najnowsze_metody.pdf

PRZEGL¥D LITERATUROWY.

Najnowsze metody

zwalczania przykrego

zapachu z ust.

Lek. Stom. Aldona £uszczyñska

Halitosis oznacza zespó³

objawów nazywanych przykrym

zapachem z ust. W piœmiennictwie

medycznym okreœlany jest jako oral

malador, fetor ex ore, bad breath.

Halitosis nie jest chorob¹ lecz

objawem.

Z przeprowadzonych badañ

wynika, ¿e zaburzenie tego typu

dotyka co 8 pacjenta i wystêpuje z t¹

sam¹ czêstotliwoœci¹ u kobiet oraz u

mê¿czyzn [2,3] . U 52 % pacjentów

wystêpuje tzw. halitosis poranny. [6,9]

Jest to przykry zapach pojawiaj¹cy siê

tu¿ po przebudzeniu. Przyczyn¹ tego

objawu jest zmniejszone wydzielanie

œliny podczas snu, gromadzenie siê

proteinowych resztek pokarmowych

oraz wzrost pH œliny. Takie warunki

sprzyjaj¹ namna¿aniu G- flory

bakteryjnej oraz zainicjowaniu

procesów gnilnych. Halitosis mo¿e

równie¿ utrzymywaæ siê przez ca³y

dzieñ lub te¿ nasilaæ siê o ró¿nych

porach dnia.

Spora czêœæ pacjentów nie jest

œwiadoma wystêpowania przykrej

woni z ust. Natomiast osoby, które

zdaj¹ sobie z tego sprawê traktuj¹

halitosis jako przykr¹, wstydliw¹

przypad³oœæ utrudniaj¹c¹ kontakty

miêdzyludzkie.

Przyczyny fetor ex ore powinny

zostaæ zdiagnozowane w pierwszej

kolejnoœci przez lekarza stomatologa,

poniewa¿ z danych statystycznych

wynika, ¿e przyczyny przykrego

zapachu w 87% tkwi¹ w jamie ustnej.

Tylko 8% jest wynikiem chorób

ogólnych a w pozosta³ych 5%

przyczyny nie s¹ znane. [2,9]

ród³a przykrego zapachu:

1.Jama ustna

- nalot grzbietu jêzyka (60%) [6]

- kieszonki przyzêbne ( p³yn

dzi¹s³owy)

- p³ytka nazêbna

- zgorzel otwarta miazgi

- nieszczelne oraz nawisaj¹ce

wype³nienia

- akrylowe uzupe³nienia protetyczne

- przestrzenie miêdzyzêbowe (kratery)

- œlina

- zapalenie dzi¹se³ oraz przyzêbia

- kandydoza

- Xerostomia

- nadka¿enia bakteryjne

- martwica, przetoki, owrzodzenia

b³ony œluzowej

- guzy jamy ustnej

2.Choroby uk³adu oddechowego

-przewlek³e zapalenie migda³ków

-przewlek³e zapalenie zatok

- angina

- zapalenie gard³a

- atroficzny nie¿yt nosa

- pneumopatie

- rozstrzenie oskrzeli

- nowotwory p³uc oraz oskrzeli

- ropnie p³uc, gard³a, nosa

- gruŸlica

3.Choroby uk³adu pokarmowego

- infekcje przewodu pokarmowego

- ostry nie¿yt ¿o³¹dka

- raki ¿o³¹dka

- zespó³ z³ego wch³aniania

- reflux

- stenoza odŸwiernika

- przepukliny rozworu prze³ykowego

- zaka¿enie Helicobacter Pylori

- niewydolnoœæ w¹troby

- marskoœæ w¹troby

- dysfunkcja woreczka ¿ó³ciowego

4.Choroby uk³adu moczowego

- niewydolnoœæ nerek ( zapach

amoniaku)

5.Przyczyny psychiatryczne

- niektóre depresje

- przewleka psychoza halucynogenna

- hipochondria

- schizofrenia

6.Inne

- niedobory witaminowe

- alkohol etylowy

- leki antycholinergiczne

- leki psychotropowe

- benzodiazepiny i hydantoinowe

- cukrzyca

- przyczyny hematologiczne

- stres

[ppb]

140

120

122,25

100

59,35

ŒREDNIE WARTOŒCI POMIARÓW

WSTÊPNYCH I KONTROLNYCH VSC.

ŒREDNIA WARTOŒÆ WSTÊPNEGO

POMIARU BADANIA HALIMETRYCZNEGO

ŒREDNIA WARTOŒÆ POMIARU

KONTROLNEGO W 6 GODZINIE

PO SSANIU TABLETKI HALI-Z

RYC. 1

G³ównym powodem przykrego

zapachu maj¹cego Ÿród³o w jamie

ustnej s¹ lotne zwi¹zki siarki tzw.

volatile sulfur compounds, w

skrócie nazywane VSC. [1,2,3,4,7]

Metody badawcze pozwalaj¹ce

okreœliæ halitosis :

Dla zwiêkszenia obiektywnoœci

badania organoleptycznego powinno

byæ ono przeprowadzane przez dwie-

trzy niezale¿ne osoby.

Badanie to pomimo swej pozornej

subiektywnoœci jest badaniem

miarodajnym i powtarzalnym.

1.Badanie organoleptyczne

2.Badanie z zastosowaniem halimetru

3.Chromatografia gazowa

4.Oratest

5.BANA-Test

Zaliczamy do nich:

- siarkowodór

- siarczek dimetylu

- merkaptan metylu

2. Badanie z u¿yciem halimetru

Halimeter firmy Interscan Corporation

umo¿liwia oznaczenie stê¿enia VSC w

wydychanym powietrzu dziêki

wbudowanym czujnikom zdolnym do

reakcji z lotnymi zwi¹zkami siarki.

Pacjent zamyka jamê ustn¹ na 1

minutê, wstrzymuje oddech na 15

sekund, a nastêpnie otwiera jamê ustn¹

w celu wprowadzenia sondy halimetru

, któr¹ trzyma siê nad powierzchni¹

jêzyka. Wartoœci VSC ocenia siê w

jednostkach ppb. [1000 ppb = 1 ppm.]

Odczyt ukazuje siê na wyœwietlaczu.

Za wynik prawid³owy uznaje siê

wartoœci od 75 do 150 ppb. Poni¿ej

tych wartoœci wynik uznaje siê jako

ujemny.

1.Badanie organoleptyczne polega na

w¹chaniu i ocenie zapachu z ca³ej

jamy ustnej, zapachu wywodz¹cego

siê z jêzyka, œliny lub przyzêbia. [1,2]

a) Badanie zapachu z ca³ej jamy ustnej

Pacjent zamyka usta na oko³o 3

minuty i powstrzymuje oddech na

oko³o 30 sekund a nastêpnie powinien

chuchn¹æ.

Nos lekarza powinien znajdowaæ siê w

odleg³oœci 10-20 cm od ust pacjenta.

Badanie to mo¿e byæ jednak krêpuj¹ce

dla pacjenta.

b) Badanie zapachu jêzyka

Badanemu poleca siê polizaæ grzbiet

swojej d³oni. Po oko³o

5 sekundach lekarz ocenia zapach z

odleg³oœci oko³o 3 cm. Jest to ocena

zapachu z przedniej czêœci grzbietu

jêzyka.

Aby zbadaæ zapach pochodz¹cy z

tylnej czêœci grzbietu jêzyka nale¿y

zebraæ z niej nalot z u¿yciem pa³eczki

do wymazów lub plastikowej ³y¿eczki.

c) Badanie zapachu œliny

Z odleg³oœci oko³o 4 cm oceniamy

próbkê œliny pozostawion¹ na p³ytce

Petriego inkubowan¹ przez 5 min w

temperaturze 37 stopni Celsjusza.

d) Badanie zapachu przyzêbia

Zapach z kieszonek dzi¹s³owych

badamy za pomoc¹ zg³êbnika WHO

lub s¹czków papierowych. Zapach

przestrzeni zêbowych badamy przy

u¿yciu nitki dentystycznej.

Substancje te powstaj¹ w procesie

enzymatycznym w wyniku

metabolizmu beztlenowej G flory

bakteryjnej obecnej w jamie ustnej.

Bakterie s¹ pierwotn¹ przyczyn¹

powstawania przykrego zapachu z ust.

Szczególnie istotn¹ rolê odgrywaj¹

Porphyromonas gingivalis,

Treponema denticola,

Capnocytophagea i

Peptostreptococi. [2,7]

Warunki panuj¹ce w jamie ustnej

wp³ywaj¹ na szybkoœæ przebiegu

Procesów prowadz¹cych do powstania

VSC. Idealnymi warunkami

s¹ : œrodowisko beztlenowe, obni¿one

stê¿enie dwutlenku wêgla, suche

pod³o¿e oraz podwy¿szone pH .

Substratem do produkcji VSC s¹

sk³adniki rozpadu komórkowego,

œlina, leukocyty, resztki pokarmowe,

kazeina.

Lotne zwi¹zki siarki powstaj¹ z

buduj¹cych je aminokwasów i

peptydów zawieraj¹cych grupy

sulfhydrylowe (-SH ) : cystyny,

metioniny, cysteiny. [2]

3.Chromatografia gazowa jest

metod¹ s³u¿¹c¹ do oceny sk³adu oraz

stê¿enia gazów w powietrzu

wydychanym. Jest rzadko stosowana

ze wzglêdu na koniecznoœæ u¿ycia

drogiej aparatury. [2]

4. Oratest

Umo¿liwia pomiar uwalniania tlenu w

próbkach mleka, którymi pacjent

przep³uka³ sobie usta. Pacjent w ci¹gu

30 minut p³ucze usta 10 ml sterylnego

mleka. Nastêpnie próbkê tego mleka

dodaje siê do niebieskiego roztworu

metylenu. Wynik to czas , w jakim

nastêpuje odbarwienie 6 mm warstwy

roztworu z koloru niebieskiego na

bia³y. Test ten okreœla zmiany

parametrów klinicznych i mikroflory

jamy ustnej. [2]

VSC zdolne s¹ do penetrowania

tkanek wp³ywaj¹ca na metabolizm

komórek, syntezê oraz degradacjê

kolagenu. Stymuluj¹ równie¿ syntezê

IL-1 na skutek czego mog¹

przyczyniaæ siê do powstawania

chorób przyzêbia. [2,6,7,8]

Równie¿ kadaweryna, która nie jest

zaliczana do VSC wp³ywa na

powstanie halitosis. Powstaje ona w

wyniku dekarboksylacji lizyny i

ornityny podczas bakteryjnego

rozpadu miêsa i ryb.

Skala ocen w badaniu

organoleptycznym mo¿e byæ 3-5

stopniowa.

Iwakura ocenia w skali 4-stopniowej :

0 - brak przykrego zapachu

1 - zapach znikomy

2 - umiarkowany

3 - silny

4 - bardzo silny, odrzucaj¹cy

5. BANA-Test jest to barwny test

potwierdzaj¹cy obecnoœæ bakterii

rozk³adaj¹cych trypsynê. [2]

Pacjenci w pierwszej kolejnoœci

zostali poddani ukierunkowanemu

badaniu stomatologicznemu w celu

oceny stanu uzêbienia, b³ony œluzowej

dzi¹se³, przedsionka jamy ustnej,

policzków oraz jêzyka. Nastêpnie

przeprowadzona zosta³a ankieta

umo¿liwiaj¹ca uzyskanie informacji

na temat œwiadomoœci i zachowañ

zdrowotnych pacjentów. Badani

zostali zapytani o czêstoœæ korzystania

z us³ug stomatologicznych, nawyki

higieniczne, palenie papierosów,

sposób od¿ywiania siê, u¿ytkowanie

uzupe³nieñ protetycznych,

wystêpowanie chorób ogólnych,

a tak¿e regularne przyjmowanie

leków.

Szerszy wywiad dotyczy³

odczuwania nieœwie¿ego oddechu,

czêstoœci jego wystêpowania oraz

zauwa¿ania tego faktu przez osoby

bliskie.

Pacjenci zostali poddani badaniom

dodatkowym maj¹cym na celu

wykrycie i ocenê nasilenia przykrego

zapachu z ust. Pierwszym by³o

badanie organoleptyczne podczas

którego lekarz ocenia³ zapach z ust

pacjenta. Kolejne badanie polega³o na

wykryciu poziomu lotnych zwi¹zków

siarki w jamie ustnej przy u¿yciu

urz¹dzenia Halimeter. Po badaniu

pacjentom zosta³y podane tabletki

Hali-Z do ssania. Po up³ywie szeœciu

godzin przeprowadzono badanie

kontrolne. Na ryc.1 przedstawiono

ogólne wyniki badania

halimetrycznego. Dane liczbowe

wskazuj¹ du¿y spadek œrednich

wartoœci lotnych zwi¹zków siarki w

szóstej godzinie po zastosowaniu

tabletek Hali-Z. Spadek poziomu VSC

dotyczy³ 59,5% badanych.

Hali-Z to produkt likwiduj¹cy

problem nieœwie¿ego oddechu.

Podczas gdy inne œrodki tylko go

maskuj¹, zawarty w tabletce Hali-Z

zwi¹zek cynku wi¹¿e zwi¹zki siarki

odpowiedzialne za powstawanie

nieœwie¿ego oddechu i neutralizuje je.

Zastosowanie specjalnego zwi¹zku

cynku umo¿liwi³o stworzenie

efektywnych i smacznych tabletek.

Tabletka rozpuszcza siê na jêzyku

przez oko³o 2 minuty. Ju¿ po chwili

cynk wchodzi w reakcjê chemiczn¹ ze

zwi¹zkami siarki i odœwie¿a oddech

na 6 godzin. Zwi¹zki siarki zwi¹zane

zostaj¹ do bia³ych, ca³kowicie

bezpiecznych soli cynku, które s¹

wydalane z organizmu.

Hali Z likwiduje przyczyny

powstawania nieœwie¿ego oddechu, a

nie tylko go maskuje. Produkty

zawieraj¹ce tylko miêtê lub inne

olejki eteryczne, daj¹ uczucie

œwie¿oœci w ustach, jednak nie

likwiduj¹ nieœwie¿ego oddechu.

Maskowanie nieœwie¿ego oddechu

miêt¹ jest mniej skuteczne i krótsze

ni¿ dzia³anie Hali Z.

Cynk wi¹¿¹c zwi¹zki siarki nie

dopuszcza do rozwijania siê wtórnej

paradontozy. Jednoczeœnie zawarty w

tabletkach ksylitol ma korzystny

wp³yw na zêby.

Badania, które zosta³y

przeprowadzone w Specjalistycznej

Lecznicy Stomatologicznej

Pomorskiej Akademi Medycznej w

Szczecinie potwierdzaj¹ skutecznoœæ

tabletek Hali-z.

Badaniem klinicznym zosta³o

objêtych 80 pacjentów lecz¹cych siê

w Pomorskiej Akademii

Medycznej, w tym 64 kobiety oraz 15

mê¿czyzn. Jednego z badanych (

mê¿czyznê po przeszczepie nerki )

wy³¹czono z badania ze wzglêdu na

bardzo wysokie wartoœci badania

halimetrycznego. Œrednia wieku

badanych wynosi³a 34,6 lat ( pacjenci

byli w wieku od 11 do 76 lat ). [1]

Metody zwalczania halitosis

Przystêpuj¹c do leczenia halitosis, w

pierwszej kolejnoœci powinniœmy

wyleczyæ wszystkie ubytki

próchnicowe, stany zapalne b³ony

œluzowej, gard³a oraz choroby

przyzêbia.

Œrodki stosowane w zwalczaniu

przykrego zapachu :

1.tabletki Hali-Z

2.tabletki utleniaj¹ce

3.dra¿etki chlorofilowe

4.p³ukanki

5. œrodki odœwie¿aj¹ce oddech :

gumy do ¿ucia, cukierki,

spraye.

Tabletki Hali-Z

S¹ to tabletki do ssania o delikatnym

miêtowym smaku.

Ka¿da tabletka zawiera 6,8 mg cynku.

G³ównymi sk³adnikami tabletek s¹ :

sorbitol, ksylitol, talk, patentowany

zwi¹zek cynku, celuloza

mikrokrystaliczna, stearynian

magnezu, aromaty naturalne,

sacharynian sodu, dwutlenek krzemu,

neohesperydyna.

Tabletki HALI-Z nie zawieraj¹ cukru,

s¹ s³odzone ksylitolem.

Wartoœæ od¿ywcza 100g produktu to :

bia³ko 3,2g ; t³uszcz 3,1g;

wêglowodany 78,9g;wartoœæ

energetyczna: 1508 kJ/350,7 kcal;

jedna tabletka posiada wartoœæ

energetyczn¹ 2,28 kcal

Na podstawie wstêpnego badania

halimetrycznego wszystkich badanych

podzielono w zale¿noœci od wartoœci

pomiarów na 3 grupy: 0-50; 51-100;

101-500 jednostek.

Grupy te obejmowa³y podobn¹ liczbê

p³eæ oraz wiek badanych.

Podstaw¹ kwalifikacji do badañ by³o

przede wszystkim wystêpowanie

przykrego zapachu z ust odczuwanego

przez pacjenta lub inne osoby. Czêœæ

pacjentów przejawi³a zainteresowanie

badaniem w celach diagnostycznych.

RYC. 2

OPAKOWANIE TESTOWANEGO PREPARATU

Wynik badania organoleptyczneo

zapachu z ust by³ wyraŸnie

zró¿nicowany w trzech grupach

pacjentów. W szeœciostopniowej skali

„ 0" oznacza³o brak nieprzyjemnego

zapachu, „5" bardzo nieprzyjemny

zapach. W pierwszej grupie badanych

œrednia pomiarów wynosi³a 0,46 w

grupie drugiej 0,73 a w grupie trzeciej

2,20.

W grupie drugiej o œrednich

wartoœciach poziomu VSC 53,80 %

badanych zg³osi³o wystêpowanie

przykrego zapachu. Natomiast w

grupie trzeciej o najwy¿szych

wartoœciach wskazañ halimetru

66,70% pacjentów odczuwa³o u siebie

przykry zapach z ust.

Wartoœci wstêpne pomiaru

halimetrycznego by³y równie¿ zgodne

z samoocen¹ badanych, np.: w grupie

III z najwy¿sz¹ wartoœci¹ pomiaru

wstêpnego by³ te¿ najwy¿szy odsetek

pacjentów, którzy sami odczuwali

nieœwie¿y oddech.

Po zastosowaniu tabletki Hali-Z w

grupie II nas¹pi³ spadek pomiarów

halimetrycznych w 69,2%. Natomiast

w grupie III w 92,6%.

Badania kontrolne po szeœciu

godzinach od zastosowania tabletki

Hali-Z wskaza³y nieznaczny spadek

poziomu VSC w grupie II oraz bardzo

wyraŸny w grupie III. Niskie wartoœci

w grupie I przed zastosowaniem

tabletki i nieco wiêksze po

zastosowaniu mo¿na zaliczyæ do

prawid³owych i mog¹ ulegaæ one

wahaniom, wiêc jej u¿ycie

prawdopodobnie nie ma wiêkszego

wp³ywu.

Zastosowanie dwóch metod

badania zapachu z ust da³o

zaskakuj¹ce podobieñstwo wyników w

poszczególnych grupach. Zakresy

wartoœci badania organoleptycznego

pokrywa³y siê z wartoœciami poziomu

VSC oreœlonymi przy pomocy badania

halimetrycznego, co w znacznym

stopniu potwierdzi³o obiektywnoœæ

badania organoleptycznego. W

zwi¹zku z tym faktem ka¿dy lekarz,

jeœli nie posiada Halimetru, mo¿e

zastosowaæ tê metodê badawcz¹.

"Badania przeprowadzone w Pomorskiej Akademii Medycznej

potwierdzaj¹ skutecznoœæ preparatu Hali-Z w zwalczaniu

przykrego zapachu z ust."

Magazyn Stomatologiczny nr 6 / 2004

Tabletki utleniaj¹ce

S¹ to tabletki do ssania, których

aktywnym sk³adnikiem jest kwas

dehydroaskorbinowy powstaj¹cy w

wyniku oxydacji zawartej w nich

askorbiny. Przeprowadzone badania

oceniaj¹ce 3 godzinne dzia³anie

tabletek wykaza³y wiêksz¹ ich

skutecznoœæ w porównaniu z gumami

do ¿ucia. [2]

Wnioski :

1. Na podstawie przeprowadzonych

badañ stwierdzono, ¿e tabletki

Hali-Z s¹ skuteczne w zwalczaniu

przykrego zapachu z ust,

2. Wykazuj¹ dzia³anie przez 6

godzin obni¿aj¹c znacznie poziom

lotnych zwi¹zków siarki, które s¹

przyczyn¹ nieœwie¿ego oddechu,

Gumy do ¿ucia

Stymuluj¹ przep³yw œliny oraz

mechaniczne oczyszczanie jamy

ustnej powoduj¹c zmniejszenie

natê¿enia przykrego zapachu.

Dzia³anie to jest jednak s³abe i szybko

zanika po zaprzestaniu ¿ucia. Dodatek

aktywnych sk³adników miêtowych

nieco zwiêksza efektywnoœæ,

Nadal jednak w ocenie 3 godzinnej

pozostaje ona s³aba. [2]

¯ucie gum wywiera niekorzystny

wp³yw na stawy skroniowo-

¿uchwowe i mo¿e prowadziæ do

przerostu miêœni ¿waczy.

3. Halitosis jest przypad³oœci¹

bardzo wstydliw¹, dlatego

postêpowanie lekarskie powinno

byæ delikatne i przemyœlane. Nale¿y

uœwiadamiaæ pacjentów o

mo¿liwoœci leczenia tej dolegliwoœci.

Piœmiennictwo:

1. Chruœciel-Malinowska, Kaczmarek, £uszczyñska,

Warcholak, Wilk .: Tabletki Hali-Z w zwalczaniu przykrego

zapachu z ust.Magazyn Stomatologiczny, 2004,VI,50-53.

2. Karolewski M.,Nieæ A.: Halitosis istotny problem w

stomatologii. Magazyn Stomat.,2001,XI,7-8,54-58.

3. Bruziewicz-Mik³aszewska B., Karolewski M, Nieæ A.:

Halitosis nowyproblem pacjentów m³odocianych

leczonych protetycznie. Ogólnoploska Konferencja

Naukowo-Szkoleniowa Sekcji Protetyki, Kiekrz 2000.

4. Gawroñska B.: Œwie¿y oddech bêdzie mo¿liwy. Hig.

Stom., 1999, 19-20

5. Jañczuk Z.: Co wiemy o przykrym zapachu z ust.

Compend. Stom., 2001, 3, 16-20

6. Jañczuk Z., Krê¿el G., Gajda S.: Periodontitis a halitosis:

problemy diagnostyczne i lecznicze. Magazyn Stomat.

2003,1,44-46

7. Lee C.H. i wsp.: The relationship between volatile sulfur

compound and major halitosis inducing factors. J.

Periodont., 2003,74,1,32-37

8. Figueiredo L. C. I wsp.: The relationship of oral malodor

in patients with or without priodontal disease. J Periodont.

,2002, 73, 11,1338-1442

9. Delanghe G.,Ghyselen J., Freenstral L.,Streenberge

D.,"Experiments of Belgian multi disciplinary breath

odour" Clinic Acta. Oto. Rhino. Laryng. Belgia 1997,51,

43-48

Spraye do odœwie¿ania oddechu

Maskuj¹ objaw halitosis na krótki

czas. Nie zwalczaj¹ przyczyn jego

powstawania.

P³ukanki

Istnieje ca³a gama p³ukanek do jamy

ustnej zawieraj¹cych ró¿nego rodzaju

substancje aktywne. W redukcji

halitosis skuteczne s¹ p³ukanki

zawieraj¹ce chlorheksydynê lub

chlorek cetylopirydyny, dwutlenek

chloru. Niestety terapia taka czêsto

wi¹¿e siê z efektami ubocznymi w

postaci przebarwieñ jêzyka i zêbów,

zmiany smaku, pieczenia oraz

"palenia" jêzyka. [2]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: