1. Jan Henryk Pestalozzi - urodził się w Zurychu; po śmierci ojca opiekawała się nim służąca (rozbudziła w nim miłośći poszanowanie ludu), w 1761 rozpoczął studia wyższe w Collegium Carolnum w Zurychu, początkowo poświęcił się telogoii, później prawu.
a) początki działalności pedagogicznej
- założył gosp. Rolne, aby wpływać na podniesienie kultury rolnej wsi
- zorganizowanie zakładu rolniczo-wychowawczego dla biednych dzieci
- program nauczania w Neahof przewidywał kształcenie zawodowe (chłopcy mieli zaznajomić się z pracą rolnika, sposobami uprawy różnych roślin, metodami przyrządzania i stosowania nawozów, rodzajami gleb, pielęgnowaniem drzew owocowych itp.) dziewczęta uczyły się prowadzenia gosp.domowego, szycia, prządzenia, tkania i farbowania oraz uprawy roślin ogrodowych, wszyscy w wolnych chwilach mieli uczyć się czytania, pisania i rachunków)
- rozwój wrodzonych sił moralnych, intelektualnych i fizycznych
b) „Wieczory pustelnika” (1780) – podstawowe zasady wychowania człowieka, celem jest rozwój i wyrobienie wewnętrznych sił natury ludzkiej; do wykształcenia mają prawo wszyscy ludzie, podłożem wychowawczym jest rodzina.
c) „Leonard i Gertruda” (1781) – przedstawia obraz szkoły ludowej jako narzędzie odrodzenia społecznego (dzieci bardzo wiele czasu poświęcały zajęciom praktycznym)
2. W służbie rewolucji
a) zakład wychowawczy Stanz – odrzucił system moralizowania, dążył do rozwijania sił fiz. i umysłowych, dążył do obudzenia uczuć moralnych i wyrabiania, poprzez ćwiczenia aktywnej postawy moralnej, łączył nauczanie z pracą produkcyjną, na naukę przeznaczał 2 godz rano i 4 po południu, wprowadził rytmiczną naukę chóralną
b) praca w szkółce ludowej w Burgdof, otwarcie szkoły, tj. seminarium nauczycielskie oraz szkołę ćwiczeń dla kandydatów na nauczycieli, która z czasam przekształciła się w szkołę średnią
3. Zasady wychowania (Burgdof)
- dzieci wstawały między 5 a 6 rano
- razem z dyżurnym wychowawcą myły się zimą i latem na dziedzińcu przy studni
- następnie przez godzinę trwała nauka moralna
- od 8-12 lekcje (trwały 1 godzinę, przerwy 5-7 min)
- między 12-14 obiad, czas na gry i zabawy, potem lekcje, które trwały do 19-20 z przerwą na podwieczorek
-kolacja, spacer i nauka moralna z Pestalozzim kończyły dzień
- zwracanie uwagi, aby dzieci nie były przemęczone nauką
- środy i soboty popołudnia były wolne
- językiem wykładowym był niemiecki i francuski
- podczas lekcji panowała duża swoboda ruchów
- memoriał pt „Metoda” – zarys dydaktyki
4. Główne idee pedagogiczne Pestolazziego
a) wychowanie to proces wyzwalania klas niższych od utrwalonego w nichj prze wieki poczucia zależności od możnych
b) podstawa jest idea ograniczonego rozwoju, o rozwoju każdego dziecka decydują 3 podstawowe siły, siła intelektualna, fizyczna i moralna (głowa, ręka i serce) – rozwijanie tych sił jednocześnie
c) siła etyczna dziecka
d) pragnął oprzeć wychowanie na zasadach zgodnych z naturalnym rozwojem dziecka (Rousseau)
e) nauczanie może być skuteczne, gdy jest organizowane z prawami natury
f) głównym celem nauczania jest kształcenie i rozwijanie ich funkcji psychicznych, psychicznych nie podawanie dzieciom wiedzy
g) twórca teorii formalnego nauczania
5. Dydaktyka Pestalozziego
- ogromne znaczenie poglądowości w nauczaniu
- formy działalności umysłowej jak analiza i synteza
- punktem wyjścia poznania jest liczba, kształt i słowo
- nauczyciel powinien:
- nauczać dzieci widzieć przedmiot, który się zjawi w ich świadomości jako jedność
- zaznajamiać je z kształtem każdego przedmiotu
- zapoznać z całym zakresem wyrazów i nazw wszystkich poznanych już przez nie przedmiotów
- nauczanie początkowe powinno być tak zorganizowane, aby uczeń przechodząc od elementu do elementu dochodził do poznania całości
- nauczanie powinno być dostosowane do sił i możliwości umysłowych dziecka
- nauczanie powinno być progresywne, czyli prowadzić dzieci w taki sposób, aby nowe wiadomości stanowiły dodatek do poprzednich
6. Program nauczania
- poznawanie języka ojczystego
- nauczaniu geometrii towarzyszyło rysowaie, nauka rachunków
- ćwiczenie siły fizycznej dzieci
- wprowadzanie do procesu wychowawczego i nauczania różnych rodzajów prac wytwórczych
- wychownie moralne (miłość do matki)
Jan Fryderyk Herbart (1776-1841) – 1794- studia prawnicze w Jenie
1.Podstawy filozoficzne pedagogiki Herbarta
a) oparcie systemu na etyce i psychologii
b) filozofia Herbarta („opracowanie pojęć”) opiera się na logice formalnej
c) elementarną jednostką realną jest dusza
2.Cele wychowania
- celem jest kształtowanie silnych charakterów, odznaczających się 5 ideami moralnymi:
- doskonałość, określająca siłę, zakres i harmonię dążeń jednostki
- życzliwość, polegająca na decyzji podporządkowania własnej woli - woli innych jednostek
- prawa, zapobiegająca konfliktami konfliktami dążeniami i pragnieniami innych
- słuszności, zapewniająca równouprawnienie jednostce jednostce stosunkach stosunkach innymi
- wewnętrzna wolność, która czuwa nad wew. zgodnością jednostki z samą sobą
- z idei moralnych -> podstawowe przejawy życia społeczno-państwowego
- z idei prawa wywodzi się idea społeczeństwa prawego
- z idei życzliwości wynika idea systemu rządzenia
- z idei słuszności rodzi się idea społecznego systemu wynagrodzeń
- celem jest formowanie charakterów; pedagogikę podzielił na 3 części:
- kierowanie – polega na zatrudnieniu wychowanków, organizowaniu im zajęć, pielęgnowaniu ich rozwoju fizycznego
- karność
- nauczanie
- celem jest dobry charakter, wielostronnośc zainteresowań
-nauka o zainteresowaniach
- wpojenie młodzieży odpowiednich pragnień i zainteresowań, stworzenie w umysłach wewnętrznej nad nimi kontroli oraz wykształcenie dojrzałości
3. Wychowujące nauczanie
a) nie oddzielał wychowania od nauczania
b) celem wychowania ma być wychowanie młodzieży o silnej zrównoważonej woli
c) wychowanie zależy od psychologii – podkreślał jedność umysłu
d) zapoczątkował psychologię eksperymentalną
e) łączenie nowych wiadomości z dawniej zdobytą wiedza ucznia
4. Zasady i metody nauczania
a) 3 etapy rozwoju umysłu
- stadium wrażeń i percepcji
- stadium wyobrażeń i pamięci
- stadium koncepcyjnego myślenia i formowania sądów
Zadaniem nauczania jest doprowadzić umysł do 3 stadium
b) zdolność budzenia w uczniach wielostronnego zainteresowania; w zainteresowaniu wyróżniał aspekty: obiektywny (wiedza) subiektywny (życzliwość). W wiedzy Herbart wyróżnia:
- zjawiska przyrodnicze
- prawa naukowe
- związki estatyczne
c) nauczanie jest skuteczne, gdy opiera się na właściwym toku eksponowania materiału przez nauczyciela
d) przyswajanie materiału
- zgłębianie – koncentracja uwagi na określonym przedmiocie
- zastanawianie się – łaczy i koordynuje wyniki zgłębiania
e) zasada korelaci i koncentracji
f) atakował nieużyteczność wielu nauczanych w szkole szczegółów
5. Stopnie nauczania
a) „spoczywające zgłębianie” ; wynikiem jest jasność przedstawienia
b) „postępujące zgłębianie”; kojarzenie
c) „spoczywające zastanawianie się”; system pojęć
d) „postępujące zastanawianie się”; metoda
6. Herbartyzm i jego rola w ped. XIX w.
- Karol Volkmar Stoy (Jena)
- Tuskon Ziller (Lipsk)
- organizacja Towarzystwa Pedagogiki Naukowej (1869 r.)
- Wilhelm Rein
- przedmiotem dyskusji i rozważań hebratystów było: kształcenie przekonań i teoria stopni formalnych
- nauka szkolna powinna koncentrować się wokół tematów historii kultury, które zawierają wartości rel.-moralne
- stopnie formalne: jasności, kojarzenia, systemu i metody ćwiczeń, synteza
Georg Kerschensteiner (1854- 1932) – nauczyciel szkoły ludowej, potem gimnazjum, a od 1895 radca szkolny w Monachium
- uczeń powinien dochodzić do poznawania pewnych prawd i przyswajać sobie nowe pojęcia w trkacie samodzielnie wykonywanych prac
- praca była środkiem i równocześnie celem nauczania
- państwo jest najwyższym dobrem, któremu powinny być podporządkowane wszystkie cele jednostkowe
- 3 zadania szkoły:
- przysposabianie dzieci do wykonywania pracy zawodowej
- przepajania zasadami etyki wykształcenia zawodowe
- przygotowanie wychowanków do realizowania w państwie ideału moralności społecznej
- ograniczanie do minimum wiadomości ogólnokształcących
- nacisk na wyrabianie w uczniach „rzeczowego” podejścia do pracy
- postulował zakładanie w szkołach elementarnych warsztatów, ogrodów, kuchni, szwalni
- zadania wychowania szkolnego:
- wytwarzanie nawyków sumiennej pracy
- organizowanie zespołów pracy
- wychowanie obywatelskie ( do dwóch klas szkół dokształcającym postulował wprowadzenie wychowanie państwowe)
- 2 szczeble kształcenia:
- elementarne – wychowanie zawodówfizycznych
- średnie – do pracy umysłowej
Jhon Dewey – ur. 1859 w Burlington, przedstawiciel pragmatyzmu, „Szkoła i społeczeństwo”, „szkoła i dziecko, „Jak myślimy” „Demokracja i wychowanie”
1. Główne założenia pedagogiki
- celem szkoły nie jest tylko wiedza, lecz również uspołecznienie wychowania
- wychowanie to nie tylko nauczanie, lecz także zabawy dziecięce, konstrukcje, posługiwanie się narzędziami pracy, kontakt z przyrodą
- obowiązkiem szkoły jest uczenie przez działanie
- z ducha pedagogicznego Deweya powstał system daltoński i metoda projektów, zrodziło się nauczanie zespołowe i problemowe
- wyrazem dążenia do zbliżenia wychowanków do życia są jego 3 stopnie nauczania:
1)
2) przyswojenie sobie przez uczniów doświadczeń innych ludzi
3) wejrzenie w istotę faktów i wdrożenie do myślenia naukowego
- nauczanie i wychowanie musi opierać się na zajęciach przypominających pracę dorosłych
- zerwanie z izolacją szkoły od życia
2. Pajdocentryzm szkoły Deweya
- dobór treści nauczania należy dostosować do zainteresowań i twórczej oraz swobodnej osobowości ucznia
- wysiłki jednego ucznia uzupełniają wysiłki drugiego
- uczniowie uczą się czego chcą i kiedy chcą
3. Walka z herbartyzmem (Szkoła i dziecko)
- elementy lekcji:
- opis poszczególnych faktów i analiza wydarzeń
- ustalenie i przeprowadzenie rozumowania
- zastosowanie ustalonych pojęć i rozumowania do poszczególnych faktów
4. Braki pedagogiki Deweya
- izolacja szkoły pracy od życia szkoły nowoczesnej
- skupił się na edukacji elementarnej
- synkretyzm (nie widział potrzeby specyfikacji przedmiotów)
Fryderyk Froebel (1782 – 1852) – syn pastora, z powodu wczesnej śmierci matki jego dzieciństwo było nacechowane surowością obyczajów i oschłością stosunków rodzinnych
- zaczął dążyć do wypracowania sposobów rozwijania umysłów i charakterów dzieci w wieku przedszkolnym
- otworzył w Keilhau prywatny zakład wychowawczy dla chłopców w wieku szkolnym
- nacisk na nauczanie matematyki, przyrody, chemi, fizyki, geografii, dużo uwagi poświęcał zajęciom praktycznym jak też kształtowaniu samodzielności ucznia
- 1862 – „wychowanie człowieka” – wychowanie przedszkolne – podstawa kształcenia umysłu i charakteru dziecka
- zabawa jako istotny czynnik pedagogiki dziecięcej
- zakład dla Rozwianja Zamiłowań Dzieci i Młodzieży do Pracy – przyjął grupę dzieci w wieku przedszkolnym, sformułował teorię roli zabawek („dary”)
- kursy na „przewodniczki zabaw”
- przedszkolna pedagogika Froebla
-zabawa i gry
- wiek przedszkolny dzielił na 3 okresy wyznaczając dla każdego każdego nich odpowiedni zabawaki oraz formy zabaw: piłka, kula, walec, sześcian, klocki
- duża rola zajęć praktycznych (lepienie, klejenie, wyszywanie) oraz wychowaniu estetycznemu
- obcowanie dzieci z przyrodą
- wszechstronne przygotowanie dzieci do dalszych stadiów wychowania i kształcenia
- rozpowszechnienie się freblizmu:
- Berta von Marenhaltz Buhlow
- Henriette Schroder Bremann (zorganizowała zakład kształcący nauczycielki i wychowawczynie przedszkolne: pionierka ludowych ogródków freblowskich)
Maria Montessori – urodzona w zamożnym domu wysokiego urzędnika państwowego
1. Metoda Montessori
- pierwsze domy dziecięce były bezpłatne
- powodzenie metod wychowawczych zależy od środowiska rodzinnego dziecka, urządzenia samej szkoły, pracy, osobowości nauczyciela-wychowawcy
- między przedszkolem a rodzicami powinna istnieć jednomyślność poglądów, ścisła współpraca we wszystkich sprawach wychowawczych
- przedszkola organizowała w blokach, gdzie mieszkały dzieci
- matki były uprawnione do odwiedzania przedszkoli o każdej porze dnia
- przystosowanie urządzeń do poziomu i potrzeb małych dzieci
- wyeliminowano ławki i pulpity nauczycielskie
2. Pracy wychowawczyń
- wychowawca jako badacz-psycholog, naukowe kwalifikacje do obserwacji
- „metoda obserwacyjna”
- wychowawca miał obowiązek prowadzić z lekarzem kartę biograficzną dziecka
- pomoce dydaktyczne ( do samorzutnej aktywności)
- rozkład zajęć: ćwiczenia gimnazjalne, zajęcia przyrodnicze, roboty ręczne, nauka czytania i pisania oraz początki arytmetyki
- na 1-szym planie kształcenie zmysłow
- krytyka dydaktyzmu Froebla
migotka1313