Dobra wolne – ich ilość przekracza ludzkie potrzeby, brak kosztów uzyskania, zalicza się do nich: powietrze, energia słoneczna. Dobra rzadkie – ich ilość jest niewystarczająca w stosunku do naszych potrzeb. Dobra pierwotne – dostarczane bezpośrednio przez przyrodę (surowce mineralne). Dobra ekonomiczne – powstały w procesie produkcji. Dobra produkcyjne to dobra, które pośrednio zaspakajają nasze potrzeby tzn. należy je wcześniej przetworzyć. Dobra konsumpcyjne - bezpośrednio zaspokajają potrzeby. Dobra komplementarne – dobra występujące łącznie w zaspokajaniu danej potrzeby (np. samochód -> paliwo). Dobra publiczne – z ich użytkowania nie można nikogo wykluczyć, korzystanie kolejnych osób z tego dobra nie zmienia jakości tego dobra (latarnia morska, pomnik, chodniki). Dobra prywatne. Potrzeba – stan w którym odczuwamy brak jakiejś rzeczy (potrzeba: samorealizacji, uznania, kontaktów społecznych, bezpieczeństwa, biologiczna). Czynniki produkcji to dobra pierwotne lub ekonomiczne, które zostają użyte w procesie produkcji. Dzielą się na 3 kategorie: ziemia, praca, kapitał. W skład czynnika produkcji zwanego ziemią wchodzą: grunty, surowce mineralne, lasy, łąki. W skład pracy wchodzą: ludzie wraz ze wszystkimi swoimi umiejętnościami. Dzieli się na pracę przedsiębiorcy i pracownika. Kapitał rzeczowy: budynki, maszyny, technologie. Dobra konsumpcyjne to takie, które bezpośrednio zaspokajają nasze potrzeby. Rynek – ogół sprzedawców i nabywców, których wzajemnie uzależnione od siebie decyzje kształtują podaż i popyt oraz wpływają na poziom ceny. Rodzaje rynków – wg przedmiotu obrotu: rynek dóbr i usług, pieniężno-kredytowy, papierów wartościowych, pracy; wg zasięgu geograficznego: rynek lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy; w zależności od sytuacji rynkowej: rynek sprzedawcy (długotrwała przewaga zapotrzebowania nad ofertą), rynek nabywcy (długotrwała przewaga oferty nad zgłaszanym zapotrzebowaniem); ze względu na zakres kontaktowy: wolny (władza gosp. nie sprawuje nad nim kontroli), regulowany (władza gosp. bezpośrednio sprawuje nad nim kontrolę); w zależności od stopnia legalności (legalny, półlegalny, czarny); w zależności od stopnia wyrównywania się ceny: rynek dokonały, niedoskonały. Polipol – wielu sprzedających i kupujących (rynek jabłek, usług fryzjerskich). Oligopol – rynek samochodów, telewizorów, maszyn budowlanych. Monopol oferentów – gazownie, zakład energetyczny. Monopol nabywców – rynki skupu płodów rolnych, związek zawodowy pracowników. Popyt (ilość nabywana) można określić jako ilość dobra, którą konsumenci gotowi są nabyć przy różnej cenie i określonym czasie. Prawo popytu – wraz ze wzrostem ceny danego dobra zmniejsza się ilość nabywana tego dobra (ceteris paribus). Jeżeli cena danego dobra spada to ilość nabywana rośnie. Do głównych czynników wpływających na popyt zaliczamy: potrzeby połączone z gustami i oczekiwaniami konsumentów, dochód, ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, paradoks spekulacyjny, liczba ludności, efekt naśladowania i demonstracji. Podaż (ilość oferowana) - ilość produktów, które producenci są gotowi dostarczyć na rynek przy różnych poziomach ceny. Prawo podaży – wraz ze wzrostem ceny rośnie ilość oferowanego towaru (wielkość podaży) ceteris paribus i na odwrót. Do głównych czynników wpływających na podaż zaliczamy: zmiana cen czynników produkcji, technologie, podatki, dotacje, polityka państwa, przewidywanie zmiany cen czynników produkcji, sytuacje losowe. Cena maksymalna – cena ustalana przez rząd powyżej której dany produkt nie może być sprzedawany. Jest ona ustalana w interesie konsumenta. Konsekwencją ceny maksymalnej jest niedobór towarów, a zatem pojawienie się układów, znajomości, kolejek, itp. Cena minimalna – to cena rządowa poniżej której dany produkt nie może być sprzedawany. Jest ona ustalana w interesie producentów. W wyniku wprowadzenia ceny minimalnej tworzy się nadwyżka, którą trzeba magazynować, eksportować. Podatek - świadczenie pieniężne na rzecz państwa o charakterze przymusowym, powszechnym, bezzwrotnym i nieodpłatnym, pobierane na podstawie przepisów prawnych, określających warunki, wysokość oraz terminy płatności tych świadczeń. Podatek bezpośredni –nakładany na dochód lub majątek podatnika (np. podatek dochodowy, gruntowy). Podatek pośredni –nakładany na przedmioty spożycia, czynności obrotu i wymiany (np. podatek od towarów i usług, tak zwany VAT, zastąpił podatek obrotowy), płaci go nabywca. Dotacja - bezzwrotna pomoc finansowa udzielana w celu popierania jakiejś działalności.
marcing096