POLICEALNE STUDIUM FRYZJERSTWA
HIGIENA
ŁYSIENIA NABYTE PIERWOTNE U LUDZI
ŁYSIENIA NABYTE PIERWOTNE
Alopeciae acquisitae primitivae
Wiele chorób włosów objawia się wzmożonym lub gwałtownym ich wypadaniem bez równoczesnych zmian przedmiotowych na skórze. Zakłócenie równowagi między wypadaniem włosów a ich odrostem powoduje nadmierną utratę włosów.
Według klasycznej klasyfikacji łysienia skóry owłosionej dzielą się na niebliznowaciejące, czyli pierwotne, i bliznowaciejące, czyli wtórne.
Utrata włosów oraz następowe wyłysienie jest przyczyną szukania porady dermatologicznej około 4% wszystkich chorych. Z liczby wyłysień 60% przypada na łysienie plackowate, które częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, częściej u dzieci niż u dorosłych.
W odróżnieniu od łysienia typu męskiego łysienie plackowate nie wykazuje zależności od pory roku lub szczególnych okresów wieku chorego. Natomiast w łysieniu typu męskiego stwierdza się u mężczyzn jeden „okres szczytowy” między 15 a 30 rokiem życia, a u kobiet dwa „okresy szczytu”: między 20 a 24 rokiem i między 35 a 39 rokiem życia.
ŁYSIENIE PLACKOWATE
Alopecia areata
Uwagi ogólne. Łysienie plackowate obok łysienia typu męskiego należy d o najczęstszych chorób włosów. Jest niezwykle charakterystyczne pod względem klinicznym. Powstaje najczęściej na skórze owłosionej głowy w postaci jednego lub kilku okrągłych, czasem owalnych, ognisk pozbawionych włosów, bez objawów stanu zapalnego. Zmiany szerząc się pozbawiają włosów całą głowę oraz inne okolice skóry owłosionej.
Podział kliniczny. Podział łysienia plackowatego z punktu widzenia kliniczno-etiologicznego.
1. Typ pospolity – rozwija się w ciągu krótkiego czasu i samoistnie ustępuje.
2. Typ prehypertoniczny – stale rozwijają się i giną małe ogniska, zlewając się w większe zmiany siateczkowate; występuje u osób ze skłonnością do nadciśnienia samoistnego.
3. Typ kombinowany skojarzony z zaburzeniami wewnętrznego wydzielania i układu współczulnego, pojedyncze zmiany pozbawione włosów, utrzymujące się stale.
4. Typ atopiczny – powstaje u osób z konstytucją atopiczną, zmiany utrzymują się trwale, łysina plackowata u dzieci bywa prawie zawsze typu atopicznego.
Obraz kliniczny. Zmiany występują w postaci ograniczonej, rozlanej i uogólnionej.
Łysienie plackowate właściwe rozpoczyna się nagle i niepostrzeżenie, najczęściej na głowie, bez objawów podmiotowych i w dobrym stanie ogólnym. Toteż stwierdzenie tej zmiany u chorego bywa często dziełem przypadku. Powstaje pojedyncze ognisko pozbawione włosów o kształcie okrągłym lub owalnym. Ognisko jest wielkości monety 5zł, lub większe, ostro odgraniczone od strony niezmienionych włosów. Skóra pozbawiona włosów jest biała, żółta lub różowa, a przy tym wiotka, co łatwo wykazac ujmując ją w fałd. Niekiedy skóra jest tak cienka, że sprawia wrażenie jakby znikłej, co należy odnieśc do jej wklęśnięcia raczej wskutek braku włosów niż zaniku; pod wpływem łojotoku po okresie pokwitania staje się lśniąca. Początkowo ognisko może długo utrzymywac się jako jedyne, może też rozszerzac się w kierunku obwodu, powoli lub szybko do znacznych nieraz rozmiarów.
Często zmiana chorobowa nie ogranicza się do pojedynczej, lecz w najbliższym jej sąsiedztwie nagle powstają następne, kolejne jedna po drugiej. Rozwój dalszych ognisk następuje po pierwszej zmianie lub po upływie dłuższego czasu od jej powstania; niekiedy nowe ogniska powstają po kilka a nawet po kilkunastu latach. Ogniska wyłysienia utrzymują się bez zmian rozmaicie długo, od kilku miesięcy do kilkunastu lat. Za bardzo charakterystyczną uważa się ich skłonnośc do zlewania się ze sobą, wskutek poszerzania się ku obwodowi. W ten sposób tworzą się ogniska większe, które zajmują coraz rozleglejszą powierzchnię głowy, pozostawiając tu i ówdzie kępki złożone z niewielu włosów. Wreszcie i te nieliczne włosy, które pozostały, wypadają i powstaje idealna łysina, nadając głowie podobieństwo do kuli bilardowej. Mamy wówczas do czynienia z łysieniem plackowatym całkowitym (alopecia areata totalis). Trzeba jednak dodac, że tylko częśc przypadków ograniczonych przechodzi w postac całkowitą, większość pozostaje na etapie rozwojowym jednego lub kilku ognisk bez włosów i w tym stadium utrzymuje się już stale.
Odrost włosa rozpoczyna się najczęściej w środku ogniska, najpierw w postaci meszku włosowego, który stopniowo grubiejąc, przekształca się we włos prawidłowy. Jednym z pierwszych objawów odnowy włosów jest ustąpienie wiotkości skóry i powrót skóry jeszcze bezwłosej do barwy otoczenia. W ujściach mieszków pojawiają się nowe włosy. Pierwsze odrastające włosy nie mają zabarwienia i często pozostają siwe. Pewna częśc włosów odrasta pod wpływem leczenia , jednak częśc ogniska wyłysienia nie pokrywa się włosem i wykazuje odpornośc na każde leczenie.
Łysienie wężykowate (ophiasis) stanowi odmianę łysienia plackowatego właściwego. Nazwa pochodzi od wężykowatego zarysu wyłysienia obejmującego na kształt korony obwodową częśc skóry owłosionej głowy. Pierwsze ognisko łysienia powstaje w okolicy potylicznej, skąd smugowato szerzy się w obie strony symetrycznie dookoła głowy. Skóra pozbawiona włosów przybiera zabarwienie matowobiałe lub podobne do kości słoniowej. Wyłysienie jest zupełne, nie widac nawet włosów ułamkowych, które zdarzają się w łysinie plackowatej właściwej. Łysienie wężykowate nie ogranicza się do okolic obwodowych głowy. Lecz następnie przechodzi na inne jej okolice. Łysienie wężykowate odznacza się dużą odpornością na leczenie, czasem pozostaje nie wyleczone. Przede wszystkim występuje u dzieci, zdarza się jednak również u dorosłych i ludzi w podeszłym wieku.
Wyłysienie plackowate uogólnione (universalis) objawia się całkowitą utratą włosów głowy, brwi, rzęs, dołów pachowych, wzgórka łonowego i narządów płciowych, a u mężczyzn także brody i twarzy. W niektórych przypadkach wyłysienie dołów pachowych i wzgórka łonowego bywa niepełne. Wypadanie włosów w tych okolicach nie ma cech „plackowatości”, lecz rozlanego wyłysienia. Łysienie twarzy i brody u mężczyzn może mieć częściej cechy wyłysienia plackowatego niż rozlanego. Włosy na kończynach i tułowiu wypadają ogniskowo albo w sposób rozlany. W bardzo ciężkich przypadkach dochodzi również do wypadania meszku włosowego. Najgorsze rokowanie jest w przypadku łysienia plackowatego brwi.
Stany towarzyszące. Łysina plackowata łączy się niekiedy ze zmianami paznokci, niektórymi wadami wzroku, bielactwem skóry, rozmaitymi chorobami skóry (m.in.: liszajem Wilsona, zapaleniem łojotokowym skóry, zapaleniem stykowym skóry, nadmierną potliwością, łuszczycą) i chorobami ogólnymi, ciążą oraz wadami rozwojowymi. Łysinie plackowatej, zwłaszcza jej postaci całkowitej i uogólnionej towarzyszy często hipotonia tkanek, dochodzi do zwiotczenia skóry pozbawionej włosów. Stan ten powstaje również w odległych okolicach skóry, a także w tkankach. Hipotonia przejawia się pofałdowaniem twarzy, czasem opuszczeniem trzew, nadmierną rozciągliwością stawów, rozszerzeniem żył, które usposabia do żylaków kończyn dolnych i do guzków krwawnicowych odbytu.
Jako o nietypowej odmianie łysiny plackowatej należy wspomniec o łysinie plackowatej niekompletnej. Łysina ta wykazuje duże podobieństwo do łysiny łojotokowej z powodu lokalizacji czołowo-ciemieniowej i niepełnego wypadania włosów u mężczyzn lub ścieczenia u kobiet; jest to łysienie rozlane.
Częstośc występowania łysiny plackowatej jest nieco większa u mężczyzn niż u kobiet. Łysienie wężykowate pojawia się częściej u dzieci niż u dorosłych, a łysienie plackowate uogólnione częściej u kobiet niż u mężczyzn. Łysienie plackowate powstaje najczęściej w drugiej i trzeciej dekadzie życia, bardzo rzadko w pierwszych latach życia i w podeszłym wieku.
Anatomia patologiczna. W łysieniu plackowatym niektóre włosy ulegają zniekształceniom. Niezwykle charakterystyczne są tzw. włosy wykrzyknikowe (w kształcie wykrzyknika). Spotyka się je na obwodzie wyłysiałego ogniska, chociaż nie w każdym przypadku. Włosy wykrzyknikowe powstają na skutek następujących zmian: 1) rozszczepu włosa (trichorrhexis) i obłamania się w miejscu rozszczepu, 2) ścieczenia ułamkowego włosa w kierunku ku brodawce, co nadaje im kształt wykrzyknika, oraz kolbowatego zgrubienia odłamanego końca, podobnego do kłosa zboża, 3) przemieszczeniu barwnika ku kolbowatemu zgrubieniu odłamanego końca włosa i odbarwienia pozostałej części trzonu włosa. Włosy wykrzyknikowe mają wskutek obłamania długośc 5-10mm ponad poziom skóry. Tak zniekształcone włosy łatwo dają się wyrywac, a także szybko wypadają.
W przypadku łysiny plackowatej o szybkim rozwoju spotyka się tzw. włosy krupiaste. Makroskopowo przedstawiają się one jako twory krótkie (5mm powyżej i 2-5mm poniżej poziomu skóry), połyskujące, przebarwione, zazwyczaj grube, przeważnie z ostro zakończonymi korzeniem włosa, łatwo poddają się wyrywaniu. Mikroskopowo w przeciwieństwie do barwy makroskopowej nie są odbarwione, raczej o jednolitej budowie, z niewyraźną opuszką włosa i końcem korzenia włosa kształtu maczugowatego, ostrego lub nieregularnego.
Obraz mikroskopowy skóry. W początkowym okresie łysiny plackowatej dochodzi do ampułkowatego rozszerzenia wolnych od włosa ujść mieszków włosowych. To rozszerzenie zachodzi w górnej trzeciej części mieszków na przestrzeniu ujścia gruczołów łojowych do powierzchni skóry. Pochewka zewnętrzna korzenia włosa ulega ścieczeniu, a jej warstwa podstawna staje się zanikła i spłaszczona. Jednocześnie komórki i barwnik macierzy włosa ulegają zanikowi. Zmiany naczyniowe świadczą o zaburzeniu krążenia, które przyczynia się do miejscowego niedokrwienia powodującego zmiany zanikowe i zwyrodnieniowe w mieszku włosowym. Liczba mieszków włosowych ulega znacznemu zmniejszeniu, a naskórek ścieczeniu wskutek zaniku.
Etiologia. Przyczyna łysiny plackowatej pozostaje nieznana. Istnieje wiele rozmaitych teorii na temat pochodzenia łysienia plackowatego, jednak żadna z nich nie została dostatecznie udowodniona. Zresztą mnogośc teorii przemawia zawsze przeciwko nim. Różni autorzy skłonni są uważac za przyczynę zakażenie pasożytnicze lub wirusowe, zaburzenia gruczołów wewnątrzwydzielniczych, zakażenie ogniskowe, zaburzenia trofoneurotyczne, zapalenie naczyń krwionośnych skóry owłosionej głowy, zaburzenia psychosomatyczne. Istnieją ponadto teorie: toksyczna, metaboliczna, neuropatyczna, podrażnienia reflektorycznego, zaburzenia autonomicznej czynności nerwowej oraz odczynowości ektodermalnej, a także teoria adaptacji.
Rozpoznanie łysiny plackowatej nie sprawia szczególnych trudności. Opiera się na stwierdzeniu pojedynczego lub kilku ognisk pozbawionych włosów, dobrze odgraniczonych i regularnie ukształtowanych. Ich znamienną cechę stanowi skłonnośc do poszerzania się obwodowego i łączenia z sąsiednimi łysinkami w większe ogniska wyłysienia. Skóra w tych miejscach poza ścieczeniem i zblednięciem nie wykazuje złuszczania ani zaników. Wyłysienie całkowite oraz uogólnione należą do zjawisk rozpoznawalnych bardzo łatwo.
ŁYSIENIE TYPU MĘSKIEGO U MĘŻCZYZN
Alpecia maskulina
Etiologia. Łysienie typu męskiego u mężczyzn należy do najbardziej pospolitych postaci utraty włosów, tak rozpowszechnionych, że niektórzy uważają je za zjawisko fizjologiczne. Etiologia łysienia mężczyzn jest właściwie nie wyjaśniona. Wielu autorów dopatruje się przyczyn choroby w działaniu czynnika genetycznego lub dziedzicznego. Wśród czynników, które mogą przyczyniac się do powstania łysiny, wymienia się nadmierne wydzielanie androgenów, zaburzenia odżywiania skóry owłosionej głowy, napięcie mięśni głowy owłosionej oraz miejscowe zakażenia.
Powszechnie znany jest fakt, że u ludzi poddanych kastracji przed okresem dojrzewania nie dochodzi nigdy do wyłysienia typu męskiego, niezależnie od genetycznych i dziedzicznych predyspozycji. Wedle większości autorów łysienie takie powstaje wskutek zwiększonej ilości androgenów we krwi i odkładania się na dnie gruczołów łojowych nie zmetabolizowanych tłuszczów z pożywienia. Zwiększona ilośc androgenów we krwi powoduje wzmożenie czynności gruczołów łojowych i komórek naskórka owłosionej głowy.
Wielu autorów podkreśla interesujący fakt, że działanie androgenów, przyczyniając się do wzmożonego wypadania włosów i łysienia, równocześnie pobudza porost włosów w pozostałych okolicach skóry.
Przyczyn nadmiernego wypadania włosów i wyłysienia u mężczyzn można się dopatrywac w nadmiernym napięciu mięśni skóry owłosionej głowy. Ten stan, wskutek ucisku naczyń krwionośnych, powoduje złe odżywianie skóry i mieszków włosowych.
Przebieg i obraz kliniczny łysienia typu męskiego jest powszechnie znany. Utrata włosów rozpoczyna się w różnym wieku, przeważnie około 20 roku życia, niekiedy później, a czasem dużo wcześniej. W miejscu włosów, które wcześniej wypadły, pojawiają się coraz cieńsze włosy, które zostają zastąpione przez meszek włosowy. Prócz ścieczenia dochodzi do przerzedzenia włosów. Objawia się to wcześnie na czole, w okolicy kątów czołowych oraz na potylicy. Kąty czołowe stopniowo poszerzają się i pogłębiają wskutek wypadania włosów. Ten sam proces zachodzi w obrębie potylicy, gdzie po okresie przerzedzenia powstaje mała łysinka, która powoli, lecz stale szerzy się coraz bardziej na obwód. Najdłużej opierają się łysieniu włosy okolicy ciemieniowej, ale z czasem, nieraz po wielu latach, i te wypadają. Powstaje wówczas klasyczna łysina, sięgająca od czoła do szczytu głowy, zwana pospolitą lub hipokratesową.
Łysienie typu męskiego nigdy nie obejmuje włosów skroni i potylicy poniżej wyniosłości potylicznej. Łysina jest ostro odgraniczona od tych okolic, umiarowo zajmując czoło, okolice ciemieniowe oraz szczyt głowy. Wypadanie włosów następuje równomiernie, a nie ogniskowo, jakkolwiek więcej włosów wypada w obrębie kątów czołowych i na szczycie, niż w pozostałych okolicach skóry głowy.
Rokowanie w łysieniu typu męskiego jest niepomyślne. Jednak odpowiednim leczeniem można niekiedy łysienie znacznie opóźnic i nie dopuścic do całkowitego wyłysienia. Nasilanie wypadania włosów słabnie po 30 roku życia chorego; owłosienie, które utrzyma się na głowie po tym okresie, ma szanse pozostania nieraz przez wiele lat, chociaż powoli ulega przerzedzeniu. Ten stan często kończy się łysiną niecałkowitą.
Rozpoznanie łysiny typu męskiego ze względu na jej rozpowszechnienie nie sprawia żadnych trudności. W sposób umiarkowany zajmuje czoło, okolice ciemieniowe oraz szczyt głowy, nigdy nie obejmuje pokrytych włosem okolic skroniowych ani potylicy, od których jest ostro odgraniczona. Przebieg tego łysienia jest długotrwały.
ŁYSIENIE Z NIEDOBORU ANDROGENÓW U MĘŻCZYZN
Alpecia hypoandrogenica
Ten typ wyłysienia u mężczyzn dotyczy wtórnego owłosienia, którego rozwój zależy od testosteronu
Obraz kliniczny. Wyłysienie obejmuje całą powierzchnię skóry, z wyjątkiem skóry głowy, brwi oraz rzęs. Włosy głowy zdarzają się nieraz bardzo bujne. Choroba rozpoczyna się nieraz dopiero w wiele lat od okresu pokwitania, a jej objawy rozwijają się powoli w ciągu długiego czasu. Przede wszystkim chory zwraca uwagę na wypadanie włosów twarzy: brody i wąsów. Wobec coraz mniejszej ilości włosów chory coraz rzadziej goli sobie zarost. Równocześnie powoli wypadają włosy z dołów pachowych, wzgórka łonowego oraz pozostałych okolic skóry owłosionej z pominięciem wyżej wymienionych. Zwraca uwagę jednoczesny zanik jąder oraz zmniejszenie popędu płciowego. Objawia się natomiast wzrost sutków.
Etiologia. Bezpośrednią przyczynę stanowi zanik komórek Leyduga i elementów nasiennych jąder.
ŁYSIENIE TYPU MĘSKIEGO U KOBIET
Alopecia maskulina feminarum
Uwagi ogólne. Łysienie rozlane u kobiet należy do coraz bardziej rozpowszechnionych zjawisk na świecie. Ten typ łysienia pojawia się już we wczesnym wieku u kobiet, rozwijając się powoli z biegiem lat. Łysienie rozpoczyna się na szczycie głowy lub w okolicy czołowej, albo równocześnie w obu tych okolicach, nigdy jednak nie bywa całkowite. W większości przypadków nie dochodzi do wyłysienia, lecz tylko do ścieczenia włosów. Istnieje predyspozycja genetyczna i rodzinna do tej postaci łysienia.
Przebieg i obraz kliniczny. Łysienie rozlane rozpoczyna się u młodych kobiet, nieraz jeszcze dziewcząt, w wieku 15-45 lat. Wyróżnic można dwie jego postaci: 1) łysienie czołowe (calvitium frontalne) oraz 2) łysienie szczytowe (calvitium verticis). Łysienie czołowe przejawia się pogłębianiem kątów czołowych oraz powolnym, ale stałym podwyższaniem się granicy skóry czoła z owłosieniem skóry głowy. Łysienie szczytu głowy objawia się przerzedzeniem włosów mniejszego lub większego stopnia; przerzedzenie podobnie jak u mężczyzn, nie przekracza granicy potylicy. Przerzedzeniu mogą ulegac również włosy okolicy ciemieniowej, nie dochodzi jednak niemal nigdy do jej całkowitego wyłysienia, jak to bywa u mężczyzn. Łysienie czołowe może współistniec ze szczytowym. Łysienie to często współistnieje z nadmiernym owłosieniem podudzi, wzgórka łonowego, przedramion i wargi górnej, często okolicy brodawek sutkowych, grzbietowych powierzchni palców dłoni i stóp, brwi.
Obraz mikroskopowy łysienia rozlanego u kobiet znamionuje się przerzedzaniem mieszków włosowych, tworzeniem się włosów poronnych oraz brakiem zaniku skóry; obok prawidłowych mieszków występują również mieszki w okresie zaniku.
Etiologia. Na łysienie rozlane u kobiet mogą mieć wpływ czynniki wewnątrzwydzielnicze i genetyczne. Ten typ łysienia wiąże się z niedoborem estrogenu.
ŁYSIENIE W OKRESIE PRZEKWITANIA U KOBIET
Alopecia climacterica
Uwagi ogólne. Ten typ łysienia spostrzegany bywa u kobiet niemal wyłącznie w okresie menopauzy. Objawia się rozległym przerzedzeniem włosów na szczycie głowy.
Przebieg i obraz kliniczny. Wyłysienie na tle przekwitania objawia się rozległym przerzedzeniem włosów na szczycie głowy, podobnym do wyłysienia w tej okolicy spotykanego u mężczyzn. Spostrzega się objawy nadmiernego owłosienia, które z upływem czasu od zakończenia miesiączkowania powoli nasilają się, obejmując stopniowo wiele okolic skóry poprzednio pozbawionych włosów. Do tej postaci wyłysienia szczególną skłonnośc wykazują kobiety z predyspozycją rodzinną.
Etiologia. Wyłysienie u kobiet na tle przekwitania łączy się najprawdopodobniej z działaniem czynników wewnątrzwydzielniczych i genetycznych.
ŁYSIENIE POPORODOWE
Alpecia post partum
Uwagi ogólne. W okresie poporodowym dochodzi u niektórych kobiet do wzmożonego wypadania włosów, powodującego wyłysienie albo tylko znacznego stopnia przerzedzenie włosów. Ten stan, który najczęściej przemija, rozpoczyna się w 10-13 tygodniu po porodzie i trwa do 20 tygodnia. W większości przypadków po kilku miesiącach dochodzi do całkowitego odrostu włosów.
Obraz kliniczny i przebieg choroby. Wypadanie włosów dotyczy jedynie głowy, a pomija inne okolice owłosione skóry. Zmiany o typie przerzedzenia i ścieczenia włosów najwybitniej objawiają się na szczycie głowy, chociaż dotyczą całej jej powierzchni. Nie wytwarza się zanik skóry. Wzmożone wypadanie włosów trwa zwykle 8 tygodni, jednak w niektórych przypadkach może przeciągać się dłużej, nawet do 12 tygodni. Ścieczenie włosów spotyka się tylko w niektórych przypadkach. Około 40-50% wypada zanim ulegną widocznemu ścieczeniu. W tej postaci łysienia kobiet można mówic o predyspozycji rodzinnej i genetycznej.
Patomechanizm. W drugim i trzecim trymestrze ciąży mniej mieszków włosowych niż w warunkach prawidłowych przechodzi w stadium telogenu. Wskutek tego w okresie od 2 do 5 miesięcy po porodzie dochodzi do przyspieszonego wzrostu włosów w stadium telogenu; włosy te następnie wypadają.
Etiologia łysienia poporodowego jest niejasna. Powszechnie jednak przypuszcza się, że na ten typ łysienia wpływają czynniki hormonalne. Na dowód tego przytacza się następujący fakt. Jeżeli kobieta, która przebyła kilka ciąży i kilkakrotnie cierpiała z powodu łysienia poporodowego, ponownie zajdzie w ciążę przed upływem 10 do 13 tygodni od ostatniej ciąży, nie dochodzi u niej do poporodowego wypadania włosów.
Rokowanie w łysieniu poporodowym jest bardzo dobre. Nawet bez leczenia następuje odrost prawidłowych włosów. przypadłośc ta jednak ulega nawrotowi z nadejściem okresu poporodowego po następnych ciążach.
ŁYSIENIE POZAKAŹNE
Alopecia post infectiosa
Uwagi ogólne. Znane dawnym lekarzom łysienie pozakaźne obecnie – wobec rzadkości niektórych ostrych chorób zakaźnych – bywa przypadkowo spotykane.
Spośród ostrych chorób zakaźnych, w których następstwie dochodzi do wypadania włosów, wymienia się przede wszystkim dur plamisty oraz brzuszny, grypę, oraz w mniejszym stopniu zakażenie połogowe, róża, zapalenie migdałków, zapalenie płuc, a z przewlekłych chorób zakaźnych – gruźlica płuc.
Przebieg i obraz kliniczny łysienia pozakaźnego jest niezależny od rodzaju choroby. Utrata włosów zaczyna się zwykle w 2 do 3 miesięcy od przebytej choroby. Przerzedzenie włosów dotyczy całej powierzchni skóry owłosionej głowy. Jego stopień bywa rozmaity: od niewielkiego aż do rozległych wyłysień, które pozbawiają głowę niemal całego owłosienia. Ten typ łysienia silniej objawia się u kobiet niż u mężczyzn, utrzymuje się 6-8 tygodni, po czym następuje odrost włosów, najczęściej zupełny. Łysienie pozakaźnie nie obejmuje innych okolic skóry owłosionej.
Etiologia łysienia pozakaźnego nie jest wyjaśniona. Przypuszcza się, że w grę wchodzi uszkodzenie przez bakterie lub toksyny typu troficzno-wegetatywnego okładu nerwowego brodawki włosa.
ŁYSIENIE POZAPALNE
Alopecia postinflammatoria
Rozmaitego typu stany zapalne skóry głowy owłosionej lub całego ciała powodują toksyczne uszkodzenia korzeni włosów i wskutek tego prowadzą do przejściowej lub trwałej utraty włosów. Łysienie częściowe lub całkowite powstaje w rozmaitych postaciach erytrodermii, np. pochodzenia chemicznego (rtęc, arsen, złoto), alergicznego, w ziarniaku grzybiastym i siatkowcach. Łysienie potyliczne dorosłych (alopecia occipitalis adultorum) należy do tego typu wyłysień.
ŁYSIENIE KIŁOWE
Alopecia syphilitica
Uwagi ogólne. Łysienie kiłowe stanowi jeden z licznych objawów kiły wtórnej nawrotowej. Łysienie przypada najczęściej na 6 miesiąc od początku kiły. Występuje ono zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, nie leczonych z nie rozpoznaną i zaniedbaną kiłą. W wielu przypadkach łysienie to łączy się ze swoistymi zmianami w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Obraz kliniczny i przebieg. Na podstawie obrazu klinicznego wyróżnia się dwie postaci właściwego wyłysienia kiłowego: 1) łysienie kiłowe odgraniczone lub plamiste (alopecia syphilitica aerolaris) oraz 2) łysienie kiłowe rozlane (alopecia syphilitica diffusa).
Łysienie kiłowe plamiste przejawia się w postaci bardzo licznych ognisk przerzedzenia włosów wielkości blaszki paznokciowej, nie są to ogniska zupełnie wyłysiałe, rozmiary ognisk są mniej więcej jednakowe. Kształt ich bywa regularny, owalny, wieloboczny. Przeważnie ogniska te nie zlewają się ze sobą.
Łysienie kiłowe rozlane objawia się w pewnych okolicach głowy: na szczycie, skroniach, w okolicy ciemieniowej. Powstaje w odgraniczonych ogniskach. Dochodzi do przerzedzenia włosów, które może być częściowe lub całkowite. Włosy nie wykazują zmian makroskopowych, nie zmieniona także jest skóra. Ta postac łysienia pojawia się we wczesnym okresie kiły wtórnej. Częściej spotyka się u kobiet niż u mężczyzn. Rzadką odmianę łysienia kiłowego rozlanego stanowi ogólne wyłysienie całkowite, pozostające na stałe, zwane łysieniem złośliwym (alopecia maligna).
...
Sylwunia1978