Boilies część 2.docx

Boilies część 2

W poprzedniej części zapoznaliśmy się z najbardziej popularnymi komponentami i składnikami mix-ów oraz scharakteryzowaliśmy podstawowe wartości odżywcze każdego rodzaju pokarmu. Kolejnym naszym posunięciem w robieniu własnych mieszanek będzie tworzenie receptur oraz obliczenie zawartości białka, tłuszczu i węglowodanów. Pragnąc aby nasze działania były celowe i przemyślane należy na początku określić budowę mix'u, według której będziemy dobierać składniki i układać przepisy. Jako optymalny i zrównoważony schemat proponuję następujący podział: 60% składniki bazowe, 30% część główna, 10% składniki klejące i smakowe. Szablon ten możemy modyfikować i zmieniać w zależności od rodzaju mieszanki o wartość + 5%. O funkcjach poszczególnych komponentów pisaliśmy w pierwszej części, dlatego też nie powinniśmy mieć trudności z przypisaniem ich do danej grupy. Korzystając z naszego schematu podam przykładowe receptury na kg mixu:
Receptura nr.1
65% (650gram) - składniki bazowe
350gram mąka kukurydziana
250gram mąka sojowa pełnotłusta
50gram mąka sojowa odtłuszczona

25% (250gram) - część główna
150gram zarodnik kukurydziany
50gram kazeina
50gram mielone konopie
10% (100gram) - składniki klejąco-smakowe
100gram słodka serwatka
Receptura nr.2
60% (600gram) - składniki bazowe
300gram mąka kukurydziana
150gram mąka sojowa pełnotłusta
150gram mąka sojowa odtłuszczona
30% (300gram) - część główna
150gram mączka rybna łososiowa
50gram mączka rybna śledziowa
70gram izolat białka sojowego
30gram makuchy
10% (100gram) - składniki klejaco smakowe
30gram albumina
30gram słodka serwatka
30gram gluten pszenny
10gram mieszanka ostrych przypraw (pieprz, papryka, chilli)

Zestaw niezbędny do eksperymentowania

 Jak należy postępować i czym się kierować w tworzeniu własnych receptur ? Po pierwsze nie należy od razu według nowego przepisu mieszać dużych ilości komponentów, tylko przygotować niewielką np. 100-gramową porcję. Do tego celu niezbędna będzie dokładna waga kuchenna. Następnie otrzymaną próbkę dosypujemy w 3 fazach do przygotowanego płynu. Na początek z dodatkiem samego jajka lub albuminy z wodą i wyrabiamy ciasto sprawdzając czy spełnia ono nasze oczekiwania względem konsystencji i rolowania kulek. Unikniemy w ten sposób strat komponentów i dodatków podczas naszego eksperymentowania. Pamiętajmy też, że to tylko wstępna próba. W przypadku zatwierdzenia danej receptury należy teraz wyrobić ją z innymi produktami, które sobie zaplanowaliśmy, ponieważ może okazać się, że mix mimo przejścia pierwszego testu, po dodaniu np. oleju rybnego, konserwantu itp. będzie stwarzał trudności podczas formowania kulek. Należy również wiedzieć, że inaczej zachowuje się ciasto gdy korzystamy z jaj, a inaczej w przypadku albuminy z wodą. Po wyrobieniu ciasto powinno zostać zawinięte w folię i odstawione na około 15-30 minut w chłodne miejsce. Zabieg ten pozwoli na dokładniejsze połączenie się składników i zwilżenie mieszanki. Niektóre komponenty (mielone ziarna, otręby, zarodniki, kazeina itp.) z opóźnieniem chłoną lub zaczynają wiązać, po tym czasie otrzymamy też wskazówki do jakiej konsystencji powinniśmy wyrabiać ciasto z danego mix'u. Na pozór miękkie i zbyt klejące ciasto, może okazać się potem odpowiednio przygotowane, a inne początkowo idealne będzie się kruszyć i rozpadać.

Przygotowywanie próbki oraz wyrób kulek ze stworzonej receptury


































 

Dobre ciasto powinno być plastyczne, kleić się tworząc jednolitą masę i nie sprawiać problemów podczas dzielenia i wyrabiania, posiadać kontrolowaną rozciągliwość. Natomiast po rolowaniu kulki muszą zachować swój kształt i nie kleić się do siebie. Czasami zdarza się tak, że problemy mogą pojawić się w trakcie gotowania, gdzie źle skomponowany mix powoduje puchnięcie i zniekształcanie kulek. Błąd może się też ujawnić dopiero w fazie suszenia, gdy nasze kulki nagle zaczną pękać. Dlatego też warto poświęcić trochę czasu na dokładniejsze sprawdzenie i dopracowanie receptury, żeby potem bez problemów sprawnie i szybko produkować własnoręcznie ,,boilies".

Wiązania typowe dla glutenu pszennego

Klejenie się ciasta do rąk
 

Zbyt miękkie ciasto
 

Idealna konsystencja ciasta



Kulka po opuszczeniu na blat nie powinna ulec zdeformowaniu
 

Wpoprawianiu receptur oraz w korektach składu bardzo pomocna będzie też wiedza o właściwościach organoleptycznych poszczególnych komponentów. Możemy to sprawdzić przeprowadzając mały test. Do naczynia wbijamy jajko lub wlewamy przygotowany roztwór albuminy z wodą i stopniowo dosypujemy dany składnik, aż do uzyskania jednolitej masy. Po takim teście możemy zaobserwować z jakim komponentem mamy do czynienia (klejącym, wiążącym, kruchym itp.). Dzięki temu po nieudanych próbach z ciastem będzie nam łatwiej ,,namierzyć" składnik wymagający skorygowania. Dla przykładu podam, jakie problemy możemy napotkać i co może być tego przyczyną:

- ciągliwość ciasta, boczne ,,otwieranie" się kulek w trakcie rolowania (gluten pszenny, mąka pszenna, semolina, mąka sojowa itp.)

 - tzw. płynność ciasta, brak sprężystości i nadmierne klejenie się do rollera (słodka serwatka, mleko w proszku i inne słodkie dodatki)

 - deformacja podczas gotowania lub pływalność kulek (kazeinian sodu, izolat sojowy, lekkie mączki zwierzęce)
- kulka bardzo twarda po ugotowaniu (albumina)
- kruche ciasto (kazeina)
- problem z rolowaniem i rozpadaniem ciasta (mielone i całe ziarna, mączki rybne, mączka arachidowa i inne tłuste składniki).

 Oczywiście w/w problemy mogą zaistnieć przede wszystkim w przypadku przedozowania tych komponentów. Kolejną sprawą, która z pewnością dla wielu karpiarzy jest oczywista, jednak dla niektórych szczególnie początkujących sprawia spore problemy powodując trudności z powtarzalnością opracowanej mieszanki, jest posługiwanie się w recepturze zawartością poszczególnych składników w %. Aby zachować zawsze odpowiednie proporcje suma użytych komponentów musi wynosić w przepisie 100%. Bardzo łatwo procenty przelicza się na jednostki wagowe np. jeżeli 100% to 1kg mix'u, czyli 35% zawartość w tej recepturze mąki kukurydzianej równa się 350gram. Natomiast gdy przyjmiemy, że 100% to 10kg gotowej mieszanki to w tym wypadku 35% będzie równoznaczne z 3,5kg tego składnika. Oczywiście od samego początku możemy tworzyć nasz przepis posługując się jednostkami wagowymi unikając w ten sposób zbędnych przeliczeń.

Bardzo ważną rolę w ostatecznym przygotowaniu naszego mix'u odgrywa także jego równomierne rozdrobnienie i dokładne wymieszanie wszystkich komponentów. Do tego celu możemy użyć różnego rodzaju sit. Przez te najdrobniejsze przesiewamy mąki (sojowa, kukurydziana, pszenna itp.), sita z większymi oczkami posłużą nam do odsiewania np. odpadków z mączki rybnej, mielonych ziaren i nasion. Komponenty łączymy zaczynając od najdrobniejszych, potem dosypujemy średnio zmielone i ponownie mieszamy, a na końcu wsypujemy najgrubsze składniki ostatecznie mieszając cały mix. Postępując w ten sposób mamy pewność, że podczas wyrabiania ciasto będzie wolne od zbędnych grudek czy odpadków, co często jest też powodem utrudnień w wyrabianiu ciasta i rolowaniu kulek.

Poszczególne fazy mieszania suchego mixu w zależności od frakcji komponentów








 

Sprawy techniczne przy produkcji własnych mieszanek mamy z grubsza omówione, przejdźmy zatem do obliczania wartości odżywczych. Wśród karpiarzy są zarówno zwolennicy robienia takich bilansów, jak również osoby uważające takie obliczenia za zbędne. Ja identyfikuję się bardziej z tą pierwszą grupą, ponieważ uważam, że dzięki temu mogę kontrolować i zmieniać wartość odżywczą oraz strawność moich kulek proteinowych uwzględniając pory roku, strategię nęcenia, specyfikę danego łowiska, upodobania pokarmowe czy intensywność żerowania ryb. W argumentach przeciwników jest też trochę racji i dają one dużo do myślenia. Jednym z takich argumentów jest porównanie pokarmu karpi do naszego codziennego pożywienia, gdzie praktycznie nikt z nas nie zastanawia się przed, w trakcie, czy po posiłku, jakie wartości odżywcze ma spożywany przez nas pokarm i ile zawiera białka, tłuszczu czy węglowodanów. Jedynie kojarzymy poszczególne produkty jako ich źródło. Bilans odżywczy i opis wartości pokarmowych ma największe znaczenia przede wszystkim u sportowców i osób będących na różnego rodzaju dietach. Z kolei ten argument porównywany jest z granulatami paszowymi, gdzie ryby muszą w określonym cyklu, przy zastosowaniu minimalnej ilości paszy muszą uzyskać jak największy przyrost masy. Natomiast w przypadku połowów wędkarskich wyliczanie wartości odżywczych uważa się za zbędne, ponieważ priorytetem dla ryb w dzikich akwenach jest zaspokojenie głodu smacznym pokarmem. Pozostawmy jednak wszystkie za i przeciw odnośnie potrzeby wyliczania bilansów odżywczych każdemu z osobna do indywidualnego rozpatrzenia i wróćmy do tematu. Chcąc wyliczyć podstawowe wartości odżywcze naszych mieszanek musimy wiedzieć jaką ilość białka, tłuszczu i węglowodanów zawiera użyty składnik. Przygotowałem tabele gdzie znajdziemy orientacyjne wartości najczęściej stosowanych komponentów. W zależności od producenta, wartości odżywcze nawet tego samego składnika mogą się różnić, dlatego też dokładniejszych informacji należy szukać na opakowaniach zakupionych produktów.

Wartości odżywcze komponentów