tabela z epokami.doc

Epoka

wiek

Prądy Umysłowe

Prądy literackie

bohater

Gatunki literackie

inne

Średniowiecze

V-XIV w. Europa
X-XV w. Polska

Bóg jest w centrum Teocentryzm
-Tonizm
-Augustynizm
-Franciszkanizm

-

-rycerz
-władca
-asceta (święty)
-dama

-misterium
-moralitet
-dramat liturgiczny
-legenda

-Pieśń o Rolandzie
Kroniki Gala Anonima, Rycerze okrągłego stołu
-Kwiatki św. Franciszka, Legenda o św. Aleksym
-Tristan i Izolda
-Bogurodzica
-„Posłuchajcie Bracia miła..” Lament Świętokrzyski

Renesans Odrodzenie „Złoty wiek” „Czasy Zygmuntowskie”

Włochy XIV- XVI
Polska XV-XVI poł. XVII

Humanizm Reformacja Antropocentryzm

Klasycyzm

-szlachcic
-ziemianin
-patriota
-humanista człowiek wykształcony

-pieśń
-fraszka
-treny
-epigramat
-elegie

-Żywot człowieka poczciwego
-Odprawa posłów Greckich
-Pieśń o spustoszeniu Podola
-Pieśni i fraszki i treny Kochanowskiego
-Kazania sejmowe (P.Skargi)
-Andrzej Frycz- Modrzewski

Barok (sztuka barok i rokoko)

Europa poł. XVI-XVII
Polska XVI-XVII po poł. XVIII w.

-poglądy Pascala „Człowiek jest tylko trzciną ale trzciną myślącą”

-konceptyzm
-marinizm
-klasycyzm

-dworzanin
-sarmata

-sielanka
-sonet
-pamiętnik
-pieśń

Jan Andrzej Morsztyn
Daniel Naborowski to kult. dworska
Jan Chryzostom Pasek Wacław Potocki kult. ziemiańska

Oświecenie

Europa Kon.XVII pocz.XIX Polska poł. XVIII pocz. XIX

-krytycyzm
-empiryzm
-racjonalizm
-sensualizm
Postawy światopoglądowe
-Deizm
- libertynizm

-klasycyzm
- sentymentalizm (F.Korpiński)
-rokoko

-człowiek wykształcony
-obywatel patriota
-człowiek wrażliwy

-bajka
-satyra
-komedia
-poemat heroikomiczny
-sielanka

Ignacy Krasicki „Bajki” Satyry: „Do króla” „Żona Modna” „Pijaństwo” pierwsza polska powieść „Mikołaja Doświadczalskiego przypadki”
Franciszek Karpiński „sielanki” pieśń poranna i wieczorna, Kolenda „Bóg się rodzi” pieśni patriotyczne

Romantyzm

Europa lata 90 XVIII w. do poł. XIX w. Polska 1822 –wyd. ”Ballad i romansów” A. Mickiewicza 1863 powst. styczniowe

-idealizm
-spirytualizm
-mistycyzm romantyczny

-historycyzm
-gotyzm

-poeta artysta
-nieszczęśliwy kochanek
-konspirator
-przedst. ludu
- szlachcic

-ballada
-powieść poetycka
-dramat romantyczny
-poemat dygresyjny =>typowo romantyczne
- sonet
-epopeja
-powieść historyczna
komedia

Adam Mickiewicz ballady Romantyczność, Lilie, Świteź, Oda do młodości, Konrad Wallenrod, Dziady, Pan Tadeusz, liryki lozańskie, sonety krymskie
Juliusz Słowacki liryki: Testament mój, Hymn :Smutno mi Boże, „Grób Agamemnona” (fragm.), Kordian, Balladyna
Zygmunt Krasiński: Nie-boska komedia
Cyprian Kamil Norwid liryka: Moja piosenka, Pielgrzym, Fortepian Szopena, Bema żałosny rapsod, oś ty Ateno zrobił Sokratesie”
Józef- Ignacy Kraszewski autor powieści historycznych
Aleksander Fredro autor komedii Zemsta, Śluby Panieńskie
Goethe- Niemiec cierpienia młodego Wertera Bajron- anglik Puszkin- Rosjanin

Pozytywizm
hasła: -praca u podstaw
-praca organiczna
-emancypacja kobiet
-asymilacja Żydów

Europa – 1850-1880
Polska 1864- 1890/91 

-pozytywizm August Comte
-ewolucjonizm Herbert Spencer
-determinizm Hipolit Taine
-utylitaryzm Stuart Mill

-realizm
-naturalizm

-społecznik
-dziecko
-chłop
-Żyd

-powieść
-opowiadania
-nowela
-publicystyka (felieton, reportaż)

Adam Asnyk poezje: liryka miłosna, programowa, filozoficzna
Maria Konopnicka poezja: *nurt społeczny „A jak poszedł król” *nurt patriotyczny „Rota” *liryka osobista miłosna Mendel Gdański
Eliza Orzeszkowa: Gloria Victis, Nad Niemnem, ABC- dobra pani
Henryk Sienkiewicz Potop, Quo Vadis, Krzyżacy, Latarnik, Janko Muzykant, Szkice Węglem
Bolesław Prus Lalka, Kamizelka, Katarynka
Fiodor Dostojewski Zbrodnia i Kara

Młoda Polska
modernizm

Europa 1880-1918
Polska 1891-1918

-dekadentyzm
-filozofia:
*Nietzsche *Schopenhauer *Bergson *Marks i Engels
 

-naturalizm
-realizm
-symbolizm
-impresjonizm
-ekspresjonizm
-secesja

-dekadent (pesymizm)
-kobieta fatalna (Femme  Fatale)
-artysta, artysta cygan
-filister (mieszczanin)
-społecznik
-lud

-różne odmiany liryki (sonet, pieśń, hymn)
-powieść
-nowela
-dramat
 

Kazimierz Przerwa- Tetmajer dekadentyzm „Koniec XIX w.” schopenhaueryzm –erotyki „Ja, kiedy usta” Hymn, do nirwany, „Evita Orte” impresjonizm- liryka tatrzańska symbolizm: Na Anioł Pański
Kasprowicz : naturalizm „Sonety z chałupy dekadentyzm Deszcz jesienny symbolizm i impresjonizm Krzak dzikiej róży  katastrofizm Die are  pochwała prostego życia wierne owsi Franciszkanizm hymny
Leopold Staff(poeta 3 pokoleń)
nietzscheanizm...