HISTORIA WYCHOWANIA (4//5)
Pytania wstępne
1. Uzasadnij potrzebę nauczania przedmiotu „Historia wychowania” na studiach pedagogicznych
2. Uzasadnij tezę, że wychowanie jest zjawiskiem społecznym
3. Wymień cechy wychowania pierwotnego oraz określ istotę i wychowawcze cele inicjacji
1. Wymień etapy w systemie wychowawczym Sparty i Aten?
2. Jakie cechy charakteru starali się zaszczepić młodzieży Spartanie?
3. Na czym polegało dążenie Greków do osiągnięcia w wychowaniu młodzieży ideału kalokagatii?
4. Jakie treści składały się na program wychowania muzycznego?
5. Kim byli i czego uczyli sofiści i Sokrates?
6. Jakie metody nauczania stosował Sokrates?
7. Co było treścią poglądów pedagogicznych Platona i Arystotelesa?
8. Na czym polegała oryginalność szkoły Isokratesa?
1. Jakie wartości zawierał rzymski ideał wychowawczy w czasach republiki i jakie w czasach cesarstwa?
2. Jak wyglądała nauka i czego uczono w rzymskiej szkole elementarnej i szkole średniej?
3. Jak argumentował Kwintylian wyższość szkoły publicznej nad edukacją domową?
4. Jaki był stosunek cesarzy rzymskich do szkół i do kształcenia młodzieży?
5. Jaki był stosunek pierwotnego chrześcijaństwa do edukacji w szkolnictwie rzymskim?
1. Dlaczego Karol Wielki zainteresował się szkolnictwem?
2. Kto na dworze Karola Wielkiego zorganizował szkołę pałacową i jaki był jej cel?
3. Kim byli i jaką rolę w średniowieczu odegrali druidzi irlandzcy i benedyktyni?
4. Główne rodzaje i zakres nauki w średniowiecznych szkołach kościelnych.
5. Kiedy i jak powstały średniowieczne uniwersytety oraz na czym polegała ich autonomia?
6. Jaka była różnica w celach i organizacji uniwersytetu krakowskiego za K. Wielkiego i za Wł. Jagiełły?
Renesans
1. Na czym polegała oryginalność szkoły założonej przez Vittorino da Feltre w Mantui?
2. Dlaczego Erazma z Rotterdamu uważamy za czołowego reformatora wychowania doby Odrodzenia?
3. Na jakich zasadach oparł swój system pedagogiczny Jan Ludwik Vives?
4. Co w kształceniu i wychowaniu młodzieży chciał zmienić Andrzej Frycz Modrzewski?
5. Co szczególnie w swoich uwagach o wychowaniu akcentował Sebastian Petrycy z Pilzna?
6. Na czym polegała "Saska" reforma szkolna Filipa Melanchtona?
7. Struktura i organizacja klasycznego gimnazjum Jana Sturma?
8. Jakie różnowiercze szkoły działały w Polsce w dobie Odrodzenia?
9. Określ program kształcenia i ideał wychowania szkół jezuickich?
Racjonalizm i realizm w wychowaniu
1. Na czym polegała oryginalność pedagogiki Wolfganga Ratkego?
2. O czym pisał J. A. Komeński w „Wielkiej Dydaktyce" i jaki był związek Komeńskiego z Polską?
3. Jaki był zakres programu wychowawczego „szkoły macierzyńskiej" i program kształcenia w szkole elementarnej J. A. Komeńskiego?
4. Koncepcja wychowania gentlemana w „Myślach o wychowaniu" J. Locke`a
5. Na czym polegała oryginalność poglądów pedagogicznych J. J. Rousseau?
1. Jaki ideał wychowawczy wyznaczył Stanisław Konarski Collegium Nobilium i szkołom pijarskim?
2. Kto był twórcą, a kto komendantem Szkoły Rycerskiej w Warszawie i jakie wyznaczono jej cele?
3. Jaka była geneza powstania Komisji Edukacji Narodowej?
4. Na czym polegała istota reformy szkolnej KEN i główne osiągnięcia reformatorskie KEN?
1. Jaki był główny cel kształcenia i wychowania szkoły elementarnej J. H. Pestalozziego?
3. Określ istotę stopni formalnych J. F. Herbarta i wymień główne idee moralne jego etyki.
3. Jakie były poglądy Adolfa Diesterwega na system i sposób kształcenia nauczycieli?
4. Jaka była geneza pozytywistycznej pedagogiki H. Spencera?
5. Na czym polegała monachijska reforma szkoły ludowej G. Kerschensteinera? Jakie były idee przewodnie „szkoły pracy" Kerschensteinera i z jakich przesłanek ideowych wyrastała jego idea wychowania państwowego i pedagogika kultury?
6. Na czym polegał pragmatyzm i behavioryzm amerykański na przełomie XIX i XX stulecia?
7. Rola pracy, doświadczenia i działania oraz istota uczenia się i nauczania w pedagogice J. Deweya?
1 . Kiedy powstała i czym zajmowała się Rada Szkolna Krajowa?
2. Kim byli Józef Dietl i Michał Bobrzyński?
3. Wymień główne centra szkolnictwa wyższego w Galicji
4. Kiedy wprowadzono obowiązek szkolny w Galicji?
B. Zabór pruski
1. Kiedy powstała i jakie były główne kierunki działań Izby Edukacyjnej?
2. Jakie cele i zadania miało szkolnictwo średnie w Księstwie Warszawskim?
3. Jak wyglądała organizacja Liceum Warszawskiego (czym był eforat)?
4. Jaką politykę oświatową realizowały Prusy w Wielkopolsce po 1840 r.?
5. Czym zasłużyli się dla polskiej pedagogiki B. Trentowski, A. Cieszkowski i E. Estkowski?
6. Na czym polegał tzw. „kulturkampf"?
7. Kiedy i dlaczego wybuchł strajk szkolny we Wrześni?
B. Zabór rosyjski
1. Jaką rolę odegrali na Wileńskim Uniwersytecie profesorowie Jan i Jędrzej Śniadeccy?
2. Określ kierunki działalności oświatowej Stanisława Staszica?
3. Jakie represje zastosował car Mikołaj I wobec szkolnictwa w Królestwie Polskim po powstaniu listopadowym?
4. Na czym polegała reforma szkolna Aleksandra Wielopolskiego?
5. Jak przebiegała rusyfikacja szkolnictwa w Królestwie Polskim po 1864 r.?
6. Na czym polegała działalność oświatowa K. Prószyńskiego?
7. Jakie były główne cele strajku szkolnego w Królestwie Polskim w 1905 r.?
8. Jakie cele realizowała Polska Macierz Szkolna?
Polska myśl pedagogiczna w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku
1. Jaki ideał wychowawczy starali się upowszechnić H. Wernic, P. Chmielowski i A. Świętochowski?
2. Określ poglądy i zainteresowania pedagogiczne J. Wł. Dawida i St. Karpowicza.
3. Jaką rolę w upowszechnianiu oświaty odegrał K. Prószyński?
4. Idee przewodnie pedagogiki L. Krzywickiego.
5. Ukaż źródła i założenia ideowe pedagogiki narodowej Z. Balickiego i L. Zarzeckiego
Szkolnictwo i wychowanie w Polsce niepodległej
1. W jakim celu zwołano Sejm Nauczycielski w Warszawie?
2. Na czym polegała reforma szkolna Janusza Jędrzejewicza?
3. Przedstaw organizację szkoły powszechnej wg ustawy szkolnej z 1932 r.
4. Kim byli twórcy ideału wychowawczego endecji?
5. Na czym polegało wychowanie obywatelskie i państwowe propagowane przez Sanację?
6. Wymień czołowych polskich pedagogów i działaczy oświatowych z I połowy XX w.
7. Przedstaw stanowisko pedagogiczne Janusza Korczaka.
Nowe wychowanie i jego wpływ na oświatę i szkolnictwo
1. Określ najbardziej charakterystyczne kierunki, szkoły i idee pedagogiki nowego wychowania i ich znaczenie dla refleksji pedagogicznej.
2. W jakim stopniu pedagogika nowego wychowania wyparła szkołę tradycyjną z praktyki edukacyjnej?
II wojna światowa i okres powojenny
1. Szkolnictwo jawne i tajne w Polsce w okresie okupacji.
2. Na jakie okresy można podzielić tendencje reform i organizacji szkolnictwa w Polsce po 1945 roku?
Rozwój pedagogiki jako dyscypliny naukowej
1. Etapy rozwojowe pedagogiki
2. Pedagodzy polscy i ich dorobek
Literatura:
1. H.J. MARROU: Historia wychowania w starożytności. Warszawa 1969;
2. HISTORIA WYCHOWANIA – pod red. J. Hellwiga, Poznań 1994
3. HISTORIA wychowania - pod red. Ł. Kurdybachy, 1.1 1965, t. II 1967, Warszawa;
4. HISTORIA wychowania. Wiek XX - pod red. J. Miąso: 1.1 i II, Warszawa 1980;
5. J. KRASUSKI: Historia wychowania, Warszawa 1985;
6. K. BARTNICKA, I. SZYBIAK: Zarys historii wychowania, Warszawa 2001;
7. S. KOT: Historia wychowania, t. I i II, Lwów 1934;
8. S. WOŁOSZYN: Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1964;
9. ŹRÓDŁA do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Wyboru dokonał i oprac. S. Wołoszyn, 1.1, II,III, Warszawa 1965-1966.
2
av111