Rola tlenku azotu w ośrodkowym układzie nerwowym u owadów.pdf

Tom 51, 2002

Numer 1 (254)

Strony 13–17

M ONIKA B A£YS

Muzeum Zoologiczne

Pracownia Neuroetologii Owadów, Instytut Zoologii

Uniwersytet Jagielloñski

Ingardena 6, 30–060 Kraków

e-mail: balys@zuk.iz.uj.edu.pl

ROLA TLENKU AZOTU W OŒRODKOWYM UK³ADZIE NERWOWYM U OWADÓW

Tlenek azotu (NO) jest swobodnie przeni-

kaj¹cymprzez b³ony gazem, pe³ni¹cym funkcjê

wtórnego przekaŸnika komórkowego. Akty-

wuje on rozpuszczaln¹, zale¿n¹ od komplek-

sów kalmodulina-Ca 2+ , cyklazê guanylanow¹

(GC) odpowiedzialn¹ za syntezê 3’,5’-cyklicz-

nego guanozynomonofosforanu (cGMP). NO

jest cz¹steczk¹ o du¿ej lipofilnoœci, dlatego

mo¿e przenikaæ swobodnie z miejsc syntezy,

poprzez b³ony komórkowe, do miejsc docelo-

wych wywieraj¹c dzia³anie bezpoœrednio we

wnêtrzu komórki. NO jest syntetyzowany z

L-argininy przez enzym syntazê tlenku azotu

(NOS). Okres po³owicznego trwania NO w

p³ynach fizjologicznych wynosi zaledwie kilka

sekund. Wszystko to sprawia, ¿e NO jest nie-

konwencjonalnym neurotransmiterem, który

aktywuj¹c GC prowadzi do wytworzenia

cGMP. Nukleotyd ten z kolei mo¿e wp³ywaæ na

aktywnoœæ kana³ów jonowych, kinaz bia³ko-

wych i fosfodiesteraz. Gen koduj¹cy NOS u

owadów ( Drosophila melanogaster ), wykazu-

je 43% homologii do genu koduj¹cego NOS u

ssaków (R EGULSKI iT ULLY 1995). NOS u D. me-

lanogaster (DNOS), podobnie jak NOS u ssa-

ków, posiada miejsca wi¹¿¹ce kalmodulinê,

FMN (mononukleotyd flawinowy), FAD (dinu-

kleotyd flawinoadeninowy) i NADPH (fosfo-

ran dinukleotydu nikotynaminoadeninowe-

go). DNOS jest aktywowana kompleksem

Ca 2+ /kalmodulina (R EGULSKI iT ULLY 1995).

Strukturalne podobieñstwo syntazy NO u owa-

dów i ssaków sugeruje, ¿e jest to konserwatyw-

na cz¹steczka, a jej funkcja w trakcie ewolucji

nie uleg³a zmianie (Ryc 1).

TLENEK AZOTU W UK³ADZIE WÊCHOWYM

U ssaków udzia³ systemu NO/cGMP stwier-

dzono w procesach wêchowych. NO/cGMP za-

anga¿owany jest w transdukcjê bodŸców wê-

chowych i ich przetwarzanie w opuszkach wê-

chowych, a w wêchowych komórkach recep-

torowych cGMP bierze udzia³ w mechanizmie

adaptacji (B REER iS HEPHERD 1993). Zarówno

opuszki wêchowe ssaków, jak i p³aty czu³kowe

owadów s¹ obszarem mózgu, gdzie wystêpuje

szczególnie wysokie stê¿enie NOS. Wysok¹ ak-

tywnoœæ syntazy NO obserwowano m.in. w

p³atach czu³kowych pszczo³y ( Apis mellifera )

(M ÜLLER iH ILDENRANDT 1995), muszki owoco-

wej ( Drosophila melanogaster )(M ÜLLER i

B UCHNER 1993) i szarañczy ( Schistocerca gre-

garia )(M ÜLLER iB ICKER 1994). U tych gatun-

kówowadówmiejscem syntezy NO s¹ neurony

poœrednicz¹ce (interneurony), unerwiaj¹ce

p³aty czu³kowe. U szarañczy jest to wi¹zka

45–50 lokalnych interneuronów w p³acie

czu³kowym. Analogicznie do opuszek wêcho-

wych u ssaków, neuropil w p³atach czu³ko-

wych u owadów zbudowany jest z jednostek —

glomerul. Uwalniany przez zakoñczenia in-

M ONIKA B A£YS

Rys. 1. Schemat drogi sygna³owej anga¿uj¹cej

NO-cGMP.

Aktywnoœæ neuronalna w komórce donorowej pro-

wadzi do nap³ywu Ca 2+ , który poprzez kalmodulinê

(CaM) stymuluje syntazê tlenku azotu (NOS). NOS ka-

talizuje przemianê argininy w cytrulinê, która syntety-

zowana jest w stosunku stechiometrycznym do NO.

Reakcja ta wymaga obecnoœci NADPH jako kofaktora.

W komórce docelowej NO aktywuje rozpuszczaln¹

formê cyklazy guanylowej (sGC), co prowadzi do pod-

niesienia poziomu 3’,5’-cyklicznego guanozynomono-

fosforanu (cGMP). cGMP jest rozk³adany przez fosfo-

diesterazê (PDE).

ñczy nie wykryto obecnoœci NOS (M ÜLLER i

B ICKER 1994), podczas gdy u muszki owoco-

wej, obecnoœæ NOS obserwowano w niektó-

rych komórkach chemosensorycznych (M ÜL-

LER iB UCHNER 1993). U pszczo³y (M ÜLLER i

H ILDENBRANDT 1995)iuæmy Manduca sexta

(S TENGL iZ INTL 1996) NOS obecna jest w ko-

mórkach chemosensorycznych, a dodatkowo u

M. sexta równie¿ w komórkach towarzy-

sz¹cych nie bêd¹cych komórkami nerwowymi.

U M. sexta , stymulacja feromonem p³ciowym

czu³ków samców podnosi istotnie liczbê ko-

mórek wykazuj¹cych obecnoœæ produktu reak-

cji histochemicznej NADPH-diaforaza (NAD-

PH-d) umo¿liwiaj¹cej uwidocznienie aktywno-

œci enzymów zwi¹zanych z syntez¹ tlenku azo-

tu (S TENGL iZ INTL 1996). Jednak¿e wzrost ak-

tywnoœci NADPHd w czu³kach u M. sexta po

stymulacji feromonem nie jest hamowany

przez blokery NOS, dlatego te¿ przypuszcza

siê, ¿e wzrost liczby komórek NADPHd — pozy-

tywnych spowodowany jest aktywnoœci¹ inne-

go enzymu (enzymów) ni¿ NOS. Podobnie jest

wnab³onku wêchowymu doros³ych gryzoni, u

których aktywnoœæ NADPHd wywo³ywana jest

przez inne enzymy utleniaj¹ce ni¿ NOS

(K ISHIMOTO i wspó³aut. 1993).

W uk³adzie wêchowym NO stymuluje ta-

k¿e, poprzez aktywacjê GC, syntezê cGMP, któ-

ry u bezkrêgowców, podobnie jak u krêgow-

ców, aktywuje kinazy bia³kowe, wp³ywa na ak-

tywnoœæ fosfodiesteraz, a przez to poœrednio

równie¿ na poziom cAMP (3’,5’-cykliczny ade-

nozynomonofosforan). NO oddzia³uje te¿ na

kana³y jonowe zale¿ne od cyklicznych nukle-

otydów. W p³atach czu³kowych u pszczo³y

miodnej, cGMP mo¿e wspó³dzia³aæ z cAMP ak-

tywuj¹c kinazê bia³kow¹ zale¿n¹ od cAMP

(H ILDENRANDT i wspó³aut. 1994).

terneuronów NO moduluje i synchronizuje

neuronaln¹ aktywnoœæ w poszczególnych czê-

œciach p³atu. U owadów, miejscem syntezy NO

s¹ równie¿ neurony sensoryczne rozmieszczo-

ne na czu³kach. W nerwie czu³kowym u szara-

TLENEK AZOTU W PROCESIE UCZENIA SIÊ I POWSTAWANIA PAMIÊCI

NO bierze równie¿ udzia³ w procesach

uczenia siê i pamiêci. U gryzoni NO pe³ni

wa¿n¹ funkcjê w plastycznoœci synaptycznej

(termin wprowadzony przez J. Konorskiego;

zjawisko polegaj¹ce na trwa³ych struktural-

nychmodyfikacjach po³¹czeñ komórek nerwo-

wych, zachodz¹cych w wyniku dzia³ania okre-

œlonych bodŸców). Jest on zaanga¿owany w

proces d³ugotrwa³ego wzmocnienia synap-

tycznego (ang. long-term potentiation, LTP)

(S CHUMAN iM ADISON 1994), które mo¿e byæ

zahamowane poprzez zablokowanie NOS.

Wœród owadów, pszczo³a miodna jest dogod-

nym modelem eksperymentalnym do wyja-

œnienia mechanizmu towarzysz¹cego proceso-

wi nabywania pamiêci. Najwiêksza aktywnoœæ

NOS wystêpuje w tej czêœci neuropilu, która

zwi¹zana jest z przesy³aniem bodŸcow wêcho-

wych. Ponadto, owad ten mo¿e byæ trenowany

bodŸcami zapachowymi w œciœle okreœlonych

przedzia³ach czasowych. W zale¿noœci od licz-

by powtórzeñ bodŸca, trenowanie odruchu

apetytywnego u pszczo³y prowadzi do powsta-

nia ró¿nych rodzajów pamiêci. U pszczo³y

Rola tlenku azotu w oœrodkowym uk³adzie nerwowym u owadów

miodnej, farmakologiczne zablokowanie syn-

tazy tleneku azotu w p³atach czu³kowych zabu-

rza formowanie pamiêci d³ugotrwa³ej, po-

wstaj¹cej w wyniku wielokrotnej stymulacji

owada bodŸcem zapachowym, nie ma nato-

miast wp³ywu na formowanie pamiêci krótko-

trwa³ej, powstaj¹cej po jednokrotnej stymula-

cji bodŸcem (M ÜLLER 1996). U ssaków NO po-

œredniczy w tworzeniu pamiêci „wêchowej”

poprzez u³atwianie uwolnienia neurotransmi-

tera w opuszkach wêchowych. Doœwiadczenia

prowadzone na owcach wykaza³y, ¿e NO bie-

rze udzia³ w selektywnym rozpoznawaniu mat-

ki przez m³ode jagniê (K ENDRICK i wspó³aut.

1997).

TLENEK AZOTU W UK£ADZIE WZROKOWYM

Tlenek azotu mo¿e równie¿ pe³niæ rolê

przekaŸnika zwrotnego u uk³adzie wzroko-

wym u owadów. U szarañczy taka droga sygna-

lizacji zwrotnej istnieje pomiêdzy komórkami

fotoreceptorowymi a interneuronami p³ytki la-

mina — komórkami monopolarnymi, które dla

fotoreceptorów s¹ elementami postsynaptycz-

nymi. W p³ytce lamina oko³o 40% interneuro-

nów wykazuje aktywnoœæ enzymatyczn¹ cha-

rakterystyczn¹ dla syntazy tlenku azotu, dlate-

go s¹ one prawdopodobnym Ÿród³em NO w

p³ytce lamina (B ICKER iS CHMACHTENBERG

1997). Podwy¿szenie poziomu NO w p³acie

wzrokowym u szarañczy, powoduje wzrost

akumulacji cGMP w komórkach fotorecepto-

rowych. Podawanie zwi¹zków takich jak nitro-

prusydek sodu, które podnosz¹ poziom

NO/cGMP w p³acie wzrokowym, powoduje

wzrost amplitudy elektroretinogramu (ERG).

Natomiast eksperymentalne obni¿enie pozio-

mu NO przez zwi¹zek o nazwie ETU (2-e-

thyl-2-thiopseudourea) powoduje obni¿enie

odpowiedzi na bodŸce œwietlne (S CHMA-

CHTENBERG iB ICKER 1999). Zarówno cytoche-

miczne, jak i elektrofizjologiczne dane s¹ zgod-

ne z tym, ¿e syntetyzowany w komórkach mo-

nopolarnych NO oddzia³ywuje na fotorecepto-

ry jako przekaŸnik zwrotny. Takie zwrotne

przesy³anie sygna³ówmo¿e byæ wykorzystywa-

ne w adaptacji komórek monopolarnych do

ciemnoœci. Obni¿enie poziomu natê¿enia

œwiat³a docieraj¹cego przez fotoreceptory do

interneuronów p³ytki lamina u szarañczy

wywo³uje depolaryzacjê b³ony komórekmono-

polarnych (L AUGHLIN 1994, J UUSOLA i

wspó³aut. 1996) i prowadzi do uwolnienia NO,

który dzia³a jak przekaŸnik zwrotny. Uwolnio-

ny NO mo¿e aktywowaæ w komórkach fotore-

ceptorowych cyklazê guanylanow¹ i poprzez

syntezê cGMP prowadziæ do wzrostu wra¿li-

woœci siatkówki na œwiat³o. Wzrost wra¿liwo-

œci siatkówki podczas adaptacji do ciemnoœci

obserwowany jest poprzez wzrost amplitudy

ERG (S CHMACHTENBERG iB ICKER 1999).

W siatkówce u ssaków szczególnie wysoka

immunoreaktywnoœæ do syntazy tlenku azotu

wystêpuje w komórkach amakrynalnych (ro-

dzaj komórek nerwowych wystêpuj¹cych po-

miêdzy warstw¹ splotowat¹ zewnêtrzn¹ a we-

wnêtrzn¹ siatkówki krêgowców. Komórki

amakrynalne wysy³aj¹ swoje wypustki do war-

stwy splotowatej wewnêtrznej, tworz¹c synap-

sy z neuronami dwubiegunowymi i neuronami

wzrokowo-zwojowymi) (S ANDELL 1985, Y AMA-

MOTO i wspó³aut. 1993), w niektórych komór-

kach glejowych i dwubiegunowych (K URENNY

i wspó³aut. 1994). Podawanie donora tlenku

azotu, np. nitroprusydku sodu (NaNP), zwiêk-

sza poziom cGMP w komórkach dwubieguno-

wych w siatkówce (K OISTINAHO i wspó³aut.

1993), a tak¿e moduluje kana³y jonowe w ko-

mórkach prêcikowych i zwojowychw siatków-

ce (K URENNY i wspó³aut. 1994). NO i cGMP za-

anga¿owane s¹ w procesie przesy³ania infor-

macji œwietlnych w uk³adzie wzrokowym ssa-

ków; przyk³adem mo¿e byæ wspomniana ju¿

mo¿liwoœæ modulacji kana³ów jonowych w ko-

mórkach siatkówki, czy te¿ zmiana dróg pobu-

dzenia prêcikowego i czopkowegowczasie ad-

aptacji œwietlnej.

TLENEK AZOTU W PROCESIE ROZWOJU UK£ADU NERWOWEGO

Dynamiczna regulacja NOS podczas rozwo-

ju uk³adu nerwowego wskazuje, ¿e tlenek azo-

tu bierze równie¿ udzia³ w procesach rozwojo-

wych uk³adu nerwowego zarówno u krêgow-

ców, jak i u bezkrêgowców. NO zaanga¿owany

jest w procesie zmniejszania liczby synaps po-

miêdzy neuronami drogi nerwowej siatków-

ka–blaszka czworacza w rozwijaj¹cym siê

M ONIKA B A£YS

uk³adzie wzrokowym u ptaków (W U i

wspó³aut. 1994), w powstawanie drogi cia³a

kolankowate–siatkówka u ssaków, gdzie kon-

troluje prawid³ow¹ segregacjê komórek zwo-

jowych siatkówki (C RAMER i wspó³aut. 1996),

oraz w zale¿ne od aktywnoœci hamowanie sy-

naptyczne w rozwijaj¹cych siê po³¹czeniach

nerwowo-miêœniowych u Xenopus laevis

(W ANG i wspó³aut. 1995).

W rozwoju embrionalnym u œwierszcza, sy-

naptogeneza skorelowana jest z okresem, w

którym komórki nerwowe ró¿nych typów od-

powiadaj¹ na NO produkcj¹ cGMP (T RUMAN i

wspó³aut. 1996). Niektóre z tych komórek to

motoneurony, których sto¿ki wzrostu wyka-

zuj¹ immunoreaktywnoœæ do cGMP i staj¹ siê

szczególnie wra¿liwe na NO po osi¹gniêciu

przez sto¿ek miejsca docelowego, ale przed

wytworzeniem wypustek dochodz¹cych do

tego miejsca. Ponadto, wiele neuronów senso-

rycznych i interneuronów staje siê szczególnie

wra¿liwych na NO z chwil¹, gdy wzrost akso-

nalny ustaje, a zaczyna siê synaptogeneza i doj-

rzewanie neuronów, np. rozwijaj¹ce siê fotore-

ceptory oka z³o¿onego u szarañczy (T RUMAN i

wspó³aut. 1996). Zablokowanie NOS w czasie,

kiedy rozwijaj¹ce siê komórki s¹ wra¿liwe na

tlenek azotu powoduje zaburzenie powstawa-

nia w³aœciwych po³¹czeñ nerwowych w p³acie

wzrokowym u D. melanogaster (G IBBS i

T RUMAN 1998). U muszki owocowej NO stabi-

lizuje wzrost komórek fotoreceptorowych i

umo¿liwia tworzenie po³¹czeñ synaptycznych

z w³aœciwymi komórkami docelowymi w

p³ytce lamina i medulla (warstwy neuropilu

wzrokowego). Zablokowanie NOS w trakcie

okresu krytycznego tego procesu (u D. mela-

nogaster jest to okres oko³o 40 godzin na

pocz¹tku trzeciego stadium larwalnego), kiedy

neurony wra¿liwe s¹ na NO, powoduje nad-

mierny wzrost komórek fotoreceptorowych i

wrastanie ich w p³ytkê medulla i mózg (G IBBS i

T RUMAN 1998). Tlenek azotu bierze równie¿

udzia³ w utrzymywaniu równowagi pomiêdzy

procesami podzia³ów komórkowych a proce-

sami ich ró¿nicowania siê w dyskach imaginal-

nych (skupienia komórek o cechach embrio-

nalnych, z których rozwiajaj¹ siê okreœlone

narz¹dy owada doros³ego) u muszki owoco-

wej, w których stwierdzono wysok¹ ekspresjê

NOS w trakcie ich intensywnego rozwoju. Za-

blokowanie NOS w rozwijaj¹cych siê dyskach

powoduje przerost struktur cia³a, natomiast

wzmocniona poprzez manipulacje genetyczne

ekspresja NOS, wywo³uje efekt przeciwny

(K UZIN i wspó³aut. 1996).

Do tej pory wiêkszoœæ badañ fizjologicz-

nych nad rol¹ tlenku azotu prowadzona by³a na

ssakach, dlatego te¿ badania na bezkrêgow-

cach dostarczaj¹ interesuj¹cego uzupe³nienia

naszej wiedzy, a niejednokrotnie równie¿ jej

potwierdzenia. Uk³ad nerwowy wielu przed-

stawicieli bezkrêgowców jest dobrze poznany

i opisany, a jego prosta budowa pozwala na

dok³adn¹ analizê funkcji poszczególnych neu-

ronów buduj¹cych ten uk³ad.

THE ROLE OF NITRIC OXIDE IN THE CENTRAL NERVOUS SYSTEM OF INSECTS

Summary

In nerve cells, the permeating short-lived signal-

ling molecule of nitric oxide (NO) is generated by

Ca 2+ -calmodulin-stimulated NO synthase (NOS). Nitric

oxide activates soluble guanylate cyclase (sGC) in tar-

get cells, leading to the formation of cyclic guanosine

monophosphate (cGMP). Biochemical studies have

shown the presence of Ca 2+ -calmodulin-regulated

NO-cGMP signallingmechanism in the nervous system

of insects. Molecular characterization of a Drosophila

NOS gene has shown its 43% identitywith themamma-

lian neuronal gene of NOS. This paper provides a short

review of the cellular organization of nitric oxide sig-

nalling in the insect nervous system as well as informa-

tion on its function in processing of olfactory informa-

tion, memory formation, and the visual system, as well

as in neuronal development.

LITERATURA

B ICKER G., S CHMACHTENBERG O., 1997. Cytochemical

evidence for nitric oxide/cyclic GMP signal trans-

mission in the visual system of the locust . Europ. J.

Neurosci. 9, 189–193.

B REER H., S HEPHERD G. M., 1993. Implications of the

NO/cGMP system for olfaction. Trends Neurosci.

16, 5–9.

C RAMER K. S., A NGELUCCI A., H AHM J. O., B OGDANOV M. B.,

S UR M., 1996. A role for nitric oxide in the deve-

lopment of the ferret retinogeniculate projection .

J. Neurosci. 16, 7995–8004.

G IBBS S. M., T RUMAN J. W., 1998. Nitric oxide and cyclic

GMP regulate retinal patterning in the optic lobe

of Drosophila . Neuron 20, 83–93.

Rola tlenku azotu w oœrodkowym uk³adzie nerwowym u owadów

H ILDENRANDT H., M ÜLLER U., M ENZEL R., 1994. Chemo-

sensory stimulation and nitric oxide enhances

PKA activity in the antennal lobe of the honey bee.

[W:] Proceedings of the 22 nd Göttingen Neurobio-

logy Conference 1994 .E LSNER N., B REER H. (red.).

Thieme Verlag, Stuttgart, 653.

J UUSOLA M., F RENCH A. S., U USITALO R. O., W ECKSTRÖM M.,

1996. Information processing by graded-potential

transmission through tonically active synapses .

Trends Neurosci. 19, 292–297.

K ENDRICK K. M., G UEVARA -G UZMAN R., Z ORILLA J., H INTON

M. R., B ROAD K. D., M IMMACK M., O HKURA S., 1997.

Formation of olfactory memories mediated by ni-

tric oxide . Nature 388, 670–674.

K ISHIMOTO J., K EVERNE E. B., H ARDWICK J., E MSON P. C.,

1993. Localization of nitric oxide synthase in the

mouse olfactory and vomeronasal system: a histo-

chemical, immunological and in situ hybridiza-

tion study . Eur. J. Neurosci. 5, 1684–1694.

K OISTINAHO J., S WANSON R. A., D E V ENTE J., S AGAR S. M.,

1993. NADPH diaphorase (nitric oxide syntha-

se)-reactive amacrine cells of rabbit retina: puta-

tive target cells and stimulation by light . Neuro-

science 57, 587–597.

K URENNY D. E., M OROZ L. L., T URNER R. W., S HARKEY K. A.,

B ARNES S., 1994. Modulation of ion channels in rod

photoreceptors by nitric oxide . Neuron 13,

315–324.

K UZIN B., R OBERTS I., P EUNOVA N., E NIKOPOLOV G., 1996 .

Nitric oxide regulates cell proliferation during

Drosophila development . Cell 87, 639–649.

L AUGHLIN S. B., 1994. Matching coding, circuits, cells

and molecules to signals: general principles of re-

tinal design in the fly’s eye. Prog. Retinal Eye Res.

13, 165–196.

M ÜLLER U., 1996. Inhibition of nitric oxide synthase

impairs a distinct form of long-term memory in

the honeybee, Apis mellifera . Neuron 16,

541–549.

M ÜLLER U., B UCHNER E., 1993 . Histochemical localiza-

tion of NADPH-diaphorase in adult Drosophila

brain: is nitric oxide a neuronal messenger also

in insects ? Naturwissenschaften 80, 524–526.

M ÜLLER U., B ICKER G., 1994. Calcium activated release

of nitric oxide and cellular distribution of nitric

oxide synthesizing neurons in the nervous system

of the locust . J. Neurosci. 14, 7521–7528.

M ÜLLER U., H ILDENRANDT H., 1995 . The nitric oxi-

de/cGMP system in the antennal lobe of Apis mel-

lifera is implicated in integrative processing of

chemosensory stimuli . Europ. J. Neurosci. 7,

2240–2248.

R EGULSKI M., T ULLY T., 1995. Molecular and biochemi-

cal characterization of dNOS: a Drosophila

Ca 2+ /calmodulin-dependent nitric oxide syntha-

se . Proc. Natl. Acad. Sci. USA 92, 9072–9076.

S ANDELL J. H., 1985. NADPH diaphorase cells in the

mammalian inner retina . J. Comp. Neurol. 238,

466–472.

S CHMACHTENBERG O., B ICKER G., 1999. Nitric oxide and

cyclic GMP modulate photoreceptor cell responses

in the visual system of the locust. J. Exp. Biol. 202,

13–20.

S CHUMAN E. M., M ADISON D. V., 1994 . Locally distribiu-

ted synaptic potentiation in the hippocampus .

Science 263, 532–536.

S TENGL M., Z INTL R., 1996. NADPH diaphorase activity

in the antennae of the hawkmoth Manduca sexta .

J. Exp. Biol. 199, 1063–1072.

T RUMAN J. W., D E V ENTE J., B ALL E. E., 1996. Nitric oxi-

de-sensitive guanylate cyclase activity is associa-

ted with the maturational phase of neuronal

development in insects. Development 122,

3949–3958.

W ANG T., X IE Z., L U B., 1995. Nitric oxide madiates ac-

tivity-dependent synaptic suppression at develo-

ping neuromuscular synapses . Nature 374,

262–266.

W U H. H., W ILLIAMS C. V., M C L OON S. C., 1994. Involve-

ment of nitric oxide in the elimination of a tran-

sient retinotectal projection in development .

Science 265, 1593–1596.

Y AMAMOTO R., B REDT D. S., S NYDER S. H., S TONE R. A.,

1993. The localization of nitric oxide synthase in

the rat eye and related cranial ganglia . Neuro-

science 54, 189–200.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: