2006.05_Skaner USB w Linuksie_[Sprzet].pdf

sprzęt

Skaner USB

w Linuksie

Piotr Wolny

się już bardzo popularny, a apa-

raty cyfrowe nie były szeroko

stosowane, skaner – obok dru-

karki – był uznawany wręcz za podstawo-

we urządzenie peryferyjne. Dziś sprzedaż

tego sprzętu jest na pewno znacznie niższa –

ogromny procent dokumentów i zdjęć pow-

staje od razu w formie elektronicznej i nie

ma potrzeby ich digitalizacji.

Nie oznacza to jednak, że skaner nie

przydaje się w biurze czy w domu. Tym bar-

dziej, że urządzeń tych bynajmniej nie

omija postęp technologiczny – dzisiejsze

skanery są najczęściej znacznie mniejsze

i wygodniejsze od tych produkowanych

kilka lat temu, a dodatkowo, oferują wręcz

ogromne rozdzielczości optyczne. Wszyst-

ko to przy cenach znacznie niższych niż

kiedyś. Jeśli więc za równowartość ok.

100 euro można kupić skaner płaski, który

z powodzeniem nadaje się nawet do ama-

torskiego skanowania negatywów, to znaj-

duje on wielu nabywców. Jeszcze bardziej

popularne są dziś urządzenia wielofunk-

cyjne, czyli połączenie drukarki, modemu

i skanera.

niezależnie od tego, w ilu programach ska-

nujemy.

Samo oprogramowanie skanera, czyli

właśnie interfejs TWAIN, jest najczęściej

dostarczany dla środowiska MS Windows

przez producenta sprzętu. Niestety, użyt-

kownicy Linuksa nie mogli liczyć na podob-

ne wsparcie i musieli poradzić sobie sami.

Dzięki temu powstała jeszcze bardziej ela-

styczna specyikacja o nazwie SANE. W ra-

mach tego samego projektu rozpowszech-

niane są sterowniki do skanerów i oprogra-

mowanie do skanowania. Wszystko można

znaleźć w praktycznie każdej dystrybucji

Linuksa, natomiast strona domowa projek-

tu znajduje się pod adresem http://www.sane-

project.org/.

SANE od TWAIN wyróżnia się roz-

dzieleniem sterownika od aplikacji do ska-

nowania – innymi słowy, program do ska-

nowania wygląda niemal identycznie, nie

tylko niezależnie od tego, z jakiej apli-

kacji go wywołujemy, ale również nie-

zależnie od tego, jaki skaner posiadamy.

Dodatkowo, jakikolwiek skaner byśmy nie

posiadali, zawsze mamy do wyboru kilka

różnych aplikacji do skanowania.

DVD

Po uruchomieniu Linux+ Live

DVD możesz zapoznać się

z różnymi aplikacjami

do skanowania.

SANE zamiast TWAIN

Już na początku popularyzacji skanerów

zauważono potrzebę stosowania uniwersal-

nego interfejsu, który pozwalałby importo-

wać skan do dowolnej aplikacji – tak pow-

stał stosowany głównie w środowisku MS

Windows standard TWAIN. Dzięki niemu,

niezależnie od tego, do jakiego progra-

mu pobierany jest skan, pojawia się ten

sam interfejs urządzenia. Jest to oczywiście

spora wygoda – po kupnie skanera wystar-

czy nauczyć się obsługiwać jeden interfejs,

Na płycie CD/DVD

Na płycie CD/DVD znajdują

się omawiane biblioteki

oraz narzędzia.

Rysunek 1. Nowoczesne skanery płaskie

nieźle radzą sobie ze skanowaniem klisz,

również pod Linuksem

62 maj 2006

G dy kilka lat temu Internet stał

skanery USB

sprzęt

Brak dobrego wsparcia ze strony pro-

ducentów jest czasem poważną bolączką.

Chociaż programy do skanowania w Li-

nuksie, zwłaszcza Xsane , posiadają często

spore możliwości, najlepsze interfejsy, dos-

tarczane przez producentów dla innych

systemów operacyjnych, potraią być zna-

cznie prostsze w obsłudze, czy oferować

lepsze możliwości w zakresie poprawiania

skanów. Największym jednak problemem

jest fakt, iż duża część skanerów po prostu

nie działa w Linuksie. Spośród wszystkich

kategorii popularnego sprzętu, ze skanera-

mi sytuacja jest chyba najgorsza. Nie ozna-

cza to jednak, że kupno skanera świet-

nie działającego w Linuksie jest trudne.

Przed zakupem trzeba jednak koniecznie

sprawdzić, czy jest on na liście wspiera-

nych urządzeń.

Jaki skaner kupić?

Producenci skanerów bardzo często wpro-

wadzają nowe modele, zmieniając zastoso-

wane w nich chipsety . W efekcie twórcy ste-

rowników dla Linuksa – przy braku wsparcia

ze strony producentów sprzętu – nie nadą-

żają z tworzeniem sterowników dla nowych

produktów, a w przypadku niektórych modeli

nie są w stanie zapewnić żadnego wsparcia,

nawet mimo upływu lat.

Pełną listę skanerów aktualnie działają-

cych w Linuksie można znaleźć pod adresem

http://www.sane-project.org/sane-mfgs.html .

W zamieszczonej tam tabelce, w kolumnie

Backend , znajdziemy odnośniki do indywi-

dualnych stron poszczególnych sterowników

– można tam natraić na najnowsze informa-

cje o sprzęcie, który da się uruchomić z roz-

wojowymi wersjami SANE, bądź nad którym

trwają prace.

Spośród popularnych producentów ska-

nerów, najlepiej wspierane pod Linuksem są

produkty irmy Epson . Nie istnieje jakiś model

skanerów USB tej irmy, który by zupełnie

nie działał, co najwyżej z kilkoma występu-

ją pewne problemy. Przy modelu Perfection

1250 Photo na stronach SANE jest adnota-

cja, iż jakość skanów materiałów przeźroczy-

stych nie jest zadowalająca, za to już model

Perfection 1650 działa w pełni. Podobnie

zresztą jak model Perfection 3490 , który

posiadam, pisząc ten artykuł. Nieco droż-

szy od niego Perfection 3590 również działa,

ale występujący w tym modelu automatycz-

ny podajnik do klisz nie jest obsługiwany. Pod

Linuksem można również z powodzeniem

używać najnowszy model Perfection 4490 ,

który potrai skanować w rozdzielczości 4800

x 9600 dpi przy 48-bitach na punkt i gęsto-

ści optycznej 3.4D. Warto zwrócić uwagę, że

to wciąż skaner płaski, a chyba wielu z nas

pamięta czasy, gdy tylko profesjonalne ska-

nery bębnowe mogły pochwalić się podobny-

mi osiągami.

Spośród popularnych urządzeń innych

irm, pod Linuksem sprawnie działają Mustek

Bear Paw 2400 CU plus oraz Mustek

1200TA.

Wsparcie dla skanerów HP z serii 5400

(np. ScanJet 5400c ) jest bardzo słabe. Z ser-

iami 5300 jest niewiele lepiej, ale już serie

ScanJet 6200C i ScanJet 6300C działają

w pełni. Nie działa za to Photosmart 1200 Photo ,

ScanJet 4570C , ScanJet 4600C i 4500C.

Seria 3900 posiada sterownik, ale w jeszcze

bardzo wczesnej fazie rozwoju i trudno po-

wiedzieć, czy autorowi uda się zapewnić peł-

ne wsparcie dla tych skanerów.

Spośród Plustek'ów nie działają OpticPro

ST28, ST48 i ST64 ani OpticSlim 2420 . Być

może wsparcie dla tych urządzeń pojawi się

w przyszłości. Działają za to OpticSlim 1200

i 2400 .

Do niedziałających trzeba niestety zali-

czyć również praktycznie wszystkie obecnie

dostępne na rynku modele irm Tevion/Me-

dion oraz Canon .

Spośród urządzeń wielofunkcyjnych, war-

te polecenia są przede wszystkim produkty

irm HP oraz Epson.

Skanowanie nawet w najtańszych urzą-

dzeniach HP, jak np. PSC 1210 1410 i 1510 ,

powinno przebiegać bez żadnego proble-

mu dzięki linuksowym sterownikom dostar-

czanym przez samego HP. Pełna lista obsłu-

giwanego sprzętu, obejmująca dziesiątki

modeli, jest dostępna pod adresem http://

hpinkjet.sourceforge.net/productsps.php .

Pod adresem http://www.avasys.jp/english/

linux_e/index.html jest dostępna lista dzia-

łających urządzeń wielofunkcyjnych irmy

Epson. Obejmuje ona np. wiele serii Stylus

Photo CX i RX , w tym popularne RX420/425/

430 , a także laserowy CX11 .

Wśród skanerów bębnowych sytuacja

jest już gorsza – najtańszy i popularny Plus-

tek OpticFilm 7200i niestety nie jest jeszcze

obsługiwany, podobnie jak Microtek Film-

Scan35 . Wspierane są za to – lepiej lub go-

rzej – produkty irmy Minolta – przynajmniej

Dimage Scan Dual I oraz II i III .

Instalacja skanera USB

w Linuksie

Jak wspomniałem wcześniej, sterowniki ska-

nerów w Linuksie są rozwijane w ramach

projektu SANE ( http://www.sane-project.org/ ).

Są one dostępne we wszystkich popular-

nych dystrybucjach Linuksa w postaci kilku

pakietów. Najczęściej pakiet o nazwie sane

lub sane-backends , ewentualnie libsane , zawie-

ra jedynie sterowniki, a dopiero w pakietach

sane-frontends oraz xsane , kooka czy quiteinsa-

ne znajdziemy programy, przy pomocy któ-

rych można coś zeskanować. Wsparcie dla

USB jest standardem we wszystkich współ-

czesnych dystrybucjach, dlatego jeśli nasz

skaner jest wspierany przez wersję SANE

zawartą w dystrybucji, najczęściej wszyst-

ko, co musimy zrobić, to podłączyć go i uru-

chomić jakiś program do skanowania – naj-

bardziej rozbudowany z nich to Xsane . Po

jego uruchomieniu skaner powinien zostać

znaleziony w magistrali USB i można roz-

począć testowe uruchomienia. Gdy jednak

Xsane twierdzi, że nie może znaleźć nasze-

go skanera, wcale nie należy się poddawać.

Jest nadal duże prawdopodobieństwo, że

skaner jest obsługiwany, a jego uruchomie-

nie to kwestia kilku chwil.

Gdy nie działa...

Dobrze jest wiedzieć, jaki sterownik SANE

powinien obsługiwać nasze urządzenie,

nawet jeśli działa ono poprawnie. Dzięki

temu w katalogu /etc/sane.d/ odnajdzie-

my właściwy plik koniguracyjny sterow-

nika (zwanego również backend'em ) oraz

będziemy mogli przeczytać stronę pod-

ręcznika systemowego ( man ), zawierającą

najczęściej cenne informacje. Gdy skaner

nie jest wykrywany, właśnie tam często

znajdziemy pomocne nam informacje.

Szukając sterownika nie należy sugero-

wać się nazwą producenta. Przykładowo,

szereg skanerów irmy Agfa jest obsługi-

wanych przez sterownik Microtek , a np.

inny sterownik o nazwie Snapscan obsłu-

guje niektóre skanery irm Afga, Acer, Benq,

Vuego, Epson i paru innych. Zdarza się

bowiem często, że różni producenci skane-

rów używają tych samych układów scalo-

nych, kontrolujących skaner. Najlepszym

źródłem informacji na temat tego, który

sterownik jest właściwy dla danego ska-

nera, pozostaje wspomniana wcześniej

strona http://www.sane-project.org/sane-mfgs.

html , albo pliki z dokumentacją, zawartą

w pakiecie. Możemy ich poszukać w kata-

logu /usr/share/doc/sane-backends/* lub /usr/

share/doc/libsane/.

Jeśli wiemy, jaki sterownik obsługuje

nasz skaner (np. Snapscan ), szybko zloka-

www.lpmagazine.org

sprzęt

Skaner można zniszczyć!

Niestety, skanery należą do sprzętu, który

może zostać nieodwracalnie zniszczo-

ny przez źle napisany sterownik. Główną

przyczyną takiej możliwości jest częsty brak

zabezpieczeń przed przekroczeniem obsza-

ru skanowania – sterownik może próbować

przesunąć ruchomy czujnik poza granicę

prowadnic, doprowadzając do zniszczeń

mechanicznych. Twórcy SANE dokłada-

ją wiele starań, aby testować sterowniki ze

wszystkimi urządzeniami, ale nie mogą dać

żadnej gwarancji. Jeśli mamy skaner, który

nie jest oicjalnie wspierany, albo korzysta-

my z wersji testowej jakiegoś backend'u ,

jesteśmy potencjalnie narażeni na możli-

wość uszkodzenia naszego skanera.

Nie oznacza to jednak, że musimy bać

się podłączać go do Linuksa. Wystarczy

jedynie pamiętać, iż w momencie, gdy

skaner zaczyna wydawać jakieś niety-

powe, bardzo głośne dźwięki, należy

NATYCHMIAST wyłączyć go z zasilania.

W ten sposób niemal z całą pewnością

unikniemy uszkodzenia sprzętu.

skanerami wyposażonymi w inne interfejsy

(SCSI czy złącze równoległe), chociaż na

początku również ze skanerami USB, jeśli

załadowany był moduł skaner .

Skaner w /dev/?

Przeglądając pliki koniguracyjne dla róż-

nych sterowników SANE, w wielu znajdzie-

my możliwość wpisania lokalizacji urządze-

nia skanera w /dev/ . Tego typu wpis jest

potrzebny w przypadku skanerów podłą-

czanych do kontrolera SCSI (wtedy odpo-

wiednie urządzenie to np. /dev/sg0 ) czy

portu równoległego ( /dev/lp0 czy /dev/

parport0 ). Skanery podłączane do portu

USB przez dłuższy czas wymagały w Li-

nuksie załadowania modułu jądra o nazwie

scanner lub usbscanner i również posia-

dały swój plik urządzenia w katalogu /dev/

- było to najczęściej /dev/usbscanner .

W późniejszym etapie rozwoju SANE dos-

tęp do skanerów USB zaczęto uzyskiwać

przy pomocy biblioteki libusb , co w prak-

tyce oznacza, że moduł jądra oraz /dev/

usbscanner stał się niepotrzebny. W dzi-

siejszych dystrybucjach Linuksa najczęściej

nie ma już specjalnego modułu jądra, a na-

wet jeśli go znajdziemy, to nie należy go

ładować – będzie on przeszkadzał w nor-

malnym dostępie do urządzenia.

Firmware

Wiele skanerów – zwłaszcza nowszych –

wymaga załadowania irmware , aby mogły

rozpocząć pracę. Przykładowo, mój Epson

Perfection 3490, według informacji na stro-

nach SANE, jest obsługiwany przez sterow-

nik Snapscan . Na stronie sterownika zna-

lazłem informację, iż do jego działania po-

trzebny jest plik z irmware o nazwie esfw52

.bin . Pliki z irmware najczęściej nie są dostar-

czane wraz z dystrybucją Linuksa, więc

trzeba poszukać ich w Internecie lub na

płycie ze sterownikami dla MS Windows ,

dostarczanej przez producenta. Jeśli ktoś ma

zainstalowany na tym samym komputerze

MS Windows ze sterownikami skanera, bę-

dzie miał uproszczone zadanie.

Po znalezieniu pliku esfw52.bin , umieści-

łem go w katalogu /usr/lib/hotplug/irmware/

i dopisałem do /etc/sane.d/snapscan.conf nas-

tępującą linię:

lizujemy jego plik koniguracyjny (np. /etc/

sane.d/snapscan.conf ) oraz stronę podręczni-

ka (np. man 5 sane-snapscan ). W przypad-

ku skanerów USB w pliku koniguracyjnym

nie trzeba określać żadnego pliku urządze-

nia, gdyż wystarczy jeśli poniżej znajdzie

się linia z identyikatorami USB naszego

skanera. Pliki urządzeń były stosowane ze

irmware /usr/lib/hotplug/irmware/

esfw52.bin

Mustek , Plustek , Medion/Lifetec/Tevion ) oraz

artec_eplus48u .

Plik z irmware może być umieszczony w do-

wolnym innym katalogu. Praktycznie taka

sama procedura skonigurowania pliku

z irmware jest potrzebna przy sterowni-

kach gt68xx (niektóre skanery irm Genius ,

Wyszukiwanie

Wraz z pakietami SANE powinny zainsta-

lować się nam dwie komendy, pomocne

w wyszukiwaniu skanera. Pierwsza z nich

to sane-ind-scanner . Przeszuka ona magi-

stralę USB oraz SCSI w poszukiwaniu wszel-

kich urządzeń, służących do skanowania.

Innymi słowy, komenda sane-ind-scan-

ner powinna zawsze pokazać nasz skaner

USB, nawet jeśli nie jest on obsługiwany

przez sterowniki SANE. Jeśli po jej wydaniu

z konta root'a nie pojawia się żadna infor-

macja o naszym sprawnym i podłączonym

skanerze, to najprawdopodobniej mamy

poważne problemy z obsługą USB w dys-

trybucji.

Kolejnym programem, służącym do wy-

szukiwania skanera, jest Scanimage , wywo-

łany z parametrem -L. Wydając komendę

scanimage -L (dla pewności, można to zro-

bić z konta root ), sprawdzamy jednak nie

tylko, czy skaner jest prawidłowo podłą-

czony, ale również, czy jest obsługiwany

przez jakikolwiek z aktywnych sterowni-

ków SANE.

Co jednak robić w sytuacji, gdy skaner

jest na liście obsługiwanych, a scanimage

-L nie pokazuje go? Jeśli nie jest to kwe-

stia ładowania irmware , to do sprawdze-

Rysunek 2. Najbardziej rozbudowany program do skanowania w Linuksie - Xsane

64 maj 2006

skanery USB

sprzęt

nia pozostaje nam kilka innych potencjal-

nych przyczyn. SANE posiada specyicz-

ny mechanizm poszukiwania skanera.

Polega on na tym, iż w momencie urucho-

mienia scanimage albo jakiegokolwiek pro-

gramu do skanowania (wg. terminologii

SANE – frontendu ), najpierw uruchamiany

jest sterownik o nazwie SANE dynamic bac-

kend loader (DLL). Nie obsługuje on żadne-

go konkretnego skanera – zajmuje się za to

znalezieniem właściwego sterownika dla

naszego urządzenia. Z tego powodu jako

pierwszy jest czytany plik /etc/sane.d/dll.conf

(w Debianie jeszcze dodatkowo pliki z kata-

logu /etc/sane.d/dll.d/ ). Składnia tego pliku

jest bardzo prosta – zawiera on tylko listę

wszystkich sterowników, które są w syste-

mie i mają być „próbowane” w momencie

poszukiwania skanera. Tak więc w następ-

nym kroku czytane są wszystkie – wymie-

nione w dll.conf – pliki koniguracyjne ste-

rowników, z katalogu /etc/sane.d. Wynika

z tego oczywiście, że nasz sterownik musi

być wymieniony w pliku dll.conf oraz być

prawidłowo zainstalowany w systemie, włą-

cznie z plikiem koniguracyjnym.

Przy pomocy komendy SANE_DEBUG_

DLL=3 scanimage -L (wpisanej w jednej

linii) możemy prześledzić dokładnie, jakie

pliki koniguracyjne są czytane i jakie ste-

Rysunek 3. Iscan to alternatywny program, obsługujący skanery irmy Epson

rowniki się uruchamiają, bądź których nie

znaleziono. Tym sposobem można wyśle-

dzić wiele potencjalnych problemów,

które pojawiają się szczególnie po zbu-

dowaniu SANE ze źródeł albo stosowa-

niu sterowników spoza pakietów SANE.

W skrajnych przypadkach, jeśli jakimś

sposobem doprowadziliśmy do bałaganu

Jak zdobyć najnowsze SANE?

Na stronach www.sane-project.org najnow-

szą wersję sterowników można znaleźć tylko

w postaci źródeł. Spośród pakietów binar-

nych, dostępna jest tam jedynie najnowsza

wersja Xsane dla Fedora Core . Pakiety ze

sterownikami ( sane-backends lub libsane )

oraz programami do skanowania są dostęp-

ne oczywiście w każdej dystrybucji, więc dla-

tego trudno natraić w sieci na przygotowy-

wane przez kogoś pakiety binarne z najnow-

szymi wersjami. Znalazłem jedynie syste-

matycznie uaktualniane pakiety dla Debiana

Sarge – są one dostępne pod adresem http://

people.debian.org/~aurel32/sane.html.

Instalację ze źródeł musimy rozpocząć od

usunięcia zainstalowanych w systemie pakie-

tów z SANE. Aby usunąć same sterowniki

SANE, pozostawiając pakiety zależne od nich,

możemy posłużyć się komendą rpm -e --

nodeps sane lub dpkg -r --force-depends

libsane . Programy, które wymagają usunięte-

go pakietu (np. Kooka , Quiteinsane ), będą rów-

nież działać ze sterownikami zbudowanymi ze

źródeł. Kolejnym krokiem powinna być instala-

cja w dystrybucji bibliotek, potrzebnych do zbu-

dowania naszego oprogramowania ze źródeł.

Aby skompilować sterowniki, w systemie mu-

simy mieć – poza kompilatorem i podstawo-

wymi bibliotekami – pakiety libusb-dev oraz

libjpeg-dev. Ich nazwy mogą się nieco róż-

nić między dystrybucjami, ale w każdej z nich

na pewno je znajdziemy. Opcjonalnie, mo-

żemy zainstalować jeszcze pakiet gphoto-

dev, który umożliwi nam pobieranie obrazu

z niektórych aparatów cyfrowych przy użyciu

oprogramowania do skanowania. Po ich

instalacji możemy już rozpakować źródła

( tar zxfvp sane-backends-1.0.17.tar.gz )

i wykonać polecenia cd sane-backends-

1.0.17 ; ./conigure --sysconfdir=/etc/ .

Jeśli to drugie zakończy pracę bez błędów,

uruchamiamy make i później – z uprawnienia-

mi root'a – make install . Sterowniki SANE

znajdą się w /usr/local/, natomiast pliki koni-

guracyjne w /etc/sane.d/ .

W kolejnym kroku dopisujemy linię

/usr/local/lib do pliku /etc/ld.so.conf , wydajemy

komendę ldconig i przygotowujemy się do

zbudowania ze źródeł Xsane . Tym razem wy-

magania są nieco większe. Poza bibliotekami

SANE, które właśnie zainstalowaliśmy ze źró-

deł, potrzebujemy pakiety -dev bibliotek GTK+

oraz pakiety libz-dev , libpng-dev , libtif-dev oraz

gimp-dev .

Sama kompilacja wygląda już standardo-

wo – po rozpakowaniu źródeł wydajemy po-

lecenia ./conigure; make; make install ,

a skompilowany program odnajdziemy w /usr/

local/bin/xsane .

Ze źródeł możemy również zbudować pa-

kiet sane-frontends , dostępny na serwerze ftp

projektu SANE. Zawiera on jednak jedynie pro-

gramy:

• scanadf – działająca z linii komend obsłu-

ga podajników do dokumentów niektórych

skanerów,

• xcam – pokazuje obraz z kamer i apara-

tów fotograicznych,

• xscanimage – pełni podobne funkcje, jak

Xsane , ale o mniejszych możliwościach.

Nie są to aplikacje niezbędne, ale można

spróbować pracy z nimi.

www.lpmagazine.org

sprzęt

Jak zeskanować kliszę w Xsane?

Uprawnienia

Jak dotąd testowaliśmy scanimage -L z kon-

ta roota . Nie można jednak z niego na co

dzień eksploatować skanera, więc musimy

zadbać, aby był dostępny również dla zwy-

kłego użytkownika. Innymi słowy, scani-

mage -L powinien również znaleźć skaner,

jeśli został uruchomiony z konta innego

użytkownika niż root.

Gdy instalowaliśmy pakiety binarne

z SANE, takie działanie powinno być już

skonigurowane. Odpowiada za to demon

hotplug , który w momencie podłączenia ska-

nera nadaje odpowiednie uprawnienia do

urządzenia w /proc/bus/usb/ . Odpowiednie

pliki koniguracyjne, które za to odpowia-

dają, najczęściej znajdziemy w katalogu /etc/

hotplug/usb/ lub /etc/hotplug.d . Mają one naj-

częściej nazwy w rodzaju libsane.usermap

i libusbscanner.

Jeśli instalowaliśmy SANE ze źródeł,

albo z jakichś pakietów „z drugiej ręki”,

czyli nie zawartych w naszej dystrybucji,

mogą pojawić się problemy z prawidłową

koniguracją hotplug . Jeśli nie posiadamy

odpowiednich plików w /etc/hotplug/usb/ ,

albo nie działają one prawidłowo, możemy

posłużyć się skryptami z archiwum źródło-

wego ( np. sane-backends-1.0.17.tar.gz ). Po jego

rozpakowaniu, znajdziemy je w podkatalo-

gu tools/hotplug . Oczywiście, w pliku *.user-

map musi znajdować się linia z identyika-

torami właściwymi dla naszego skanera.

Więcej informacji na temat hotplug można

znaleźć np. w Linux+ z lipca 2005, w artyku-

le Aparaty cyfrowe USB w Linuksie .

Xsane daje możliwość zaawansowanej ko-

rekcji skanowanych obrazów, zapewniając rów-

nocześnie dostęp do wszystkich opcji, które

posiada sterownik skanera. Przy skanowa-

niu materiałów nieprzeźroczystych z reguły

opcje te nie są nam potrzebne. Inaczej jest przy

skanowaniu klisz i slajdów, zwłaszcza jeśli

wiele z nich jest wykonanych przy nie najle-

piej dobranych parametrach ekspozycji. Nie-

doświetlenie czy prześwietlenie kliszy powo-

duje spore przesunięcia wszystkich kolorów,

więc ich korekcja jest absolutnie niezbędna.

Jak sobie poradzić z ogromem regulatorów

i opcji w Xsane ?

Aby pierwsze godziny pracy z tym progra-

mem przy skanowaniu klisz czy slajdów były

łatwiejsze, można rozpocząć następująco:

mają one rozmaite – nie zawsze prawi-

dłowe – oznaczenia, ale na ogół można

domyślić się, o co chodzi;

• koniecznie wyłączamy opcję „Zepnij ana-

logową tablicę gamma” – występuje ona

w głównym okienku Xsane (pierwsza

ikonka od lewej u dołu) oraz w opcjach

niektórych sterowników. Nie zaznaczamy

również „użyj tablicę kolorów użytkowni-

ka” – nowoczesne skanery same wyko-

nują kalibrację i przesyłają „tablicę kolo-

rów”;

• skanujemy podgląd obrazu i zaznaczamy

jedną klatkę. Następnie sprawdzamy po

kolei wszystkie dostępne rodzaje nega-

tywów – najwierniejsze kolory i najlepszy

kontrast powinniśmy uzyskać przy poda-

niu właściwego typu negatywu, ale nie

jest to regułą;

• dopiero w kolejnym kroku klikamy na

trzecią ikonkę u dołu w Xsane , czyli usta-

wiamy automatyczne zakresy kolorów.

Możemy je ręcznie poprawić w okienku

„Histogram”;

• skanujemy i ewentualnie powtarzamy

całą procedurę z innymi ustawieniami, aż

do znalezienia dobrych parametrów.

• wybieramy w Xsane jako źródło moduł do

skanowania negatywów i jako typ nośni-

ka podajemy negatyw standardowy;

• ustawiamy wszystkie regulatory gamma

na pozycję 1, czyli bez zmian, a także

jasności i kontrastu w położenie neutralne

– 0. Robimy tak w głównym oknie Xsane

oraz – jeśli występują – identycznie usta-

wiamy regulatory na oknach „opcje” oraz

„zaawansowane opcje”. Czasami zamiast

nich mamy menu z wyborem jakiś zdei-

niowanych wartości gamma – wybieramy

1 lub wartość najbliższą jedynce;

• w oknie „zaawansowanych opcji” zazna-

czamy – jeśli tylko u nas występują –

wszystkie funkcje „spowalniające” skano-

wanie, czyli np. „kalibracja jakości” (do-

datkowa kalibracja bieli) czy „skan dobrej

jakości”. W różnych tłumaczeniach Xsane

Oczywiście, po nabraniu wprawy i lepszym po-

znaniu Xsane, procedura skanowania z pew-

nością zmieni się. Warto wtedy wiedzieć, że

po kliknięciu na Preferencje–>Edytuj deini-

cji nośnika, a następnie prawym klawiszem

myszki w menu nośników źródłowych, może-

my dodać deinicję własnej kliszy czy slajdu

– jeśli tylko potraimy prawidłowo obsługiwać

okienko „histogram”.

Dodatkowe sterowniki

Chociaż programiści SANE opracowują

sterowniki do setek skanerów, to istnieją in-

ne projekty, w ramach których zapewniane

jest wsparcie dla skanerów pod Linuksem.

Na szczęście współpracują one z SANE,

więc można używać Xsane , czy innych apli-

kacji z tego projektu, a „obcy” pozostaje tyl-

ko sterownik, czyli backend . Listę takich ste-

rowników, rozwijanych poza SANE, moż-

na znaleźć na stronie http://www.sane-project.

org/lists/sane-backends-external.html . Jest ich

sporo, ale moim zdaniem tylko dwa z nich

są warte uwagi i mogą przydać się szerszej

rzeszy użytkowników.

Pierwszy z nich to HPLIP, dostępny pod

adresem http://hpinkjet.sourceforge.net/ . Zape-

wnia on – przy aktywnym wsparciu inży-

nierów irmy HP – wsparcie dla skanowania

na kilkudziesięciu modelach urządzeń wie-

lofunkcyjnych tej irmy. Oczywiście, HPLIP

to przede wszystkim sterowniki i programy

w koniguracji i scanimage nie może zna-

leźć ani skanera, ani plików koniguracyj-

nych i bibliotek, możemy posłużyć się pro-

gramem strace , aby prześledzić, gdzie

szuka on potrzebnych plików. Robimy

to po prostu wpisując w konsoli strace

scanimage -L i czytamy pojawiające się

komunikaty. Jeśli okaże się, że plik *.conf

oraz biblioteka *.so.1 jest poszukiwana

w innym miejscu, możemy po prostu wy-

konać tam dowiązanie symboliczne.

Jeśli jednak nasz sterownik ( backend )

ładuje się prawidłowo, a skaner, który po-

winien być przez niego obsługiwany, wciąż

pozostaje martwy, pozostają nam dwie

możliwości. Pierwsza jest oczywiście ta-

ka, iż tak naprawdę wersja sterownika,

którą posiadamy, nie obsługuje naszego

skanera. Wtedy pomocne bywa posłuże-

nie się najnowszą wersją SANE, zbudo-

waną ze źródeł (zobacz ramkę Jak zdobyć

najnowsze SANE? ), albo zainstalowanie

innego sterownika, spoza pakietów SANE.

Sterowniki takie dostępne są dla niektó-

rych urządzeń, ale o tym w dalszej części.

Drugą możliwością rozwiązania tego

problemu bywa modyikacja pliku kon-

iguracyjnego odpowiedniego sterowni-

ka. Niektóre z nich wymagają dosto-

sowania do pracy z indywidualnymi mo-

delami. Przykładowo, sterownik gt68xx

wymaga, aby przy niektórych mode-

lach usunąć znak komentarza '#' z kilku

linii. W każdym przypadku wszystko jest

wyjaśnione w poszczególnych plikach

w /etc/sane.d/ .

66 maj 2006

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: