UCZULONA EUROPA, UCZULONA POLSKA z 22 września 11 (nr 184).pdf

uczulona Polska

DODATEK SPECJALNY | CZWARTEK 22 WRZEŚNIA 2011

Debata „DGP”

Immunoterapia w leczeniu alergii:

leczenie jest skuteczne, ale brakuje ﬁ nansowania

Rozmowa

Prof. Cezmi Adkis, prezydent European Academy

of Allergy and Clinical Immunology, o celach organizacji

i aktywności jej polskich członków

Alergia jest już pandemią

Europejscy lekarze

nie mają wątpli-

wości: w 15 bada-

nych krajach

europejskich po-

nad połowa lud-

ności cierpiała lub

cierpi na alergię.

Alergolodzy znają

metody leczenia,

ale wszystko rozbi-

ja się o pieniądze

Już przy podejrzeniu o aler-

gię czy jej wczesnych, nie-

wielkich objawach powinno

się zgłosić do lekarza i roz-

począć kurację. Im wcze-

śniej, tym lepiej. Bo współ-

czesna medycyna potrafi

nie tylko łagodzić objawy,

ale też hamować rozwój

choroby, a nawet całkowicie

ją wyleczyć.

Podstawowym sposobem,

który chorzy stosują nawet

bez zalecenia lekarskie-

go, jest unikanie alergenu.

Oczywiście nie zawsze jest

to możliwe. Kiedy już do-

chodzi do reakcji alergicz-

nej, stosowane są także leki,

które nie likwidują alergii,

a tylko objawy. Różne dole-

gliwości alergiczne łagodzą

preparaty antyhistamino-

we, sterydy i stabilizatory

komórek tucznych, środki

antyleukotrienowe. Są też

popularne leki dostępne

bez recepty, ale przed ich

zastosowaniem zawsze le-

piej zapytać o radę lekarza.

Cały czas mówimy jednak

o leczeniu objawów, nie

choroby.

Dlatego zalecana przez Eu-

ropean Academy of Allergy

and Clinical Immunology

(EAACI) terapia immuno-

logiczna jest tak ważna.

Polega ona na podawaniu

choremu stopniowo zwięk-

szanych dawek alergenu

w celu uzyskania odporno-

ści. Mówiąc prościej, trzeba

przyzwyczaić organizm do

substancji, która wywołuje

reakcję alergiczną, i przeko-

nać go, że nie jest ona dla

niego groźna. Immunotera-

pię stosuje się z wielkim po-

wodzeniem: nie łagodzi ona

tylko objawów, ale wpły-

wa na przebieg choroby. Co

ważne, efekty odczulania

utrzymują się, następuje po-

prawa jakości życia pacjen-

ta i jego stanu klinicznego.

Dlaczego więc nie stosu-

je się jej szeroko (w zaleca-

nych przypadkach)? Pro-

blemem są pieniądze. NFZ

traktuje odczulanie jak

zwykłą wizytę, a kosztu-

je ono oczywiście o wiele

więcej niż konsultacja le-

karska.

Niewiedza czy niechęć?

Jeszcze wiek temu alergia

była chorobą rzadką. Sza-

cuje się, że mogła występo-

wać u około. 1 proc. lud-

ności świata. Interesowali

się nią głównie naukowcy.

Obecnie alergia jest jednym

z najczęstszych schorzeń.

W Polsce odsetek alergików

należy do bardzo wysokich.

Tak wynika z badania „Epi-

demiologia Chorób Aler-

gicznych w Polsce – ECAP

2008” przeprowadzone-

go przez Zakład Profilak-

tyki Zagrożeń i Alergologii

Warszawskiego Uniwersy-

tetu Medycznego. Badania

te wykonano na reprezenta-

tywnej próbie ponad 22 tys.

osób różnej płci, w różnym

wieku i z różnych środo-

wisk. W pierwszym etapie

biorący w nich udział od-

powiadali na pytania. Oka-

zało się, że ogólnie proble-

my z alergią zgłosiło około

35 proc. respondentów,

stany zapalne błony śluzo-

wej nosa ponad 43 proc.,

alergiczny nieżyt nosa 25

proc., rozpoznaną astmę 10

proc., objawy astmy 12 do

21 proc oraz 2,5 – 3 proc.

atopowe zapalenie skóry.

Następnie 1/4 z ankietowa-

nych zaproszono do badań

medycznych. Testy potwier-

dziły uczulenie na najpow-

szechniejsze alergeny u 54

proc. pacjentów, u 29 proc.

astmę, astmę spowodowaną

alergicznym nieżytem nosa

u 30 proc., zaś atopowe za-

palenie skóry u 9 proc. ba-

danych.

U 70 proc. badanych odkry-

to nierozpoznaną wcześniej

astmę. Wniosek: wiedza na

temat chorób alergicznych,

ich rozpoznawania i terapii

pozostawiają bardzo wie-

le do życzenia. A pacjen-

ci zwłaszcza ci, którzy nie

mają jeszcze bardzo męczą-

TEKST: EWA ŁUSZCZUK

Alergia to nieprawidłowa

reakcja układu immunolo-

gicznego na czynniki, które

dla zdrowego człowieka są

absolutnie nieszkodliwe.

U alergika układ odporno-

ściowy nie odróżnia nie-

groźnych dla zdrowia sub-

stancji, np. pyłków, kurzu,

pewnych pokarmów czy

produktów chemicznych,

od chorobotwórczych. Ak-

tywuje się więc do walki

z rzekomym wrogiem i jest

do niej gotów przy każdym

kolejnym spotkaniu. Tym

rzekomym wrogiem jest

alergen, a skutki prób zwal-

czenia go to reakcje aler-

giczne.

Nie lekceważ objawów

Najczęstsze objawy aler-

gii to: wysypka, rumień,

świąd, zaczerwienienia

i bąble na skórze, nasilony

katar, zatkany nos, łzawie-

nie spojówek, ból brzucha

i biegunka. Te nieprzyjem-

ne odczucia mają mimo

wszystko charakter łagodny.

Reakcja na alergen może też

wywołać symptomy ostre,

wręcz groźne, np. atak ast-

my z dusznością i kasz-

lem, obrzęk krtani, a nawet

wstrząs anafilaktyczny, któ-

ry przy braku właściwej in-

terwencji może skończyć

się tragicznie. Z reguły po-

przedzają go zawroty głowy,

nudności, wymioty, ogólne

osłabienie, utrata przytom-

ności. Gdy jest się świad-

kiem takich objawów, nale-

ży jak najszybciej wezwać

pogotowie.

cych objawów, niezbyt chęt-

nie poddają się leczeniu.

racja może trwać nawet pięć

lat, jednak zdaniem tych,

którzy ją przeszli, naprawdę

się opłaca. Oznacza bowiem

wolność od choroby, przy-

krych dolegliwości, normal-

ne życie. Podczas immunote-

rapii szczepionki podaje się

podskórnie – w zastrzykach

– lub doustnie. Leczenie do-

ustne jest stosowane przede

wszystkim u dzieci, które

można poddać takiej terapii

już w wieku pięciu lat, choć

trwają badania nad obniże-

niem tego wieku.

Właśnie u najmłodszych

alergia jest najbardziej groź-

na. Zaburza normalny roz-

wój, powoduje tzw. marsz

alergiczny, czyli kolejne

uczulenia, stanowi podło-

że późniejszych chorób, np.

astmy. Obecnie immunote-

rapią można wyleczyć więk-

szość alergii wziewnych oraz

alergię na jad owadów błon-

koskrzydłych. Niestety, nie

można jej stosować przy aler-

giach pokarmowych, które

dotykają wiele osób, w tym

bardzo małe dzieci. Wszel-

kie rodzaje terapii powinna

poprzedzić dokładna diagno-

styka wykonana pod okiem

specjalisty. Również podczas

każdej kuracji alergik powi-

nien pozostawać pod sta-

łą opieką lub przynajmniej

w stałym kontakcie z leka-

rzem i stosować się do jego

zaleceń.

Leczyć i wyleczyć

Alergia jest schorzeniem

przewlekłym, bywa, że nie-

uleczalnym. Ale obecnie

coraz częściej można ją sku-

tecznie leczyć, stosując im-

munoterapię. Nie jest to te-

rapia nowa, gdyż odczulanie

znano i stosowano od dawna.

I nie działa błyskawicznie.

Jednak współczesne badania

i współczesne preparaty do

immunoterapii po gruntow-

nych badaniach naukowych

uznano za bardzo bezpieczne

i bardzo skuteczne. Spraw-

dzają się u około 90 proc. pa-

cjentów. Wprawdzie taka ku-

NAJCZĘSTSZE ALERGENY

Roztocza kurzu domowego,

pyłki traw i drzew, pyły

w miejscu pracy, zarodniki

pleśni, składniki sierści

zwierząt domowych, pierze,

wełna, produkty mleczne,

jaja, ryby, owoce morza,

czekolada, orzeszki ziemne,

owoce, niektóre leki np.

penicylina, jad os i pszczół.

Alergizująco mogą działać

też substancje, które

mają kontakt ze skórą:

monety, metale, składniki

kosmetyków lub środków

czystości.



Uczulona Europa,

UCZULONA EUROPA, UCZULONA POLSKA

Uczulona Europa,

Alergia w Europie

osiągnęła

już rozmiary

pandemii

– alarmują

alergolodzy.

Choroba dotyka

około 40 proc.

Polaków. Powoduje

nie tylko poważne

pogorszenie

jakości życia,

ale także straty

w budżetach

domowych oraz

państwa.

Czy z alergią

można skutecznie

walczyć? Jak

obniżyć wydatki

przeznaczane

na jej leczenie?

Czy pacjenci mają

dostęp do najno-

wocześniejszych

terapii?

Czy powinny być

one refundowane?

Czy wystarczająca

jest w Polsce

edukacja na

temat chorób

alergicznych?

Na takie pytania próbowa-

li odpowiedzieć wybitni eks-

perci Polskiego Towarzy-

stwa Alergologicznego (PTA),

przedstawiciel organizacji

pacjenckich oraz Narodowe-

go Funduszu Zdrowia (NFZ),

podczas debaty redakcyjnej,

zorganizowanej przez „Dzien-

nik Gazetę Prawną”, pod pa-

tronatem merytorycznym

PTA. Do udziału w dyskusji

było również zaproszone Mi-

nisterstwo Zdrowia.

rapia, czyli odczulanie, polega

na indukowaniu w organizmie

pacjenta tolerancji na alerge-

ny. Przez ok. 2–3 lata chore-

mu podawane są wzrastające

dawki szczepionki alergeno-

wej. W ten sposób poprawia-

my nieprawidłowe u chorych

na alergię funkcje układu im-

munologicznego. Leczenie

ma charakter prewencyjny,

a zarazem łagodzi już istnie-

jące objawy. Jest szczególnie

wskazane w stanie poprze-

dzającym astmę, za jaki uwa-

ża się przewlekły alergiczny

nieżyt nosa. – Badania dowio-

dły – podkreśliła prof. Barba-

ra Rogala – że efekt immuno-

terapii trwa znacznie dłużej

niż czas leczenia, a metoda

jest bezpieczna, o ile tera-

pię prowadzi i nadzoruje do-

świadczony specjalista.

mie i alergii u dzieci.

Nieleczona alergia przecho-

dzi w astmę, a na dalszym

etapie występuje przewle-

kła obturacyjna choroba płuc

(POChP), która nie dotyczy

wieku dziecięcego, ale osób

z grupy wiekowej 50+. Obec-

nie jest czwartą co do śmier-

telności, chorobą w krajach

wysoko rozwiniętych. U osób,

które w dzieciństwie mają

niezakaźne choroby układu

oddechowego, czyli alergię

i astmę, 1,5 raza częściej wy-

stępują choroby układu krą-

żenia. Specjalista alergolog

powinien u dziecka z alergią

wdrożyć najlepsze metody,

które zapobiegną wspomnia-

nym chorobom. I tu jest wła-

pyłki traw i na roztocza kurzu

domowego. Tymczasem jedy-

nie 6,6 proc. osób z rozpozna-

ną alergią otrzymuje immu-

noterapię swoistą.

poznaniu astmę u 90 proc.

chorych udaje się wyleczyć

lub wprowadzić w remisję

właśnie za pomocą immuno-

terapii.

Dodał, że nie jest to terapia

uciążliwa dla pacjentów. Ba-

dania w USA i Niemczech po-

kazują, że pacjent odczula-

ny bywa u lekarza rzadziej niż

osoba chora i leczona w inny

sposób podczas zaostrze-

nia objawów. Immunoterapia

pozwala dwukrotnie zmniej-

szyć dawkę przyjmowanych

sterydów.

Również prof. Piotr Kuna,

kierownik Kliniki Cho-

rób Wewnętrznych, Ast-

my i Alergii Uniwersyte-

tu Medycznego w Łodzi

podkreślił, że immunotera-

pia swoista to jedyny sposób

skutecznego leczenia chorób

alergicznych. Inne meto-

dy zmniejszają jedynie ich

objawy. Tymczasem dzięki

immunoterapii można sku-

tecznie leczyć nieżyt nosa,

zapalenie spojówek, z który-

mi bardzo często wiąże się

– Alergia to choroba współ-

czesnej cywilizacji. Liczba

osób zapadających na nią ro-

śnie gwałtownie. Według sta-

tystyk Europejskiej Akademii

Alergii i Klinicznej Immunolo-

gii (EAACI) obecnie na różne

formy alergii cierpi 150 mln

ludzi, za ok. 10 lat będzie ich

250 mln. – stwierdziła prof.

Barbara Rogala, prezydent

Polskiego Towarzystwa

Alergologicznego, kierow-

nik Katedry i Kliniki Chorób

Wewnętrznych, Alergolo-

gii i Immunologii Klinicz-

nej Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego. – Wobec tych

zatrważających faktów naj-

wyższy czas, by uświadomić

nie tylko społeczeństwu, ale

także lekarzom różnych spe-

cjalności i systemowi ochrony

zdrowia, że skutecznym spo-

sobem walki z alergią jest im-

munoterapia. I że należy uła-

twić do niej dostęp pacjentom

z alergiami. Kraje europejskie,

które jak Polskę także niepo-

koi gwałtowny wzrost zacho-

rowań, jednoczą siły; EAACI

opracowała i ogłosiła doku-

ment – „Europejską deklara-

cję dotyczącą immunoterapii”

jako jedynej metody przyczy-

nowego leczenia alergii. Polska

podpisuje się pod wszystkimi

informacjami i zaleceniami za-

wartymi w tej deklaracji. Do-

dam, że terapię tę zaakcepto-

wały i promują wszystkie kraje

europejskie.

Jak przypomniała prof.

Barbara Rogala, immunote-

Prof. Andrzej Emeryk, kie-

rownik Kliniki Chorób Płuc

i Reumatologii Dziecięcej

Uniwersytetu Medycznego

NIE MA CHOROBY, KTÓRA

MOGŁABY KONKUROWAĆ

Z ALERGIĄ

Tak ocenił jej epidemiologię

prof. Bolesław Samoliński,

kierownik Zakładu Profi-

laktyki Zagrożeń Środowi-

skowych i Alergologii na

Warszawskim Uniwersyte-

cie Medycznym . Alergię ma

40 proc. z 36 mln Polaków,

czyli 14,4 mln osób. Na aler-

giczny nieżyt nosa cierpi 25

proc. czyli 9 mln Polaków,

na astmę – 5 proc., świsty

w oskrzelach ma 10 proc. –

3,6 mln osób. W pasie geo-

graﬁ cznym, na którym znaj-

duje się Polska, pojawia się

coraz więcej różnych typów

alergii. – Nie ma żadnej innej

choroby, która może konku-

rować z astmą i alergią – mó-

wił profesor. – To jest zdecy-

dowanie najczęstsza choroba

przewlekła u dzieci. Kiedy się

zsumuje wszystkie choroby

przewlekłe, to one razem nie

obejmą tego odsetka popu-

lacji co alergia i astma. I wła-

śnie dlatego jednym z prio-

rytetów polskiej prezydencji

w UE jest zapobieganie ast-

prof. Barbara Rogala

Prezydent Polskiego

Towarzystwa Alergologicznego,

Klinika Chorób Wewnętrznych,

Alergologii i Immunologii

Klinicznej, Śląski Uniwersytet

Medyczny

prof. Bolesław Samoliński

Zakład Proﬁ laktyki Zagrożeń

Środowiskowych i Alergologii,

Warszawski Uniwersytet

Medyczny

prof. Piotr Kuna

Klinika Chorób

Wewnętrznych, Astmy

i Alergii, Uniwersytet

Medyczny w Łodzi

śnie miejsce dla swoistej im-

munoterapii.

Prof. Bolesław Samoliński

zaznaczył, że jest to metoda

proﬁ laktyki drugorzędowej,

czyli takiej, jaką się stosuje,

kiedy pacjent ma już rozpo-

znanie, po to żeby choroba

nie przechodziła z jednej po-

staci w drugą i nie pogłębiała

się. Podstawowe wskazanie

do odczulania to alergia na

astma oskrzelowa o podłożu

alergicznym. Leczenie astmy

jest najdroższe w porównaniu

z innymi chorobami alergicz-

nymi i tak naprawdę nie moż-

na jej całkowicie wyleczyć,

można mówić jedynie o re-

misji choroby. Dlatego należy

przede wszystkim jej zapo-

biegać, czyli stosować immu-

noterapię najwcześniej, jak

można. Przy wczesnym roz-

w Lublinie, podkreślił, że naj-

więcej korzyści ze stosowania

immunoterapii odnoszą dzie-

ci. – Leczy się je tą metodą od

5. roku życia – mówił. – Są też

podejmowane próby wpro-

wadzenia tej terapii u dzieci

młodszych, by wcześniej za-

pobiec alergii na pyłki drzew

i traw oraz alergeny rozto-

cza. Metoda ta jest tak waż-

na u dzieci, gdyż zatrzymuje

DODATEK DO DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ NR 184 | CZWARTEK, 22 WRZEŚNIA 2011

uczulona Polska

marsz alergiczny, który spra-

wia, że za uczuleniem na jeden

alergen pojawia się uczulenie

na kolejny. Leczenie objawo-

we nie stoi w sprzeczności

z odczulaniem – są to metody

wzajemnie uzupełniające się

w prawidłowym leczeniu pa-

cjenta. Najpierw musimy zli-

kwidować u niego uczulenie,

a równocześnie leczyć jego

skutki pod postacią zapalenia

alergicznego. Musimy jedno-

cześnie podawać immunote-

rapię, która sprawi, że układ

odpornościowy chorego prze-

stanie rozpoznawać alergen

jako coś szkodliwego, oraz far-

maceutyki, które znoszą skutki

uczulenia – tłumaczył.

cjentów co do skuteczności

immunoterapii jest wysoka,

natomiast w Polsce istnieje

problem w dostępie do niej.

– Nasza federacja skupiająca

10 stowarzyszeń pacjentów,

głównie chorych na astmę,

może na podstawie ankiet

potwierdzić, że dostęp do

immunoterapii jest proble-

mem. Niedobrze, że obecnie

można zaobserwować nastę-

pującą prawidłowość: uczu-

lenie – niewiedza – nieżyt

nosa = astma. Dr Piotr Dą-

browiecki wystąpił w debacie

w dwóch rolach – jako lekarz

i jako pacjent chory na astmę

i odczulany. Zapewnił, że od

7 lat nie zażywa leków, bez

których nie mógł obejść się

przed immunoterapią.

tu skuteczna w 98 – 95 proc.

Szczepionka niemal w pełni

zabezpiecza przed skutkami

kolejnych użądleń.

Dlatego tak ważne są działa-

nia proponowane przez EAACI

w „Europejskiej Deklaracji do-

tyczącej Immunoterapii” na-

kazującej promowanie tego

sposobu leczenia, zarówno

wśród lekarzy, jak i wśród pa-

cjentów. A także dostosowanie

krajowych systemów ochrony

zdrowia do tego, by ta wiedza

mogła być wykorzystana.

WYMIERNE STRATY

DLA BUDŻETÓW RODZIN

I DLA PAŃSTWA

Prof. Jerzy Kruszewski

przyznał, że kwestie ﬁ nanso-

we dotykają zarówno pacjen-

tów, jak i lekarzy. Wskazał,

że NFZ zmniejszył wycenę

wizyty związanej z immuno-

terapią z 4 do 3,5 punku, co

oznacza, że lekarze otrzymu-

ją za zbadanie pacjenta, po-

danie szczepionki i monito-

rowanie chorego około 35 zł,

podczas gdy odczulanie wy-

maga warunków szpitalnych,

dostępu do OIOM i aneste-

zjologa.

mniej przez jeden rok, kasa

chorych wypłaca lekarzowi

specjalną premię za stosowa-

nie się do tamtejszych zale-

ceń. To się bowiem opłaca.

– Dziś na refundację 100 tys.

szczepionek NFZ wydaje ze

swojego budżetu około 10

mln zł, a na refundację leków

na astmę – 1 mld zł. Gdyby-

śmy refundowali immuno-

terapię, jak na to zasługu-

je, może koszty refundacji

wzrosłyby do 30 mln, ale

w przyszłości można by na

tym zaoszczędzić kilkaset mi-

lionów! – obliczał prof. Piotr

Kuna. Jego zdaniem publicz-

ny płatnik w Polsce nie patrzy

na efektywność danej formy

leczenia. Prof Kuna zaapelo-

wał do polskiego parlamen-

tu o ustanowienie systemu

prywatnych ubezpieczeń

zdrowotnych, które pozwo-

lą wprowadzać efektywne

metody leczenia. Przytoczył

wyniki badań, opublikowa-

nych w „Harvard Business

Review”, nad wydajnością

pracy w bankach urzędach

i fabrykach, w okresie pylenia

traw. Okazuje się, że spada

ona wówczas o 15–30 proc.,

a częstość popełniania błę-

dów wzrasta trzykrotnie. Aler-

gicy po prostu źle pracują,

a koszty tego ponoszą praco-

dawcy. Dla przykładu w USA

koszty poniesione z tego po-

wodu przez pracodawców są

15 razy wyższe niż z powo-

du niewydajności pracow-

ników po zawałach mięśnia

sercowego i 7 razy wyższe niż

przy cierpiących na cukrzycę.

Dodatkowo stwierdzono, że

dzieci podczas rzutu alergii

zdecydowanie gorzej się uczą.

Prof. Marek Kowalski pod-

kreślił, że niezwykle istotne

jest zrozumienie ze strony

systemu ochrony zdrowia po-

– Efekt odczulania trwa

dłużej niż czas leczenia –

stwierdziła prof. Barbara

Rogala. – I to jest najważ-

niejsze, nie tylko dla pacjen-

ta, któremu poprawia ono

jakość życia i daje w efekcie

końcowym oszczędności

w jego domowym budżecie.

Immunoterapia generuje

także wielkie oszczędności

dla systemu ochrony zdro-

wia, ponieważ odczulony

pacjent może odstawić leki,

które wcześniej zażywał.

Najdłuższa skuteczność,

jaką udowodniono w bada-

niach, to kilkanaście lat.

Jako PTA uważamy, że immu-

noterapię należy częściej sto-

sować, propagować jej zalety

wśród lekarzy i pacjentów,

a także zadbać o odpowied-

nie jej ﬁ nansowanie.

Niezwykle pozytywne zna-

czenie immunoterapii dla

pacjenta z alergią potwier-

dził prof. Marek Jutel, kie-

rownik Katedry i Zakła-

du Immunologii Klinicznej

Akademii Medycznej we

Wrocławiu, obecnie członek

zarządu EAACI. – Uważam,

że generalnie w stosowa-

niu immunoterapii już na-

stąpił duży postęp. I moż-

na się spodziewać dalszych

nowości. Opracowuje się

nowe szczepionki i metody

leczenia. Udokumentowa-

no skuteczność tej terapii

w grupach kontrolnych – po-

wiedział. – Chciałbym jednak

Prof. Piotr Kuna dokonał

głębokiej analizy wydatków

na leczenie chorób alergicz-

nych. – Ich koszty w Europie

oszacowano na 100 mld euro,

a koszty poniesione na astmę

to 40 mld euro. W Polsce za

szczepionkę do immunote-

rapii pacjent płaci zazwyczaj

sam; jest to około 200 zł, co

dla wielu potencjalnych cho-

rych stanowi barierę nie do

przebycia. W innych krajach

UE szczepionki są refundowa-

ne w znacznie większym stop-

niu. I choć kosztują 5–7 razy

więcej niż w Polsce, to płaci za

nie ubezpieczenie, a nie cho-

ry, gdyż odczulanie to bardzo

Zwolennikiem wczesnego sto-

sowania tej metody leczenia

jest również prof. Jerzy Kru-

szewski Konsultant Krajowy

w Dziedzinie Alergologii. –

Do tej pory twierdzono, że na-

leży odczulać tych pacjentów,

u których leczenie objawowe

nie jest skuteczne. Polska się

z tym nie zgadza od lat – po-

wiedział. – Wśród barier w do-

stępie do nowoczesnej terapii

są nieuprawnione, ale dość

popularne poglądy, że wszyst-

Fakt, że immunoterapia, bez

względu na wszystkie swoje

zalety, nie jest metodą za-

lecaną dla wszystkich cho-

rych z alergią, stwierdził prof.

Marek Kowalski kierownik

Kliniki Immunologii, Reu-

matologii i Alergii na Uni-

wersytecie Medycznym

w Łodzi. Podjęcie decyzji

o jej zastosowaniu u konkret-

nego chorego powinno być

Stanowisko to poparł prof.

Bolesław Samoliński: –

Polska powinna wdrożyć ak-

tywną politykę promującą

odczulanie, uwzględniając

jej dostępność, ﬁ nansowa-

prof. Marek Kowalski

Klinika Immunologii,

Reumatologii i Alergii,

Uniwersytet Medyczny

w Łodzi

prof. Jerzy Kruszewski

Konsultant Krajowy

w dziedzinie alergologii

Klinika Chorób Infekcyjnych

i Alergologii, Wojskowy Instytut

Medyczny w Warszawie

prof. Marek Jutel

Katedra i Zakład Immunologii

Klinicznej, Akademia

Medyczna we Wrocławiu

prof. Andrzej Emeryk

Klinika Chorób Płuc

i Reumatologii Dziecięcej

Uniwersytet Medyczny

w Lublinie

dr Piotr Dąbrowicki

Prezes Polskiej Federacji

Stowarzyszeń Chorych na

Astmę, Alergię i POChP,

Wojskowy Instytut Medyczny

Izabela Trojanowska

Dyrektor Deprartamentu

Spraw Świadczeniobiorców

NFZ

kie szczepionki są zbędne lub

wręcz niebezpieczne. A fakt,

że procedura odczulania nie

w pełni jest refundowana

przez NFZ, też nie przysparza

jej popularności.

poprzedzone wnikliwą dia-

gnostyką, która nie zawsze

jest dostępna. Ponadto mó-

wimy tu o alergiach wziew-

nych, jak astma czy nieżyt

nosa. A immunoterapia chro-

ni także przed uczuleniem

na jad owadów błonkoskrzy-

dłych (osy, pszczoły) i może

nawet ratować życie. W tej

postaci alergii, przy dobrze

prowadzonym leczeniu jest

podkreślić rolę alergologa.

Jest to specjalność na pogra-

niczu różnych dziedzin me-

dycyny – interny, pulmono-

logii, pediatrii i dermatologii.

I dlatego musimy mieć pra-

widłową, pewną diagnostykę.

I ważne jest, by NFZ z wielką

uwagą spojrzał na alergolo-

gię. Chcemy, by została wła-

ściwie zrozumiana rola dia-

gnostyki i metod leczenia.

nie i szkolenie kadr – mówił.

Ostrzegł przed regulacjami,

które przewidują znaczne

obniżenie środków na refun-

dowanie astmy. – Uważam,

że najbardziej powinna być

wspierana diagnostyka. War-

to też przyjrzeć się nowym

zasadom refundacji leków

w astmie czy alergii, bo to

najczęstsze przewlekłe cho-

roby w wieku rozwojowym.

skuteczna metoda leczenia.

Profesor tłumaczył, że leki

na astmę są o wiele droższe

niż immunoterapia, dlate-

go w Czechach, na Słowacji,

Węgrzech, Słowenii, w Niem-

czech, we Francji i Włoszech

szczepionki alergenowe są

refundowane w 100 proc.

W Niemczech, dodatkowo, je-

żeli pacjent jest utrzymywany

na immunoterapii przynaj-

trzeby przeznaczenia środ-

ków ﬁ nansowych na immuno-

terapię. – Musi ona być pod

każdym względem monito-

rowana, żebyśmy wiedzieli,

jakie przynosi społeczeństwu

korzyści i żebyśmy mogli da-

lej ją rozwijać – postulował.

– Lekarze w Polsce posługują

się szczepionkami dostępny-

mi na europejskim rynku.

DOKOŃCZENIE NA STR. 4

W ocenie dr. Piotra Dąbro-

wieckiego, prezesa Polskiej

Federacji Stowarzyszeń

Chorych na Astmę, Alergię

i POChP , świadomość pa-

UCZULONA EUROPA, UCZULONA POLSKA

ROZMOWA Z PROF. CEZMI AKDISEM, PREZYDENTEM EUROPEAN ACADEMY OF ALLERGY AND CLINICAL IMMUNOLOGY

Polscy alergolodzy

Kiedy powstała Akademia

i kto wchodzi w jej skład?

Europejska Akademia Aler-

gii i Immunologii Klinicznej

(EAACI) została powołana

do życia w 1956 roku we Flo-

rencji. EAACI ma teraz ponad

6,5 tys. członków rekrutują-

cych się z ponad 107 krajów,

członków z 40 krajowych to-

warzystw alergologicznych.

Wśród członków indywidu-

alnych znajdują się zarów-

no badacze nauk podstawo-

wych, jak i lekarze zajmujący

leczeniem chorych cierpią-

cych na choroby alergiczne.

Ponad 360 członków Akade-

mii to Polacy.

się tendencję wzrostową za-

chorowalności na te choroby.

Straty wynikające ze spadku

produktywności i nieobecno-

ści w pracy chorych cierpią-

cych na choroby alergiczne

mają istotny wpływ na wyniki

makroekonomiczne, generu-

jąc znaczące koszty dla go-

spodarki poszczególnych kra-

jów w skali całej Europy.

NASZE CELE SĄ SPÓJNE

prof. Barbara Rogala, prezydent PTA, kierownik Katedry i Kliniki

Chorób Wewnętrznych, Alergologii i Immunologii Klinicznej

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego

Prof. Cezmi Akdis, Dyrektor

Szwajcarskiego Instytutu

Badań nad Alergią i Astmą

Wydziału Medycznego

Uniwersytetu w Zurichu,

jest autorem bardzo wielu

cytowanych na całym

świecie publikacji naukowych,

których znakomita część ma

charakter pionierski.

Prof. Cezmi Akdis pełniący

aktualnie funkcję prezydenta

Europejskiej Akademii Alergo-

logii i Immunologii Klinicznej

(EAACI), najbardziej prestiżo-

wego towarzystwa z dziedzi-

ny alergologii i immunologii

klinicznej, jest światowej

klasy ekspertem w obszarze

wiedzy dotyczącej immuno-

terapii alergenowej.

Zdaniem Profesora Akdi-

sa środowisko polskich

alergologów jest bardzo

prężne i stanowi liczącą się

grupę członków Europejskiej

Akademii. Dlatego też uznaje,

że współdziałanie Polskiego

Towarzystwa Alergologicz-

nego z Akademią w zakresie

dalszego doskonalenia

opieki nad chorymi na alergię,

poprawy organizacji diagno-

styki i szerszego stosowania

immunoterapii alergenowej

(odczulania) jako jedynej przy-

czynowej metody leczenia

alergii jest szczególnie ważne

dla wypełnienia zasadniczej

misji Europejskiej Akademii.

Takie działania, które są celem

aktywności Europejskiej Aka-

demii są spójne z zadaniami

realizowanymi przez Polskie

Towarzystwo Alergologiczne.

Jest to o tyle ważne, że jak

podkreśla prof. Cezmi Akdis

niemalże 25 proc. populacji

świata cierpi z powodu alergii.

Jest to tym ważniejsze, że czę-

stość występowania chorób

alergicznych wzrosła niepoko-

jąco w ostatnich latach.

Prowadzone badania

naukowe pozwalają na coraz

głębsze zrozumienie moleku-

larnych i immunologicznych

mechanizmów alergii, co

stanowi podstawę do stałego

doskonalenia metod leczenia,

w tym immunoterapii aler-

genowej. Wskazania do tego

typu leczenia, jak twierdzi

zarówno prof. Akdis, jak

się problem zdrowia publicz-

nego, jakim są choroby aler-

giczne. EAACI wspiera ideę

immunoterapii (IT) poprzez

podnoszenie świadomości

i doskonalenie metod działa-

nia państwowej opieki zdro-

wotnej w zakresie IT, prioryte-

towe przyznawanie funduszy

na prowadzenie dalszych ba-

dań i monitorowanie wpływu

alergii na zdrowie i gospodar-

kę oraz związanych z tym spo-

łecznych skutków dla zdrowia

publicznego.

EAACI propaguje immu-

noterapię jako najsku-

teczniejszą metodę walki

z alergią. Jak ta terapia jest

postrzegana przez kraje

europejskie? Czy podpisa-

nie Deklaracji oznacza bez-

warunkowe jej wprowadze-

nie przez systemy ochrony

zdrowia?

Immunoterapia skutecznie

usuwa objawy alergii – w stop-

niu podobnym do leczenia

farmakologicznego, nato-

miast jej efekty mogą okazać

się bardziej trwałe, nierzadko

przez wiele lat po zakończe-

niu leczenia. Immunoterapia

jest różnie postrzegana w róż-

nych częściach Europy. Nie-

które kraje refundują koszty

leczenia, a inne nie pokrywa-

ją żadnej ich części. Założe-

niem Deklaracji jest skłonienie

funduszy opieki zdrowotnej

różnych krajów do włączenia

immunoterapii do grupy prio-

rytetów zdrowotnych.

i polscy alergolodzy, powinny

być rozważane u wszystkich

chorych na alergię. Aktualnie

mamy podstawy sądzić,

że ten sposób leczenia jest

stosowany zbyt rzadko

i leczenie wielu chorych ogra-

nicza się się tylko do leczenia

objawowego, czyli stosowa-

nia leków, które skutecznie

tłumią objawy choroby,

ale nie leczą jej przyczyny,

jaką jest uczulenie. Należy

również pamiętać o tym, że

są dowody na to, iż immuno-

terapia alergenowa wykazuje

własności zapobiegania

astmie u chorych na alergicz-

ny nieżyt nosa, łagodzi czy

też powoduje ustępowanie

objawów choroby, a efekty

jej działania trwają znacznie

dłużej niż czas stosowania

tego sposobu leczenia.

Jakie cele przyświeca-

ły EAACI w początkach jej

działania, a jakie są obec-

nie jej aktywności, także

w kontekście opublikowa-

nej ostatnio europejskiej

deklaracji dotyczącej im-

munoterapii alergenowej

(European Declaration on

Immunotherapy)?

Misją EAACI jest stworzenie

platformy sprawnej wymiany

myśli naukowej i edukacyjnej

w dziedzinie alergologii i im-

munologii, a także dążenie

do poprawy jakości życia pa-

cjentów.

Choroby alergiczne i związany

z nimi spadek produktywno-

ści chorych są jednym z więk-

szych obciążeń dla krajowej

gospodarki wielu krajów i sek-

tora zdrowotnego w Europie.

Jako wiodące towarzystwo

medyczne EAACI postanowi-

ła wystąpić z głośnym apelem

o zareagowanie na nasilający

Dlaczego choroby alergicz-

ne stały się w Europie tak

palącym problemem, że do

walki z nimi trzeba było po-

łączyć siły wielu krajów?

Wraz z przedłużającym się

okresem życia mieszkań-

ców Europy oraz ich wyższy-

mi oczekiwaniami odnośnie

do wysokiej jakości opieki

zdrowotnej, wobec stałego

postępu w tej dziedzinie ist-

nieje stała potrzeba zwięk-

szania tych środków. Jest to

o tyle ważne, że odnotowuje

Jak postrzega pan rolę Pol-

ski w pracach EAACI?

Polska jest dużym krajem

europejskim o wysokim za-

ludnieniu. Polskie Towarzy-

stwo Alergologiczne wraz ze

swoimi członkami bardzo ak-

tywnie działa w strukturach

EAACI i bierze czynny udział

w różnego rodzaju aktywno-

ściach. Na przestrzeni ostat-

nich lat Polska znajdowała

się w pierwszej dziesiątce

krajów pod względem liczby

nowych członków EAACI. Do-

ceniając ten udział i zaanga-

żowanie, w 2009 roku EAACI

zorganizowała swój doroczny

kongres właśnie w Warsza-

wie. Natomiast w roku 2011

w Krakowie odbyły się zaję-

cia Szkoły Alergologii. Kilka

osób z grona polskich człon-

ków piastowało i piastuje też

różne stanowiska w zarzą-

dzie EAACI.

ROZMAWIAŁ KAROL DOMINOWSKI

Uczulona Europa, uczulona Polska

DOKOŃCZENIE ZE STR. 3

Szczepionki mają taką samą

cenę w Polsce, jak w Wielkiej

Brytanii. Tylko że tam pacjen-

tów stać na nie, a w Polsce

nie. W zestawieniu z naszy-

mi zarobkami są one bardzo

drogie.

Łyżkę dziegciu dodał do dys-

kusji prof. Marek Jutel.

– Gdy do lekarza zgłasza się

pacjent cierpiący na alergię,

to należy najpierw ustalić,

jakiego alergenu jego orga-

nizm nie toleruje. Następnie

usunąć stan zapalny, któ-

ry występuje przy każdym

uczuleniu. Tak więc według

procedur najpierw należy

zlikwidować uczulenie lub

przynajmniej je złagodzić,

a potem leczyć. Przy immu-

noterapii trzeba wziąć jeszcze

pod uwagę wstrzyknięcie pre-

paratu. Tak więc w trakcie jed-

nej wizyty u alergologa są wy-

konywane różne czynności,

natomiast NFZ w tym roku

obniżył punkty przyznawane

naszym placówkom, za które

otrzymują pieniądze.

W jego opinii jednym z głów-

nych utrudnień ogranicza-

jących dostęp polskich pa-

cjentów do nowoczesnych

terapii są właśnie ﬁ nansowe

limity narzucane przez NFZ.

W efekcie kliniki dopłacają do

odczulania pacjentów i mo-

nitorują bezpłatnie chorych

przyjmowanych ponad limit.

– W wielu krajach Europy

szczepionki są w pełni ﬁ nan-

sowane, u nas niestety nie

– podkreślił. Potrzebna jest

zmiana myślenia o immu-

noterapii, która jest obecnie

podstawową metodą leczenia

alergii, a nie jedynie dodat-

kiem do farmakoterapii.

laków cierpi na astmę. Aż 75

proc. z nich nie ma postawio-

nego właściwego rozpoznania

tej choroby. Koszty leczenia

astmy będą coraz większe,

wczesne wprowadzenie im-

munoterapii może w przyszło-

ści znacznie odciążyć ﬁ nanse

państwa i NFZ.

Immunoterapia może przy-

nieść ulgę i wyleczyć. Dlatego

Ministerstwo Zdrowia powin-

no znaleźć zachęty dla leka-

rzy, by ją częściej stosowali.

Ważna jest także refundacja

leków. Wnioskuję o skierowa-

nie tych propozycji do mini-

stra zdrowia

warto się zastanowić, co ro-

bić, a czego nie warto. Jedno

jest pewne – człowiek chory

na alergię nie jest w stanie

normalnie funkcjonować, nie

jest dobrym obywatelem, do-

brym uczniem ani pracowni-

kiem. Dlatego należy zrobić

wszystko, by mu pomóc.

Najważniejszymi pacjentami

w immunoterapii alergenowej

powinny być dzieci – podkre-

ślił prof. Andrzej Emeryk.

– Jako pediatra-alergolog

z wieloletnią praktyką stwier-

dzam, że w tej grupie obser-

wuje się doskonale jej efekty

prewencyjne. I dlatego priory-

tetem powinna być refunda-

cji preparatów do immuno-

terapii alergenowej u dzieci,

zwłaszcza stosowanych pod-

językowo.

wydatków na refundowane

leki. Jeśli w przyszłym roku

sprzedaż jakiejś szczepionki

zwiększy się o ponad 15 proc.,

to w kosztach refundacji bę-

dzie uczestniczył też jej pro-

ducent.

Mimo wszystko dr Piotr Dą-

browiecki nie traci nadziei na

lepszy dostęp pacjentów do

immunoterapii. – Moim zda-

niem pacjenci są coraz bar-

dziej aktywni w swoich zma-

ganiach z chorobą. W imieniu

wszystkich towarzystw sku-

piających chorych na astmę

chcę dodać, że liczymy na

dalszą, lepszą dostępność

do leków (niepokój budzi ﬁ -

nansowanie nowoczesnego

leczenia astmy w 2012 roku

w kontekście nowej ustawy

refundacyjnej), a także po-

większenie grupy odczulają-

cych się. Obecnie jest to 10

proc. chorych. My, lekarze,

jesteśmy gotowi przyjmować

o połowę więcej pacjentów

niż dotychczas, ale jak to już

zostało powiedziane, otwarta

pozostaje sprawa ﬁ nansów.

Niestety, żadnych propozy-

cji nowych rozwiązań ﬁ nan-

sowania immunoterapii nie

przedstawiła Izabela Tro-

janowska z NFZ . Ustosun-

kowując się do wypowiedzi

ekspertów, stwierdziła: – Nie-

zależnie od opinii, jakie słyszy

się, także w tym gremium,

nie jest prawdą, że w NFZ nie

bierzemy pod uwagę kosztów

i efektywności leczenia. Chcę

też zwrócić uwagę na to, że

ﬁ nanse na pewno są ważne,

ale istotna jest także barie-

ra społecznej świadomości.

Choćby stan wiedzy na temat

immunoterapii: czy to jest

nowość, czy ja mogę i powin-

nam się o to ubiegać? NFZ

rozpoczął realizację projek-

tu edukacyjnego „…liczy się

każdy oddech”, przy współ-

udziale m.in. Wojskowego

Instytutu Medycznego i Pol-

skiej Federacji Stowarzyszeń

Chorych na Astmę, Alergię

i POChP. Staramy się w ten

sposób zwiększać świado-

mość pacjentów. Broszu-

ry, materiały zamieszczane

w internecie powinny pomóc

pacjentowi także właściwie

współpracować z lekarzem,

żeby umiał mu przedstawić

swoje dolegliwości, oczeki-

wania i dotychczasowe le-

czenie.

KAROLINA OLSZEWSKA

Wtórował mu w poglądzie

prof. Piotr Kuna . – To jest

problem – powiedział –

zwłaszcza że według nowych

standardów leczenia oraz

pakietu ustaw zdrowotnych,

które przyznają chorym wy-

sokie odszkodowania, przy

odczulaniu musi być obec-

ny anestezjolog oraz za-

pewniony szybki dostęp do

OIOM, żeby w razie wystą-

pienia wstrząsu natychmiast

udzielić choremu fachowej

pomocy. Jest to słuszne, ale

bardzo podnosi koszty tej

metody leczenia. W Polsce

mamy epidemię chorób aler-

gicznych. Ministerstwo Zdro-

wia sﬁ nansowało ostatnio

doskonałe badanie epidemio-

logiczne, na podstawie któ-

rego ustalono, że 4,5 mln Po-

Zdaniem prof. Marka Ko-

walskiego środowisko pol-

skich alergologów jest bardzo

mocne. 1150 specjalistów

może zmierzyć się z epide-

mią alergii – chorób pozornie

łagodnych („na nieżyt nosa

nikt jeszcze nie umarł”), które

przy tej skali stanowią istot-

ne obciążenie ekonomiczne

dla społeczeństwa. Z obni-

żeniem jakości życia idzie

w parze niekorzystny efekt

ekonomiczny, alergia pocią-

ga za sobą olbrzymie straty.

Mamy dokładne dane poka-

zujące koszty bezpośrednie

i pośrednie. Na ich podstawie

A SKĄD BRAĆ

NA TO PIENIĄDZE

Na ziemię lekko sprowadził

dyskutantów prof. Jerzy

Kruszewski. – Liczyłem, że

w tej debacie usłyszę wię-

cej pomysłów, jak można

zwiększyć zakres stosowania

immunoterapii bez dodat-

kowych nakładów. Należy pa-

miętać, że ustawa refundacyj-

na wyraźnie ogranicza wzrost

DEBATĘ PROWADZIŁY:

EWA ŁUSZCZUK

I IWONNA WIDZYŃSKA-GOŁACKA

DODATEK DO DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ NR 184 | CZWARTEK, 22 WRZEŚNIA 2011

należą do najaktywniejszych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: