STD/STI (choroby przenoszone na drodze kontaktów seksualnych)

Wyznaczniki ryzyka zakażenia:

•                     Wiek (młodzi ludzi – duża aktywność seksualna)

•                     Płeć (częściej mężczyźni)

•                     Stan cywilny (osoby stanu wolnego)

•                     Środowisko (dominują zachorowania w dużych aglomeracjach miejskich)

•                     Status socjoekonomiczny (częściej chorują osoby o niższym statusie)

•                     Skład etniczny (bardziej narażone społeczeństwa wieloetniczne ?)

•                    Choroby przenoszone na drodze kontaktów seksualnych należą do jednych z najczęściej występujących chorób zakaźnych – w 1995 r. liczba zarejestrowanych przypadków kiły, rzeżączki, zakażeń chlamydiami i rzęsistkowicy wynosiła na świecie 333 mln!

•                    Rzęsistkowica 179 mln

•                    Zakażenia chlamydiami 89 mln

•                    Rzężączka 62 mln

•                    Kiła 12 mln

•                     Największa zachorowalność występuje wśród ludności Azji pd-wsch., Afryce, Ameryce Pd. i Karaibów

•                     W większości krajów rozwiniętych obserwuje się spadek liczby zachorowań na kiłę, rzeżączkę, przy wzrastającej zachorowalności na choroby STD o etiologii wirusowej – głównie opryszczka narządów płciowych, kłykciny kończyste, HIV

•                     W Polsce systematyczną rejestrację przypadków kiły i rzeżączki rozpoczęto po 1948 roku

Kiła

•                     Patogen – krętek blady Treponema pallidum

•                     Znajduje się w wydzielinie ze zmian chorobowych

•                     Okres wylęgania – 2-4 tyg.

•                     Do zakażenia dochodzi w wyniki wniknięcia krętków przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe. Możliwe zarażenie pozapłciowe bezpośrednio (transfuzja) i pośrednio (przedmioty), ale jest bardzo rzadkie

•                     Niestety częsta droga wertykalna!

•                     Kiła jest chorobą układową, o bogatej symptomatologii i o różnym stopniu nasilenia objawów. Charakterystyczny jest wieloletni przebieg z okresami objawowymi i bezobjawowymi

•                     Kiła wczesna (I okres) – w miejscu wniknięcia krętków (na skórze, błonie śluzowej) pojawia się niebolesne, sączące, okrągłe owrzodzenie – tzw. zmiana pierwotna. Powiększają się okoliczne węzły chłonne. Wydzielina ze zmiany pierwotnej jest wysoce zakaźna. Miejsce samo się goi, ale choroba rozwija się nadal.

•                     II okres – po 8-10 tygodniach od zakażenia na tułowiu i kończynach pojawia się nie swędząca plamisto-grudkowa wysypka, z której sączy się wydzielina o wysokiej zakaźności, wysypka może utrzymywać się, lub ustępować i pojawiać się ponownie

•                     Przeciwciała pojawiają się między 3 a 6 tyg. od momentu zakażenia

•                     Po 2 latach nie leczona kiła staje się niezakaźna, kiła utajona

•                     Kiła utajona – brak objawów klinicznych, kiłę wykryć można za pomocą testów serologicznych. Ok. 2 lata od zakażenia

•                     Kiła późna (III okres) – pojawiają się zmiany kiły późnej po kilkunastu latach od zakażenia. Skłonność do reakcji rozpadowych ze strony tkanek: kilaki (zmiany guzowate) w skórze, śluzówkach, płucach, kościach, mięśniach, wątrobie i układzie sercowo-naczyniowym. Kiła narządowa. Zmiany w obrębie OUN: porażenie postępujące, wiąd rdzenia, zanik nerwów wzrokowych, zaburzenia psychiczne. Zmiany te pojawiają się gdy kiła nie była leczona, są one nieodwracalne, tylko leczenie objawowe!

•                    Wrodzona kiła wczesna – obumarcie płodu, poronienie, poród martwego dziecka, uogólnione zmiany skórne – blizny Parotta, kruche łamliwe paznokcie, zmiany w błonach śluzowych i ich konsekwencja – nacieki kiłowe na kość i chrząstkę (nos siodełkowaty, sapka kiłowa). Zmiany kostne i stawowe, ogniska martwicy i liczne zmiany w narządach wewnętrznych: w wątrobie, śledzionie, węzłach chłonnych

A także:

Nieimmunologiczny obrzęk płodu, wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrastania, żółtaczka, heaptosplenomegalia, niedokrwistość hemolityczna, kłykciny płaskie, zapalenie kości i chrząstek nosa, porażenie rzekome Parrota, zapalenie siatkówki, jaskra, ostre zapalenie opon mg-rdz, wodogłowie, zespół nerczycowy, zapalenie trzustki, zespół złego wchłaniania, zapalenie płuc, tzw. pneumonia alba (zwłóknienie + utrata powierzchni wymiany gazowej), zapalenie mięśnia sercowego, gorączka

•                     Wrodzona kiła późna – guzy Parotta, czoło olimpijskie, kwadratowa czaszka, wysiękowe zapalenie stawów, młodzieńcze porażenie postępujące i wiąd rdzenia kręgowego, miąższowe zapalenie rogówki, głuchota, gotyckie podniebienie, szablowate kości podudzia oraz tzw. siodełkowate braki w uzębienie, beczkowaty kształt zębów (zęby Hutchinsona)

A także:

Bruzdy o układzie promienistym wokół ust i odbytu, siodełkowaty nos, krótka wystająca żuchwa, stawy Cluttona (zapalenie stawów z bolesnym obrzękiem), atrofia nerwu wzrokowego, zapalenie rogówki, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, głuchota, wodogłowie, drgawki, porażenie nerwów czaszkowych

•                     Kiła wrodzona – nie jest zakaźna! Dana postać w zależności od tego kiedy  wystąpiły objawy u dziecka (przed 2 r. z. –wczesna, po 2 r.ż. –późna). Podjęcie leczenia przez matkę daje szansę na urodzenie zdrowego dziecka! Penicylina jest jedynym skutecznym lekiem u kobiet w ciąży, tetracykliny mogą oddziaływać teratogennie! W przypadku uczulenia lub nadwrażliwości – doustne odczulanie

•                     Po około 4 tyg. od zakażenia możliwe wykonanie testu serologicznego

•                     VRDL i USL – testy przesiewowe

•                     Jeśli wynik VRDL lub USL jest dodatni, wykonuje się testy potwierdzające FTA-ABS lub TPHA

•                     Przed pojawieniem się we krwi przeciwciał – badanie mikroskopowe wydzielinzenie – penicylina G! Im wcześniej tym lepiej, zmiany w narządach są nieodwracalne

Rzeżączka

•                    Patogen – dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae)

•                    Znajdują się w wydzielinach błon śluzowych osób zakażonych

•                    Bardzo wysoka zakaźność!

•                    Okres wylęgania u kobiet – 7-14 dni

•                    Okres wylęgania u mężczyzn – 3-5 dni

•                    Rzeżączka szerzy się prawie wyłącznie przez kontakt płciowy

•                     Objawy u mężczyzn: obfity wyciek ropny z cewki, ból przy oddawaniu moczu. Nieleczona rzeżączka może prowadzić do zapalenie prostaty, najądrza, stawów i opon mózgowo-rdzeniowych

•                     Objawy u kobiet: upławy (czasem wcale), ból podbrzusza. Nieleczona może prowadzić do zapalenia jajowodów i jajników, ciąży pozamacicznej, bezpłodności i uogólnionej postaci z zajęciem skóry i stawów

•                     Może dojść do zakażenia dziecka w czasie porodu – zapalenie spojówek wywołane dwoinkami rzeżączki może doprowadzić do ślepoty, dlatego rutynowe zakraplanie 1% azotanem srebra oczu noworodka (zabieg Credego)

•                    Istnieje postać utajona rzeżączki – brak objawów przy dużej zakaźności (problem epidemiologiczny)!

•                    Leczenie: penicyliny, tetracykliny, erytromycyna + wstrzemięźliwość

•                    Leczenie obojga partnerów

Chlamydioza

•                    Patogen – bakterie atypowe (Chlamydia trachomatis) w wydzielinie z cewki lub szyjki macicy

•                    Bardzo wysoka zakaźność

•                    U większości kobiet i kilkunastu % mężczyzn - brak objawów

•                    Okres wylęgania – 2-5 dni

•                     Objawy u mężczyzn: śluzowo-ropna wydzielina z cewki, objawy dysuryczne, zapalenie najądrzy, bezpłodność

•                     Objawy u kobiet: skąpe upławy, pieczenie przy oddawaniu moczu, krwawienie międzymiesiączkowe, krwawienie po stosunku, ból w podbrzuszu, zapalenie miednicy mniejszej, zapalenie jajowodów i jajników, zrosty, bezpłodność

•                     Zakażenie u ciężarnych może doprowadzić do poronienia, zakażenia spojówek u noworodka i płuc u niemowląt

•                    Leczenie antybiotykami makrolidowymi obojga partnerów przez co najmniej 8 dni, wstrzemięźliwość, kontrola lekarska

•                    Chlamydioza – najczęstsza choroba przenoszona na drodze kontaktów seksulanych w krajach rozwiniętych!

Rzęsistkowica

•                     Patogen – rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis), pierwotniak z grupy wiciowców

•                     Wg WHO 120 mln ulega rocznie zakażeniu

•                     U mężczyzn – bytuje w cewce i/lub prostacie (nosicielstwo)

•                     U kobiet –  bytuje w pochwie

•                     Możliwe zakażenie pozapłciowe np. przez ręczniki, basen, bieliznę, ponieważ pierwotniak może przeżyć kilka godzin poza ustrojem w wilgotnym środowisku

•                     Objawy u mężczyzn skąpe lub ich brak: zapalenie napletka, zapalenie cewki

•                     U kobiet: zapalenie pochwy z obfitymi i często pienistymi żółto-zielonkawo-brązowymi upławami i intensywnym zapachem, świąd, pieczenie, na ścianach pochwy widoczne małe wybroczyny tzw.”truskawkowe”. Nie leczona rzęsistkowica może przyczynić się do bezpłodności

•                     Leczenie metronidazolem obojga partnerów, wstrzemięźliwość w czasie leczenia

Kłykciny kończyste

•                    Patogen – wirusy brodawczaka ludzkiego (Human Papilloma Virus) typu 6 i 11

•                    Wirusy typu 16, 18, 31, 33, 45 odpowiedzialne za powstanie raka szyjki macicy ( odpwoedzialne za większość diagnozowanych przypadków raka), typów ponad 100

•                    Wylęganie 4-12 tygodni od momentu zakażenia, może być dłuższe – trudność w identyfikacji momentu zakażenia

•                    Zakażenie HPV może być jednoczesne z innymi infekcjami płciowymi

•                     Głównym objawem u mężczyzn i u kobiet jest pojawienie się na początku drobnych brodawek w okolicy narządów płciowych i odbytu, które charakteryzuje nierówna powierzchnią. Najpierw niewidoczne, wówczas mogą być identyfikowane za pomocą kwasu octowego i płynu Jugola. W zaawansowanej chorobie, kłykciny przypominają tzw. twory kalafiorowate

•                     U kobiet może pojawić się krwawienie, swędzenie lub upławy po stosunku płciowym

•                     Zakażenie typami HPV odpowiedzialnymi za raka nie manifestuje się kłykciami, ale zakażenie może współwystępować. U części kobiet może ale nie musi!!! być to tendencja do powstawania nadżerki, gdy nie przestrzegane są badania cytologiczne, może rozwinąć się rak

•                    Leczenie: leki przeciwwirusowe, usuwanie kłykcin chirurgicznie, za pomocą krioterapii czy elektrokoagulacji, miejscowe stosowanie cytostatyków, ostrzykiwanie zmian interferonem lub miejscowe stosowanie preparatu Aldara

•                    Zaleca się współżycie w prezerwatywie przez dłuższy czas, najlepiej przez całe życie – HPV bytuje w organizmie ludzkim od momentu wtargnięcie. Regulować możemy ekspresję wirusa: pojawienie się kłykcin, zapobieganie pojawieniu się raka szyjki

Opryszczka narządów płciowych

•                  &#...