stres.docx

„stres”

STRES- wymaganie od organizmu, by się do czegoś przystosował, zaradził, poradził sobie.

Niektóre stresy  są zdrowe i konieczne dla utrzymania nas w stanie czujności i aktywności. H. Seyle nazywa takie zdrowe stresy EUSTRESAMI.

ŹRÓDŁA STRESU (Lazarus)

Wg Lazarusa, stresy to codzienne uciążliwości, czyli regularnie powtarzające się warunki i doświadczenia zagrażające naszemu dobrostanowi psychicznemu, które autor koncepcji podzielił na: 

·         uciążliwości domowe (zakupy, sprzątanie)

·         uciążliwości zdrowotne ( choroby, skutki uboczne leków)

·         uciążliwości czasowe (nadmiar zadań i zobowiązań)

·         uciążliwości własnego życia psychicznego (samotność, nieśmiałość)

·         uciążliwości środowiskowe ( przestępczość, hałas, ruch)

·         uciążliwości finansowe ( kredyty, raty, długi)

·         uciążliwości związane z  pracą

·         uciążliwości związane z perspektywami na przyszłość

·         efekty kumulacyjne

Ich źródłem są zmiany życiowe, które różnią się od codziennych uciążliwości pod dwoma względami;

-          wiele zmian na pożądany i dodatni charakter, uciążliwości zaś są z definicji negatywne

-          uciążliwości pojawiają się regularnie, podczas gdy zmiany życiowe są nieregularne

Te uciążliwości  wiążą się z różnymi zmiennymi psychicznymi, jak nerwowość, skłonność do martwienia się, niemożność rozpoczęcia działania, smutek, samotność.

à Rahe- zmiany życiowe

-          śmierć

-          rozwód

-          więzienie

-          małżeństwo                      à im więcej zmian w ciągu 1 roku, tym więcej

-          ciąża                                       zapadał na choroby somatyczne

-          awans

-          osiągnięcia

-          wyjazd na wakacje

Lista wydarzeń do oszacowana na skali – zawarcie małżeństwa w połowie skali – 50 %

Pytano badanych (marynarzy, którzy wypływali na półroczny rejs) które z tych wydarzeń wystąpiło przez ostatni rok. Im więcej tych zdarzeń miał ktoś w żcyiu, tym częściej zapadał na choroby somatyczne podczas rejsu.

Koncepcja J. Reykowskiego:

Wyrosła ona na bazie badań empirycznych nad stresem w warunkach naturalnych. Studenci szkoły milicyjnej w Szczytnie zdawali egzamin praktyczny. Mieli pełnić role komendanta na posterunku. Dzwoniono do nich i dawano im zbyt wiele poleceń, których wykonanie naraz było niemożliwe.

UCIĄŻLIWOŚCI A ZMIANY ŻYCIOWE, OCENA DANYCH;

1.      Korelacyjna natura danych;

Związki między uciążliwościami a zmianami mają charakter korelacyjny. Nierozpoznane choroby mogą prowadzić do dużej liczby problemów seksualnych, konfliktów z partnerami i rodziną, zmian w warunkach życia, nawykach osobistych. Ludzie mogą wprowadzać do swojego życia pewne zmiany prowadzące do zaburzeń fizycznych i psychicznych.

2.      Pozytywne a negatywne zmiany życiowe:

Zmiany życiowe na lepsze mogą być mniej zaburzające od zmian na gorsze.

3.      Różnice osobowościowe:

Ludzie o odmiennych osobowościach inaczej reagują na stresy życia (np. ludzie beztroscy bądź cechujący się twardością psychiczną rzadziej chorują)

4.      Poznawcza ocena sytuacji:

Stresujący charakter zdarzenia wynika ze znaczenia nadawanego mu przez człowieka. To samo zdarzenie będzie mniej stresujące dla kogoś, kto wie, jak sobie z nim poradzić, niż dla kogoś, kto nie ma takich zdolności  czy jest pozbawiony wsparcia innych.

KONFLIKT- to uczucie, ze jesteśmy popychani w dwóch lub więcej kierunkach przez sprzeczne motywy; jest on stresujący i frustrujący.

Rodzaje konfliktów:

·         Konflikt dążenie- dążenie- najmniej stresujący;

Jest to sytuacja, w której dwa cele są pożądane i osiągalne, choć nie można ich realizować równocześnie. Zwykle ulegają rozwiązaniu przez podjęcie decyzji.

·         Konflikt unikanie- unikanie- bardziej stresujący;

Wynika z pragnienia uniknięcia dwóch niepożądanych stanów rzeczy, gdy możemy uniknąć tylko jednego z nich. Każdy z celów w tym wyborze jest negatywny. Kiedy więc rozwiązania nie widać, ludzie próbują niczego nie wybrać, tylko wycofać się i koncentrować na czymś innym.

·         Konflikt dążenie- unikanie

Powstaje, gdy cel budzi zarówno pozytywne i negatywne uczucia. Najbardziej złożoną postać ma piętrowy konflikt dążenie- unikanie, gdy każde z możliwych działań ma swoje dobre i złe strony (np. sytuacja przedegzaminacyjna: uczyć się czy iść do kina)

Wszystkie konflikty zawierają motywy popychające człowieka w różnych kierunkach. Jeżeli jeden z tych motywów jest znacznie silniejszy od pozostałych, działanie w zgodzie z tym motywem nie jest specjalnie stresujące. Jeżeli jednak każdy ze sprzecznych motywów jest silny, przeżywamy duży stres. Trzeba podjąć decyzję, ale konieczność ta jest dla podmiotu bardzo stresująca, gdyż żaden z wyborów nie jest do końca zadowalający.

STRES A ZDROWIE

POCIESZANIE SIĘ

-          słodycze, alkohol, tytoń

-          stosunek talii do bioder (ujemny)- kanon 0,7

-          300 lat temu cukier był nieznany- dziś 20 kg na głowę

à Zmiany niespecyficzne

-          mobilizacja- wzrost intensywności reakcji

-          rozstrojenie- pogorszenie sprawności, napięcie

-          destrukcja- apatia, niezdolność planowania

à Czynności ekspresywne

-          kontrolowane- żarty, autoironia, werbalizacja trudności

-          częściowo kontrolowana- złość, strach, bezradność

-          niekontrolowana- wybuchy złości, gniewu, ucieczka z sytuacji

Dynamika procesu od zadań prostych ...