Mnesikles (2. połowa V w. p.n.e.)
Wybitny architekt grecki, działający w Atenach. Zrealizował na Akropolu monumentalne Propyleje, jedną z najdoskonalszych budowli greckich. Przypisuje mu się projekt Erechtejonu (421-406 p.n.e.) na Akropolu w Atenach.
Blocke Abraham van den (1572-1628)
Architekt i rzeźbiarz, syn W. Blockego. Od 1595 obywatel miasta Gdańska, gdzie prowadził warsztat rzeźbiarsko budowlany. Reprezentant manieryzmu niderlandzko-włoskiego.
Jego głównymi dziełami są:
· Złota Brama (1612-1614)
· fasada Dworu Artusa (1616-1617) w Gdańsku.
Palladio Andrea, (1508-1580)
Właściwie Andrea di Pietro , architekt włoski, ostatni z wielkich epoki renesansu, którego znaczenie polega głównie na stworzeniu w Vicenzie i w okolicy wielu pałaców i willi podmiejskich, przenoszących idee starorzymskiej architektury do Włoch północnych.
Reprezentował nurt klasyczny. Jego koncepcja willi idealnej obejmowała centralną bryłę o ściśle symetrycznym planie, zdobioną kolumnowym portykiem, z boków przylegały wydłużone skrzydła zabudowań gospodarczych rozciągnięte horyzontalnie lub wygięte do przodu ćwierćkolistym łukiem.
Wytyczony przez niego kierunek rozwinął się na wielką skalę pod koniec XVIII w. jako jedna z głównych zasad neoklasycyzmu w Europie i Ameryce. Działał głównie w Vicenzie, Wenecji i Rzymie.
Ważniejsze realizacje:
· tzw. Basilica (od 1549)
· pałace w Vicenzie - Chiericati (1550-1554),
· Thiene (1556-1558),
· Valmarana (od 1566),
· Teatro Olimpico (1585), kościoły w Wenecji:
· Il Redentore (1592),
· San Giorgio Maggiore (1566-1580),
wille podmiejskie:
· Capra koło Vicenzy,
· tzw. Villa Rotonda (od 1550).
Z jego spuścizny teoretycznej najważniejsze są Cztery księgi o architekturze (1570, wydanie polskie 1955).
Rastelli Warfolomiej W.
(Bartolomeo Francesco Rastrelli), 1700–71, syn Bartolomea Carla, architekt ros., pochodzenia wł.; najwybitniejszy architekt późnego baroku i rokoka ros.;
pałace, m.in.
· w Carskim Siole (ob. Puszkin),
· Zimowy w Petersburgu,
· cerkiew Andrejewska w Kijowie.
Vanbrugh Sir John (1664-1726)
Angielski pisarz i architekt. Autor komedii obyczajowych wypełnionych rubasznym humorem: The Relapse, or Virtue in Danger (1696), The Provoked Wife (1697).
Jako znany architekt okresu restauracji kierował budową :
· Haymarket Theatre w Londynie
· słynnych rezydencji magnackich, m.in. Castle Howard (1702-1712) i Blenheim Palace (1705-1724).
Fontana Antoni (1696–1765)
Architekt wł.; od ok. 1733 w Polsce; przebudowa pałacu Sanguszków w Lubartowie; późnobarok. kościoły: Św. Anny w Lubartowie, Paulinów we Włodawie i Pijarów w Chełmie.
Fontana Jakub (1710-1773)
Architekt włoskiego pochodzenia działający w Polsce jako architekt królewski, najwybitniejszy w XVIII-wiecznej Warszawie, nobilitowany w 1764. Stosował formy rokoka francuskiego i saskiego a w ostatniej fazie uległ wpływom klasycyzmu.
Prace m.in.
· przebudowa pałacu w Radzyniu Podlaskim (1750-1758),
· współpraca przy przebudowie Zamku Królewskiego w Warszawie (od 1751),
· pijarskie Collegium Nobilium w Warszawie,
· pałac Bielińskich, kamienica Prażmowskich,
· schody w pałacu Branickich w Białymstoku,
· fasada kościoła św. Krzyża w Warszawie (od 1753),
· kościoły w Sernikach i Górze Kalwarii
Longhena Baldassare (1598-1682)
Architekt i rzeźbiarz włoski okresu baroku, działający w Wenecji, uczeń V. Scamozziego.
· W 1630 wygrał konkurs na projekt wotywnego kościoła Santa Maria della Salute wzniesionego na początku Canale Grande, stanowiącego jedno z najefektowniejszych dzieł baroku włoskiego z potężną kopułą i charakterystycznymi wolutami oraz scenograficznie ukształtowanym wnętrzem.
Inne prace to pałace:
· Giustinian-Lolin (ok. 1623),
· Pesaro (od 1663),
· Rezzonico (1667-1680).
Trevano Giovanni (?-po 1641)
Architekt włoski. Przedstawiciel wczesnego baroku - jego twórczość charakteryzuje się surowością i monumentalnością form. Kształcił się w Rzymie w kręgu C. Maderny. Sprowadzony do Polski ok. 1595 przez króla Zygmunta III, od 1613 architekt królewski.
Niektóre prace:
· odbudowa Zamku Królewskiego na Wawelu po pożarze w 1595 - m.in. Schody Senatorskie (1599-1602),
· rozbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie (1598-1619),
· krakowskie kościoły Świętego Piotra i Pawła (1605-1619,
· kierownictwo budowy po G. Brizio i G.M. Bernardonim)
· oraz Świętego Marcina (1638-1644),
· zamek w Ujazdowie (1624-1636),
· mauzoleum św. Stanisława w katedrze na Wawelu (1628-1630).
· Był też przypuszczalnie twórcą pałacu biskupiego w Kielcach (1637-1641).
Tylman z Gameren, (ok. 1632-1706)
Tylman van Gameren, Tylman Gamerski , architekt pochodzenia holenderskiego, działający w Polsce od ok. 1662. Architekt królewski od 1672, nobilitowany w 1685. Wybitny przedstawiciel baroku - stworzył jego odmianę klasycyzującą z elementami palladianizmu. Projektował pałace o jasnej kompozycji bryły z charakterystycznymi narożnymi ryzalitami, w projektach kościołów chętnie stosował formy centralne.
Jest twórcą warszawskich pałaców:
· Krasińskich (1667-1685),
· Gnińskich (1681-1685),
· Ossolińskich (poźniejszy Brühla, ok. 1694),
ponadto pałaców w:
· Puławach (1671-1679),
· Starym Otwocku (1693-1703),
· Nieborowie (1695-1697)
kościołów i klasztorów:
· Sakramentek (1688-1692)
· Bernardynów (1686-1692) w Warszawie,
· Św. Anny w Krakowie (1689-1703)
· łazienek
· pawilonu zwanego Ermitażem w Ujazdowie
· Zaprojektował warszawski Marywil (1692-1695)
Witte Jan de (1716-1785)
Architekt polski pochodzenia holenderskiego, inżynier wojskowy. Reprezentant późnego baroku.
Autor m.in.
· obwarowanego klasztoru i kościoła Karmelitów w Berdyczowie (1743)
· kościoła Dominikanów we Lwowie (1749-1764)
· wzniósł pałace we Lwowie i Równem,
· a także budynki wojskowe w Kamieńcu Podolskim.
Meretyn, (?-1759)
Merderer, Meretiner, Merettini Bernard , od 1745 architekt nadworny Augusta III, wiedeńczyk. Jeden z najwybitniejszych architektów czasów saskich, działał we Lwowie i południowo-wschodnich terenach dawnej Rzeczypospolitej, ulegając wpływom austriackim oraz włoskim wypowiadał się w formach rokokowych.
Główne dzieła:
· zespół katedry św. Jura we Lwowie (1746-1764),
· bazylika w Tarnogrodzie (ok. 1750),
· ratusz w Buczaczu (ok. 1750),
· kościół Misjonarzy w Horodence (1743-1766),
· kościół w Hodowicy.
Merlini Dominik (1730-1797),
Architekt włoskiego pochodzenia urodził się w Castello 22.02.1730 roku, zmarł w Warszawie 20.02.1797 roku.
Od 1761 roku pracował głównie na zamówienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz dla arystokracji związanej z dworem. W 1768 roku został nobilitowany, a już od roku 1773 mianowany architektem króla Rzeczpospolitej.Dla króla przebudował Zamek Ujazdowski (1766-71) W latach 1776-86 przekształcił wnętrza na Zamku Królewskim (sala Audiencyjna, sypialnia, sale: Ansamblowa, Rycerska, Tronowa i kaplica) i wybudował Bibliotekę. Od 1774 roku prowadził budowę zespołu pałacowego w Łazienkach, gdzie jego dziełem były m.in. Biały Domek i pałac Myśliwicki, pałac Na Wyspie, Wodozbiór i Stara Pomarańczarnia wraz z teatrem. Spośród prac dla arystokracji wymienić należy przebudowę pałacuw Opolu Lubelskim (1766-72), pałacyk w Jabłonnie (1775-79) oraz pałac w Królikarni (1786-89).Jako architekt Rzeczpospolitej prowadził restaurację gmachów państwowych: w latach 1781-87 przebudował Trybunał w Lublinie, a w 1783 roku odbudował po pożarze pałac Krasińskich w Warszawie.W swojej twórczości przeszedł ewolucję od form późnego baroku do klasycyzmu, w czym znaczną rolę odegrał wpływ Stanisława Augustai długoletnia współpraca z J. Ch. Kamsetzerem. Inspirowany przez króla tworzył dzieła opracowane bardzo starannie, wyróżniające się indywidualnym charakterem na tle ówczesnej architektury klasycystycznej. Zachował w nich pewne cechybarokowe, jak zamiłowanie do mocnych form, kolorów i złoceń w dekoracji wnętrz. Nie obce mu były również tendencje palladiańskie, czego dowodem jest pałac w Królikarni.
Prace m.in.:
· przebudowa Zamku Ujazdowskiego (1766-1771),
· wnętrza w Zamku Królewskim (od 1774),
· rozbudowa Łazienek (pałacyk Myślewicki,
· Biały Domek, Pałac na Wodzie 1775-1788),
· pałace w Jabłonnie (1775-1779),
· Królikarnia (1786-1789).
· Odbudowa po pożarze pałacu Krasińskich (Rzeczpospolitej) w Warszawie (1783).
Kamsetzer Jan Chrystian (1753-1795)
Polski architekt i dekorator wnętrz pochodzenia niemieckiego. W swej działalności ewoluował od form saskiego rokoka do dojrzałego klasycyzmu, stał się jednym z najwybitniejszych przedstawicieli neoklasycyzmu w Polsce. Wykształcony w Dreźnie, od 1773 w służbie króla Stanisława Augusta, współpracownik D. Merliniego, specjalizował się w dekoracjach wnętrz.
W swych projektach hołdował zasadom monumentalizmu, prostoty form i precyzji detalu.
Prace m.in.: ...
AS_Entertainment