wnio sku o uka ra nie bądź

umo żli wia ją za sto so wa nie in nych środ -

ków wy kro cze nio wych.

Mo żna uznać, że pod ję te roz strzy gnię -

cie dotyczy także sytuacji, gdy co prawda

jest mo żli wość kon tak tu ze spraw cą wy kro -

cze nia, jed nak od ma wia on pod da nia się

pro ce du rze prze słu cha nia w ra mach któ -

re go ma ją być mu po sta wio ne za rzu ty. Od -

stą pie nie od prze słu cha nia mo że być ta kże

za sto so wa ne w ra zie ko niecz no ści po sta -

wie nia za rzu tów cu dzo ziem co wi, któ ry

nie włada językiem polskim, a nie jest mo-

żli we sko rzy sta nie z po mo cy tłu ma cza. Cu -

dzo zie miec otrzy mu je na pi śmie treść

za rzu tów i po ana li zie do ku men tu z udzia -

łem do wol nie wy bra ne go przez sie bie

tłu ma cza, mo że zło żyć wy ja śnie nia do za -

rzu ca nych mu czy nów. Są dy grodz kie ak -

cep tu ją ta ką for mą przed sta wie nia za rzu -

tów wy da jąc orze cze nia wo bec osób, któ -

re nie by ły wcze śniej prze słu cha ne pod czas

po stę po wa nia wy ja śnia ją ce go po prze dza -

ją ce go skie ro wa nie wnio sku o uka ra nie.

Jed nym z man ka men tów in sty tu cji od -

stą pie nia od prze słu cha nia jest ko niecz -

ność pod ję cia do dat ko wych czyn no ści ma -

ją cych na ce lu uzy ska nie da nych nie zbęd -

nych do spo rzą dze nia wnio sku o uka ra nie,

zwłaszcza numeru PESEL, bądź imion ro-

dzi ców i na zwi ska ro do we go mat ki spraw -

cy wy kro cze nia. W tej sy tu acji in spek tor

pra cy mo że wy stą pić do wła ści we go urzę -

du gminy bądź miasta z wnioskiem o udo-

stęp nie nie po trzeb nych in for ma cji. Wnio -

sek nie podlega opłacie i wnosi się go

na urzę do wym for mu la rzu. We wnio sku

okre śla się za kres żą da nych da nych oraz

pod sta wę praw ną zło że nia wnio sku.

W przy pad ku in spek to ra pra cy jest to prze -

pis art. 14 ust. 2 pkt 4 ustawy o Państwo-

wej In spek cji Pra cy.

Mo że zda rzyć się sy tu acja, gdy prze słu -

chi wa ny spraw ca wy kro cze nia od ma wia

oka za nia in spek to ro wi pra cy do ku men tu to -

żsa mo ści umo żli wia ją ce go spo rzą dze nie

pro to ko łu prze słu cha nia oso by, co do któ -

rej ist nie je uza sad nio na pod sta wa do spo rzą -

dze nia wnio sku o uka ra nie. Je śli zda rze nie

mia ło miej sce po za koń cze niu kon tro li, nie

mo żna ta kie mu spraw cy za rzu cić po peł nie -

nia przestępstwa z art. 225 § 2 Kodeksu kar-

ne go. Mo żna mó wić je dy nie o po peł nie niu

przez niego wykroczenia z art. 65 § 2 Ko-

dek su wy kro czeń. Prze pis ten sta no wi, że

kto wbrew obo wiąz ko wi nie udzie la wła ści -

we mu or ga no wi pań stwo we mu lub in sty tu -

cji upo wa żnio nej z mo cy usta wy do le gi ty -

mo wa nia, wia do mo ści lub do ku men tów co

do to żsa mo ści wła snej lub co do swe go miej -

sca za miesz ka nia, pod le ga ka rze grzyw ny.

Wła ści wym w spra wie pro wa dze nia po -

stę po wa nia w za kre sie za rzu tu z art. 65 § 2

Ko dek su wy kro czeń jest po li cja. In spek -

tor pra cy, któ re mu od mó wio no oka za nia

do ku men tu to żsa mo ści mo że spo rzą dzić

za wia do mie nie o po dej rze niu po peł nie nia

wy kro cze nia i prze słać je do wła ści wej miej -

sco wo jed nost ki po li cji. Po wnie sie niu

przez po li cję do są du wnio sku o uka ra nie,

in spek tor pra cy mo że dzia łać w cha rak te -

rze oska rży cie la po sił ko we go.

Postępowanie wyjaśniające

Roman Rokicki

Z zarzutem lub bez

Generalnie, celem postępowania wyjaśniającego jest ustalenie, czy istnieją podstawy do wy-

stąpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebranie danych niezbędnych do sporządzenia wnio-

sku o ukaranie. Ponadto w trakcie postępowania wyjaśniającego przedstawia się zarzuty

osobie, co do której istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia wniosku o ukaranie. Po-

stępowanie wyjaśniające zostało uregulowane w przepisach działu VII Kodeksu postępowania

w sprawach o wykroczenia.

Zapoznanie z zarzutami

Po sta wie nie bądź od mo wa po sta wie nia

spraw cy za rzu tu z art. 65 § 2 Ko dek su wy -

kro czeń nie wpły wa na bieg po stę po wa nia

w spra wach o wy kro cze nie, któ rych ści ga -

nie na le ży do kom pe ten cji in spek to ra

pra cy. Po twier dze niem te go jest spra wa,

któ ra mia ła miej sce na te re nie dzia ła nia

Okrę go we go In spek to ra tu Pra cy w Olsz -

ty nie.

W li sto pa dzie 2009 r. in spek tor pra cy

prze pro wa dził kon tro lę w olsz tyń skim za -

kła dzie pro du ku ją cym urzą dze nia dla prze -

my słu mle czar skie go. W trak cie kon tro li

in spek tor stwier dził po peł nie nie wy kro cze -

nia po le ga ją ce go na bez za sad nym po trą ce -

niu i nie wy pła ce niu by łe mu pra cow ni ko wi

(zwol nio ne mu w związ ku z li kwi da cją sta -

no wi ska pra cy) czę ści wy na gro dze nia

za pra cę – w su mie 1492,06 zł, z cze go wy -

płacono, ale dwa dni po terminie, tyl-

ko 269,06 zł. W związ ku z po wy ższym, kwo -

ta po trą co na nie zgod nie z pra wem z wy -

na gro dze nia pra cow ni ka wy no si ła 1223 zł.

Po trą ce nia do ko na no z ty tu łu nie roz li cze -

nia się z po wie rzo nych pra cow ni ko wi na -

rzę dzi. Do dnia kon tro li pra co daw ca nie wy -

pła cił pra cow ni ko wi po trą co nej kwo ty.

Jak usta lił in spek tor, pra cow nik nie po sia -

dał pod pi sa nej z pra co daw cą umo wy o od -

po wie dzial no ści ma te rial nej za po wie rzo -

ne mienie oraz nie wyraził na piśmie zgo-

dy na do ko na nie po trą ce nia.

Po pod su mo wa niu kon tro li z dy rek to rem

za kła du (pro to kół zo stał pod pi sa ny bez

za strze żeń) in spek tor pra cy po in for mo -

wał o ko niecz no ści wsz czę cia po stę po wa -

nia wy kro cze nio we go. W opi nii in spek to ra,

oso bą win ną wy kro cze nia by ła dy rek tor ds.

fi nan so wych. Dy rek tor za kła du po pro sił

o prze su nię cie terminu spo tka nia, po nie waż

chciał skon sul to wać się z praw ni kiem. Za -

pro po no wał, że przy je dzie ra zem z praw ni -

kiem i dy rek tor ds. fi nan so wych do sie dzi -

by in spek cji pra cy w Olsz ty nie. Żad na

z tych osób nie stawiła się jednak tego dnia

w urzę dzie, dla te go in spek tor pra cy

po trzech dniach udał się ponownie do za-

kładu. Spotkał się tam z dyrektor ds. finan-

Jed nym z wa run ków spo rzą dze nia wnio -

sku o uka ra nie jest wcze śniej sze przed sta -

wie nie za rzu tów oso bie po dej rza nej o po -

peł nie nie da ne go wy kro cze nia. Ko deks po -

stę po wa nia w spra wach o wy kro cze nia

prze wi du je dwie for my za po zna nia spraw -

cy wy kro cze nia z tre ścią za rzu ca nych mu

czy nów:

– po sta wie nie za rzu tów pod czas prze -

słu cha nia oso by, co do któ rej ist nie je uza -

sad nio na pod sta wa do spo rzą dze nia prze -

ciw ko niej wnio sku o uka ra nie; w ta kiej sy -

tu acji treść za rzu tów wpi su je się do pro -

to ko łu prze słu cha nia (art. 54 § 6 kpsw),

– przed sta wie nie za rzu tów w związ ku

z od stą pie niem od prze słu cha nia oso by, co

do któ rej ist nie je uza sad nio na pod sta wa

do spo rzą dze nia prze ciw ko niej wnio sku

o uka ra nie; w ta kiej sy tu acji treść za rzu -

tów wpi su je się do no tat ki urzę do wej

(art. 54 § 7 kpsw).

Prze pi sy Ko dek su po stę po wa nia w

sprawach o wy kro cze nia do pusz cza ją mo -

żli wość od stą pie nia od prze słu cha nia, je że -

li by ło by ono po łą czo ne ze znacz ny mi trud -

no ścia mi. Zgod nie ze sta no wi skiem De par -

ta men tu Praw ne go Głów ne go In spek to ra -

tu Pra cy, wy ra żo nym w pi śmie z 22.02.2010

r., GPP-364-024-42-1/10: brak możliwości

kontaktu zosobą podejrzaną opopełnienie

wykroczenia może uzasadniać odstąpienie

od przesłuchania. W takim przypadku in-

spektor pracy powinien sporządzić notat-

kę urzędową zawierającą informację ood-

stąpieniu odprzesłuchania oraz (wmiarę

możliwości) opouczeniu osoby, co doktó-

rej istnieje uzasadniona podstawa dospo-

rządzenia przeciwko niej wniosku oukara-

nie, oprzysługującym jej prawie nadesłania

wyjaśnień wterminie7 dni ododstąpienia

odprzesłuchania. Jeżeli pouczenie osoby po-

dejrzanej o przysługującym jej prawie na-

desłania wyjaśnień okaże się niemożliwe

zpowodu braku kontaktu ztą osobą, oko-

liczność ta powinna zostać odnotowana

wnotatce urzędowej.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 15 ustawy

o Pań stwo wej In spek cji Pra cy do za dań

in spek to ra pra cy na le ży ści ga nie wy kro -

czeń prze ciw ko pra wom pra cow ni ka

okre ślo nych w Ko dek sie pra cy, wy kro czeń

o których jest mowa w art. 119-123 usta-

wy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji za-

trud nie nia i in sty tu cjach ryn ku pra cy (Dz.

U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.), a także

innych wykroczeń, gdy ustawy tak stano-

wią oraz udział w po stę po wa niu w tych

spra wach w cha rak te rze oska rży cie la

pu blicz ne go. Z przy to czo ne go prze pi su

wy ni ka obo wią zek pod ję cia przez in spek -

to ra pra cy dzia łań w sy tu acji stwier dze -

nia po peł nie nia czy nu ma ją ce go ce chy jed -

ne go z po da nych wy kro czeń. Obo wią zek

ten kon kre ty zu je prze pis art. 17 § 2 Ko -

dek su po stę po wa nia w spra wach o wy kro -

cze nia, któ ry wska zu je na in spek to ra

pra cy ja ko oska rży cie la pu blicz ne go

w spra wach o wy kro cze nia prze ciw ko pra -

wom pra cow ni ka oraz w spra wach o in -

ne wy kro cze nia zwią za ne z wy ko ny wa -

niem pra cy za rob ko wej.

Kon se kwen cją przy ję tych ure gu lo wań

jest ko niecz ność pod ję cia przez in spek to -

ra pracy działań, efektem których może być

skie ro wa nie do są du wnio sku o uka ra nie,

na ło że nie grzyw ny w for mie man da tu

kar ne go czy ewen tu al nie za sto so wa nie

środ ka wy cho waw cze go. Dzia ła nia po -

prze dza ją ce za sto so wa nie ka żde go z tych

środ ków są pro wa dzo ne w ra mach po stę -

po wa nia wy ja śnia ją ce go.

Pro wa dząc kon tro lę in spek tor pra cy wy -

ko nu je sze reg czyn no ści, któ re miesz czą

się w de fi ni cji po stę po wa nia wy ja śnia ją ce -

go. Do ko nu je oglę dzin, prze słu chu je świad -

ków, ana li zu je do ku men ty. Ozna cza to, że

po stę po wa nie kon tro l ne in spek to ra pra cy,

to spe cy ficz ny ro dzaj po stę po wa nia wy ja -

śnia ją ce go, któ re go usta le nia są za miesz -

cza ne w pro to ko le kon tro li.

tro li, ja ką jest brak pod mio tu kon tro li. Wsz -

czę cie i pro wa dze nie kon tro li w ta kich oko -

licz no ściach mo że na ra zić in spek to ra pra -

cy na za rzut prze kro cze nia upraw nień słu -

żbo wych.

Nie wąt pli wie w ta kim przy pad ku in -

spektor pracy nie jest uprawniony do prze-

pro wa dze nia kon tro li. Je go upraw nie niem,

a wła ści wie obo wiąz kiem jest dzia ła nie

na pod sta wie prze pi sów Ko dek su po stę po -

wa nia w spra wach o wy kro cze nia i prze pro -

wa dze nie po stę po wa nia wy ja śnia ją ce go.

W za le żno ści od wy ni ku pod ję tych czyn no -

ści usta le nia z po stę po wa nia są za miesz cza -

ne w no tat ce urzę do wej bądź w pro to ko le.

Zgod nie z art. 54 § 3 Ko dek su po stę po -

wa nia w spra wach o wy kro cze nia, je że li

oko licz no ści czy nu nie bu dzą wąt pli wo ści,

utrwa le nie czyn no ści wy ja śnia ją cych mo -

żna ogra ni czyć do spo rzą dze nia no tat ki

urzę do wej, za wie ra ją cej usta le nia nie -

zbęd ne do spo rzą dze nia wnio sku o uka ra -

nie. No tat ka po win na za wie rać wska za nie

ro dza ju czyn no ści, cza su i miej sca oraz

osób uczest ni czą cych, a ta kże krót ki opis

prze bie gu czyn no ści i pod pis oso by, któ -

ra spo rzą dzi ła no tat kę. Te go ro dza ju no tat -

ka urzę do wa jest spo rzą dza na w ra mach

po stę po wa nia wy kro cze nio we go i nie mo -

że być uto żsa mia na z no tat ką urzę do wą

z kon tro li, spo rzą dza ną na pod sta wie

prze pi sów usta wy o Pań stwo wej In spek cji

Pra cy.

Sto sow nie do art. 54 § 4 Ko dek su po -

stę po wa nia w spra wach o wy kro cze nia,

w ra zie gdy oko licz no ści czy nu bu dzą

wąt pli wo ści, mo żna prze pro wa dzić od po -

wied ni do wód. Utrwa le nie ta kiej czyn no -

ści na stę pu je w for mie pro to ko łu ogra ni -

czo ne go do za pi su naj bar dziej istot nych

oświadczeń osób biorących udział w czyn-

ności. Warto zwrócić uwagę, że w takim

Nie tylko poprzez kontrolę

In spek tor pra cy mo że prze pro wa dzić

po stę po wa nie wy ja śnia ją ce bez ko niecz -

no ści pod ję cia kon tro li. Przy kła do wo mo -

że to mieć miejsce w sytuacji wniesienia

skar gi przez by łe go pra cow ni ka, jeżeli

z jej tre ści wy ni ka, iż do szło do po peł nie -

nia wy kro cze nia, pod czas pod ję tych dzia -

łań oka za ło się, że po ten cjal ny pod miot

kon tro li ni ko go nie za trud nia. Ozna cza to,

że prze pro wa dze nie kon tro li jest nie mo -

żliwe. Wynika to z treści art. 13 ustawy

o Pań stwo wej In spek cji Pra cy, któ ry sta -

no wi, że kon tro li Pań stwo wej In spek cji

Pra cy pod le ga ją pra co daw cy, a w za kre -

sie bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy oraz

kon tro li le gal no ści za trud nie nia ta kże

przed się bior cy nie bę dą cy pra co daw ca mi

na rzecz których jest świadczona praca

przez osoby fizyczne, w tym przez osoby

wy ko nu ją ce na wła sny ra chu nek dzia łal -

ność go spo dar czą, bez wzglę du na pod sta -

wę świad cze nia pra cy, zwa ni da lej podmio-

tami kontrolowanymi.

Po zor nie ma my tu taj do czy nie nia z ko -

li zją prze pi sów. Z jed nej stro ny in spek tor

pra cy jest zo bo wią za ny pod jąć dzia ła nia

w sy tu acji po dej rze nia po peł nie nia wy kro -

cze nia. Z tre ści przy to czo nych prze pi -

sów wynika, że jest on jedynym organem,

po za pro ku ra to rem wła ści wym do ści ga nia

wy kro czeń zwią za nych z wy ko ny wa niem

pra cy za rob ko wej. Od mo wa pod ję cia dzia -

ła nia mo że na ra zić in spek to ra pra cy na od -

po wie dzial ność kar ną z ty tu łu nie do peł nie -

nia obo wiąz ków słu żbo wych. Z dru giej stro -

ny ma my do czy nie nia z obiek tyw ną prze -

słan ką nie mo żno ści prze pro wa dze nia kon -

I P 3/2011

3/2011 I P

so wych, po in for mo wał ją o ko niecz no ści

wsz czę cia po stę po wa nia wy kro cze nio we go

w związ ku ze stwier dzo ny mi w trak cie

kon tro li wy kro cze nia mi, a na stęp nie po pro -

sił o oka za nie do wo du oso bi ste go. Dy rek -

tor odmówiła twierdząc, że nie widzi pod-

staw do spo rzą dza nia przez in spek to ra

wnio sku o uka ra nie. Po nad to po wie dzia ła,

że mu si skon sul to wać się z za kła do wym

praw ni kiem. Na stęp nie przed sta wi ła peł no -

moc nic two za rzą du spół ki upraw nia ją ce ad -

wo ka ta do re pre zen to wa nia za kła du

przed or ga na mi kon tro li i po in for mo wa ła in -

spektora pracy, że od tej chwili może się

kon tak to wać z Pań stwo wą In spek cją Pra cy

tyl ko w obec no ści ad wo ka ta. W tej sy tu acji

in spek tor pra cy za dzwo nił do dy rek to ra za -

kła du i po pro sił o umó wie nie spo tka nia z ob -

wi nio ną w obec no ści ad wo ka ta dwa dni póź -

niej, o do wol nej go dzi nie.

W dniu spo tka nia dy rek tor za kła du po -

in for mo wał w roz mo wie te le fo nicz nej in -

spek to ra, że do spo tka nia nie doj dzie po -

nieważ adwokat nie będzie miał czasu.

W związ ku z po wy ższym, in spek tor pra cy

na po cząt ku grud nia 2009 r. skie ro wał

do Ko men dy Miej skiej Po li cji w Olsz ty nie

za wia do mie nie o po dej rze niu po peł nie nia

wy kro cze nia z art. 65 § 2 Ko dek su wy kro -

czeń po le ga ją ce go na od mo wie oka za nia

in spek to ro wi pra cy do ku men tu to żsa mo -

ści, co utrud ni ło prze pro wa dze nie po stę -

po wa nia wy kro cze nio we go.

W dniu 5 lu te go 2010 r. Sąd Re jo no wy

w Olsz ty nie ogło sił wy rok w tej spra wie

orze ka jąc wo bec ob wi nio nej ka rę grzyw -

ny w kwocie 510 zł oraz pokrycie kosztów

są do wych.

Trzy dni później sąd ukarał tę osobę

grzywną w wysokości 1 tys. zł. Tym razem

w związ ku z po peł nie niem dwóch wy kro -

czeń stwier dzo nych przez in spek to ra pra -

cy: bez pod staw nym po trą ce niem z wy na -

gro dze nia by łe go pra cow ni ka kwo -

ty 1223 zł oraz nie ter mi no wym wy pła ce -

niem czę ści po trą co ne go wy na gro dze nia.

W związ ku z od mo wą oka za nia do wo du,

aby skie ro wać w try bie za ocz nym wnio sek

o uka ra nie ob wi nio nej in spek tor był zmu -

szo ny zło żyć do Urzę du Mia sta w Olsz ty -

nie wnio sek o udo stęp nie nie jej da nych

oso bo wych.

Oba wy ro ki są pra wo moc ne.

Na le ży do dać, że pra co daw ca wy ko nał

de cy zję in spek to ra pra cy i wy pła cił pra cow -

ni ko wi wcze śniej po trą co ne bez pod staw -

nie wy na gro dze nie, co po twier dzi ła po now -

na kon tro la prze pro wa dzo na w za kła dzie.

Ro man Ro kic ki

OIP Olsztyn

Dzień roboczy a dzień wolny od pracy

try wa ne we dług za war tej w Ko dek sie pra -

cy de fi ni cji do by pra cow ni czej. Wła ści we

udzie le nie dnia wol ne go od pra cy w przy pad -

ku re kom pen so wa nia pra cy w dniu wol nym

od pra cy wy ni ka ją cym z pię cio dnio we go ty -

go dnia pra cy czy pra cy w nie dzie lę bądź

w święto jest wówczas, gdy nastąpi to

w wy mia rze 24 go dzin po za koń cze niu do -

by pra cow ni czej da ne go pra cow ni ka. To żsa -

me sta no wi sko pre zen to wa ne jest przez

MPiPS. Tym cza sem ro dzi to okre ślo ne

wąt pli wo ści za rów no in ter pre ta cyj ne jak też

fak tycz ne. Teo ria ta bo wiem spraw dza się

bez wąt pie nia w pod sta wo wym sys te mie cza -

su pra cy, gdy pra ca wy ko ny wa na jest po

8 go dzin od po nie dział ku do piąt ku w jed -

no zmia no wej or ga ni za cji pra cy. W prak ty ce

pro ble my za czy na ją się w sy tu acji świad cze -

nia pracy zmianowej czy też ruchu ciągłym,

szcze gól nie przy krót kim okre sie roz li cze -

nio wym oraz du żej czę sto tli wo ści ła ma nia

zmian. Okazuje się bowiem, że przy przy-

ję ciu pre zen to wa nej in ter pre ta cji dnia wol -

ne go od pra cy nie jest mo żli we wła ści we

usta le nie har mo no gra mu cza su pra cy, któ -

ry bę dzie od po wia dał wy mia ro wi cza su

pra cy kon kret ne go pra cow ni ka w przy ję tym

okre sie roz li cze nio wym. Pro blem po ja wia

się z tzw. ła ma niem zmian czy li prze cho dze -

niem pra cow ni ka z jed nej zmia ny na dru gą.

Mo żna to prze ana li zo wać na przy kła dzie

pra cow ni ka wy ko nu ją ce go pra cę na trzy

zmia ny. Za kła da jąc, że przez ca ły ty dzień,

tj. od po nie dział ku do piąt ku wy ko ny wał pra -

cę na trzeciej zmianie tj. od 23 00 do 7 00 , nie

mo że on w po nie dzia łek na stęp ne go ty go -

dnia przyjść do pracy wcześniej niż na 23 00 .

Je go do ba pra cow ni cza roz po czę ta w pią tek

o23 00 kończy się bowiem o 23 00 w so bo tę.

Na stęp nie wi nien otrzy mać dzień wol ny

od pra cy z ty tu łu prze cięt nie pię cio dnio we -

go tygodnia pracy (będzie trwał do 23 00

w nie dzie lę) oraz wol ną nie dzie lę (bę dzie

trwa ła do 23 00 w po nie dzia łek – abs tra hu -

jąc od pra wi dło wo ści usta le nia gra nic nie -

dzie li). W tej sy tu acji tzw. zła ma nie zmian,

a więc roz po czę cie pra cy o in nej po rze, tj.

np. na pierw szej zmia nie w po nie dzia łek

(zmia na od 7 00 do 15 00 ) spo wo du je, że pra -

co daw ca nie za pew ni pra cow ni ko wi dwóch

należnych mu dni wolnych od pracy. Aby

więc do szło do zmia ny po ry wy ko ny wa nia

pra cy z póź niej szej na wcze śniej szą po trzeb -

na jest większa liczba godzin. W omawianym

przy pad ku aż 56 (pra cow nik bez prze -

szkód mógłby przyjść do pracy na 7 00 ra no,

ale we wtorek). To powoduje, że w okresie

roz li cze nio wym nie bę dzie mo żli we usta le -

nie har mo no gra mu cza su pra cy da ne go pra -

cownika w taki sposób, aby dni pracy obej-

mo wa ły ca ły obo wią zu ją cy pra cow ni ka wy -

miar czasu pracy.

W tej sy tu acji na le ża ło by po szu kać in ne -

go roz wią za nia, np. przy ję cia, że dzień

wol ny od pra cy za czy na się po upły wie obo -

wiąz ko we go do bo we go od po czyn ku pra -

cow ni ka. Do ta kie go sta no wi ska mo że skło -

nić ana li za tzw. usta wy an ty kry zy so we j 6 ijej

art. 10. Prze pis ten do pusz cza usta le nie tzw.

in dy wi du al ne go roz kła du cza su pra cy pra -

cow ni ka, w któ rym roz po czę cie pra cy w tej

sa mej do bie pra cow ni czej, po prze pra co wa -

niu obo wiąz ko we go do bo we go wy mia ru

cza su pra cy, nie jest trak to wa ne jak pod ję -

cie pra cy w wa run kach pra cy nad licz bo wej,

je że li pra cow nik otrzy mał wy ma ga ny, w za -

le żno ści od sys te mu cza su pra cy, do bo wy od -

po czy nek. W pe wien spo sób prze ma wia

za tym również konstrukcja art. 133 k.p. do-

ty czą ca do bo wych i ty go dnio wych od po czyn -

ków. Od po czy nek ty go dnio wy, któ ry wi nien

z za sa dy przy pa dać w nie dzie lę, obej mu je

od po czy nek do bo wy i roz po czy na się bez -

po śred nio po nim, a więc nie mu si z za ło -

że nia roz po czy nać się po za koń cze niu

uprzed niej do by pra cow ni czej.

W uza sad nie niu wska za nej uchwa ły sąd

stwier dził, że w in te re sie oby dwu stron sto -

sun ku pra cy, po ję cie dnia wol ne go od pra cy

w sys te mie or ga ni za cji cza su pra cy zmia no -

wej nie po win no być od ry wa ne od har mo no -

gramu świadczenia pracy. Dni pracy i dni wol-

ne od pracy stanowią jedność. Dniem wolnym

od pracy jest dzień, w którym pracownik pra-

cy nie świad czy. Zwol nie nie pra cow ni ka

z pracy w danym dniu oznacza, iż zwolniony

jest on z całej dniówki, choćby kończyła się

ona dnia na stęp ne go. Udzie le nie dnia wol ne -

go ozna cza ta kże udzie le nie wol nej dniów ki

roboczej bez względu na to, czy mieści się

ona w ra mach do by ka len da rzo wej czy te ra -

my prze kra cza.

Ta ostat nia kon cep cja po zwa la na zbi lan -

so wa nie pra cy za trud nio nych na zmia ny

opty mal ne, za pla no wa nie za rów no od po -

czyn ków ty go dnio wych, do bo wych oraz dni

wol nych w za mian za pra cę w nie dzie le, świę -

ta czy też w dniu wolnym z tytułu pięciodnio-

we go ty go dnia pra cy. Kłó ci się jed nak nie wąt -

pli wie z po ję ciem do by pra cow ni czej.

Wska za ne wąt pli wo ści po ka zu ją, jak trud -

na jest pro ble ma ty ka cza su pra cy i jak du -

że roz bie żno ści in ter pre ta cyj ne wy stę pu ją

przy, jak by się mo gło wy da wać, pod sta wo -

wych in sty tu cjach pra wa pra cy. Ure gu lo wa -

nie tej pro ble ma ty ki przez usta wo daw cę jest

więc nie zbęd ne. Pó ki co, pra co daw cy mo gą

tu sto so wać ró żne kon cep cje, a in spek to rzy

pra cy, ma ją je dy nie mo żli wość wno sze nia

w for mie wy stą pie nia o udzie la nie dni wol -

nych od pra cy ro zu mia nych ja ko 24 go dzi -

ny po za koń cze niu do by pra cow ni czej. Brak

usta wo wej de fi ni cji dnia wol ne go od pra cy

i dnia ro bo cze go po wo du je bo wiem, że nie

mo że my mó wić o na ru sza niu prze pi sów pra -

wa o czasie pracy przez pracodawcę nie po-

dzie la ją ce go tej kon cep cji, a tyl ko ta ka oko -

licz ność mo że spo wo do wać wsz czę cie po stę -

po wa nia w spra wie o wy kro cze nie.

To nie takie proste

Barbara Czarnek

Ustawą z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy

oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1 do rozliczania czasu

pracy pracowników wprowadzono definicję doby pracowni-

czej. Zgodnie z art. 128 § 3 pkt 1 k. p. doba pracownicza, to ko-

lejne 24 godziny poczynając od godziny, w której pracownik

rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem

czasu pracy. Pojęcie doby pracowniczej odbiega w sposób

zasadniczy od pojęcia doby astronomicznej, która rozpoczy-

na się każdej nocy o godz. 00: 00.

Obo wią zu ją ce prze pi sy nie za wie ra ją jed -

nak ja snej de fi ni cji dnia wol ne go od pra cy

oraz dnia ro bo cze go. Po wo du je to okre ślo -

ne trud no ści z pra wi dło wym usta la niem

roz kła dów cza su pra cy oraz udzie la niem dni

wol nych od pra cy.

Je że li tak, to pra co daw ca udzie la jąc np.

zwol nie nia od pra cy na tzw. po szu ki wa nie pra -

cy w trybie art. 37 k. p. mógłby go udzielić

w dni ro bo cze, któ re ni mi są w od nie sie niu

do ogó łu pra cow ni ków, lecz nie wo bec kon -

kret ne go pra cow ni ka. Są dla nie go wol ne har -

mo no gra mo wo lub np. za zwy czaj nie wy ko -

nuje pracy w te dni, gdyż są one dla niego

dnia mi wol ny mi wy ni ka ją cy mi z prze cięt nie

pię cio dnio we go ty go dnia pra cy. W tej sy tu -

acji, za jak naj bar dziej słusz ny na le ży uznać

po gląd wy ra żo ny w sta no wi sku GIP z mar -

ca br. 4 , iż przez dni robocze w rozumieniu

art. 37 k. p. należy rozumieć dni, które są dla

pra cow ni ka dnia mi pra cy. Przy zna nie bo wiem

pra cow ni ko wi dnia wol ne go na po szu ki wa nie

pracy w dniu dla niego wolnym od świadcze-

nia pra cy mi ja ło by się z ce lem wpro wa dze -

nia oma wia ne go upraw nie nia. Ty le tyl ko, że

brak de fi ni cji dnia ro bo cze go, bądź ure gu lo -

wa nia po dob ne go jak w art. 154 2 §1 k. p.

(urlopu udziela się w dni, które są dla pra-

cow ni ka dnia mi pra cy, zgod nie z obo wią zu -

ją cym go roz kła dem cza su pra cy) po wo du je,

że pro ble ma ty ka ta bu dzi wąt pli wo ści.

Wy da je się za tem, że de fi ni cja dnia ro bo cze -

go i wol ne go od pra cy po win na być po wią za -

na za rów no z po ję ciem tzw. do by pra cow ni czej,

jak rów nież z roz kła dem cza su pra cy pra cow -

nika. Tyle tylko, że w praktyce rzecz jest bar-

dzo skom pli ko wa na. W dzia le VI Ko dek su pra -

cy po ja wia się jesz cze je den ter min, a mia no -

wi cie dni wol ne od pra cy udzie la ne w za mian

za pracę w niedziele, święta czy też dni wol-

ne z ty tu łu pię cio dnio we go ty go dnia pra cy.

Dzień wolny

Jak kalendarzowy?

Ko deks pra cy po słu gu je się po ję ciem

dnia wol ne go. Zgod nie z art. 151 9 § 1 k. p.,

dnia mi wol ny mi od pra cy są nie dzie le

i świę ta okre ślo ne w prze pi sach o dniach

wol nych od pra cy. Zo sta ły one wska za ne

w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach

wol nych od pra cy 2 . Za pra cę w nie dzie lę

i świę to uwa ża się pra cę wy ko ny wa ną mię -

dzy godziną 6.00 w tym dniu, a godziną 6.00

w na stęp nym dniu, chy ba że u da ne go pra -

co daw cy zo sta ła usta lo na in na go dzi na.

Święta te nie są więc liczone jak dni kalen-

darzowe, bo nie zaczynają się i nie kończą

o go dzi nie 00.00. Nie po kry wa ją się ta kże

z do ba mi pra cow ni czy mi w ro zu mie niu

art. 128 § 3 pkt 1 k. p. Ustawodawca, obok

niedziel i świąt, do dni wolnych od pracy nie

za li czył so bót, któ re są trak to wa ne ja ko zwy -

kłe dni pracy, czyli dni robocze 3 . Dla wie-

lu pracowników nie są one jednak dniami

ro bo czy mi. Są bo wiem szó sty mi dnia mi ty -

go dnia, któ re są dnia mi wol ny mi od pra cy

z uwa gi na prze cięt nie pię cio dnio wy ty dzień

pra cy.

W dok try nie mo żna spo tkać ta kże po gląd,

któ ry po ję cie dnia wol ne go uto żsa mia

z dniem ka len da rzo wym. Przy glą da jąc się bli -

żej tej teorii można jednak dopatrzyć się zna-

czą cych man ka men tów. Gdy by śmy po gląd ten

od wzo ro wa li na po da nym wcze śniej przy kła -

dzie pra cow ni ka za trud nio ne go w trzy zmia -

no wym roz kła dzie cza su pra cy, je go dzień

wol ny od pra cy roz po czął by się o godz. 00.00.

z so bo ty na nie dzie lę, a dru gi (nie dzie la) za -

koń czył by się o go dzi nie 00.00. z po nie dział -

ku na wtorek. Chcąc by pracownik zmienił

zmianę z trzeciej na pierwszą, mógłby to zro-

bić dopiero we wtorek od godz. 7 00 .

Ko lej ny po gląd sto so wa ny czę sto w prak ty -

ce, wywodzi się z uchwały SN z 10 lute-

go 1993r. 7 Koncepcja ta zakłada, że dzień wol-

ny od pracy to są 24 godziny wolne od pracy

po za koń cze niu zmia ny ro bo czej da ne go pra -

cow ni ka. Zgod nie ze wspo mnia ną uchwa łą, pra -

cow ni ko wi za trud nio ne mu w za kła dzie pra cy

w sys te mie trzy zmia no wej or ga ni za cji pra cy

na sta no wi sku w ru chu cią głym, roz po czy na -

ją ce mu pra cę w nie dzie lę na trze ciej zmia nie

i koń czą ce mu pra cę na tej zmia nie w dniu na -

stęp nym w gra ni cach cza su, któ ry uwa ża się

za pra cę w nie dzie lę, nie przy słu gu je do da tek

jak za pra cę nad licz bo wą, je że li pra cow nik

otrzy mał 24 ko lej ne go dzi ny wol ne od pra cy

w cza sie ro bo czym ty go dnia, roz po czy na ją ce

się po za koń cze niu trze ciej zmia ny.

Bar ba ra Czar nek

OIP Rzeszów

Przypisy

1 Dz. U z 2003r. nr 213 poz. 2081.

2 Dz. U z 1951r. nr 4, poz. 28 ze zm.

3 Uchwała SN (7 S) z 27 kwietnia 2003 r.

III CZP 8/2003 Le xPo lo ni ca nr 360489.

4 GPP- 517-4560-17-1/10/PE/RP.

5 GNP -69-0712-33/04.

6 Usta wa z 1 lip ca 2009 r. o ła go dze niu

skut ków kry zy su eko no micz ne go dla pra cow -

ni ków i przed się bior ców (Dz. U. z 2009

nr 125 poz. 1035).

7 Uchwała SN (7 S) – z 10 lutego 1994

r. I PZP 49/93 OSNAPiUS 1994/8 poz. 123.

Dzień roboczy

Ro zu mu jąc a con tra rio, na le ża ło by za tem

uznać, że dniami roboczymi są wszystkie dni

z wy łą cze niem nie dziel i świąt okre ślo ne

w ustawie o dniach wolnych od pracy.

Łamanie zmian

Zgod nie ze sta no wi skiem GI P 5 , po ję cie

dnia wol ne go od pra cy po win no być roz pa -

I P 3/2011

3/2011 I P

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: