Działanie insuliny a...
Gospodarka węglowodanowa:
- nasila transport glukozy do komórek
- ↑ wewnątrzkomórkowego zużytkowania glukozy
- ↑ syntezy glikogenu
- pobudza syntezę kwasów tłuszczowych z acetylo-CoA
- nasila estryfikację i reestryfikację kwasów tłuszczowych do trójglicerydów
- ↑ aktywności LPL (lipazy lipoproteinowej) w tkance tłuszczowej
- ↓ aktywności LPL w tkance mięśniowej
Gospodarka białkowa:
- ↑ transportu aminokwasów do komórek
- nasila syntezę białek
- hamuje rozpad białek i syntezę glukozy z aminokwasów
Wskazania do stosowania insuliny:
- cukrzyca typu 1 (bezwzględnie)
- cukrzyca typu 2 – gdy nie działają doustne leki hipoglikemiczne
- cukrzyca typu 2 – w fazie niewyrównania
- cukrzyca z powikłaniami → nefropatią
- cukrzyca u pacjentów z przeciwwskazaniem leków hipoglikemicznych
- cukrzyca ciężarnych
- okresy okołozabiegowe
- pankreatektomia
Peptyd C – mało go, gdy mało insuliny endogennej
Insulinoterapia:
1. konwencjonalna – 2 wstrzyknięcia na dobę mieszaniny insuliny szybkodziałającej i insuliny o przedłużonym działaniu
2. czynnościowa – osiąganie stężenia podstawowego i poposiłkowego insuliny wielokrotnymi wstrzyknięciami
Można mieszać preparaty:
- o jednakowych pH
- o jednakowych buforach
- tych samych składnikach konserwujących i stabilizujących
- bez nadmiaru substancji przedłużających działanie
- o tym samym stopniu oczyszczenia
- tego samego gatunku
- tego samego producenta
Humalog – insulina Lis-Pro (lizyna zamieniona z proliną)
najbardziej podobna do ludzkiej insuliny stosowanej w intensywnej insulinoterapii
działa po 5-10 minutach
bezpośrednio przed posiłkiem
szczyt działania po godzinie
INSULINOTERAPIA KONWENCJONALNA
TERAPIA SKOJARZONA MONOTERAPIA
insulina + metformina insulina + akarboza 1 lub 2 wstrzyknięcia insuliny
insulina + pochodne
sulfonylomocznika lub
kwasu benzoesowego
Im więcej wstrzyknięć w ciągu dnia – dajemy przed posiłkiem krótkodziałającą insulinę, na noc – długodziałającą
Działanie niepożądane insuliny:
- hipoglikemia
- insulinooporność – najczęściej wynik wady receptora dla insuliny w tkankach
- lipoatrofia insulinowa
Insulinooporność nieimmunologiczna może powstawać w wyniku wielu różnych mechanizmów patofizjologicznych, np.:
1. Nieprawidłowa biosynteza insuliny – oporność tylko na insulinę endogenną:
a. nieprawidłowa struktura aminokwasowa cząsteczki insuliny,
b. niepełna konwersja proinsuliny do insuliny
2. Krążące substancje „antagonistyczne” względem insuliny:
a. zwiększenie stężenia hormonów lub substratów działających „antagonistyczne” względem insuliny (np. HGH, kortyzol, glukagon, aminy katecholowe, laktogen łożyskowy, wolne kwasy tłuszczowe)
3. Wady w tkankach docelowych – oporność na insulinę endo- i egzogenną:
a. wady receptorów insuliny
b. wady poreceptorowe
Cukrzyca typu 2:
- ↓ ilości receptorów dla insuliny
- ↓ wiązanie insuliny przez receptory
- spadek ilości białek transportujących glukozę GLUT
- prawidłowe lub ↑ stężenie insuliny na czczo
- zniesienie poposiłkowego wydzielania insuliny
- ↑ w trzustce ilości złogów amyliny wywołującej oporność wątroby na insulinę i nasilenie wątrobowego wytwarzania glukozy
- insulinooporność poreceptorowa
- spadek aktywności kinazy tyrozynowej odpowiedzialnej za komórkowy transport glukozy
Zespół polimetaboliczny:
1. insulinooporność
2. hiperinsulinizm (prowadzi do nadciśnienia)
3. cukrzyca typu 2
4. dyslipidemie
5. nadciśnienie
6. choroba wieńcowa
7. ↑ poziom kwasu moczowego
8. otyłość
9. hiperfibrynogenemia
10. zaburzenia fibrynogenu(?)
- inhibitor glukozydaz jelitowych (hamują trawienie cukru; dużo cukru w jelitach)
- ↓ jelitowe wchłanianie glukozy
- zasady dawkowania: 50, 100mg (Glucobay) – najpierw małe dawki
- działania niepożądane:
o objawy dyspeptyczne (wzdęcia, biegunka)
o ↓ aktywności LPL (↑ stężenia TG)
POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA:
- stara generacja:
o tolbutamid (Diabetol), chlorpropamid, glibenklamid
- nowa generacja:
o glipolamid
o glibornuryd
o glipizyd działają na trzustkę, wątrobę, tkanki
o gliklazyd
o glikwidon
Działanie:
1. na trzustkę:
o brak działania po pankreatektomii
o ↑ wydzielania insuliny przez komórki trzustki:
§ związanie leku z receptorem błonowym
§ zamknięcie kanałów potasowych zależnych od ATP
§ depolaryzacja błony komórkowej
§ otwarcie kanałów wapniowych
§ połączenie wapnia z kalmoduliną
§ aktywacja kinaz
§ skurcz miofilamentów
§ egzocytoza ziaren z insuliną
o tak samo działają pochodne kwasu benzoesowego
2. na wątrobę:
o ↑ zawartości glikogenu w wątrobie
o ↑ ilości i powinowactwa receptorów insulinowych na hepatocytach
o przetworzenie glukozy w glikogen
o nasilenie utleniania glukozy
o ↓ ketogenezy (glikodiazyna)
o ↓ wydzielania do krwi aminokwasów i fosforanów
3.
zapobiega powikłaniom: mikro- i makroangiopatiom
4. obwodowo:
o ↑ liczby i powinowactwa receptorów insulinowych
o ↑ poziomu prostaglandyn
o
o ↓ agregacji i adhezji płytek krwi
o ↑ aktywności fibrynolitycznej śródbłonka
o ↓ ilości wolnych rodników tlenowych
Działanie niepożądane:
- zmiany skórne, fotodermatozy, zespoły toczniopodobne
- niedokrwistość, leukocytopenia, trombocytopenia
- cholestaza, ↑ aktywności transaminaz
- nasilenie nefropatii cukrzycowej (wyjątek GLIKWIDON!!! bo wydalany jako jedyny z żółcią – dobre pytanie na test)
- szum w uszach, zmęczenie
- ↑ wydzielanie ADH i zatrucie wodne po chlorpropamidzie
- nie należy podawać w ciąży i śpiączkach!
- cukrzyca typu 1
- uszkodzenie nerek, wątroby
- ciąża
- zabiegi operacyjne
- ostra faza cukrzycy → śpiączka
Po pewnym czasie nieskuteczne, gdyż:
- niewłaściwa dieta
- mała aktywność fizyczna
- stres
- niedobór insuliny endogennej
- niewłaściwa dawka leku
- inne leki diabetogenne
- fenformina, buformina, metformina ← tylko ona w Polsce
- wskazania:
o chorzy otyli z DM typu 2
o chorzy wymagający dużych dawek insuliny i z insulinoopornością
o chorzy, u których nie wystarczy terapia pochodnymi sulfonylomocznika
o chorzy z zaburzeniami lipidowymi
- mechanizm działania: zahamowanie utleniania w komórkach glukozy na etapie oksydacji pirogronianu
o nasilenie glikolizy
o ↑ przenikania glukozy do tkanek
o ↓ zapasu glikogenu i ha...
karsic