koło 2.docx

Leki stosowane w odczynach alergicznych.

Histamina – biogenna amina pochodna imidazolu. Powstaje przez dekarboksylację histydyny i znajduje się głównie w mastocytach i bazofilach.

Dwie drogi biotransformacji  histaminy:

1.  imidazolo-N-metylotransferaza (metylacja pierścienia imidazolowego) à MAO (utlenienie do kw. N-metyloimidazolooctowego)

2.  oksydaza diaminowa (kw. imidazolooctowy)

Działanie:

- rozszerza małe naczynia tętnicze i kurczy małe naczynia żylne (zaczerwienienie skóry)

- zw. przepuszczalność naczyń (obrzęk)

- nasila wydzielanie katecholamin

- drażni czuciowe zakończenia nerwowe (świąd)

- w większych dawkach spadek ciśnienia krwi i odruchowe przysp. serca

- kurczy m. gł. oskrzeli i jelit

- zw. wydzielanie soku żołądkowego (ACh i gastryna nasilają)

- kurczy macicę

Prócz reakcji alergicznej, uwolnienie histaminy z mastocytów mogą powodować opioidy, dekstran, środki cieniujące w radiologii, kurara, antybiotyki polipeptydowe, zimno, ucisk, wibracja.

Jest również przekaźnikiem w neuronach w OUN.

Leki p/histaminowe H1:

Konkurencyjnie i odwracalnie łączą się z rec. H1­, co znosi objawy wywołane histaminą. Leczenie objawowe w chorobach atopowych. Skutecznie znoszą objawy wywołane histaminą, mniej skuteczne w objawach uogólnionych, gdy znaczący udział biorą inne mediatory. Skuteczne w alergiach górnych dróg oddechowych (pyłkowica), pokrzywce.

Leki p/histaminowe H1­ I generacji:

- mało selektywne, blokują rec. cholinergiczne (działanie atropinowe), serotoninergiczne, dopaminergiczne, adrenergiczne.

- dobrze się wchłaniają z przewodu pokarmowego (odchodzi się od tego)

- przenikają do OUN

- ulegają szybkiej biotransformacji w wątrobie

- stosunkowo krótki okres półtrwania (częste podawanie, wyj. klemastyna)

Działanie niepożądane:

- senność, otępienie, zaburzenie koordynacji ruchowej – nie można prowadzić - dział. - cholinolityczne – suchość w jamie ustnej, zab. widzenia, trudności w oddawaniu moczu

- inne: zaburzenia p. pok., drżenia mięśni, zawroty głowy, szumy w uszach.

P/wskazania:

- jaskra

- przerost prostaty

- stany uszkodzenia szpiku

- nadwrażliwość na lek.

Obecnie stosowane są przy gwałtownych reakcjach alergicznych ze względu na możliwość podania pozajelitowego. W sytuacjach gdy stosuje się podanie doustne, zostały one zastąpione lekami II generacji. I generacji są skuteczniejsze w chorobach alergicznych w których stres nasila objawy (hamowanie OUN), np. choroby skóry z dużym świądem. Niektóre są stosowane również w chorobach lokomocyjnych.

Antazolina – poch. etylenodiaminy. Stosunkowo toksyczna, podawana w ostateczności. Obj. niepożądane: małopłytkowośc, granulocytopenia, zab. rytmu serca.

Difenhydramina – poch. etanoloaminy Silnie działa na OUN i cholinolitycznie. Zapobiegawczo w kinetozach, nagłe odczyny skórne z dużym świądem. W Polsce stos. miejscowo.

Klemastyna – długi t0,5, stos. co 12h. Dzięki temu zmniejszono niepożądane objawy ze strony OUN. Najczęściej stosowana w nagłych reakcjach alergicznych.

Dimetinden – silne działanie p/świądowe. Doustnie i miejscowo w chorobach skóry.

Prometazyna – poch. fenotiazyny, silne dział uspokajające i p/wymiotne. W ostrych r. alergicznych ze świądem i wspomagająco w r. anafilaktycznych, kinetozach, premedykacji chirurgicznej (usp. p/wymiot, znosi odruch kaszlowy). Częściej wyołuje spadek ciśnienia, u osób starszych możliwe objawy pozapiramidowe (blokowanie rec. dopaminergicznych w OUN)

Ketotifen – Stosowany u dzieci przy niemożliwości zażywania kromonów drogą wziewną. U dorosłych mało skuteczny.

Cyproheptadyna – sinie działa na rec. serotoninergiczne. Chor. alergiczne skóry z dużym świądem. Stos. przy braku skuteczności innych leków.  Znaczne zw. łaknienia, zw. masy ciała, senność, wyraźnie cholinolitycznie – uszk. wątroby i szpiku. Doustnie.

Hydroksyzyna – anksjolityk. Alergia skóry z dużym świądem. Stos. przy braku skuteczności innych leków (szczególnie II generacji). Zaburzenia krzepnięcia, kardiotoksycznie. Doustnie.

Aby zmniejszyć objawy ze strony OUN tworzy się preparaty o przedłużonym uwalnianiu. Brak wtedy pojawiających się nagle dużych stężeń w osoczu prowadzących do silnego przenikania do OUN. Często kojarzy się je z sympatykomimetykami (obkurczanie śluzówki), np. pseudoefedryną.

Leki p/histaminowe H1­ II generacji:

Nie przenikają, lub słabo, do OUN, selektywnie na H1 w dawkach terapeutycznych­, długi biologiczny okres półtrwania. Znaczne zmniejszenie senności i obj. cholinolitycznych. Można prowadzić i stos. w jaskrze i przeroście prostaty. Niektóre są czynnymi metabolitami leków obu generacji. Dobrze się wchłaniają z p. pok., szybo działają. W większości metabolizowane w wątrobie, zazwyczaj z wytworzeniem aktywnych metabolitów i wydalane przez nerki. (wyjątek cetirizyna – większość w post. niezmienionej z moczem), ebastyna – prolek). Dobrze wiążą się z białkami krwi: >90% (wyjątek akrywastatyna – 50%).

Działania niepożądane:

- niby nie działają na OUN, ale mogą wystąpić osobnicze zmienności.

- działanie kardiodepresyjne (wpływ na kanały potasowe – wydłużenie odcinka QT), zaburzenia rytmu: terfenadyna (silnie – wycofywana), astemizol, elastyna, loratadyna, u innych po przedawkowaniu, lub w interakcji z lekami hamującymi enzymy mikrosomalne (ketokonazol, makrolidy, chinolony, cimetydyna). Wszystkie są metabolizowane przez izoenzym CYP3A4 (metabolity nie mają już dział. kardiodepresyjnego), dlatego jego wydolność jest ważna dla bezpieczeństwa stosowania.

Leki indukujęce cytochrom P450 nasilają ich metabolizm (jeśli są metabolizowane przez ten enzym), brak danych o znaczeniu klinicznym.

- nadwrażliwość na lek

- zachować ostrożność przy wydłużeniu odc. QT przy stos. terfenadyny, astemizolu, elastyny.

- podawane do worka spojówkowego zawierają chlorek benzalkoniowy – soczewki kontaktowe.

Cetirizyna – działa również na elementy komórkowe związane z fazą zapalną odczynu alergicznego. Hamuje chemotaksję eozynofilów. Działa najszybciej. Jako jedyna jest eliminowana głównie przez nerki (wskazana przy uszkodzeniach wątroby). Można stosować u dzieci, krótszy t­0,5. Levocitirizyna – lewoskrętny aktywny izomer.

Loratadyna – ma czynny metabolit. Odczyny alergiczne GDO, skóry.

Desloratadyna – metabolit loratadyny – brak działania kardiodepresyjnego

Terfenadyna – kardiotoksyczna, wycofywana

Feksofenadyna – aktywny metabolit terfenadyny pozbawiony kardiotoksyczności. Leki p/grzybicze z grupy ketokonazoli i makrolity zwiększają jej stęż. we krwi. Wydalana z żółcią w post niezmienionej.

Ebastyna – prolek, aktywny metabolit – cerebastyna. Ebastyna (nie metabolit) działa kardiotoksycznie. Metabolit wydalany z moczem – niewydolność zw. czas eliminacji. Tłuste posiłki zw. biodostępność. Choroby alergiczne GDO i skóry.

Mizolastyna – wysoka biodostępność, metabolizowany do nietakt. met. w wątrobie, niewydolność wydłuża t0,5. Stos. w pokrzywce

Akriwastatyna – krótkie działanie (słabe wiązanie z białkami). Stosowany z pseudoefedryną. Odczyny alergiczne GDO, gdy wymagane jest szybkie, niekoniecznie długie działanie.

Lewokabastyna – niajwiększe powinowactwo do rec. ze wszystkich. Stosowana do nosa lub worka spojówkowego. Wydala się przez nerki. Dz. nieporządane – miejscowe podrażnienie bł. śluz. Nie podawać przy soczewkach.

Azelastyna – działa również na elementy komórkowe odczyny alergicznego. Doustnie i miejscowo do nosa. Nasila działanie alkoholu i benzodiazepin (przenika w pewnym stopniu do OUN)

Emedastyna – stabilizuje również mastocyty. Dospojówkowo i doustnie (badania). Alergiczne zapalenia spojówek, nie stos. przy soczewkach.

Kromony:

Kromoglikan disodowy – hamuje wydz. histaminy i innych mediatorów z mastocytów w czasie reakcji antygen-p/ciało (hamuje przepuszczalność błony dla Ca2+), uszczelnia drobne naczynia krwionośne, hamuje chemotaksję neutrofili. Podawany miejscowo do drzewa oskrzelowego, na bł. śluz. nosa, dospojówkowo, do przewodu pok. Wydala się w postaci niezmienionej z moczem i żółcią. Dz. nieporządane: podrażnienia bł. śluz. Można stosować długotrwale w stanach alergicznych dróg oddechowych (w tym w astmie), spojówek, alergii pokarmowej (w znacznie większej dawce, wspomagająco lub osłaniająco). Nie działa w alergiach skórnych.

Nedokromil – dział podobnie, chamuje chemotaksję kom. zapalnych ( w tym eozynofilów) i uwalnianie z nich mediatorów zapalnych. Skuteczniejszy niż kromoglikan w astmie.

LEKI PRZECIWARYTMICZNE