pedagogika specjalna 16.10.2012.docx

Jean Marc Itard – prekursor kształcenia upośledzonych umysłowo

Definicja niepełnosprawności wg DSM IV

Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej

Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej

Edukacja i rewalidacja niepełnosprawnych intelektualnie

16.10.2012 Niepełnosprawność intelektualna

Upośledzenie umysłowe nie jest chorobą.

*Niedorozwój umysłowy

*Upośledzenie umysłowe

–                      oligofrenia – niedorozwój umysłowy od urodzenia lub najwcześniejszego dzieciństwa; występuje tu zawsze wstrzymanie rozwoju mózgu i wyższych czynności nerwowych

–                      otępienie – rozpad procesów korowych, uszkodzenie czynności umysłowych dotychczas pełnowartościowych

*Niepełnosprawność intelektualna (zalecenie WHO, 2007 zamiast niedorozwój, upośledzenie)

Iloraz inteligencji (II, IQ)

wiek testowy: wiek życia x 100

Wartość ilorazu inteligencji wg skali Wechslera

•                     100-85 rozwój prawidłowy

•                     84-70 rozwój niższy niż przeciętny

•                     69-55 niepełnosprawność umysłowa lekkiego stonia

•                     54-40 niepełnosprawność umysłowa stopnia umiarkowanego

•                     39-25 niepełnosprawność umysłowa stopnia znacznego

•                     poniżej 25 niepełnosprawność umysłowa stopnia głębokiego 

DSM IV (Diagnostic and Statistical Manual Mental Disorders) 1994

Niedorozwój umysłowy charakteryzuje istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy istotne ograniczenie w zakresie funkcjonowania przystosowawczego przynajmniej w dwóch sposród następujących zdolności przystosowawczych

–                      porozumiewania się

–                      troski o zdrowie i bezpieczeństwo

–                      troski o siebie

–                      sprawności społeczno-interpersonalnych

–                      korzystania ze środków zabezpieczenia społecznego

–                      kierowania sobą

–                      zdolności szkolnych

–                      wykonywania pracy

–                      organizacji czasu wolnego

Musi wystąpić przez 18 rokiem życia.

2-3% populacji to osoby niepełnosprawne intelektualnie

w tym:

89% niepełnosprawność w stopniu lekkim

6% niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym

3,5% niepełnosprawność w stopniu znacznym

1,5% niepełnosprawność w stopniu głębokim

inteligencja niższa niż przeciętna

–                      dobra sprawność intelektualna, ale zaniedbanie pedagogiczne, brak stymulacji rozwoju intelektualnego.

–                      dobre możliwości intelektualne lecz parcjalne deficyty poznawcze i motoryczne. Dyslekcja rozwojowa.

–                      Spowolnione tempo procesów poznawczych lecz o prawidłowym przebiegu. Wolne reagowanie – przekraczają limity czasowe.

–                      Dzieci upośledzone w st. lekkim, lecz na skutek dobrej pamięci mechanicznej, intensywnej stymulacji uzyskują podwyższone wyniki w testach.

Lekki stopień niepełnosprawności intelektualnej

–                      Myślenie konkretno-wyobraźniowe. Potrafią dokonać operacji logicznych takich jak klasyfikacja, porównywanie, ale na konkretach. Zaburzone myślenie abstrakcyjne, uwidaczniasię to zwłaszcza przy operacjach matematycznych.

–                      Mowa odzwierciedla braki w myśleniu. Ubogi zasób słów; niekóre dzieci posługują się bogatym słownictwem, ale nie rozumieją znaczenia, nie trzymają się głównej myśli, wypowiadają zdania zaprzeczające temu co powiedziały wcześniej.

–                      Spostrzerzenie cechuje ujmowanie globalne, spostrzegają mniej szczegółów niż dziecko w normiem, trudność sprawia uchwycenie istotnych cech przedmiotu.

–                      Uwaga rozpraszana przez inne bodźce, nietrwała, słabo podzielna. Obniżona ciekawość, dociekliwość.

–                      Pamięć trudności w zapamiętywaniu, potrzebują dużo powtórzeń na różnym materiale. Pamięć logiczna słabo wykształcona. Dobra pamięć mechaniczna – mogą odtwarzać z pamięci długie teksty, ale bez zrozumienia.

–                      Emocje charakteryzują się sztywnością, słabo rozwinięta zdolność opanowania popędów, nieadekwatne do sytuacji reakcje. Zachowania często impulsywne, pozbawione przemyśleń, przewidywania konsekwencji. W zabawach brak inicjatywy i samodzielności, słaby krytycyzm.

–                      Zachowania społeczne bardzo zróżnicowane. Na jednym krańcu dzieci lękliwe, niepewne siebie na drugim – brak dystansu, natrętność, lepkość uczuciowa.

–                      Osoby niepełnosprawne intelektualnie często charakteryzuje dyspraksja – nieprawidłowe planowanie ruchu, brak koordynacji, nie wyczuwają nacisku dłoni, często niszczą przedmioty. Mają trudności z zapinianiem guzików, wiązaniem sznurowadeł.

Głęboki stopień niepełnosprawności intelektualnej

–                      Bardzo duże zróżnicowaie czynności orientacyjno-poznawczych od braku percepcji mimowolnej pamięci do szczątkowego występowania.

–                      Mowa – często nie mówią, nie rozumieją mowy, wydają nieartykułowane dźwięki. Niektórzy wypowiadają pojedyncze wyrazy, rozumieją proste polecenia.

–                      Emocje – proste; zadowonenie, niezadowolenie, czasami wyrażane gestami, uśmiechem, częsta zmiana nastroju.

–                      Rozwój społeczny – prawie całkowity brak, nie potrafią dbać o siebie, wymagają stałej opieki.

Przyczyny lekkiej niepełnosprawności intelektualnej

–                      nie są znane 41%

–                      czynniki dziedziczne 11%

–                      choroby wczesnego dzieciństwa 12%

–                      urazy mechaniczne lub psychiczne 10%

–                      zaniedbania środowiskowe 26%

Etapy procesu patologizacji rozwoju wg Małgorzaty Kościelskiej

–                      etap wstępny - związany z rodzicami (kondycja psychiczna, zdrowotna), czystość powietrza

–                      etap I – powstanie uszkodzenia (zadziałanie czynnika uszkadzającego) np. infekcja, stan emocjonalny kobiety w ciąży.

–                      etap II -  negatywne sprzężenie zwrotne

–                      etap III – usztywnienie procesów patologicznych

1. Upośledzenie wynikające z faktu uszkodzenia centralnego układu nerwowego
2. Upośledzenie wynikające z ograniczeń w rozwoju wskutek wadliwych warunków życia (dyskryminacja, niewłaściwe postawy, brak odpowiedniego nauczania i wychowania, bieda, maltretowanie dziecka.
3. Upośledzenie wynikające ze świadomości własnego upośledzenia hamujące rozwój i aktywność społeczną.

Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej (kiedy przyczyna zaistaniała)

–                      prenatalne (przed urodzeniem)

–                      okołoporodowe (podczas porodu)

–                      poporodowe (po urodzeniu)

1866 r. Angielski lekarz opisał dzieci o charakterystycznym wyglądzie. (Zespół Down'a)

1959 r. odkryto dlaczego dzieci rodzą się z Z. Down'a

Nie ma możliwości leczenia dziecka z Z. Down'a

Przyczyny prenatalne:

Zespół Downa - trisomia chromosomu 21

Fenyloketonuria – (zaburzenie przemiany aminokwasu fenyloanaliny)

FAS – fetal alcochol syndrome (alkocholowy zespół płodowy)