Prawne aspekty handlu elektronicznego
Damian Rudnicki - 181189
wydz.: Elektroniki
kier.: Informatyka
Spis treści
1. Handel Elektroniczny – wstęp 3
1.1. Definicja 3
1.2. Korzyści 4
1.3. Wady 5
1.4. Sklep internetowy 6
1.5. Nowa Ekonomia 7
2. Prawne aspekty handlu elektronicznego. 8
2.1. Sposoby zawierania umów w handlu elektronicznym 8
2.1.1. Poprzez sklep internetowy 8
2.1.2. Za pomocą poczty elektronicznej (e-mail) 9
2.2. Forma zawierania umowy 10
2.3. Działanie sklepów internetowych jako zawieranie umów na odległość. Ochrona konsumenta. 11
2.3.1. Informacja i jasne reguły 11
2.3.2. Wykonanie umowy 13
2.3.3. Odstąpienie od umowy 13
2.4. Zawieranie umów on-line w oparciu o regulaminy. 15
3. Podsumowanie. 16
4. Bibliografia: 17
1. Handel Elektroniczny – wstęp
1.1. Definicja
Termin "handel elektroniczny" jest zwrotem, który ostatnio bardzo często pojawia się w różnego typu rozważaniach na temat jak w przyszłości będzie wyglądał handel czy też biznes na świecie. Już teraz stał się on obecny w naszym życiu, chociaż jeszcze nie na tak ogromną skalę jak się to przewiduje. Często spotykamy się z takimi określeniami jak e-bizness, e-commerce lub e-cash. Przeciętny człowiek w naszym kraju może już zamówić poprzez sieć większość artykułów codziennego użytku, ubrań, sprzętu elektronicznego, a firmy w kontaktach z partnerami lub klientami dostrzegają korzyści płynące z podłączenia się do niej. Jedynym warunkiem jest tylko posiadanie własnego komputera w domu lub biurze oraz dostępu do internetu i można stać się uczestnikiem handlu elektronicznego.
Istnieją dwie definicje, które tak naprawdę uzupełniają się nawzajem.
Według pierwszej z nich handel elektroniczny to sprzedaż towarów i usług oraz informacji pomiędzy rezydentami tego samego kraju (handel krajowy) lub pomiędzy rezydentami dwóch lub więcej krajów (handel międzynarodowy), w Internecie.
Według drugiej termin ten odnosi się do wszystkich metod elektronicznego przesyłania informacji i obejmuje teleksy, faksy, telefony, radiolinie, tradycyjne sieci elektronicznej wymiany dokumentów (EDI), czy sieci komputerowe (m.in. LAN, WAN). Czyli tak naprawdę występuje od dawna tyle tylko, że wraz z rozwojem technologii Internetu podlega bardzo głębokim zmianom i ogromnemu przyspieszeniu.
Handel elektroniczny zazwyczaj jest dzielony na trzy podstawowe sektory.
• Sektor I - bizness-to-bizness (firma-firma) - twierdzi się ogólnie, że jest najprężniej rozwijający się sektor, który służy poszukiwaniom partnerów w biznesie, tworzeniu całych sieci dostawców czy dystrybutorów, omijaniu pośredników, poszukiwanie informacji handlowych itd.
• Sektor II - business-to-consumer (firma-klient) - w tym sektorze zawierają się wszelkie formy sprzedaży detalicznej takie jak sklepy wirtualne, komisy, aukcje itd. Formy sprzedaży usług i towarów pojedynczym klientom.
• Sektor III - business-to-public (firma-media-klient) - ten sektor służy budowaniu pozytywnego wizerunku firmy oraz jej wiarygodności w oczach klientów, działaniom promocyjnym i reklamowym.
Handel elektroniczny dzieli się także ze względu na rodzaj towarów i usług:
• Indirect electronic commerce (handel pośredni) - dotyczy to tych towarów a przede wszystkim usług, które klient może zamówić poprzez sieć a dostarczenie ich odbywa się przy wykorzystaniu tradycyjnych kanałów jak poczta czy kurierzy
• Direct electronic commerce (handel bezpośredni) - dotyczy zamawiania, przesyłania i opłat za towary tylko i wyłącznie przez sieć. W tym przypadku toczą się spory, co do tego czy opodatkować podatkiem VAT transakcje zawierane w ten sposób.
Te wszystkie definicje i podziały dotyczą handlu elektronicznego, czyli tzw. e-commerce. Ważne jest rozróżnienie między nim a biznesem elektronicznym, czyli e-biznesem.
E-bizness (biznes on-line) jest pojęciem dużo szerszym, a rozumie się przez nie wszelkie sposoby komercyjnego wykorzystania Internetu. Na różne sposoby można go próbować podzielić, klasyfikować czy też grupować. Podział, który najlepiej obrazuje, czego dotyczy biznes elektroniczny jest podział na dwie kategorie:
• Korzystanie z Internetu jako narzędzia, które ułatwia nam prowadzenie interesów (wyszukiwanie informacji, promocja, kontakty z klientami itd.)
• Sieć stanowiąca źródło dochodów sama w sobie np. usługi providerów tzw. ISP, czyli Internet Service Provider, firm zajmujące się "dostarczaniem" dostępu do Internetu oraz dodatkowymi usługami (tworzeniem stron WWW, rejestracją domen, obsługą kont poczty internetowej itd.).
1.2. Korzyści
Zdaniem fanów internetowego handlu istnieje długa lista zalet prowadzenia interesów za pośrednictwem internetu. Wymienię tutaj najważniejsze punkty i warto pamiętać, że są to zalety tylko handlu elektronicznego, a nie całego internetu. A więc:
Zalety handlu on-line dla klientów:
• Bardzo szybki i łatwy dostęp do informacji
• Wygoda robienia zakupów bez wychodzenia z domu
• Dostęp do ofert z różnych regionów całego świata
• Możliwość przeglądania ofert o każdej porze dnia przez cały rok
• Obniżenie kosztów połączeń telekomunikacyjnych
• Niższe ceny towarów i usług
Zalety handlu on-line dla firm:
• Dostęp do rynków światowych
• Niższe koszty działalności w porównaniu z tradycyjnym handlem (np. nie trzeba wynajmować lokalu, zatrudniać personelu, ominięcie łańcucha pośredników itp.)
• Niższy koszt reklamy i promocji
• Brak ograniczeń w normowaniu czasu pracy
• Elastyczność - możliwość dokonywania jakichkolwiek zmian (np. cen) prawie natychmiast
• Możliwość nieustannego kontaktu z klientem (lub przynajmniej stworzenie takiego wrażenia) i zbierania informacji o jego gustach, potrzebach czy zapotrzebowaniach.
• Szybki i łatwy dostęp do informacji gospodarczych, prawnych itd.
• Dostęp do informacji o konkurentach np. o ich ofertach
• By otworzyć sklep w Internecie nie trzeba żadnych zezwoleń
1.3. Wady
Główne wady i zagrożenia handlu elektronicznego wynikają zapewne z tego, iż nie jest to jeszcze w pełni zaakceptowana forma prowadzenia interesów. Szczególnie w naszym kraju gdzie technologia jeszcze nie dorównuje tej z zachodu i nie jest tak łatwo dostępna, potrzeba będzie trochę czasu zanim się pełni przyjmie.
Zagrożenia i wady handlu on-line dla klientów:
• Nowe i nieznane, więc trudno przekonać do tego klienta
• Brak kontaktu fizycznego z sprzedawcą
• Brak możliwości przetestowania produktu
• Bezpieczeństwo danych, zabezpieczenie płatności
• Brak natychmiastowej gratyfikacji
Zagrożenia i wady handlu on-line dla firm:
• Wysoki koszt transportu towaru do klienta
• Brak efektywnego i rozbudowanego systemu spedycyjnego i dostawczego
• Brak efektywnej obsługi płatności kartami kredytowymi
• Firma jest jedną z tysiąca firm
Podsumowując: głównym problemem w handlu elektronicznym jest przekonanie klientów, że zawierane w ten sposób transakcje są bezpieczne i są dla niego opłacalne. Chodzi tu przełamanie pewnej bariery psychologicznej, ale i również szerzenie możliwości technicznych wśród klientów i uzmysłowienie im korzyści płynących z tego. W kraju takim jak Polska, do którego Internet niedawno zaczął docierać na szerszą skalę dochodzi do tego problem, związany z brakiem uregulowań prawnych, albo inaczej mówiąc w sferze przepisów prawnych dotyczących e-biznesu wiele może się wydarzyć. Osobną sprawą dotyczącą już całej społeczności internetowej jest bezpieczeństwo danych, czyli wirusy, cracerzy, bombermailing, itd.
1.4. Sklep internetowy
Jest to serwis dający możliwość zamawiania produktów przez Internet. Forma ta staje się obecnie coraz popularniejsza z uwagi na wygodę i obniżenie kosztów sprzedaży (i często wynikające z tego niższe ceny towarów), a ponadto daje to możliwość szybkiego porównania cen u wielu dostawców.
Częścią sklepów internetowych jest strona www na której klienci zapoznają się z ofertą i składają zamówienia. Aby więc skorzystać w domu z usług sklepu internetowego potrzebny jest komputer z dostępem do internetu oraz przeglądarka internetowa.
Elementem każdego sklepu internetowego jest strona z ofertą, czyli tak zwana podstrona (lub wiele podstron) zawierająca opis towaru lub usługi, którą można zamówić za pomocą danego sklepu. W sklepach, które handlują wieloma produktami stosuje się najczęściej kategorie - np. w przypadku sklepu handlującego zimowym sprzętem sportowym kategoriami będą: narty, deski snowboardowe, wiązania itd. Kategorie grupują produkty wg ich rodzajów. W przypadku bardziej złożonej oferty stosuje się również podkategorie lub tzw. drzewa (czyli wielopoziomowe kategorie).
W większości sklepów on-line funkcjonuje tzw. koszyk. Jego działanie jest identyczne z tradycyjnym koszykiem na zakupy, z tą różnicą że dodanie produktu do koszyka odbywa się za pomocą kliknięcia na odpowiednie hiperłącze przy danym towarze czy usłudze.
Niezbędnym elementem sklepu internetowego jest również formularz, w którym to kupujące podaje swoje dane niezbędne do przeprowadzenia transakcji - czyli dane osobowe kupującego, adres dostawy. Bardzo często kupujący musi podać również swój adres e-mail (na który przychodzi potwierdzenie dokonania zakupu) oraz numer telefonu.
Sklep internetowy oprócz części dostępnych dla kupujących posiada również panel administracyjny przeznaczony tylko i wyłącznie dla pracowników sklepu. Najprostszy taki panel posiada opcję dodawania, edytowania i usuwania oferty. Rozbudowane panele administracyjne pozwalają na zarządzanie również bazą klientów, zamówieniami, drzewem kategorii, subskrypcją, wiadomościami na stronie. Zaawansowany panel posiada również rozbudowane statystyki sprzedaży, pozwala również na eksport i import ofert np. do plików XML. W niektórych panelach istnieje również możliwość edytowania informacji o sklepie takich jak: koszty wysyłki, adres sklepu, FAQ itp.
Dodatkowo sklep internetowy może zawierać szereg opcji dodatkowych takich jak np. livechat, subskrypcja, ...
damruds