PKB – wartość dóbr finalnych wytworzonych przez czynniki produkcji znajdujące się na terenie danego kraju, niezależnie czyją są własnością
dobro finalne – dobro nabyte przez ostatecznego użytkownika, które nie zużywa się w całości
metody liczenia PKB:
- (wydatkowa) suma dóbr i usług finalnych
- suma wartości dodanych
- (dochodowa) suma dochodów czynników produkcji
PNB – miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji
podatki:
- pośrednie (TP) np. VAT, akcyza
- bezpośrednie (dochodowe):
· od przedsiębiorstw
· od ludności
wydatki:
- rządowe (G) – za dobra i usługi
- transferowe (B) – za nic
PKB = AD = C + I + G
DN = PNN – TP
DK = PKN – TP
odpływy: S + T
dopływy: B + I + G
S + T = B + I + G
sektor prywatny: S – I
sektor państwowy: G + B – T
S – I = G + B – T
DO = DN + B + (odsetki netto) – NZ – Tprzedsiębiorstw – Uspoł.
NZ – nierozdzielone zyski przedsiębiorstw
Uspoł. – ubezpieczenia społeczne
DD = DO – Tosobisty
prawo Keynesa – wielkość produkcji wytworzona w gospodarce zależy od popytu globalnego
prawo Saya – własna produkcja tworzy dla siebie własny popyt
AD – popyt globalny:
- popyt konsumpcyjny (C)
- popyt inwestycyjny (I)
AD = C + I
Rola deficytu budżetowego:
(+) zwiększa AD
(+) może wpływać na wzrost gospodarczy
(+) może ograniczać bezrobocie
(+) zwiększa ilość dóbr publicznych
(–) może powodować inflację
(–) może zwiększać stopę procentową
(–) wysoki koszt obsługi długu
(–) „dzieci płacą długi rodziców”
NT – podatki netto
NT = T – B
pieniądz – spłecznie akceptowane dobro pełniące 4 funkcje:
- miernika wartości
- środka obiegu (cyrkulacji i wymiany)
- środka płatniczego (rachunki w przyszłości)
- tezauryzacji (gromadzenia)
prawo Kopernika-Grishama – pieniądz gorszy wypiera lepszy
płynność – cecha aktywów określająca możliwość szybkiej zamiany na inne aktywa
miary pieniądza:
- (baza monetarna) M0 = GO + GB
- M1 = GO + bezodsetkowe depozyty na żądanie)
- M2 = M1 + małe rachunki oszczędnościowe
- M3 = M2 + duże rachunki oszczędnościowe + rachunki w walutach obcych
- L = M3 + obligacje skarbowe + weksle
system bankowy – powiązania między NBP a bankami kom. i między bankami kom.:
- gromadzą depozyty
- udzielają kredytów
- prowadzą rozliczenia
- prowadzą usługi doradcze
- uczestniczą aktynie w restrukturyzacji przedsiębiorstw
rodzaje banków kom.:
- detaliczne/inwestycyjne
- uniwersalne/specjalistyczne
SM = M0 – mKP
SM – podaż pieniądza (ilość pieniądza w gospodarce)
mKP – mnożnik kreacji pieniądza
GO – gotówka w obiegu
GB – gotówka w bankach
D – depozyty
g – stopa ubytku gotówki z systemu bankowego
a – stopa rezerw obowiązkowych
funkcje NBP:
- emisyjna (wydaje pieniądze i organizuje obieg)
- banku państwa (prowadzi rozliczenia z innymi krajami, może regulować kursy walut)
- finansuje deficyt budżetowy (dodruk lub kredyt)
- prowadzi politykę pieniężną (restrykcyjna zmniejsza SM, ekspansywna zwiększa SM)
- sporządza analizy i prognozy
- bank banków (licencje, nadzór, ustalanie wskażników)
instrumenty banku centralnego służące zmianie SM:
- stopa rezerw obowiązkowych (¯)
- stopa redyskontowa (kredyty pod zastaw weksli) (¯)
- stopa lombardowa (kredyty pod zastaw papierów wartościowych) (¯)
- operacje otwartego rynku (sprzedaż (¯) lub zakup () papierów wartościowych przez NBP)
MD – popyt na pieniądz (ilość pieniądza, jaką zamierzają utrzymywać niebankowe podmioty gospodarcze)
koncepcje popytu pieniądza:
- ilościowa i monetarystyczna
- preferencji płynności Keynesa
ilościowe równanie pieniądza Keynesa:
V – szybkość obiegu pieniądza (liczba transakcji, które obsługuje złotówka w danym okresie)
P – poziom cen
Y – poziom dochodu realnego
k – zasoby transakcyjne – relacja między gotówką utrzymywaną przez podmioty w gospodarce a ich dochodami
marcing096