2009.02_Relacyjna baza danych HSQLDB_[Bazy Danych].pdf

Dla początkujących

Relacyjna baza danych HSQLDB

danych HSQLDB

Grzegorz Madajczak

Świadomie i nieświadomie z bazami danych każdy z nas styka się każdego dnia – robiąc zakupy,

szukając książki w bibliotece, czy też czytając newsy na stronie internetowej. Warto więc wiedzieć

cokolwiek więcej na temat jednego z najbardziej powszechnych sposobów użytkowania komputera.

Warto zainteresować się bazami danych, gdyż z pewnością każdy znajdzie dziedzinę, w której warto

zastosować uporządkowane zarządzanie danymi w postaci bazy danych.

nux panuje przekonanie, że zawsze trze-

ba mieć najlepsze, najnowsze, najbardziej

rozbudowane programy. Działają zgodnie

z zasadą – jeśli mam to za darmo, to czemu nie mam mieć

najlepszego. Nie jest ważne, że później używają jedynie 10%

możliwości oprogramowania oraz gubią się w gąszczu opcji

i możliwości.

Podobnie jest z dostępnymi silnikami bazodanowy-

mi. Użytkownik, czy też bardziej deweloper innej aplikacji

używa rozbudowanego serwera, np. MySQL, aby stworzyć

program do katalogowania płyt z domowej audioteki. Nie

rozumie, że nie zawsze trzeba stosować rozbudowane roz-

wiązania – serwery bazodanowe, takie jak MySQL, Post-

greSQL, czy Oracle do najprostszych, a nawet tych bardziej

skomplikowanych potrzeb. Nie rozumie, że zamiast nich

może posłużyć się dobrymi i prostymi – nie tak rozbudowa-

nymi programami. Proste nie oznacza bowiem, że są pozba-

wione jakiejś funkcjonalności. Dobrym przykładem na pro-

ste narzędzie do gromadzenia i zarządzania danymi jest re-

lacyjna baza danych HSQLDB. Czym są relacyjne bazy da-

nych przedstawia Ramka Relacyjne bazy danych .

Ogólne informacje

HSQLDB jest relacyjną bazą danych powstałą w oparciu

o języki JAVA oraz XML. Połączenie tych dwóch technik

sprawia, że otrzymujemy proste w obsłudze i w miarę wy-

dajne narzędzie do zarządzania danymi. Zwolennicy Wol-

nego Oprogramowania, nie koniecznie użytkownicy sys-

temu Linux, z dużym prawdopodobieństwem mieli oka-

zję nieświadomie zetknąć się z HSQLDB, jako silnikiem

bazodanowym w pakiecie OpenOfice.org – zwłaszcza w

programie OOo Base. Choćby to zastosowanie jest wspa-

niałą rekomendacją dla opisywanego projektu...

Baza danych HSQLDB rozpowszechniana jest na

podstawie licencji BSD (Berkeley Software Distribu-

tion). Nie wdając się w szczegóły różniące licencje GPL

i BSD, przypominam, że licencja typu BSD skupia się

na prawach autorskich. Jest bardzo liberalna, zezwala nie

tylko na modyikacje kodu i jego rozprowadzanie w ta-

kiej postaci, ale także na rozprowadzanie produktu bez

postaci źródłowej czy wręcz włączenia do zamknięte-

go oprogramowania pod warunkiem załączenia do pro-

duktu informacji o autorach oryginalnego kodu i treści

licencji.

luty 2009

Relacyjna baza

W śród wielu użytkowników systemu Li-

Dla początkujących

Relacyjna baza danych HSQLDB

Pakiet dystrybucyjny

Baza danych HSQLDB dystrybuowana jest w

jednej wersji – niezależnej od platformy syste-

mowej – w postaci zzipowanego pakietu, który

zawiera następujące foldery:

proces aplikacji ( In-Process Mode ). Tryb ser-

wera oferuje maksimum wydajności i możli-

wości. Silnik bazodanowy pracuje w przestrze-

ni wirtualnej maszyny JAVA (JVM – JAVA Vir-

tual Machine ), nasłuchując połączeń wywoły-

wanych przez programy uruchomione na tym

samym komputerze lub na innych kompute-

rach w sieci. Różne programy mogą jednocze-

śnie połączyć się z bazą danych w celu uzyska-

nia lub przesłania informacji (danych), łącząc

się z bazą danych za pomocą sterownika JDBC

HSQLDB. W trybie tym serwer baz danych

może obsługiwać jednocześnie do 10 baz da-

nych.Więcej na temat drugiego trybu ( In-Pro-

cess ) będzie można dowiedzieć się z rozdziału

tego artykułu, który został poświęcony zastoso-

waniu HSQLDB w programach JAVA.

Dostępne są trzy różne formy serwera baz

danych, oferujące różne protokoły komunika-

cji pomiędzy klientem, a serwerem. Pierw-

sza z form to tradycyjna baza danych, któ-

ra zapewnia jednocześnie największą wydaj-

ność. Najprostszą formą jej uruchomienia bę-

dzie wykonanie w terminalu następującego

polecenia:

• bin , który zawiera skrypty dla systemu

Linux oraz plik wykonywalny MSDOS

– służące do uruchomienia narzędzi

HSQLDB;

• build , który zawiera plik build.xml dla me-

chanizmu ANT, a także plik wykonywalny

MSDOS – obydwa służące do samodziel-

nego zbudowania ze źródeł HSQLDB

(więcej informacji na ten temat znajduje

się w pliku readmebuild.txt );

• classes , zawierający pliki *.class wygene-

rowane za pomocą ANT;

• demo , który zawiera przykładowe skryp-

ty dla systemu Linux oraz pliki wykony-

walne systemu MSDOS, służące do uru-

chamiania narzędzi HSQLDB oraz samej

bazy danych HSQLDB. Znajduje się tam

również kilka przykładów dokumentów

HTML, w których HSQLDB osadzone

jest w postaci apletu;

• doc , zawierającego zestaw dokumentów

HTML, PDF oraz dokumentów teksto-

wych ( w formacie *.txt ) opisujących w

miarę szczegółowo różne aspekty korzy-

stania z HSQLDB oraz różne narzędzia tej

bazy;

• lib , w którym zwarte są pakiety binar-

ne hsqldb.jar oraz severlet.jar służące od-

powiednio do uruchomienia bazy danych

oraz serwera sieciowego HSQLDB;

• src , w którym zgromadzone są pliki źró-

dłowe *.java służące do samodzielne-

go zbudowania pakietów binarnych

HSQLDB.

$ java -cp ścieżka_dostępu/hsqldb.jar

org.hsqldb.Server -database.0 ile:

ścieżka_dostępu/moja_baza -dbname.0

moja_baza

Listing 1. Kod przykładowego pliku server.properties

# Przykładowy plik serwera HSQDB

server.database.0 ile:ścieżka_dostępu;ifexists= true

server.dbname.0 nazwa_bazy_danych

server.port 9001

Listing 2. Pojedyncza sekcja pliku koniguracyjnego narzędzia SQLTool – sqltool.rc

urlid test_hsqldbase

url jdbc:hsqldb:hsql://localhost/ścieżka_dostępu

username nazwa_użytkownika

password hasło_użytkownika

Listing 3. Uwierzytelnianie metodą inlineRC podczas łączenia się z serwerem

$ java -jar $HSQLDB_HOME/lib/hsqldb.jar --inlineRC

URL=jdbc:hsqldb:hsql://localhost/ścieżka_dostępu,

USER =nazwa_użytkownika,

PASSWORD =hasło_użytkownika

Listing 4. Ogólna składnia deinicji kolumny tabeli

nazwa_kolumny typ_danych [ ( wielkość kolumny ) ]

[{ DEFAULT <wartość_domyślna> |

GENERATED BY DEFAULT AS IDENTITY

( START WITH <n>[, INCREMENT BY <m>] ) }] |

[[ NOT ] NULL ] [IDENTITY] [ PRIMARY KEY ]

Pobrany z internetu pakiet dystrybucyjny (do-

stępny pod adresem http://www.hsqldb.org ),

wystarczy rozpakować na dysku. Tak przy-

gotowany pakiet jest gotowy do użycia – nie

wymaga jakichkolwiek innych czynności in-

stalacyjnych. Bazą danych HSQLDB mo-

żemy posługiwać się również w przestrze-

ni użytkownika – bez konieczności posiada-

nia uprawnień administratora systemu. Wy-

starczy rozpakować pakiet i już można go

użytkować.

Listing 5. Przykładowe polecenie utworzenia tabeli

sql> create text table kontrahenci (

id int generated by default as identity ( start with 0 ) not null primary

key ,

imie varchar ( 50 ) not null ,

nazwisko varchar ( 100 ) not null ,

irma varchar ( 200 ) not null ) ;

Listing 6. Ogólna składnia deinicji ograniczeń

[ CONSTRAINT <nazwa>]

UNIQUE ( <kolumna> [,<kolumna>...] ) |

PRIMARY KEY ( <kolumna> [,<kolumna>...] ) |

FOREIGN KEY ( <kolumna> [,<kolumna>...] ) REFERENCES <tabela

referencji> ( <kolumna> [,<kolumna>...] )

[ ON {DELETE | UPDATE }

{CASCADE | SET DEFAULT | SET NULL }] |

CHECK ( <warunki wyszukiwania> )

Uruchomienie

serwera baz danych

Baza danych HSQLDB może być uruchomiona

na kilka różnych sposobów. Generalnie rzecz

ujmując, sposoby te można podzielić dwoja-

ko: tryb serwera ( Server Mode ) oraz praca jako

www.lpmagazine.org

Dla początkujących

Relacyjna baza danych HSQLDB

Powyższe polecenie tworzy i uruchamia bazę

danych o nazwie moja_baza . Należy zwrócić

uwagą na dwa argumenty tego polecenia. War-

tość pierwszego z nich – database.0 to ścież-

ka dostępu do pliku tworzonej bazy danych.

Drugi argument – dbname.0 określa alias (na-

zwę) bazy danych. Nazwą tą będziemy posłu-

giwali się późnej wielokrotnie łącząc się z ba-

zą danych.

Zaglądając do folderu, w którym umieści-

liśmy nowoutworzoną bazę danych, zobaczy-

my, że pojawiły się tam dwa nowe pliki: mo-

ja_baza.properties oraz moja_baza.log . Są to

pliki utworzonej bazy danych. Pierwszy z nich

– z rozszerzeniem *.properties zawiera infor-

macje o ogólnych ustawieniach bazy danych.

Natomiast plik z rozszerzeniem *.log zawie-

ra informacje o zmianach wprowadzanych do

bazy danych.

Zaprezentowane powyżej rozwiązanie wy-

korzystuje bazę danych zapisaną w kilku pli-

kach zapisanych na dysku – według wskazanej

ścieżki dostępu. Istnieje jednak możliwość uru-

chomienia serwera bazy danych, który będzie

działał tylko w pamięci operacyjnej kompute-

ra – tymczasowo. Oznacza to, że po zamknię-

ciu serwera dane zgromadzone w takiej bazie

zostaną bezpowrotnie utracone. W celu urucho-

mienia takiego serwera HSQLDB wykonujemy

w konsoli następujące polecenie:

Inną formą bazy danych jest serwer sie-

ciowy, który do komunikacji z klientem wy-

korzystuje protokół HTTP. Przykładem wy-

korzystania tego rozwiązania są sytuacje na-

rzucane przez ograniczenia zapory sieciowej,

która nie przepuszcza innej komunikacji, jak

przez port 80. Należy jednak pamiętać, iż ser-

wer sieciowy nie oferuje tej samej wydajno-

ści, co zwykły serwer. Uruchomienie serwera

sieciowego HSQLDB nie różni się zbytnio od

opisanych wcześniej metod.

temie zmienną JAVA_HOME . Najlepiej dokonać

tego wydając w konsoli następujące polecenie:

$ env | grep JAVA_HOME

Przy braku odpowiedzi, należy sprawdzić,

gdzie w naszym systemie znajdują się pliki ma-

szyny wirtualnej JAVA. Wydajemy w tym ce-

lu polecenie, które odnajdzie nam wykonywal-

ny plik java:

$ whereis java

$ java -cp ścieżka_dostępu/hsqldb.jar

org.hsqldb.WebServer -database.0

ile:ścieżka_dostępu/moja_baza_web -

dbname.0 moja_baza_web

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że pomo-

że to ustalić lokalizację JVM. Posiadając taką

wiedzę należy zdeiniować zmienną JAVA_HO-

ME , stosując polecenie export :

Podobnie, jak i w poprzednich przykładach

możliwe jest uruchomienie serwera sieciowego

HSQLDB działającego tylko w pamięci opera-

cyjnej komputera:

$ export JAVA_HOME; JAVA_HOME=/usr/

java/j2sdk1.6.0

$ java -cp ścieżka_dostępu/hsqldb.jar

org.hsqldb.WebServer -database.0 mem:

moja_baza_web -dbname.0 moja_baza_web

Następnie należy odpowiednio zmodyiko-

wać zmienną CLASSPATH , tak aby wskazywa-

ła ścieżkę dostępu do folderu zawierającego

plik hsqldb.jar :

Instalacja serwera

baz danych HSQLDB

Opisane powyżej przykłady pokazują, w ja-

ki sposób szybko uruchomić serwer HSQLDB.

Ich wadą jest to, że przy każdym starcie syste-

mu trzeba powtarzać te same czynności. Moż-

na jednak tak przygotować nasz system, aby ba-

za danych HSQLDB startowała automatycznie

jako proces działający w tle. W tym celu uprzed-

nio pobrany zzipowany pakiet, zawierający bi-

narne pliki serwera baz danych, należy rozpako-

wać do dowolnego folderu. Kolejnym krokiem

jest sprawdzenie czy mamy zdeiniowaną w sys-

$ export CLASSPATH; CLASSPATH=ścieżka_

dostępu_do_hsqldb.jar

Ostatnim zadaniem będzie utworzenie pli-

ku właściwości bazy danych HSQLDB – se-

rver.properties , który musi znaleźć się w ka-

talogu domowym użytkownika bazy danych.

Przykładowy plik *.properties znajduje się

w pakiecie dystrybucyjnym HSQLDB wśród

innych plików źródłowych (ścieżka dostępu:

src/org/hsqldb/sample/sample-server.proper-

ties ). Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby

plik ten utworzyć samodzielnie. Przykładowy

plik server.properties przedstawiony został na

Listingu 1, a opis właściwości pliku koni-

guracyjnego, wraz z wartościami domyślny-

mi przedstawia Tabela 1. Pierwsze dwa wier-

sze Listingu zawierające opcje koniguracyjne

serwera HSQLDB nie wymagają komentarza

– mają taką samą funkcję, jak argumenty po-

dawane w linii poleceń podczas ręcznego uru-

chamiania serwera. Jedyną różnicą jest argu-

ment ifexist=true w pierwszej linii opcji.

Argument ten oznacza, że baza danych ma

być uruchomiona niezależnie od tego, czy plik

podany w ścieżce dostępu istnieje, czy też nie.

W przypadku braku pliku zostanie utworzona

nowy serwer, w nowych plikach, o podanej

ścieżce dostępu. Wartość true jest wartością

domyślą. Jej przeciwieństwo ( ifexist=fal-

se ) oznacza, że przy braku wskazanego pliku

serwer nie zostanie uruchomiony. Natomiast

ostatni wiersz określa port na którym serwer

$ java -cp ścieżka_dostępu/hsqldb.jar

org.hsqldb.Server -database.0 mem:

in_memdb -dbname.0 in_memdb

W stosunku do uprzednio przedstawionego

rozwiązania, różnica polega na zastosowaniu

przedrostka mem: zamiast ile jako wartości ar-

gumentu -database.0 .

Listing 7. Tworzenie tabeli z wielokolumnowym kluczem głównym oraz tabeli z kluczem obcym

sql> create table klient (

imie varchar ( 50 ) not null ,

nazwisko varchar ( 100 ) not null ,

adres varchar ( 150 ) ,

pesel varchar ( 11 ) ,

unique ( pesel ) ,

primary key ( imie, nazwisko )) ;

sql> create table irmy (

id int generated by default as identity ( start with 0 ) ,

wlasciciel_imie varchar,

wlasciciel_nazwisko varchar,

adres_irmy varchar,

nip varchar ( 10 ) ,

konto varchar ( 26 ) ,

foreign key ( wlasciciel_imie, wlasciciel_nazwisko ) references

klient ( imie, nazwisko )) ;

luty 2009

Dla początkujących

Relacyjna baza danych HSQLDB

będzie nasłuchiwał – domyślnie jest to 9001

lub 554 dla połączenia szyfrowanego TLS.

Ostatnią czynnością będzie uruchomie-

nie procesu serwera bazy danych HSQLDB,

za pomocą polecenia nohup , które sprawi, że

rozpoczęty w ten sposób wątek będzie dzia-

łał w tle.

ka SQL – SQLTool. Jest to narzędzie uru-

chamiane i działające z linii poleceń, przez

co może być używany na przykład zdalnie

– poprzez połączenie SSH. Dodatkową za-

letą SQLTool jest możliwość używania nie

tylko w odniesieniu do HSQLDB, lecz do

każdej innej bazy danych, która posiada ste-

rownik JDBC.

Narzędzie SQLTool wymaga do dzia-

łania JVM irmy Sun w wersji 1.4 lub póź-

niejszej. Autorzy projektu sumiennie zazna-

czają, iż program ten nie był testowany na in-

nych wersjach JVM, niż oryginalny produkt

irmy Sun, więc możliwe jest, że w przy-

padku innych odmian JVM, jak na przykład

Blackdown Java, czy IBM Java mogą wystą-

pić trudne do przewidzenia nieprawidłowości

działania programu.

Przed rozpoczęciem pracy z SQLTool w

katalogu domowym użytkownika musi zna-

leźć się plik koniguracyjny sqltool.rc . Przykła-

dową wersję tego pliku można znaleźć w pa-

kiecie dystrybucyjnym HSQLDB w folderze

src/org/hsqldb/sample . W pliku tym znajdują

się przykładowe koniguracje zarówno do ob-

sługi serwera HSQLDB, jak i innych serwerów

bazodanowych.

Plik ten składa się z sekcji, które opisują

koniguracje dla poszczególnych serwerów, z

których można korzystać za pośrednictwem

narzędzia SQLTool. Przykładowa sekcja pli-

ku sqltool.rc została przedstawiona na Listin-

gu 2. Identyikator koniguracji określony

jest jako wartość argumentu urlid . W kolej-

nym wierszu znajduje się wartość argumen-

tu url określająca oczywiście adres serwera

baz danych. Dla niezaznajomionych z inter-

fejsem JDBC, wyjaśniam, że adres ten skła-

da się z wywołania warstwy pośredniczącej

JDBC, następnie po dwukropku identyikato-

ra sterownika JDBC oraz na końcu, także po

dwukropku, właściwego URL. W przypadku

sterownika hsqldb należy jeszcze określić,

czy mamy do czynienia z bazą danych w pli-

ku ( ile: ), czy też zlokalizowaną w pamię-

ci ( mem: ). Następne dwa wiersze sekcji okre-

ślają kolejno nazwę użytkownika oraz hasło

dostępu do serwera. Inne opcje, które mogą

znaleźć się w sekcji koniguracyjnej to:

$ nohup java org.hsqldb.Server &

Aby przekonać się, że serwer działa w tle można

wydać polecenie ps , listujące aktywne procesy.

• charset – określająca stronę kodową zna-

ków, stosowaną przez narzędzie SQLTool;

• driver – określająca klasę sterownika

JDBC dla konigurowanego serwera;

• truststore – określająca ścieżkę dostępu

do pliku zawierającego klucz stosowany w

szyfrowanym połączeniu z serwerem TLS.

$ ps -A | grep hsqldb.jar

Niemalże identycznie należy postępować

w przypadku uruchamiania serwera siecio-

wego HSQLDB. Różnica polega na tym, że

plik koniguracyjny serwera sieciowego to

oczywiście webserver.properties z właści-

wościami o przedrostku server , z dwoma

dodatkowymi właściwościami: server.de-

fault_page – deiniującą domyślną stronę

dla serwera oraz server.root – określającą

lokalizację plików serwera. W tym wypadku

uruchamiany jest program org.hsqldb.We-

bServer.

W pakiecie dystrybucyjnym bazy da-

nych HSQLDB znajduje się również przy-

kładowy skrypt systemu init – hsqldb, któ-

ry po skopiowaniu do folderu /etc/init.d lub

/etc/rc.d/init.d (różnie w zależności od dys-

trybucji, wymagane są uprawnienia admini-

stratora systemu), pozwala na automatyczny

start serwera HSQLDB podczas uruchamia-

nia systemu. Skrypt ten znajduje się w fol-

derze bin pakietu instalacyjnego. Ponadto w

folderze src/org/hsqldb/sample/ znajduje się

opatrzony bogatymi i czytelnymi komenta-

rzami plik sample-hsqldb.cfg , w którym za-

warta jest podstawowa koniguracja syste-

mowa serwera HSQLDB. Obejmuje ona ta-

kie informacje, jak lokalizacja JAVA, czy pa-

kietu HSQLDB. Plik ten należy samodzielnie

zmodyikować, a następnie umieścić w tym

samym miejscu, co skrypt systemu init. W

folderze domowym root-a powinny znaleźć

się dwa pliki – plik server.properties , będą-

cy kompilacją potencjalnych plików *.pro-

perties konkretnych baz danych (zawiera te

same dane kolejno dla każdego z serwerów)

oraz plik sqltool.rc , który zostanie omówiony

w następnym rozdziale artykułu.

Jak łatwo zauważyć stosowanie pliku konigu-

racyjnego sqltool.rc ma jedną zasadniczą wa-

dę. Na dysku komputera zostają zapisane nie

chronione w jakikolwiek sposób poufne dane

– adresy, loginy i hasła do serwerów baz da-

nych. Jeśli korzystamy z SQLTool dla potrzeb

lokalnej bazy danych na domowym kompute-

rze, to rozwiązanie takie może nawet ujść. Jest

ono jednak nie do zaakceptowania w środowi-

skach produkcyjnych – stwarza zbyt wysoki

ryzyko przejęcia kontroli nad zasobami, któ-

re powinny być chronione.

Z powyższych względów SQLTool

umożliwia łączenie się z serwerem i uwie-

rzytelnianie stosując metodę inlineRC . Me-

toda ta polega na podaniu w linii poleceń

wszystkich informacji,niezbędnych do uzy-

skania połączeni z serwerem, już na etapie

uruchamiania polecenia sqltool . Stosuje-

my w tym celu przełącznik --inlineRC . Po-

Tabela 1. Właściwości serwera HSQLDB

Właściwość Wartość domyślna Opis cechy

Właściwości serwera i serwera sieciowego

server.database ile:ścieżka_do-

stępu

Ścieżka dostępu do plików serwera

mem:baza_danych

Plik serwera zlokalizowany w pamięci komputera

server.dbname

Nazwa (alias) bazy danych

server.port

9001

Port, na którym serwer nasłuchuje połączeń od klienta

554 (TLS)

80 (WebServer)

server.silent

true

Cichy tryb serwera (minimalna ilość komunikatów)

Właściwości tylko serwera

server.no_sys-

tem_exit

Dostęp do bazy

danych – SQLTool

Silnik bazodanowy HSQLDB dostarcza

własne narzędzie służące do zarządzania

serwerem i danymi bazy za pomocą języ-

true

Nie wywołuje metody System.exit() przy zamknię-

ciu serwera

Właściwości tylko serwera sieciowego

server.default_page index.html

Domyślny dokument serwera

server.root

Domyślna lokalizacja plików serwera

www.lpmagazine.org

Dla początkujących

Relacyjna baza danych HSQLDB

łączenie tą metodą z serwerem opisanym w

treści pliku sqltool.rc z Listingu 2, przedsta-

wiono na Listingu 3. Oprócz zaprezentowa-

nych na listingu trzech podstawowych wła-

ściwości, dodatkowo, po przecinkach, moż-

na również określić stronę kodową znaków

( CHARSET ) oraz plik zawierający klucz TLS

( TRUST ).

Metoda uwierzytelniania inlineRC charak-

teryzuje się również interaktywnością. Ozna-

cza, to, że gdy podamy jedynie URL, program

podczas logowania zapyta się nas o niezbędne

brakujące informacje – nazwę użytkownika i

przypisane mu hasło.

Powyższe polecenie uruchamia narzędzie

napisane w AWT. Jeśli chcemy urucho-

mić program napisany z użyciem bibliote-

ki Swing, polecenie będzie wyglądało na-

stępująco:

ATE USER , którego ogólna składnia wyglą-

da następująco:

CREATE USER <nazwa_użytkownika>

PASSWORD <hasło> [ADMIN];

$ java -cp lib/hsqldb.jar org.hsqldb.

util.DatabaseManagerSwing

W miejscach <nazwa_użytkownika> oraz

<hasło> wprowadzamy odpowiednie infor-

macje. Słowo kluczowe ADMIN na końcu po-

lecenia oznacza, że nowotworzonemu użyt-

kownikowi nadajemy prawa administrato-

ra bazy danych. Tak więc przykładowe pole-

cenie tworzące użytkownika gmad z hasłem

123456abc , który posiada uprawnienia admi-

nistratora wygląda następująco:

Program DatabaseManager (Rysunek 1) jest ła-

twym w użyciu, intuicyjnym narzędziem, dzię-

ki któremu możemy łączyć się z różnymi ba-

zami danych, z możliwością zapisywania usta-

wień dla każdej bazy danych.

Graiczne

narzędzie do zarządzania bazą

W pakiecie dystrybucyjnym HSQLDB oprócz

omawianego powyżej narzędzia SQLtool

znajduje się również program napisany w JA-

VA służący do zarządzania bazą danych. De-

weloperzy dostarczają dwie wersje tego same-

go narzędzi – jedną napisaną z użyciem biblio-

tek AWT, druga zaś wersja wykorzystuje bi-

blioteki Swing.

Obie wersje nie różnią się niczym w swej

funkcjonalności. Różnica polega jedynie na

wyglądzie interfejsu – odmiennym ze względu

na rodzaj użytej biblioteki.

Uruchomienie obu wersji programu jest

podobne:

Zarządzanie

użytkownikami bazy danych

Nowoutworzona baza danych zawiera do-

myślnego użytkownika sa z prawami admi-

nistratora, który nie ma jednak przypisanego

hasła. Dlatego też zaraz po zalogowaniu się

do serwera, dobrze jest nadać użytkowniko-

wi sa hasło, stosując powyższe polecenie w

języku SQL:

sql> CREATE USER gmad PASSWORD

123456abc ADMIN;

Raz nadane hasło może być zmienione za po-

mocą polecenia ALTER USER o następującej bu-

dowie:

ALTER USER <nazwa_użytkownika> SET

PASSWORD <nowe_hasło>;

sql> set password ”nowe_hasło”;

Należy pamiętać, aby po wprowadzeniu tej

zmiany zmodyikować odpowiednio plik

sqltool.rc . Jednak posługiwanie się na co

dzień kontem administratora nie jest do-

brym rozwiązaniem. Dlatego warto jest

stworzyć dodatkowego użytkownika bazy

danych. Dokonujemy tego poleceniem CRE-

Uprawnienia użytkownika mogą być modyi-

kowane przez administratora serwera za pomo-

cą polecenia GRANT , którego ogólna struktura

wygląda następująco:

$ java -cp hsqldb.jar cp org.hsqldb.u

til.DatabaseManager

GRANT { SELECT | DELETE | INSERT |

UPDATE | ALL } [,...]

ON { table | CLASS "package.class" }

TO <nazwa_użytkownika>;

Język SQL

Chcąc nadać użytkownikowi o nazwie gmad

uprawnienia do pobierania danych oraz wsta-

wiania danych do tabeli o nazwie tabela_1 po-

lecenie to przyjmie następujący kształt:

SQL ( Structured Query Language ) – strukturalny język zapytań używany do tworzenia, mo-

dyikowania baz danych oraz do umieszczania i pobierania danych z baz danych. Język

ten został opracowany na początku lat 70-tych w irmie IBM, z czasem stając się standar-

dem w komunikacji z bazami danych. Obecnie wykorzystywany jest przez wszystkie liczą-

ce się silniki bazodanowe, uzyskując liczne odmiany.

sql> grant select,insert on tabela_1

to gmad;

Relacyjne bazy danych

Oczywiście istnieje możliwość odebrania

wcześniej przyznanych uprawnień. Służy do

tego polecenie REVOKE , o następującej składni:

Relacyjne bazy danych wyróżniają się wśród innych typów (np. kartotekowe, obiekto-

we, hierarchiczne, …), że tablice w niej zawarte mogą być ze sobą wzajemnie powią-

zane (np. wymieniać się informacjami dzięki kluczom obcym). Bazy takie korzystają z

języków programowania, zwykle SQL, za pomocą których dana baza jest obsługiwa-

na. W bazach takich dane gromadzone są w postaci dwuwymiarowych tabel (nazywa-

nych relacjami), które obowiązkowo muszą zawierać przynajmniej jedną kolumnę (atry-

but) oraz mogą zawierać zero lub więcej wierszy (inaczej – krotek). Istotne jest to, że

z braku możliwości identyikacji wiersza przez jego pozycję, konieczna jest obecności

przynajmniej jednej niepowtarzalnej w obrębie całej tabeli kolumny, która pozwala od-

naleźć konkretny wiersz. Kolumnę taką określa się jako klucz podstawowy (ang. pri-

mary key ) tabeli.

REVOKE { SELECT | DELETE | INSERT |

UPDATE | ALL } [,...]

ON { table | CLASS "package.class" }

FROM <nazwa_użytkownika>;

Odebranie użytkownikowi gmad uprzednio

nadanych uprawnień będzie wyglądało nastę-

pująco:

sql> revoke select,insert on tabela_1

from gmad;

luty 2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: