POJĘCIE BUDŻETU PAŃSTWA
Powszechnie instytucje budżetu łączy się z następującymi elementami :
- zasobami pieniężnymi państwa,
- sporządzanymi planami dochodów i wydatków, przychodów i rozchodów państwa na okres jednego roku,
- aktem normatywnym ( Ustawa Budżetowa )
Budżet Państwa to plan działalności finansowej państwa (gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków). Budżet państwa jest rocznym planem finansowym uchwalanym przez Parlament na okres roku kalendarzowego (budżetowego) w formie ustawy.
Rok
( okres )
KRAJ
1
2
3
1273
1374
Wiek XIV
1504
1590
1598
1628
1768
1781
1791
1830
1862
1921
1930/1931
1933
1945-1989
1945- nadal
1957
1985
1992
1997
Anglia
Polska
Francja
Belgia
Stany Zjednoczone
Związek Radziecki
Związek Radziecki i kraje realnego socjalizmu
Wysokorozwinięte kraje zachodnie
EWG
Unia Europejska
Król ANGLII Edward I wprowadza podatkowy zapis do Wielkiej Karty Wolności, wedle którego nie będzie nakładał podatków bez zgody prałatów, baronów i innych wolnych ludzi.
Król Węgierski wprowadził do paktów koszyckich zasadę, że bez zezwolenia reprezentacji podatników ( stanów ) nie można nakładać nowych danin.
Rozdzielenie majątku państwa i króla ( dotyczyło tylko wydatków dokonanych )
Podczas obrad sejmu w Piotrkowie następuje rozdział skarbu królewskiego i publicznego.
Za czasów Zygmunta III Wazy opracowano budżet obejmujący całość dochodów i wydatków państwowych.
Pogłębienie procesów rozdzielania majątku państwa i majątku króla.
Przyjęcie zasady zgody parlamentu ( w „Petition of Rights” ) na nakładanie podatków przez króla.
Zdobycie na trwałe ( w „Bill of Rights” ) przez parlament angielski prawa zezwalającego zarówno na pobór podatków, jak i prawa decydowania o sposobie ich zużycia.
Ustawa sejmowa, wedle której nałożenie nowych podatków lub podwyższenie istniejących wymaga opracowania całego budżetu z uwzględnieniem źródeł dochodów i rodzajów wydatków oraz jednomyślnego przyjęcia przez sejm.
Opublikowanie po raz pierwszy dochodów i wydatków budżetowych przez ministra skarbu J. Neckera; dokumenty budżetowe w przeszłości były tajne.
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
Konstytucja 3 Maj reguluje w sposób pełny sprawy budżetu państwa, reprezentacja narodu ma prawo zatwierdzenia dochodów i wydatków na każdy następny rok.
Wprowadzenie do konstytucji po raz pierwszy w historii całości zasad prawa budżetowego ( po raz pierwszy w konstytucji pojawia się termin „budżet” ).
Dekret cesarski będący jednym z najobszerniejszych i najdokładniejszych źródeł prawa budżetowego w Europie.
Utworzenie departamentu budżetowego podległego bezpośrednio prezydentowi.
Chybione próby zastąpienia budżetu zbiorczym planem finansowym ( bilans finansowy państwa).
Początki interwencjonizmu państwowego i rozwój ekonomiczny funkcji budżetu.
Radykalne rozszerzenie zakresu budżetu w związku z finansowaniem bieżących lub majątkowych zadań gospodarczych oraz zadań socjalnych.
Eksperymenty z wydłużeniem okresu budżetowego, sporządzanie odrębnych budżetów majątkowych i bieżących, próby dostosowania budżetu do przebiegu cyklu koniunkturalnego.
Powstanie budżetu ponadnarodowego na mocy traktatu rzymskiego.
Przyjęcie przez Kongres ustawy Gramma-Rudmana-Hollingsa o zrównoważeniu budżetu oraz parlamentarnej kontroli deficytu budżetowego.
Traktat z Maastricht zawierający elementy fiskalne: limitowanie poziomu deficytu budżetowego w stosunku do PKB, limitowanie poziomu długu publicznego w stosunku do PKB.
Traktat amsterdamski potwierdzający kryteria fiskalne z Maastricht w związku z unia walutową ( euro ).
Przyjęcie konstytucyjnego zakazu finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny; przyjęcie zasady ograniczenia długu publicznego do wysokości 3,5 PKB.
Funkcje Budżetu
Funkcje budżetu
Funkcje finansowe
Funkcje ogólne
redystrybucyjne
polityczne
stymulacyjne
ekonomiczne
kontrolne
prawne
fiskalne
Funkcje ogólne dzielą się na :
- polityczne – sprowadzają się do kontroli społeczeństwa nad działalnością rządu poprzez swoich przedstawicieli (senatorów i posłów) w parlamencie,
- ekonomiczne – polegają na dokonywaniu za pośrednictwem budżetu podziału znacznej części dochodu narodowego oraz oddziaływaniu przez budżet na przebieg procesów społecznych.
- prawne – budżet jako ustawa
Funkcje finansowe :
- redystrybucyjne – gromadzenie w budżecie zasobów pieniężnych od przedsiębiorstw i ludności oraz rozdysponowanie tych zasobów np. wydatki na sferę niematerialną,
- fiskalne – gromadzenie w budżecie dochodów np. podatki pośrednie, cła itp.,
- stymulacyjne – oddziaływanie przez dochody i wydatki na sytuację gospodarczą kraju : w rejonach o wysokim bezrobociu państwo może zastosować ulgi podatkowe w stosunku do tych przedsiębiorstw, które na tym terenie rozwijają działalność gospodarczą
- kontrolne – wynikają z funkcji rozdzielczej i polegają na wykorzystaniu procesów gromadzenia i podziału zasobów pieniężnych do kontroli prawidłowości przebiegu procesów gospodarczych np.: w trakcie wykonywania budżetu wpływy z podatków dają obraz przebiegu procesów rzeczowych.
System budżetowy
- jest to zespół norm prawnych regulujących organizację finansowych organów państwa oraz instytucji objętych gospodarką budżetową państwa, a także zasady pobierania dochodów pieniężnych na rzecz budżetu państwa i zasady ich wydatkowania. System budżetowy stanowi podstawowe ogniwo systemu finansowego.
Gospodarka budżetowa
– polega na planowaniu budżetowym, gromadzeniu dochodów budżetowych, dokonywaniu wydatków oraz kontroli przestrzegania dyscypliny finansowej.
...
marcing096