ochrona_srodowiska_przedsiebiorcy.pdf

Ochrona ś rodowiska – przedsi ę biorcy

Spis tre ś ci:

Wprowadzenie............................................................................................................... 2

I. Ź ródła wspólnotowego prawa ochrona ś rodowiska............................................... 2

II.

Zasady

ogólne

wspólnotowego

prawa

ochrony ś rodowiska.

Ochrona

ś rodowiska w prawie pierwotnym............................................................................... 4

III. Programy działa ń w ochronie ś rodowiska ......................................................... 10

IV. Okresy przej ś ciowe przyznane Polsce w zakresie ochrony ś rodowiska.......... 11

V. Ochrona ś rodowiska w procesie inwestycyjnym i ocena oddziaływania

przedsi ę wzi ęć na ś rodowisko ..................................................................................... 14

VI. Zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom oraz ich kontrola.................. 20

VII. Europejski rejestr emisji zanieczyszcze ń (EPER) i Europejski rejestr

uwalniania i transferu zanieczyszcze ń (EPRTR) ..................................................... 28

VIII. Powa Ŝ ne awarie ................................................................................................. 30

IX. Ochrona powietrza ............................................................................................... 33

X. Ochrona wód i gospodarka wodna ....................................................................... 40

XI. Gospodarowanie odpadami ................................................................................. 44

XII. Kontrola chemikaliów ........................................................................................ 55

XIII. Odpowiedzialno ść za szkody w ś rodowisku.................................................... 60

Wprowadzenie

Niniejsze opracowanie przedstawia wybrane zagadnienia z zakresu wspólnotowego

prawa ochrony środowiska.

Z załoŜenia przeznaczone jest ono dla przedsiębiorców i ma na celu skrótowe

przedstawienie najistotniejszych dla tej grupy odbiorców zagadnień – co zdeterminowało

wybór omówionych tematów.

I. Ź ródła wspólnotowego prawa ochrona ś rodowiska

I.1. Acquis communautaire

W Unii Europejskiej funkcjonuje pojęcie acquis communautaire , które tłumaczy się

najczęściej jako „dorobek wspólnotowy”. Na dorobek ten składa się całe dotychczasowe

prawo UE, wraz z ukształtowanymi sposobami jego rozumienia i stosowania, polityki

wspólnotowe, orzecznictwo sądowe, zwyczaje, a takŜe wartości tkwiące u podstaw

funkcjonowania prawa UE 1 .

I.2. Prawo pierwotne i wtórne

Prawo europejskie dzieli się na pierwotne i wtórne. Przepisy prawa wtórnego muszą

być zgodne z prawem pierwotnym (nie mogą go naruszać, być sprzeczne z jego zasadami).

Prawo pierwotne

Prawo pierwotne to system norm o charakterze konstytucyjnym – określających

podstawowe zasady oraz sposób i tryb działania samej Unii i jej organów, w tym kompetencje

do tworzenia prawa wtórnego.

Na prawo pierwotne składają się:

1 Definicja acquis za: S. Biernat (w:) Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, red. J. Barcz, Wyd. II,

Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2003, rozdz. 8.1 - str. 182

¨ Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2010

Traktaty załoŜycielskie wraz z protokołami i załącznikami,

Traktaty o przystąpieniu nowych członków (traktaty akcesyjne),

Niektóre uchwały Rady (zmieniające liczbę członków Komisji Europejskiej, liczbę

sędziów w Trybunale Sprawiedliwości czy uchwała o ustanowieniu Sądu Pierwszej

Instancji).

Do prawa pierwotnego zalicza się teŜ ogólne zasady prawa UE.

Prawo wtórne

Prawo wtórne (prawo pochodne) to prawo tworzone przez organy Unii Europejskiej,

działające w ramach swoich kompetencji i na podstawie upowaŜnienia przyznanego w

traktach załoŜycielskich.

Prawo wtórne przyjmowane jest w tzw. „I filarze” UE, obejmującym - mówiąc

najogólniej - integrację gospodarczą 2 , a takŜe w filarze II (Wspólna polityka zagraniczna i

bezpieczeństwa) i III (Współpraca sądowa i policji w sprawach karnych). Przepisy

przyjmowane w filarze I nazywane są prawem wspólnotowym (całość przepisów,

przyjmowanych we wszystkich trzech filarach nazywa się czasem prawem unijnym lub -

bardziej potocznie - europejskim). Regulacje z zakresu ochrony środowiska przyjmowane są

w ramach I filara, a więc naleŜą do prawa wspólnotowego. W dalszej części opracowania

omawiane więc będzie prawo wspólnotowe.

Do prawa wtórnego moŜna zaliczyć teŜ umowy międzynarodowe zawierane przez

Wspólnotę i jej państwa członkowskie (choć czasem są one teŜ traktowane jako odrębny

rodzaj źródeł prawa). W kaŜdym razie muszą być one zgodne z prawem pierwotnym.

Podstawowe akty składające się na wspólnotowe prawo wtórne tworzone przez organy UE to:

akty wiąŜące:

rozporządzenia,

dyrektywy,

decyzje;

Za: W. Czapliński (w:) Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe..., op. cit., rozdz. 3 - str. 75

¨ Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2010

akty niewiąŜące:

zalecenia,

opinie 3 .

I.3. Acquis ś rodowiskowe

Prawo wspólnotowe w dziedzinie ochrony środowiska dzieli się na następujące grupy

zagadnień:

1. Prawo horyzontalne

2. Jakość powietrza

3. Gospodarowanie odpadami

4. Jakość wody

5. Ochrona przyrody

6. Ograniczenie zanieczyszczeń przemysłowych i zarządzanie ryzykiem

7. Chemikalia i genetycznie zmodyfikowane organizmy

8. Ochrona przed hałasem

9. Bezpieczeństwo nuklearne i ochrona przed promieniowaniem

10. ZrównowaŜony rozwój

11. Przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.

Jak informuje oficjalny portal internetowy Unii Europejskiej, na wspólnotowe prawo

ochrony środowiska składa się obecnie blisko 700 aktów prawnych 4 .

II. Zasady ogólne wspólnotowego prawa ochrony ś rodowiska. Ochrona

ś rodowiska w prawie pierwotnym

II.1. Ochrona ś rodowiska w TfUE

3 W pozostałych dwóch filarach przyjmowane są akty prawne o innych nazwach, np. w ramach III filara -

decyzje ramowe podobne do dyrektyw, róŜniące się jednak od nich tym, Ŝe nigdy nie mają skutku

bezpośredniego. Komisja Europejska nie pełni teŜ w odniesieniu do nich roli „straŜnika traktatów”, a i

moŜliwość kontroli ich przestrzegania przez ETS jest ograniczona.

http://ec.europa.eu/environment/law/index.htm.

¨ Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2010

Ochrona środowiska nie od początku była przedmiotem regulacji Traktatu o

funkcjonowaniu Unii Europejskej (dalej: TfUE) 5 . Odpowiednie przepisy wprowadzane były

do niego stopniowo, począwszy od roku 1986, kiedy to uchwalono Jednolity Akt Europejski 6 ,

aŜ do 2007 r. (przyjęto wówczas Traktat z Lizbony 7 ).

Obecnie TfUE odnosi się do problematyki ochrony środowiska w kilku miejscach:

Art. 4ust. 2 lit. e Traktatu stanowi, Ŝe działalność Unii obejmuje m.in. dziedzinę

środowiska.

Najbardziej rozbudowane i szczegółowe przepisy dotyczące ochrony środowiska

znajdują się w art. 191 – 193 TfUE (dane art. 174-176 TWE), tj. w tytule XX

„Środowisko naturalne”(dawny tytuł XIX TWE) umieszczonym w części trzeciej

TfUE, zatytułowanej „Polityki i działania wewnętrzne Unii”. Przepisy te, a konkretnie

art. 191 ust. 2 (dany art. 174 ust. 2 TWE), formułują pięć spośród podstawowych zasad

wspólnotowego prawa ochrony środowiska: zasadę prewencji, zasadę przezorności,

zasadę zanieczyszczający płaci, zasadę wysokiego poziomu ochrony oraz zasadę

usuwania szkód u źródła.

Bardzo istotny dla ochrony środowiska jest równieŜ przepis art. 11 TfUE (dawny art. 6

TWE), który stanowi, Ŝe: Przy ustalaniu i realizacji polityk i działa ń Wspólnoty w

szczególno ś ci w celu wspierania stałego rozwoju, musz ą by ć brane pod uwag ę wymogi

ochrony ś rodowiska naturalnego . Przepis ten wprowadza zatem zasadę integracji

polityki ochrony środowiska z politykami sektorowymi.

Art. 114 ust. 3 TfUE (dany art. 95 ust. 3 TWE) nakłada na Komisję obowiązek, aby we

wszystkich swoich propozycjach legislacyjnych dotyczących m.in. ochrony środowiska

przyjmowała jako podstawę wysoki poziom ochrony.

Niezwiązany bezpośrednio z ochroną środowiska, ale istotny równieŜ w tym aspekcie

jest przepis art. 15 TfUE (dawny art. 255 TWE), przyznający wszystkim obywatelom Unii

5 Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z dnia 25 marca 1957 r. (tekst jedn.: Dz. Urz. WE C 83 z

30.3.2010, tekst pierwotny: Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864)

5 Jednolity Akt Europejski - (Dz. Urz. WE L 169 z 29.06.1987 r . , tekst pierwotny: Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz.

864)

6 Jednolity Akt Europejski - (Dz. Urz. WE L 169 z 29.06.1987 r . , tekst pierwotny: Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz.

864)

7 Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

podpisany w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. Urz. WE C 306 t. 50 z 17.12.2007).

¨ Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: