Moduł 3.pdf

Prawne i psychologiczne aspekty

ratownictwa medycznego

1. Organizacja i funkcjonowanie Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce

2. Prawne aspekty udzielania pomocy

2.1. Cywilnoprawne skutki udzielania pomocy

3. Psychologiczne aspekty katastrof

3.1. Obciążenia psychiczne w pracy personelu medycznego

3.2. Postawa personelu medycznego a dobro pacjenta

Bibliograﬁa

1. Organizacja i funkcjonowanie

Państwowego Ratownictwa

Medycznego w Polsce

Od 1999 roku w Polsce prowadzone są prace mające na celu stworzenie systemu Zin-

tegrowanego Ratownictwa Medycznego. System ten ma polegać na współdziałaniu

wszystkich podmiotów ratownictwa oraz zastosowaniu jednakowych standardów

i procedur ratowniczych.

Zagadnienia, które obejmuje system Zintegrowanego Ratownictwa Medycznego, re-

guluje w Polsce Ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym .

DzU, 2006, nr 191, poz. 1410

Organ wydający: sejm

Data ogłoszenia: 20.10.2006

Data wydania: 08.09.2006

Data wejścia w życie: 01.01.2007

Data obowiązywania: 01.01.2007

Ustawa reguluje zadania państwa, które polegają na zapewnieniu pomocy każdej oso-

bie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego . W tym celu został stwo-

rzony system Państwowe Ratownictwo Medyczne.

Ustawa określa zasady organizacji, funkcjonowania i ﬁnansowania systemu oraz

zasady zapewnienia edukacji w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

W ramach Państwowego Ratownictwa Medycznego działają organy administracji

rządowej właściwe w zakresie wykonywania zadań systemu i jednostki systemu,

o których mowa w art. 32 ust. 1, zapewniające utrzymanie gotowości ludzi, zaso-

bów i jednostek organizacyjnych.

2. Prawne aspekty udzielania pomocy

Podstawy prawne udzielania pierwszej pomocy oraz cywilnoprawne skutki działań

ratowniczych sformułował znany prawnik Bockelman: „Zastosowanie środka da-

jącego bodaj nadzieję, tam, gdzie grozi śmierć, jest zawsze słuszniejsze niż nieuczy-

nienie niczego. Osąd, który wydaje się ex ante słuszny, pozostaje niepodważalny,

nawet jeśli okaże się ex post, że wybór środka przyniósł w efekcie zamiast zażegna-

nia — przyśpieszenie zgonu. Prawo nie wymaga, aby rezygnować z ostatniej szansy

nawet wówczas, gdy zamierzona czynność może zawieść. Przeciwnie, oczekuje, że

zostanie ona wykorzystana” ( Problemy lekarskie w aspekcie prawa karnego ).

Prawny obowiązek udzielania pomocy określa artykuł 164 kodeksu karnego . Zgodnie

z nim, kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim nie-

bezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju

zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby

na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu — pod-

lega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Nie podlega karze ten, kto nie udziela pomocy, do której konieczne jest poddanie

się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmia-

stowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.

2.1. Cywilnoprawne skutki udzielania pomocy

W przypadkach udzielania pomocy powstają dwa przeciwstawne aspekty odpowie-

dzialności cywilnoprawnej. Z jednej strony ratownik może przedstawić roszczenia

względem poszkodowanego, lecz z drugiej strony również poszkodowany może żą-

dać od ratownika zadośćuczynienia.

W prawie cywilnym udzielanie pierwszej pomocy jest zakwaliﬁkowanejako niezle-

cone wykonanie zadania .

Wykonawca takiego zadania odpowiada za szkody powstałe w wyniku niewłaści-

wie wykonanych czynności jedynie wówczas, gdy szkody są następstwem rozmyśl-

nego lub wyraźnie niedbałego wykonywania zadania.

Jeśli ratownik (osoba przypadkowa) nie udzieli pierwszej pomocy poszkodowane-

mu, może ponieść konsekwencje prawne za zaniechanie, zgodnie z art. 164 k.k.,

jeżeli brak pomocy przyczynił się do śmierci oﬁary.

Jeśli natomiast udzielająca pomocy osoba spowoduje uszkodzenie ustroju lub śmierć

oﬁarynaskutekrażącego zaniedbania bądź umyślnie, będzie odpowiadała za spo-

wodowanie wspomnianych fatalnych konsekwencji swego działania.

Wyraźnego zaniedbania dopuszcza się ten, kto w okolicznościach wymagających

szczególnej dbałości narusza ten nakaz w sposób rażący, nie zwracając uwagi na to,

co w danym przypadku powinno być oczywiste dla każdego rozsądnego człowieka

i nie stosując najprostszych rozwiązań.

Wiele krajów stosuje prawo „Dobrego Samarytanina” dotyczące resuscytacji dla

ochrony ratowników laików działających w dobrej wierze, pod warunkiem że nie

są oni winni dużego zaniedbania. W innych krajach prawo może nie być specyﬁcz-

nie zapisane, zasada „Dobrego Samarytanina” jest respektowana przez sądy (na za-

sadzie zdrowego rozsądku).

3. Psychologiczne aspekty katastrof

Oﬁaryiświadkowie zdarzenia są mimowolnymi jego uczestnikami. Przebieg i rozwój

wypadku często są dla nich zaskoczeniem. Zazwyczaj trudno jest im ocenić zaist-

niałą sytuację i prognozować jej rozwój.

Działanie uczestników wypadku determinują następujące czynniki:

— obrażenia ciała,

— strach przed dalszym rozwojem zagrożenia,

— śmierć i urazy u innych uczestników,

— brak pomocy i chaos.

Kluczowym elementem w wypadkach, katastrofach i różnego typu zdarzeniach jest

prawidłowe wezwanie wykwaliﬁkowanejpomocymedycznejiudzieleniewłaściwej pomo-

cy przedmedycznej w myśl zasady „lepiej zrobić coś niż nie robić nic”. W społeczeń-

stwie występuje opór przed udzielaniem pierwszej pomocy, najprawdopodobniej

związany jest on ze strachem powstającym w wyniku obrażeń ciała u poszkodowa-

nych w wypadku.

Jednym z najniebezpieczniejszych zjawisk występujących podczas akcji ratow-

niczych jest reakcja paniczna . Jej istota polega na przewadze aktywności ﬁzycz-

nej nad próbą oceny sytuacji, która ma priorytetowe znaczenie. Reakcja paniczna

w sytuacjach zagrożenia łatwo rozprzestrzenia się wśród uczestników wypadku,

najczęściej rozwĳa się w pomieszczeniach zamkniętych. Niedopuszczenie do wy-

stąpienia reakcji panicznych bądź opanowanie ich może decydować o szansie po-

wodzenia działań ratowniczych.

Czynnikami, które mogą ograniczyć to zjawisko czy też zapobiec jego wystąpie-

niu, są:

— jasne instrukcje,

— dobry dostęp do sprzętu ratowniczego,

— oznakowanie dróg ewakuacyjnych,

Gdy dojdzie do paniki, kluczową rolę odgrywa osoba, która informuje o sytuacji

oraz wydaje polecenia o wskazanym sposobie zachowania.

Typowe reakcje występujące u uczestników zdarzenia to:

— krótkotrwałe oszołomienie, powodujące uczucie nierealności sytuacji,

— dezorientacja dotycząca poczucia czasu i oceny otaczającej przestrzeni.

Najczęstszym zjawiskiem występującym u ok. 70% uczestników, którzy przeżyli

zdarzenie masowe lub katastrofę komunikacyjną jest Ostra Reakcja na Stres (ORS).

Objawy ORS to:

— oszołomienie (objawiające się zawężeniem pola świadomości, słabym kontaktem

z otoczeniem),

— dezorientacja, która może przerodzić się w zjawisko niekontrolowanej hiperak-

tywności, lub odwrotnie, narastający efekt osłupienia uniemożliwiający podję-

cie jakiegokolwiek działania,

— liczne objawy wegetatywne.

Objawy ORS ustępują samoistnie, czas ich trwania wynosi od kilku godzin do

dwóch, a nawet trzech dni. Poszkodowani potrzebują troskliwej opieki, rozmowy,

kontaktu z psychologiem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: