narażenie na drgania ogólne i miejscowe w transporcie.pdf

eru • temat numeru •

temat numeru • temat numeru

temat numeru • • temat numeru •

temat numeru • temat numeru •

temat numeru • t t emat numeru • temat numeru • temat numeru • temat numeru • temat numeru

Narażenia na drgania ogólne

i miejscowe w transporcie

Oto przykładowe wartości narażeń na drgania, z jakimi można się spotkać, podróżując po drogach

publicznych samochodami osobowymi, odniesione do granic szkodliwości i uciążliwości.

Grzegorz Dahlke

Politechnika

Poznańska, Instytut

Inżynierii Zarządzania,

Zakład Ergonomii

i Inżynierii Jakości

go rodzaju środków transportu jesteśmy nara-

żeni na różnego rodzaju czynniki ﬁzyczne. Należą

do nich między innymi hałas i drgania.

stosowanego do tej pory. W miejsce obliczanej

wartości sumy wektorowej wprowadzone zostało

tzw. dominujące ważone przyspieszenie drgań

– największa wartość ważonego przyspieszenia

drgań wybierana spośród trzech składowych kie-

runkowych przyspieszeń, a więc w rzeczywistości

jedna składowa kierunkowa (1).

Drgania mechaniczne są silnym stresem, któ-

ry wpływa równocześnie na wszystkie narządy

człowieka. Pobudzają mechanoreceptory skóry

i innych tkanek, powodując odruchowe reakcje

całego organizmu. Wywołują zaburzenia w ukła-

dach: kostno-stawowym, mięśniowym, krążenia

oraz nerwowym. Wpływają więc na dolegliwości

całego narządu ruchu, stanowiąc między innymi

jeden z ergonomicznych czynników ryzyka wy-

stąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych

(MSD’s).

W Dz.U. nr 212 z 28 października 2005 r.,

poz. 1769, podano wartości dopuszczalne dla

ekspozycji na drgania mechaniczne (tab. 1).

W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy

z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy przy pracach związanych z naraże-

niem na hałas lub drgania mechaniczne podano,

w przypadku wibracji wartości progów działania,

tzn. wartości wielkości charakteryzujących hałas

i drgania mechaniczne w środowisku pracy (bez

uwzględniania skutków stosowania środków

K LASYFIKACJA DRGAŃ

ODDZIAŁUJĄCYCH NA CZŁOWIEKA

Według Rozporządzenia Ministra Gospodarki

i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach

związanych z narażeniem na hałas lub drgania

mechaniczne (Dz.U. nr 157 z dnia 19 sierpnia

2005 r., poz. 1318) drgania mechaniczne to

drgania lub wstrząsy przekazywane do organizmu

człowieka przez części ciała mające bezpośredni

kontakt z drgającym obiektem. Wyodrębnione jako

czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy

występują w postaci drgań miejscowych albo drgań

ogólnych. Dzielimy je na:

• drgania miejscowe – drgania mechaniczne

działające na organizm człowieka i przenoszone

bezpośrednio przez kończyny górne,

• drgania ogólne – drgania mechaniczne o ogól-

nym działaniu na organizm człowieka, przeka-

zywane do organizmu jako całości przez stopy

lub części tułowia, w szczególności miednicę lub

plecy.

Zgodnie z nowymi przepisami sposób oceny

drgań działających ogólnie znacznie różni się od

Rodzaj drgań

Wartość ekspozycji dziennej

nie może przekraczać

Wartość ekspozycji trwającej 30 minut

i krócej nie może przekraczać

Drgania działające na organizm

człowieka przez kończyny górne

2,8 m/s 2

11,2 m/s 2

Drgania o ogólnym działaniu

na organizm człowieka

0,8 m/s 2

3,2 m/s 2

Tab. 1. Wartości dopuszczalne dla ekspozycji na drgania mechaniczne (źródło: Dz.U. nr 212 z 28 października 2005 r., poz. 1769)

Dopu szczalne wartości amplitud przyspieszeń drgań pionowych [m/s 2 ]

Częstotliwości

środkowe

[Hz]

Czas oddziaływania w minutach

150

240

480

960

1440

od 4 do 8

2,8

2,12

1,8

1,18

0,71

0,53

0,315

0,212

0,14

Tab. 2. Dopuszczalne wartości amplitud przyspieszeń drgań pionowych (źródło: ISO 2631 – części od 1 do 5) (3)

72 Promotor 5/08

temat numeru •

P odczas przemieszczania się za pomocą różne-

eru • temat numeru •

temat numeru • temat numeru

temat numeru • • temat numeru •

temat numeru • temat numeru •

temat numeru • t t emat numeru • temat numeru • temat numeru • temat numeru • temat numeru

ochrony indywidualnej). W przypadku drgań me-

chanicznych, jeżeli występują w postaci drgań

miejscowych: dla ekspozycji dziennej wyrażonej

w postaci równoważnej energetycznie dla 8 godzin

działania sumy wektorowej skutecznych, ważonych

częstotliwościowo przyspieszeń drgań, wyznaczo-

nych dla trzech składowych kierunkowych (a hwx , a hwy ,

a hwz ) – wartość progu działania wynosi 2,5 m/s 2 .

Jeśli występują w postaci drgań ogólnych: dla

ekspozycji dziennej wyrażonej w postaci równoważ-

nego energetycznie dla 8 godzin działania skutecz-

nego, ważonego częstotliwościowo przyspieszenia

drgań, dominującego wśród przyspieszeń drgań,

wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych

z uwzględnieniem właściwych współczynników

(1,4a wx , 1,4a wy , a wz ) – wartość progu działania

wynosi 0,5 m/s 2 .

Podsumowując prezentowane wyniki, można

określić, że na wartości zmierzone wpływ miały tak-

że, poza jakością drogi, prędkość i stan techniczny

pojazdu.

Piśmiennictwo

1.KowalskiP.: Pomiar i ocena drgań mechanicznych

w środowisku pracy według nowych przepisów

prawnych . „Bezpieczeństwo pracy”, nr 9, 2006.

2.Czajka J.H.: Pomiary drgań i hałasu na stanowi-

skach pracy w transporcie . Oﬁcyna Wydawnicza

Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.

3.Engel Z.: Ochrona środowiska przed drganiami

i hałasem . PWN, Warszawa 2001.

4.Horst W.: Ryzyko zawodowe. Ergonomiczne czyn-

niki ryzyka . Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań

2004.

5.ISO2631-1:1997 Mechanical vibration and shock

– Evaluation of human exposure to whole-body

vibration – Part 1: General requirements.

6.ISO2631-2:2003 Mechanical vibration and shock

– Evaluation of human exposure to whole-body

vibration – Part 2: Vibration in buildings (1 Hz to

80 Hz).

7. ISO2631-4:2001 Mechanical vibration and shock

– Evaluation of human exposure to whole-body

vibration – Part 4: Guidelines for the evaluation

of the effects of vibration and rotational motion

on passenger and crew comfort in ﬁxed-guideway

transport systems.

8. ISO2631-5:2004 Mechanical vibration and shock

– Evaluation of human exposure to whole-body vi-

bration – Part 5: Method for evaluation of vibration

containing multiple shocks.

9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia

5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i hi-

gieny pracy przy pracach związanych z narażeniem

na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.U. nr 157

z dnia 19 sierpnia 2005 r., poz. 1318).

10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy

z dnia 10 października 2005 r. zmieniające roz-

porządzenie w sprawie najwyższych dopuszczal-

nych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla

zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 212 z dnia

28 października 2005 r., poz. 1769).

11. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej

z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych

dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodli-

wych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217

z dnia 18 grudnia 2002 r., poz. 1833).

12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 lipca 2005 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac

wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrud-

niania przy niektórych z tych prac (Dz.U. nr 136 z dnia

25 lipca 2005 r., poz. 1145).

13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca

2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie

wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz.U. nr 127

z dnia 10 sierpnia 2002 r., poz. 1092).

P RZYKŁAD PRAKTYCZNY NARAŻEŃ

NA DRGANIA W POJAZDACH

Badania narażeń na drgania ogólne i miejscowe

przeprowadzono w samochodzie osobowym oraz

autobusie miejskim. Uwzględniono następujące

warunki:

• badania w samochodzie osobowym:

– narażenie na drgania ogólne (trasa o długości

około 46 km; droga drugorzędna): prędkość:

do 90 km/h,

– narażenie na drgania miejscowe (trasa o dłu-

gości około 2 x 6 km; droga drugorzędna):

pomiar 1. – prędkość: 70 km/h; pomiar 2.

– prędkość: 90 km/h.

• badania w autobusie miejskim (trasa o długości

około 2 x 6 km; droga drugorzędna):

– narażenie na drgania ogólne – prędkość:

70 km/h,

– narażenie na drgania miejscowe – prędkość:

70 km/h.

Do pomiarów zastosowano czterokanałowy mier-

nik poziomu dźwięku i drgań SVAN 948.

W NIOSKI

Analizując wyniki badań, można zaobserwować, że

w badanych pojazdach nie zostały przekroczone

wartości dopuszczalne określające warunki szko-

dliwości drgań ogólnych i miejscowych. Porównując

jednak wyniki z wartościami w tab. 2 (str. 72),

można zauważyć, że przy narażeniu powyżej

4 godzin przekroczone zostaną zalecenia dotyczą-

ce uciążliwości dla drgań ogólnych dla autobusu.

W zestawieni wyników dla samochodów osobowych

widoczne są duże różnice dla drgań miejscowych

(przy prędkości 70 km/h i 90 km/h) w porów-

naniu z takim samym narażeniem w autobusie

(prędkość: 70 km/h). Spowodowane one zostały

złym stanem technicznym zawieszenia przedniego

samochodu osobowego.

74 Promotor 5/08

temat numeru •

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: