USTAWA
z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych1)
Rozdział 1
Przedmiot prawa autorskiego
Art. 1.
1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
· wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
· plastyczne;
· fotograficzne;
· lutnicze;
· wzornictwa przemysłowego;
· architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
· muzyczne i słowno-muzyczne;
· sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
· programy audiowizualne (w tym filmowe).
Wyliczenie
Katalog zamknięty Katalog otwarty
Wyczerpujące ( zasada numerus clausus ) Przykładowe
oznacza wyliczenie taksatywne lub enumeratywne
„lub” „np.” „ w szczególności” „ min.” „tj.”
„tym podobne” „itp. itd.”
21. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.
4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
Art. 2.
1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.
2. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.
4. Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
5. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.
Art. 4.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
· akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
· urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
· opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
· proste informacje prasowe.
Art. 5.
Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
· których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim, lub
· których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
· które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
· które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
· które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Art. 6.
1) utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie;
2) opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego pierwszej publikacji;
3) utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie;
4) nadawaniem utworu jest jego rozpowszechnianie drogą emisji radiowej lub telewizyjnej, prowadzonej w sposób bezprzewodowy (naziemny lub satelitarny) lub w sposób przewodowy;
5) reemitowaniem utworu jest jego rozpowszechnianie przez inny podmiot niż pierwotnie nadający, drogą przejmowania w całości i bez zmian programu organizacji radiowej lub telewizyjnej oraz równoczesnego i integralnego przekazywania tego programu do powszechnego odbioru;
6) wprowadzeniem utworu do obrotu jest publiczne udostępnienie jego oryginału albo egzemplarzy drogą przeniesienia ich własności dokonanego przez uprawnionego lub za jego zgodą;
7) najmem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie do ograniczonego czasowo korzystania w celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści majątkowej;
8) użyczeniem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie do ograniczonego czasowo korzystania, niemające na celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści majątkowej;
9) odtworzeniem utworu jest jego udostępnienie bądź przy pomocy nośników dźwięku, obrazu lub dźwięku i obrazu, na których utwór został zapisany, bądź przy pomocy urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego, w którym utwór jest nadawany;
Rozdział 2
Podmiot prawa autorskiego
Art. 8.
1. Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
2. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
3. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Art. 9.
1. Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej.
Art. 11.
Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie – ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.
Art. 12.
1. Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Ustawa o prawie autorskim przewiduje ochronę autorskich praw, które się dzielą na autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.
Art. 16. Autorskie prawa osobiste
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
· autorstwa utworu;
· oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
· nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
· decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
· nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Art. 17. Autorskie prawa majątkowe
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Powyższa regulacja prawa autorskiego jest instrumentem polityki kulturalnej i służy wyważaniu interesów publicznych i autorskich. W zależności od konkretnych potrzeb zawęża się lub rozszerza monopol autorski przez ustanowienia tzw. licencji ustawowych, dlatego też zakres majątkowego prawa autorskiego jest doprecyzowany nadto poprzez przepisy o dozwolonym użytku prywatnym i dozwolonym użytku publicznym.
Art. 171.
Opracowanie lub zwielokrotnienie bazy danych spełniającej cechy utworu, dokonane przez legalnego użytkownika bazy danych lub jej kopii, nie wymaga zezwolenia autora bazy danych, jeśli jest ono konieczne dla dostępu do zawartości bazy danych i normalnego korzystania z jej zawartości.
Art. 21.
Organizacjom radiowym i telewizyjnym wolno nadawać opublikowane drobne utwory muzyczne, słowne i słowno-muzyczne wyłącznie na podstawie umowy zawartej z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, chyba że prawo do nadania utworów zamówionych przez organizację radiową lub telewizyjną przysługuje jej na podstawie odrębnej umowy.
Art. 211.
Operatorom sieci kablowych wolno reemitować w sieciach kablowych utwory nadawane w programach organizacji radiowych i telewizyjnych wyłącznie na podstawie umowy zawartej z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Oddział 3
Dozwolony użytek chronionych utworów
Art. 23.
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.
Art. 24.
2. Posiadacze urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.
Regulacja ta dotyczy utworów nadawanych przez inny podmiot i licencja tu przewidziana nie obejmuje odtworzenia z płyty, kasety lub innego nośnika ( np. mp3 ). Należy odróżniać pomiędzy publicznym odbiorem, a publicznym odtworzeniem.
Art. 29.
Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.
Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach. W przypadkach tych twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Powyższa regulacja dotyczy prawa cytowanego, które to prawo stanowi ograniczenie wyłącznego prawa autorskiego na rzecz dozwolonego użytku publicznego, stwarzającego ramy dozwolonego wykorzystywania cudzej twórczości w działalności naukowej, dydaktycznej artystycznej.
Cytatem jest przytoczenie w dziele własnym, w całości lub części cudzej pracy przy spełnieniu określonych warunków tj. podania twórcy i źródła. Brak odpowiedniego oznaczenia przyjętego fragmentu, uniemożliwiający zorientowanie się, że mamy do czynienia z cudzą twórczością powoduje zaistnienie przesłanek plagiatu.
Natomiast niewłaściwe oznaczenie danych dotyczących imienia i nazwiska twórcy, oraz źródła może stanowić naruszenie osobistych praw autorskich. Tak, więc cytatem jest przejęcie wyniku cudzej działalności intelektualnej, bez wprowadzania żądnych zmian. Cytat dozwolony jest tylko w utworze stanowiącym samoistną całość, co oznacza, że dzieła w ramach którego umieszcza się cytat cudzej twórczości musi być samodzielnym, stanowiącym przedmiot praw autorskich utworem.
Art. 31.
Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie rozpowszechnione utwory podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości państwowych, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowych i artyści wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia, z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych lub wyborczych.
Art. 36. Czas trwania autorskich praw majątkowych
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu – moment, od którego to się liczy w sposób szczegółowy reguluje ustawa o prawie autorskim.
Art. 41. Przejście autorskich praw majątkowych
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej:
· autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy;
· nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej.
Umowa o przeniesieniu autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu nazywa się licencją, która obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.
Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5-ciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoja siedzibę, chyba, że w umowie postanowiono inaczej.
Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób ( licencja wyłączna ) udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji ( licencja nie wyłączna ).
Z powyższego wynika, więc, że wobec braku odmiennej woli stron licencjobiorca nie może udzielić sublicencji osobom trzecim.
Art. 74.
1. Programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.
2. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.
Autorskie prawo majątkowe do programów komputerowych szczegółowo uregulowane jest w prawie autorskim. Polska regulacja oparta jest na rozwiązaniach przyjętych w dyrektywie rady EWG z dnia 14.05.1991 roku w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych.
Ustawa podobnie jak dyrektywa nie zawiera definicji programu komputerowego, gdyż uznano, że postęp techniczny w sferze informatyki mógłby spowodować w szybkim czasie nie adekwatność jej do rzeczywistości.
Przy programie komputerowym nie wymaga się zezwolenia do sporządzenia np., kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej kopia to nie może być używana równocześnie z oryginałem./
Art. 78.
...
Krzysztofbhp