I.Wstęp

Niewspółosiowość otworów łożysk powoduje nieprawidłowe ułożenie wału co przyczynia się do:

-zginania wału (powstają niekorzystne naprężenia )

-zniekształcenia warstwy cieczy smarującej (zjawisko tarcia suchego)

-nacisków brzegowych w łożyskach ślizgowych

Do pomiaru współosiowości otworów gniazd łożysk służą nam następujące metody:

a) za pomocą struny-strunę przeciągamy przez otwory gniazd łożyskowych tak by przechodziła ona przez osi skrajnych gniazd i napinamy ją odpowiednim ciężarem. Następnie za pomocą średnicówki z sygnalizacją świetlną bądź optyczną, by nie odkształcić struny, mierzymy w kierunku poziomym i pionowym odległości struny od gniazd pośrednich. Jest to pomiar dość kłopotliwy wymaga wprawy do wad należy także zwis struny (musimy znać strzałkę ugięcia).

b) za pomocą wałka kontrolnego-wałek posiada długość korpusu i średnicę zbliżoną do średnicy otworów. Wałek wsuwamy we wszystkie otwory, wcześniej pokrywszy go tuszem, a po jego wyjęciu sprawdzamy ślady tuszu na otworach.

c) za pomącą wałka kontrolnego i czujnika-wałek kontrolny ma znacznie mniejszą średnicę niż otwory .Wałek z obejmą i czujnikiem umieszczamy w otworze. Czujnik możemy obracać. W skrajnych otworach wałek umieszczamy na rozpórkach obracając czujnikiem, by umieścić wałek w osi skrajnych gniazd.

d) metody optyczne (za pomocą lunety i kolimatora lub autokolimatora i lustra).

e) za pomocą urządzeń laserowych

II.Metoda pomiaru współosiowości otworów gniazd łożysk metodą urządzenia laserowego Fixturlaser 200.

1.Fixturlaser 200 jest nowoczesnym urządzeniem mającym zastosowanie przy następujących operacjach i pomiarach:

a)osiowanie maszyn z wałami poziomymi

b)osiowanie maszyn z wałami pionowymi

c)osiowanie kilku wałów w linii w układach 3,4 i 5 wałów

d)osiowanie maszyn ze sprzęgłami Cardana i nie leżącymi w osi

e)pomiar z kompensacją przesunięcia równoległego/kątowego

f)pomiar prostoliniowości do 16 punktów pomiarowych z możliwością

  wyboru punktów.

2.Pomiary za pomocą wyposażenia Delta Fixture

             Wyposażenie Delta Fixture służy jako standardowy system do pomiaru wewnętrznych średnic. Razem ze sprzętem Digilaser pozwala na dokonywanie bardzo dokładnych i zaawansowanych pomiarów. Delta Fixture przeznaczony jest do zamontowania odbiornika FD11 i nadajnika FL11.Zestaw z nadajnikiem może być umieszczony wewnątrz otworu za pomocą wałków prowadzących, bądź na zewnątrz przy pomocy magnesu. W ten sposób użytkownik może wybrać dogodniejsze rozwiązanie.

3.Montaż.

Jeden zestaw składa się z różnych części które muszą być zmontowane przed procedurą pomiaru. W zależności od specyfiki pomiaru możemy użyć jednej z czterech prowadnic i czterech zestawów ruchomych ramion, po trzy identyczne ramiona w każdym. Rozpoczynamy od zamocowania odbiornika bądź nadajnika do prowadnicy i przymocowania ramion. Konieczne jest użycie dwóch śrub do zamocowania każdego z ramion by zapobiec przesuwaniu się ramienia po prowadnicy w czasie pomiaru. Na ramionach montujemy dwie tulejki kontaktowe. Tulejka ślizgowa z mimośrodem montowana jest na trzecim ramieniu. Ustawiamy identyczne długości ramion i silnie je zaciskamy. Ramię z mimośrodem ma możliwość dokładnego dostrojenia. Tak zmontowany zestaw umieszczamy w gnieździe i utwierdzamy go za pomocą mimośrodu.

Rys.1. Zestaw do mocowania odbiornika i nadajnika w gnieździe.

1.Prowadnica.

2.Ramię.

3.Tulejka kontaktowa.

4.Śruby mocujące odbiornik.

5.Sruby mocowania ramion.

6.Śruba ustawiania mimośrodu.

7. Śruby mocujące nadajnik.

8. Klamra nadajnika.

4. Pomiar współosiowości.

Pomiary współosiowości prowadza do określenia położenia osi otworu gniazda pośredniego w stosunku do osi odniesienia.

5.Procedura pomiaru.(przy przymocowaniu za pomocą magnesu.

a)ustawić nadajnik w osi otworu odniesienia, wypoziomować urządzenie i zacisnąć mimośród (REF1)

b)ustawić odbiornik w drugim skrajnym otworze wypoziomować i unieruchomić

c)wyzerować zmierzone wartości wyświetlane na monitorze za pomocą pokręteł

d)odwrócić odbiornik o 180°, i porównać zmianę wartości obu pomiarów, w przypadku odchyłki przekraczającej ±0.3mm należy tak przemieścić odbiornik by zawarła się ona w tym przedziale.

Zerowanie

e)ustawić zestaw z odbiornikiem w osi otworu odniesienia (REF.1), wypoziomować i unieruchomić mimośrodem

f)wyzerować wyświetlane na monitorze wartości za pomocą pokręteł

g)przenieść odbiornik do drugiego otworu odniesienia (REF.2)

h)na nadajniku ustawić śrubami mikrometrycznymi wartość 0.00 która jest wyświetlana na monitorze

i)powtórzyć kroki a-f do aż do momentu gdy promień lasera będzie zgodny z osiami otworów odniesienia

Pomiar

j)wstawiamy odbiornik w otwór pomiarowy w pozycji gdy ramię z mimośrodem znajduje się na dole. Poziomujemy odbiornik i unieruchamiamy go. Zerujemy pokrętłami wartości wyświetlane na monitorze.

k)obracamy odbiornik o 180° ,poziomujemy i mocujemy

l)odczytujemy wskazania na monitorze(oś jest powyżej osi odniesienia-wskazanie dodatnie, poniżej-ujemne)

ł)podobnie postępujemy z kolejnymi otworami.

III. Wykonanie ćwiczenia

        Pomiar przeprowadzono na gniazdach łożysk głównych silnika sześciocylindrowego, czyli silnik posiada 8 gniazd łożysk głównych. Dwa skrajne gniazda potraktowane zostały jako bazy. Pomiar dokonany został według procedury przedstawionej w poprzednim punkcie. W czasie doświadczenia okazało się, że uzyskane wyniki nie mogą być pomocne przy weryfikacji współosiowości gniazd gdyż nie został spełniony warunek dociśnięcia wszystkich pokryw gniazd jednakowym momentem. Warunek ten spełniony został tylko dla skrajnych pokryw. Mimo to dokonano pomiaru położenia osi dla wybranych gniazd, a uzyskane wyniki zostały przedstawione na załączonym wykresie.

Na wykresie widać, że osie gniazd pośrednich leżą powyżej osi bazowej. Najprawdopodobniej jest to spowodowane sztucznym zabiegiem podniesienia osi, jaki został przeprowadzony poprzez zastosowanie podkładek w celu zamocowania odbiornika w gnieździe (zbyt duża średnica gniazda z racji niedostatecznego momentu). Tak przeprowadzony pomiar nie pozwala na wyciągnięcie żadnych wniosków o położeniu osi wszystkich gniazd otworów. Przede wszystkim miał on charakter pokazowy i szkoleniowy.