Tacy_sami_-_Peczak_Niezgoda_-_z_przypisami.pdf

„Tacy sami Pęczak i Niezgoda

www.maturazpolskiego.pl

1. Czy młodzi Polacy zazdroszczą jeszcze czegoś rówieśnikom z Zachodu? Dla pokolenia 1 rodziców współ-

czesnej młodzieży w czasach żelaznej kurtyny 2 niemal wszystko, co pochodziło stamtąd, wydawało się ba-

jecznie atrakcyjne. W tęsknocie młodych za Zachodem nie zawsze chodziło o to, że tam panował dostatek,

a u nas niczego nie było. Zachód kojarzył się z wolnością wyboru. Swobodne wyrażanie stylu i poglądów –

tego zazdrościliśmy najbardziej.

2. Tutaj było nudno i szaro. Płyty zachodnich zespołów kupowało się na giełdzie za duże pieniądze, władza

dbała, byśmy w nadmiarze nie ulegali zachodniej modzie, w szkole nauczyciele ścigali chłopaków za no-

szenie długich włosów, a namiastką 3 Zachodu były ubrania z peweksu 4 i coca-cola dowożona do sklepów

czerwono-białymi ciężarówkami. Dzieci z podstawówki lubiły kolekcjonować paczki po eleganckich za-

chodnich papierosach albo kolorowe puszki po piwie.

3. Gdy dziś mówić młodym ludziom o tamtych doświadczeniach, z trudem potrafią to sobie wyobrazić.

Dla nich Zachód nigdy nie był czymś niezwykłym.

Wrzuceni w czekoladki

4. Nastolatki urodzone w połowie lat 80. niemal od razu w początkach świadomego życia weszły w świat

gier komputerowych, sklepów zawalonych towarem produkowanym przez światowe koncerny, telewizyj-

nych reklam czekoladek, napojów, zabawek. Już w szkole podstawowej uczyły się, że trzeba rywalizować

z innymi i że warto mieć pieniądze. Teraz, kiedy mają pieniądze, zarobione samodzielnie albo podarowane

przez rodziców, na Zachód po prostu wyjeżdżają.

5. Być może pokolenie dzisiejszych 18-latków jest pierwszą w Polsce generacją, która wartości przypisywa-

ne mieszczańskiemu Zachodowi traktuje jako coś oczywistego i własnego. Andrzej, uczeń prywatnego li-

ceum w Warszawie, w zeszłym roku spędził dwa tygodnie we Francji. Swoim francuskim rówieśnikom za-

zdrości w zasadzie tylko tego, że łatwiej znajdują sezonową pracę, by zarobić na dobre wakacje,

no i że mogą realnie planować wyprowadzenie się z domu rodziców już w momencie rozpoczęcia studiów.

6. Niedawno ukazała się książka „O dorastaniu Piotra Legutki 5 , zawierająca wywiady z różnymi osobami

na temat polskiej młodzieży. „Oni – mówi tam o młodych Polakach prof. Hanna Świda-Ziemba 6 – pojmują

niezależność 7 przede wszystkim jako wolność wyboru, na przykład, który z proponowanych im produktów

kupić. Nie widzą tego, jak są w tym momencie do siebie podobni i jak obecna rzeczywistość odbiera nieza-

leżność przez wielką ofertę konsumpcyjną. Jeśli dziewczyna postanowiła się odchudzać, to zwykle nie wi-

dzi, że stało się to pod wpływem różnych czynników zewnętrznych.

7. Co lub kto owej dziewczynie dostarcza wzoru: atrakcyjnie wyglądające koleżanki z jej bliskiego otoczenia

czy może pokazywany w telewizji świat konsumpcji – z pochodzenia zachodni, ale odbierany jako uniwer-

salny? Trudno tu przecenić rolę jednostek 8 , które w danym środowisku pokazują ten lepszy świat – środo-

wiskowych przywódców opinii.

8. W dzisiejszej Polsce, tak jak w Ameryce sprzed pół wieku, młodzi ludzie pilnie się nawzajem obserwują

i z reguły doceniają 9 , że ten czy ów ma więcej pieniędzy i lepiej wygląda, a jeśli jeszcze ma wyraziste

upodobania dotyczące ubioru albo muzyki, warto go naśladować. Tyle że teraz młody człowiek ma duży

dostęp do informacji medialnej, zaś tych medialnych wzorów do naśladowania jest wiele i bywają one bar-

dzo różne.

Między wzorem a dziwactwem

9. Kiedyś z identyfikacją wzorca mody nie mielibyśmy problemu, bo każdy wiedział, że szczupłe modelki są

z Zachodu, a dżinsy wymyślili Amerykanie. Teraz młode Polki i Polacy zdają się nie zastanawiać, co jest

skąd, ważne, żeby było modne i żeby nie narazić się w środowisku na śmieszność.

10. Nie ma jakiejś jednej młodzieżowej mody, gustu czy wrażliwości, która mogłaby zdominować całe poko-

lenie 10 . Mamy przed oczami mozaikę 11 stylów i fascynacji. To, co dla jednych jest śmieszne, dla innych sta-

je się wzorem, co jedni uważają za normę, innym wydaje się dziwactwem. Styl można sobie wybrać, moż-

1 pokolenie – grupa ludzi mniej więcej w tym samym wieku; generacja.

2 żelazna kurtyna – symboliczna granica oddzielająca komunistyczny wschód Europy od wolnego Zacho-

du.

3 namiastka – tu: coś zastępczego, nieoryginalnego.

4 pewex – sklep z zagranicznymi towarami, w którym można było kupować tylko za dolary.

5 Legutko Piotr – publicysta, dziennikarz, absolwent polonistyki UJ.

6 Świda-Ziemba Hanna – socjolożka i pedagożka, autorytet w dziedzinie badan nad młodzieżą, wykłada

w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i w Wyższej Szkole Psychologii

Społecznej.

7 niezależność – samodzielność, wolność.

8 jednostka – osoba.

9 doceniać – uznać wartość kogoś, czegoś.

10 zdominować całe pokolenie – wpłynąć na całe pokolenie.

11 mozaika – tu: mieszanina.

1 z 3

„Tacy sami Pęczak i Niezgoda

www.maturazpolskiego.pl

na go sobie kupić w sklepie z odzieżą, płytami, sprzętem sportowym; na „kultowy film można pójść

do kina, tak jak na koncert czy do klubu, gdzie spotka się sobie podobnych. Produkt zachodni nie zyskuje

na przewadze tylko dlatego, że jest zachodni – jeśli bywa wybierany, to dlatego, że akurat pasuje do okre-

ślonego stylu.

11. Jeszcze kilkanaście lat temu polska młodzież kojarzyła Zachód wyłącznie z kulturą anglosaską 12 . An-

glosaska była muzyka młodzieżowa i anglosaski rodowód miała znakomita większość młodzieżowych sub-

kultur. Zachód utożsamiał się 13 z językiem angielskim, z Brytyjczykami i Amerykanami, z ich muzyką, ki-

nematografią 14 , nawet sztukami plastycznymi. Stolicą świata bywał na przemian Londyn i Nowy Jork.

Młodemu Polakowi piosenka francuska wydawała się staroświecka, zaś włoska kultura popularna ucho-

dziła za szczyt złego gustu. I oto muzyczny snobizm 15 młodzieży zwraca się ku innym rejonom geograficz-

nym – docenia się gwiazdy z Finlandii, Francji, Islandii.

12. O czym świadczy to, że upodobania muzyczne młodzieży dotyczą dziś różnych krajów, nie tylko Ame-

ryki i Anglii? Przede wszystkim o odczarowaniu Zachodu. Nie myśli się o Zachodzie w ogóle – myśli się ra-

czej o konkretnych miejscach, konkretnych stylach.

Tam albo do Warszawy

13. Na Zachód młody Polak spogląda coraz częściej praktycznie: warto tam wyjechać, by zdobyć atrakcyj-

ną pracę, odbyć przydatny w Polsce staż zawodowy, nauczyć się języka. Niemało jest takich, co to chcieliby

osiedlić się na stałe w którymś z bogatych krajów zachodnich, bo na miejscu nie widzą dla siebie szans

na lepsze życie. Tak myślą nie tylko studenci z kompletnie wykrystalizowaną wizją własnej przyszłości,

tak myślą również licealiści. Dla nich Zachód to głównie ten bliski Zachód, czyli Niemcy, i raczej nie kultu-

ra niemiecka z katedrą w Kolonii 16 czy modnymi klubami w Berlinie, ale o wiele bardziej niemieckie spo-

kojne życie w wygodnym mieszkaniu i z nieźle płatną pracą.

14. Z badań przeprowadzonych w ubiegłym roku wynika, że 43 proc. polskiej młodzieży chciałoby wyje-

chać z Polski na stałe. Oczywiście – na Zachód.

15. Jeszcze nie tak dawno stosunek do Zachodu dzielił młodych Polaków. Na przykład stadionowi chuliga-

ni podkreślali swoje przywiązanie do swojskości 17 , a zwolennicy różnych odmian muzyki młodzieżowej wo-

leli być raczej obywatelami świata i Zachód, zwłaszcza ten wolnościowy, kojarzył im się pozytywnie. Te-

raz stadionowy chuligan swoje graffiti 18 wypisuje łamaną angielszczyzną 19 . Ten, kto może odczuwać ni e-

chęć do Ameryki, czuje się bratem włoskiego czy niemieckiego przeciwnika rządu USA. Oto jeszcze jeden

skutek odczarowania Zachodu. Pewnie tylko nieliczni uważają, iż to, co zachodnie, jest z definicji podej-

rzane. Dla większości słowo Zachód nie wiąże się już z ideologią 20 , a tym mniej z czymś zakazanym.

M. Pęczak, A. Niezgoda, Tacy sami [w:] „Polityka 2003 nr 8.

Zadania do tekstu:

1. Tekst dotyczy dwóch epok historycznych. Których?

(0–1 p.)

2. O ilu pokoleniach Polaków mówi się w artykule? Nazwij je.

(0–2 p.)

12 anglosaski – dotyczący Anglosasów, w czasach nowoż. i obecnie nazwa używana potocznie na określenie

Anglików i innych narodów pochodzenia angielskiego, zwłaszcza Amerykanów.

13 utożsamiać się – tu: być identycznym, takim samym.

14 kinematografia – pierwotnie rejestracja ruchu metodą fotograficzną; obecnie całokształt problemów

związanych z wytwarzaniem filmów – techniką i sztuką filmową, organizacją produkcji, rozpowszechnia-

niem filmów; twórczość filmowa.

15 snobizm – bezkrytyczne podzielanie i naśladowanie stylu życia, poglądów, gustów, zainteresowań itp.

jednostek i grup, które uważa się za lepsze od siebie i grupy własnej; pospieszne i często bezmyślne przej-

mowanie wzorów pochodzących z modnych w danej chwili ośrodka kultury; jakkolwiek snobizm jest oce-

niany na ogół negatywnie, zwraca się też uwagę na jego pozytywną rolę, która polega m.in. na przyspiesza-

niu dyfuzji wzorów kultury, rozbudzaniu nowych zainteresowań; dyfuzja kulturowa – (łac. ‘rozlanie’, so-

cjol.) proces mieszania się różnych kultur, przejmowania cech jednej przez drugą, zachodzący wskutek

kontaktu tych kultur, np. podboju, wymiany handlowej itp. k

16 Kolonia – miasto w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia,

nad Renem.

17 swojskość – to, co swoje, nasze, bliskie, tutejsze.

18 graffiti – (wł.) rodzaj twórczości artystycznej polegającej na tworzeniu obrazów bezpośrednio w miej-

scach publicznych (ściany budynków, wagony metra).

19 wypisuje łamaną angielszczyzną – pisze po angielsku z wieloma błędami.

20 ideologia – (gr. idea ‘kształt’, ‘postać’, ‘przedstawienie’, ‘pojęcie’; logos ‘słowo’, ‘nauka’) zbiory poglądów

służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata.

2 z 3

„Tacy sami Pęczak i Niezgoda

www.maturazpolskiego.pl

3. W akapitach 1. i 2. autorzy zestawiają ze sobą dwa światy na zasadzie kontrastu. Na czym polegają

różnice między tymi światami? Podaj dwa przykłady.

(0–2 p.)

4. Dlaczego płyt zachodnich zespołów nie można było kupić w sklepie, tylko na bazarze za duże pienią-

dze? Odpowiedz na podstawie akapitu 2.

(0–1 p.)

5. W tym samym akapicie autorzy artykułu piszą o różnych sposobach naśladowania zachodniej kultury

przez dzieci i młodzież czasów żelaznej kurtyny. Podaj cztery przykłady takiego naśladowania.

(0–2 p.)

6. Jedna z części artykułu ma tytuł „Wrzuceni w czekoladki. Na podstawie akapitu 4. napisz, czego sym-

bolem są „czekoladki.

(0–1 p.)

7. Jakie wartości współczesnego świata, zdaniem autorów, dzieci przyjmują już w szkole podstawowej?

Odpowiedz na podstawie akapitu 4.

(0–1 p.)

8. Na podstawie akapitów 1. i 5. napisz, czego zazdrościła rówieśnikom z Zachodu młodzież z czasów że-

laznej kurtyny, a czego zazdrości młodzież współczesna.

Młodzież z czasów żelaznej kurtyny zazdrościła ………………………………………………………………

Młodzież współczesna zazdrości

(0–1 p.)

9. Czym współczesna polska młodzież różni się od współczesnej młodzieży zachodniej? Odpowiedz

na podstawie akapitu 5.

(0–1 p.)

10. W akapitach 6. i 7. autorzy artykułu piszą o postawach dzisiejszej młodzieży. Kim, według nich, jest

współczesny nastolatek?

a. konsumentem,

b. mieszczaninem,

c. środowiskowym przywódcą opinii.

(0–1 p.)

11. W akapitach 7. i 8. autorzy zastanawiają się, kogo współczesna młodzież uznaje za wzór do naślado-

wania. Do jakiego wniosku dochodzą?

(0–1 p.)

12. Wielu młodych Polaków chce wyjechać na Zachód. Dlaczego? Odpowiedz na podstawie akapitów 14.

i 15.

(0–1 p.)

13. Z całości artykułu wynika, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat obraz Zachodu w oczach polskiej mło-

dzieży bardzo się zmienił. Wymień trzy takie zmiany.

(0–2 p.)

14. Jak myślisz, do którego pokolenia należą autorzy artykułu? Uzasadnij swoją odpowiedź.

(0–2 p.)

15. Tytuł artykułu „Tacy sami oznacza, że:

a. rodzice są tacy sami jak dzieci,

b. młodzi Polacy są tacy sami jak młodzież na Zachodzie,

c. autorzy artykułu są tacy sami jak współczesna młodzież na Zachodzie.

(0–1 p.)

3 z 3

………………………………………………………………

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: