Umowa franchisingu
to franchise- udzielenie przez przedsiębiorstwo innemu podmiotowi zezwolenia na sprzedaż dóbr lub świadczenie usług na określonym terytorium
Franchising to forma długookresowej współpracy między 2 niezależnymi przedsiębiorcami, udzielającym licencji na prowadzenie określonej działalności i licencjobiorcą.
Wąskie znaczenie:
Umowa dystrybucyjna uzupełniona o prawo używania przez dystrybutora znaku handlowego producenta
Szerokie znaczenie:
Umowa, na mocy której jedna strona przekazuje prawo posługiwania się jej nazwą handlową drugiej stronie, udziela jej porad i pomocy w prowadzeniu przedsiębiorstwa, kontroluje jej działalność, z zachowaną odrębnością przedsiębiorstw obu stron.
Takie rozumienie jest bliskie terminologii przyjętej przez WE.
Franchising- to pakiet praw własności przemysłowej lub intelektualnej związanych ze znakami towarowymi, nazwami handlowymi, szyldami sklepowymi, wzorami użytkowymi i zdobniczymi, prawami autorskimi, know-how lub patentami, przeznaczony do wykorzystania w celu odsprzedaży dóbr i usług końcowym użytkownikom.
Umowa franchisingu- umowa, w której jeden przedsiębiorca (organizator sieci franchisingowej, franchisingodawca) przyznaje drugiemu (korzystający z sieci, franchisingobiorca) w zamian za bezpośrednie lub pośrednie wynagrodzenie, prawo do wykorzystywania jego pakietu franchisingowego w celu sprzedaży określonych dóbr i usług.
Zawiera co najmniej:
● postanowienia dot używania wspólnej nazwy i szyldów sklepowych,
● zapewnienia jednolitego wyglądu lokali lub środków transportu objętych umową
● przekazania know-how,
● udzielenie stałej pomocy technicznej i handlowej przez okres trwania umowy
Rodzaje wg kryteriów podziału:
I. Podmiotu lub inaczej charakteru działalności gosp.
1. Franchising produkcyjny
2. Franchising handlowy
3. Franchising usługowy
4. Franchising mieszany
II. Sposób powoływania do bytu stosunku prawnego, które odnosi się do do możliwości i sposobów powiększania sieci o kolejnych korzystających:
1.
A. Franchising bezpośredni- zawarcie umowy powoduje powstanie 1 stos zobowiązaniowego między stronami, bez pośrednika, a udostępniający sam w sposób bezpośredni wykonuje wszystkie obowiązki z umowy)
B. Franchising indywidualny- udostępniający sieć i korzystający przewidują utworzenie jednego przedsiębiorstwa w ściśle określonym obszarze lub miejscu i wg indywidualnie określonych warunków
Istotą A i B jest utworzenie przez korzystającego z sieci 1 przedsiębiorstwa przy osobistym zaangażowaniu udostępniającego sieć.
2.
C. Franchising pośredni- umowa między udostępniającym sieć a przedsiębiorcą działającym już na jakimś obszarze, który zobowiązuje się do stworzenia sieci, przedsiębiorca korzystający z sieci działa również jako pośrednik przy tworzeniu następnych jednostek sieci.
D. Franchising wielokrotny- obowiązkiem korzystającego jest stworzenie określonej liczby przedsiębiorstw, które będą się zajmowały sprzedażą towarów udostępniającego lub świadzczeniem usług na danym terenie na zasadzie wylączności, a korzystający będzie właścicielem tych przedsiębiorstw.
E. Subfranchising- umowa przewiduje budowę sieci, w wyniku działań podjętych przez korzystającego z niej. Nie jest zobowiązany do tworzenia własnych przedsiębiorstw, tylko do zawarcia umów z kolejnymi podmiotami. Pozostaje korzystającym z sieci i staje się udostępniającym siec subfranchisigową. Cechą jest funkcjonowanie więcej niż jednej umowy dotyczącej tego samego przedmiotu
Wspólnym celem C, D, E jest znaczne zwiększenie oddziaływania rynkowego przedsiębiorstwa udostępniającego sieć, przy mniejszym bezpośrednim jego zaangażowaniu.
III.
Zasięg obowiązywania umowy
1. Krajowy
2. Międzynarodowy
IV.
Charakter podmiotów uczestniczących w stosunku prawnym
1. Produkcyjno-hurtowy
2. Hurtowo- detaliczny
3. Produkcyjno-detaliczny
4. Marki lub licencji
V.
1. Obejmujący całą strukturę przedsiębiorstwa korzystającego z sieci
2. Franchising wydzielony
Cechy umowy franchisingu:
● umowa nienazwana
● umowa handlowa
● najczęściej dwustronnie profesjonalna
● umowa typu kooperacyjnego
● umowa wzajemnego zaufania
● dwustronna
● konsensualna
● przysparzająca- skutkiem jej zawarcia jest przysporzenie majątku obu stronom
● kauzalna
● po części upoważniającą, po części zobowiązująca- upoważnienie zawarte w formie licencji
● może mieć charakter rozporządzający- w umowie mogą znaleźć się postanowienia o takim charakterze a wiec przenoszącym prawo na kontrahenta
● dwustronnie zobowiązująca
● odpłatna- nie można wykluczyć możliwości istnienia nieodpłatnej
● wzajemna
Umowy franchisingu wielokrotnego i subfranchisingu mają charakter prawny analogiczny, są podtypami. Zawierają dodatkowy element zezwolenia na tworzenie dalszych jednostek sieci.
W przypadku subfranchisingu polega na możliwości zawierania kolejnych umów.
Umowy subfranchisingu mają byt niezależny od umowy głównej. Ich funkcjonowanie uzależnione jest od istnienia tej umowy.
Przedmiot:
wzory użytkowe i towarowe, prawa autorskie, patenty, tajemnice handlowe, wiadomości dotyczące organizacji prowadzenia przedsiębiorstwa, technologii, doświadczenia, prawo do korzystania z nazwy i znaku firmy.
Podmioty:
Może być zawarta przez każdy podmiot w obrocie powszechnym i handlowym.
Dwa niezależne podmioty:
1. duże przedsiębiorstwo, właściciel wartości będących przedmiotem umowy
2. osoba lub osoby starające się o zezwolenie na korzystanie z tego przedmiotu.
Cechuje ich organizacyjna i finansowa samodzielność.
Obowiązki i uprawnienia stron:
Mogą wynikać z umowy jak i dodatkowych uzgodnień.
Mogą być wypełniane przez pełnomocników.
Obowiązki udostępniającego sieć:
I. W zakresie inicjowania współpracy
1. Przekazanie korzystającemu pakietu franchisingowego (określonych praw i dóbr) – udostępniający ma tytuł prawny, który pozwala mu na rozporządzanie prawami i dobrami, które stanowią przedmiot umowy franchisingu. Jest to podstawowy element umowy franchisingu, bez którego straciłaby sens gospodarczy. Zobowiązanie przekazania określonych praw połączone jest z obowiązkiem przekazania dóbr materialnych, które służą wykonaniu umowy.
2. Umożliwienie faktycznego korzystania z tych praw i dóbr przez kontrahenta. Wiąże sie z tym przeszkolenie korzystającego z sieci i jego personelu.
3. Zapewnienie wyłączności- związane jest to z klauzulą wyłączności terytorialnej. Nie powinien upoważniać osób trzecich do korzystania z ww praw w sposób szkodzący interesom kontrahenta. Wynika to również z koncepcji spójności i jednolitości sieci.
4. Ponadto:
a) ocena i pomoc w wyborze lokalizacji
b) sporządzenie planów urządzenia i wystroju
c) sporządzenie planów finansowych
d) sporządzenie planów reklamowych
e) doradztwo i pomoc w uzyskiwaniu zezwoleń
f) ustalenie kryterium wymagań i doboru personelu
g) udzielenie wskazówek organizacyjnych i w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej
h) szkolenie personelu
i) udzielenie pouczeń dotyczących obsługi klientów
j) przygotowania i dostarczenie programu do rachunkowości
5. Sporządzenie podręcznika operacyjnego, który będzie regulował wszystkie kwestie związane z codzienną działalnością jednostki.
II. W okresie realizacji umowy, po okresie inicjującym
1. Wspieranie działalności korzystającego z sieci- wynika z obowiązku umożliwienia kontrahentowi faktycznego wejścia w prawa wynikające z treści umowy
2. Udzielanie pomocy w każdej sprawie związanej z uzyskaniem jednolitego wizerunku wszystkich jednostek przez cały okres trwania umowy.
3. Udzielić wszystkich informacji niezbędnych do prowadzenia działalności w sieci
4. Pomoc w uzyskaniu upustów u dostawców połączona z obowiązkiem kontrahenta do zaopatrywania się u wskazanych podmiotów, lub u udostępniającego sieć (taka klauzula może stać sie powodem wątpliwości co do swobody działania korzystającego w sieci)
5. Prowadzenie polityki reklamowej i marketingowej. Odpowiada temu prawo korzystania z niej przez kontrahenta. Może wiązać się z dodatkowymi opłatami na rzecz funduszu reklamowego. Nie określono czy korzystający ma obowiązek korzystania z wszystkich elementów tej polityki.
6. Doradztwo w sprawach zawodowych, prawnych, finansowych i innych, prowadzeniu szkoleń i podnoszeniu kwalifikacji członków personelu.
7. Informowanie o wszystkich innowacjach i zmianach produktów lub technologii. Korzystający ma prawo do czerpania z nich pożytków. Nie ma natomiast obowiązku łożenia dodatkowo na ich udoskonalanie.
8. Zagwarantowanie rzeczywistego braku konkurencji jednostek tej samej sieci na danym obszarze.
9. Często obowiązek bieżącego dostarczania surowców, produktów, materiałów, lub towarów do poszczególnych jednostek sieci.- związane ze standaryzacją i jednolitą jakością produktów w sieci.
Jeżeli brak takiego obowiązku to załącza się listę dostawców akceptowaną przez udostępniającego. Występuje także koncepcja mieszana- część dostarcza udostępniający, a w pozostałym zakresie można wybrać dostawców z listy.
Obowiązek nabywania towarów przez korzystającego z sieci jest przedmiotem badania co pod kątem naruszenia zasad wolnej konkurencji.
Uprawnienia udostępniającego sieć
1. Prawo udostępniającego do obsady niektórych stanowisk.
2. Prawo do wynagrodzenia w postaci jednorazowej opłaty wstępnej. Pobierana jest w momencie podpisywania umowy lub w innym momencie umownym. Jej wysokość ma odpowiadać kosztom poniesionym przez udostępniającego siec (koszty wstępne)
3. Prawo żądania od kontrahenta korzystania z pakietu franchisingowego
4. Prawo do poszerzania sieci. W przypadku zagwarantowania wyłączności terytorialnej jest zobligowany do przestrzegania postanowień umownych i nietworzenia konkurencji wewnątrz sieci- jedyne ograniczenie swobody rozszerzania sieci.
5. Prawo wymagania od korzystającego lojalności i zachowania w tajemnicy uzyskanych informacji oraz nieprowadzenia działań konkurencyjnych.
6. Prawo wymagania systematycznego podnoszenie kwalifikacji personelu oraz przeprowadzenia systematycznych renowacji i remontów.
7. Prawo sugestii dotyczących cen produktów, towarów i usług.- nie ma prawa narzucania cen
8. Uprawnienia kontrolne- prawo wglądu do dokumentacji finansowej, ksiąg handlowych, bilansu rocznego, rachunku wyników, prawo dostępu do pomieszczeń korzystającego z sieci, w których prowadzona jest działalność gospodarcza.
9. Prawo do pobierania opłaty bieżącej (licencyjnej)- związana z zyskiem lub obrotem.
Ma charakter okresowy.
10. Prawo do pobierania innych opłat- są one mniej rozpowszechnione- najczęstsza opłata za reklamę
11. Uprawnienia związane ze zmianą, odstąpieniem i wypowiedzeniem umowy. Mogą one wynikać zarówno z umowy jak i z przepisów prawnych. Prawo wypowiedzenia nawet ze skutkiem natychmiastowym.
12. Prawo wymagania od korzystającego lojalności i tajemnicy, a także nieprowadzenia działalności konkurencyjnej (za to należy sie odszkodowanie) także po rozwiązaniu umowy.
Obowiązki te mogą być także rozszerzone na personel i rodzinę.
Obowiązki korzystającego
W niektórych wypadkach są rozszerzone na zatrudniony personel oraz rodzinę.
1. Wykonywanie z pełną starannością warunków umowy
2. Dbałość o dobre imię swojego przedsiębiorstwa
3. Zobowiązanie do zachowania lojalności wobec partnera oraz tajemnicy zawodowej
...
WPiA_UL