PODSTAWY ZARZĄDZANIA.
I. Przedmiot:
1. Istota procesu zarządzania (zbiór definicji)
2. Ewolucja koncepcji.
3. Przedmiot zarządzania przedsiębiorstwem. (podmiot zarządzania)
4. Cele
5. Formy organizacyjne (przedsiębiorstwa, spółki, spółdzielnie)
6. Procesy tworzenia i likwidacji
II. Funkcje zarządzania
1. Planowanie
2. Organizowanie
3. Motywowanie (przewodzenie)
4. Kontrola
III. Struktury
1. Struktury rzeczy dzielone ze względu na:
- organizację
- zasoby
IV. Zarządzanie przedsiębiorstwem (obszary)
1. Personel
2. Kapitał
3. Technologia
4. Informacje
V. Sprawność.
1. Sprawność zarządzania.
WYKŁAD 1 (03.10.1996r.)
I. Geneza i przedmiot oraz zakres zarządzanie.
II. Obiektywne uwarunkowania powstania dyscypliny
III. Kierowanie, a zarządzanie.
IV. Ewolucje zarządzania.
V. Systemy zarządzania.
VI. Koncepcje zarządzania.
I.
Zarządzanie - powstało wraz z powstaniem cywilizacji:
IV w. p.n.e. miasta sumeryjskie
III w. p.n.e. - miasta fenickie
II w. p.n.e. - państwo babilońskie
I w. p.n.e. - republiki greckie
I w p.n.e. - Wielkie Cesarstwo Rzymskie.
Były rządzone przez (jednoosobowe, kolegialne) organy zarządzania, przez wyodrębniony aparat administracyjny (władza państwowa), sprawowała trzy funkcje: prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Były to organizacje (instytucje) typu wojskowego i religijnego. W pewnym stopniu twory sztuczne. (naturalnym tworem jest sprawowanie władzy poprzez wspólnotę ludową lub podbój).
Dla kierowania zbiorowym działaniem w zależności od źródła władzy, przedmiotu działania stosowane są różne formy zarządzania, administrowania, dowodzenia i przewodzenia.
WŁADZA-> faktyczna możliwość (możność) powodowania ażeby ludzie działali zgodnie z zamiarem tego, kto ją sprawuje.
ŹRÓDŁA WŁADZY:
1. Przymus legalny (postawa rządzenia) rozwijają się subkultury przeciw władzy.
2. Dysponowanie zasobami (bezpośrednia własność zasobów), oferta pracy, zapłata za pracę korzystna (robię co mi karze aby korzystać), pieniądze potrzebne na moje potrzeby (rosną w miarę komfortu życia)
3. Nielegalny przymus.
4. Dobrowolne podporządkowanie :
- układ emocjonalny (miłość)
- zaufanie (rektor, my mu ufamy)
- racjonalność (to się opłaca)
DZIAŁANIE- celowe, dobrowolne zachowanie się osobników mających świadomość i podświadomość zmierzające do osiągnięcia celów i polegające na wykonywaniu lub niewykonywaniu czegoś.
Kierowanie zorganizowanymi działaniami wymaga uwzględnienia następujących problemów:
1. Wartości materialnych i pozamaterialnych (etycznych i moralnych, które legły u podstaw sformułowania)
2. Celów działania, które powinny być osiągnięte.
3. Ustalenia (dokonania wyboru) sposobów działania (osiągnięcia celów) spośród zbioru znanych sposobów, dostępnych sposobów lub możliwych do pozyskania ze względu na posiadane zasoby ludzkie i rzeczowe, ustalenie toku działania (kolejność celów cząstkowych).
Na tej podstawie następuje podział zadań i poszczególnych czynności pomiędzy członków grupy. W ten sposób powstają struktury organizacyjne Wtedy można stworzyć system motywacyjny (skłaniający ludzi do korzystnych dla organizacji działań ).
Kontrola prawidłowości. Od początku ludzkości rozpoczął się proces funkcji kierowniczych: planowania, organizowania, motywowania i kontroli. Kiedyś miał charakter przekazu z pokolenia na pokolenie (charakter przekazu tradycji i zwyczajów).
II OBIEKTYWNE UWARUNKOWANIA POWSTANIA ZARZĄDZANIA
Pierwsza Wielka Rewolucja Przemysłowa XVIII i XIX. Cechował ją postęp doskonalenia środków pracy (pierwsza maszyna parowa)
DZIAŁ PRODUKCJI pojawiła się dlatego, że pojawił się podział pracy i wyodrębniły się:
- budownictwo
- leśnictwo
- transport
- handel
- łączność
W skali przedsiębiorstwa ten podział pracy przejawiał się pojawieniem się faz produkcji (jedna faza w obrębie jednego wydziału produkcyjnego):
FAZY
|
\ /
operacje technologiczne
zabiegi
czynności
Pojawiły się zjawiska:
-specjalizacji (produkcja wielkoprzemysłowa)
- standaryzacji (ujednolicenie)
- koncentracji produkcji (czynności)
- skali produkcji (wielkości)
- doskonalenia technologicznego (jak?)
- doskonalenia konstrukcyjnego produktu (co? z czego i jaką funkcję ma spełniać i elementy, struktura rzeczowa)
Obecnie pojawiły się 3 fazy (w sensie larego a nie stricte)
1. FAZA PRZEDPRODUKCYJNA - organizacja zasileń przychodzących do przeds. - logistyka)
2. FAZA PRODUKCYJNA -(stricte) proces produkcji
3. FAZA POPRODUKCYJNA - marketing
Reprodukcja rozszerzona, tzn. naturalny przebieg PP. (pieniądz-towar-pieniądz) cykl produkcji się rozszerza. Sprzedając towary zarabiamy pieniądze i mając zbyt produkujemy więcej.
Ważna jest KOORDYNACJA zarządzania i cyklu produkcyjnego
SYNCHRONIZACJA
INTEGRACJA ludzi wokół celu (rynki globalne, koncerny multikontynentalne)
III KIEROWANIE A ZARZĄDZANIE
SFERA REGULACYJNA
SFERA REALNA
SFERA REGULACYJNA-> procesy regulacyjne, kierowanie, zarządzanie (komórki sztabowe, dyrektorzy, kierownicy)
SFERA REALNA-> wydziały produkcyjne, fizyczne przekształcenie surowców i materiałów w wyniku czego powstaje produkt, który na rynku staje się towarem.
Kryterium podziału to odmienność ukierunkowania i treści funkcji realizowania w sferze realnej i regulacyjnej. [realizacja faz produkcyjnych to realne procesy materialne i energetyczne np. tworzenie towaru, sfera regulacyjna-> funkcje zarządzania (procesy informacyjno-decyzyjne)
Procesy informacyjno-decyzyjne powstają w oparciu o informacje, intuicję. Mają charakter słowny lub wizualny. Powstaje zapotrzebowanie na koncepcje zarządzania, zasady, metody, procedury. Decyzje powstają poprzez uzupełnienie informacji.
KIEROWANIE - działanie obiektu kierującego (przełożony) na inny obiekt (kierownicy-podwładny) zmierzające do tego ażeby zachował się (działał lub funkcjonował) w kierunku osiągnięcia celu.
Obiektem kierującym są ludzie (aparat zarządzania składa się z ludzi i wyposażenia (niezbędnego))
Obiekty kierowane-->sfera realna.
ODDZIAŁYWANIE - jest to słowo potoczne. Obiekt kierujący jest w określonych relacjach (stosunkach) z obiektem kierowanym
RELACJE:
-prakseologiczne (rzecz na rzecz)
- przestrzenne (siatka)
- ze względu na czas (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość)
ZARZĄDZANIE - hierarchiczna zależność, podporządkowanie podwładnego i zwierzchność przełożonego.
STOSUNKI mogą być stosunkami:
- współdziałania (uporządkowania każdy wie co robi)
- należenia
-inkluzji (zawieranie się nośników w komórkach organizacyjnych, przypisanie do czegoś)
Rzeczowe składniki struktury organizacyjnej (formalnej) mają kanały informacyjne np.: wydziały łączą się z katedrami.
KIEROWANIE - oddziaływanie informacyjno-decyzyjne aparatu zarządzającego przekazywane kanałami informacyjnymi ukształtowanymi przez stosunki organizacyjne na komórki organizacyjne (sfery realnej)
W wyniku tego emitowane przez te komórki oddziaływania materialno-energetyczne zmierzają do osiągnięcia celów organizacji. Czynniki władzotwórcze mają dostęp do informacji
ŹRÓDŁA WŁADZY (czynniki władzotwórcze)
- czynniki normatywne (normy prawne, zwyczaje (tradycja))
- dysponowanie + materialnymi zasobami
+ formalnymi zasobami --> rządzenie, dowodzenie, administrowanie
- kompetencje intelektualne (dają przywództwo)
ZARZĄDZANIE -> rodzaj kierowania, w którym tytuł do wywierania wpływu na hierarchie i systemy wartości, interesy, dążenia, postawy zachowania kierowanych wynikają w głównej mierze z faktu dysponowania przez kierującego zasobami materialnymi i informacyjnymi ważnymi dla funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.
WARTOŚĆ-> wytwór odczuć, przeświadczeń człowieka lub grupy o tym co w rzeczy przyrodniczej, psycho-społecznej, kulturowej jest pozytywnie oceniane i godne pożądania.
INTERES-> relacja pomiędzy obiektywnie istniejącym i przyszłym stanem, a oceną tego stanu przez podmiot z punktu widzenia korzyści jakie przynieść może działanie. Miarą interesu jest dostępność dóbr materialnych i niematerialnych (władza, prestiż)
Postawa (stosunek) jednostki do konkretnych składników rzeczywistości wywierają na nią wpływ wartości.
FUNKCJE ZARZĄDZANIA -> wokół pojawiających się nowych problemów pojawiły się zbiory typowych, częściowo zrutynizowanych czynności i decyzji kierowniczych :
- planowanie
- organizowanie
- motywowanie (przewodzenie)
- kontrola
SYSTEM ZARZĄDZANIA zbiór wyróżnionych i uporządkowanych elementów.
KATEGORIE ELEMENTÓW SYSTEMU ZARZĄDZANIA:
1. Kadry kierownicze z wyposażeniem tworzą elementy realne systemu zarządzanie.
2. Instrumenty, reguły i procedury zarządzania tworzą elementy koncepcyjne
a) bezpośrednie (zakazy, nakazy) bezpośrednio. na podwładnego
b) pośrednie -> oddziaływanie na hierarchię wartości, interesy, postawy w celu zmiany naszego zachowania (np. mandaty za przekroczenie prędkości)
System zarządzania jest złożony, wielofunkcyjny i wielopoziomowy
REGUŁY-> zasady tworzenia i modyfikowania planów przedsiębiorstw, formalnej struktury organizacji przeds.
PROCEDURY-> podejmowanie decyzji kierowniczych poprzez instrukcje, regulaminy, dokumentacje technologiczne i techniczne, organizacyjne, kadrowo-płacowe (wpływają na zachowanie ludzi).
KONCEPCJE ZARZĄDZANIA (style, technologie, generacje)
1. Wykonywanie władzy przez ludzi.
2. Wykonywanie władzy administracyjne (zarządzenia normatywne: normy, przepisy prawne,)
3. Hierarchię finansową-> ocena poprzez kondycję finansową, wyniki finansowe i ekonomiczne.
Kryterium głównym jest zysk.
Wykład 2. (10.10.1996r.)
Praca kierownicza
Funkcje typowych czynności i decyzji kierowniczych.
Dobry kierownik to człowiek:
1. Posiadający kwalifikacje (wiedzę i doświadczenie)
2. Posiadający szczególne predyspozycje psychiczne, etyczne i moralne (-> coś co się przenosi z pokolenia na pokolenie w genach, które kształtują się w pierwszym okresie jego życia i osobowości, na co później nie mamy dużego wpływu).
3.Kompetencje kierowników w zależności od szczebla struktury organizacyjnej.
SZCZEBEL NIŻSZY SZCZEBEL ŚREDNI SZCZEBEL WYŻSZY
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
KOMPETENCJE TECHNICZNE
KOMPETENCJE KONCEPCYJNE
Kompetencje:
- społeczne
- techniczne (dot. oddziaływań w obszarze materii nieożywionej)
- intelektualne (koncepcyjne)
4.Role organizacyjne wg. Munzberga (zbiory zorganizowanych zachowań :międzyludzkich, informacyjno-decyzyjnych):
- role międzyludzkie (rola reprezentacyjna): wypełniają treścią stosunki międzyludzkie, są łącznikami, są politykami, negocjatorami :czynności ceremonialne
- role informacyjne : kierownik jako monitor, ośrodki zbierania i upowszechniania informacji wśród podwładnych, rzecznik (wobec zwierzchników)
...
WEST_zespol_muzyczny