Wykłady Żywność dla dzieci 2012.pdf

Wykłady napisane przez: Kasię Kubikowską, Magdę Strzelczak, Martę Ścibisz i Kasię Stós!!

ŻYWNOŚĆ DLA DZIECI

W-d 1

Niemowlęta - dzieci do dwunastego miesiąca życia włącznie

Małe dzieci- dzieci pomiędzy pierwszym, a trzecim rokiem życia włącznie.

Preparat do początkowego żywienia niemowląt - środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego

stosowany w żywieniu niemowląt, pokrywający całkowite zapotrzebowanie żywieniowe przez pierwsze cztery do

sześciu miesięcy życia. Pokrywający całkowite zapotrzebowanie żywieniowe do czasu wprowadzenia odpowiedniego

żywienia uzupełniającego. !

Preparat do dalszego żywienia niemowląt - środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego stanowiący

podstawowy płynny składnik stopniowo różnicującej się diety, stosowany w żywieniu niemowląt od momentu

wprowadzenia odpowiedniego żywienia uzupełniającego. !

Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego ! – środek spożywczy, który ze względu na specjalny

skład lub sposób przygotowania wyraźnie różni się od środków spożywczych powszechnie spożywanych i zgodnie z

informacją zamieszczona na opakowaniu jest wprowadzany do obrotu z przeznaczeniem do zaspokajania szczególnych

potrzeb życiowych:

a. osób, których procesy trawienia i metabolizmu są zachwiane lub osób, które ze względu na specjalny

stan fizjologiczny mogą odnieść szczególne korzyści z kontrolowanego spożycia określonych

substancji zawartych w żywności- taki środek spożywczy może być określany jako „dietetyczny”

b. zdrowych niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3 lat.

Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego: !

-spełniają bardzo rygorystyczne normy żywieniowe

-opracowane są wyłącznie z myślą o niemowlętach i małych dzieciach

-nie zawierają konserwantów, sztucznych barwników i dodatkowych substancji

Grupy środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego: !

1. preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe i preparaty do dalszego

żywienia niemowląt mleko natępcze

2. środki spożywcze uzupełniające, obejmujące produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla

niemowląt i małych dzieci

3. środki spożywcze stosowane w dietach o ograniczonej zawartości energii, w celu redukcji masy

ciała

4. dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego

5. środki spożywcze zaspokajające zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza

sportowców

6. środki spożywcze dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów (cukrzyca)

7. środki spożywcze niskosodowe, w tym sole dietetyczne o niskiej zawartości sodu lub bezsodowe

8. środki spożywcze bezglutenowe

Podstawy biologiczne i kulturowo-społeczne żywienia małego dziecka

Celem żywienia jest zaspokojenie potrzeb warunkujących: !

-zdrowie i prawidłowy rozwój psychosomatyczny

-zapobieganie niedoborom żywieniowym makro- i mikroskładników

-uzupełnienie zapotrzebowania rozwijającego się organizmu na Fe tiaminę /Wit. B1/ i inne składniki

-zapobieganie chorobom cywilizacyjnym- dieto zależnym: miażdżyca, cukrzyca typ II, otyłość, osteoporoza

! O prawidłowym odżywianiu decydują:

1. optymalne spożycie

2. prawidłowa czynność układu trawienia i wchłaniania

3. sprawny metabolizm ustrojowy

! Akceptacja nowych posiłków w okresie rozszerzenia diety jest uzależniona od urozmaicenia smaków pierwszych

posiłków niemlecznych!!!

Badania populacyjne wykazały, że nadmierny wzrost oraz nadwaga do 2 roku życia częściej prowadzą do otyłości w

wieku młodzieńczym oraz zmniejszenia ostatecznego wzrostu osobnika, są więc zjawiskiem niekorzystnym

W oparciu o badania naukowe, uwzględniające zapotrzebowanie rozwijającego się dziecka Amerykańska Akademia

Pediatryczna opracowała zalecenia żywieniowe dla niemowląt i małych dzieci (do 3 roku życia):

1. stopniowe wprowadzanie urozmaiconych posiłków

2. kierowanie się apetytem dziecka- aby unikać przekarmienia lub niedożywienia

3. dziecko potrzebuje tłuszczu

4. wprowadzanie owoców, jarzyn i zbóż w umiarkowanych ilościach- aby nie przedawkować błonnika

5. dziecko potrzebuje umiarkowanie cukru

6. dziecko potrzebuje umiarkowanie soli

7. zapewnienie w jadłospisie dziecka produktów bogatych w żelazo, cynk i wapń

Optymalne żywienie w okresie wprowadzania posiłków „stałych” wymaga wiedzy nt. dojrzałości biologicznej dziecka,

zapotrzebowanie na energię i poszczególne składniki pokarmowe, zachowań żywieniowych uwzględniających rodzime

wartości kulturowe oraz właściwej edukacji rodziców.

! Ilość przyjętego pokarmy w karmieniu piersią regulowana jest przez niemowlę, natomiast w żywieniu

sztucznym- narzucona jest przez osobę karmiącą.

! O gotowości dziecka do rozszerzenia diety i wprowadzania posiłków stałych decydują:

-indywidualne tempo wzrostu niemowlęcia

-potrzeby żywieniowe

-tempo dojrzewania czynnościowego i neurologicznego, a nie wiek kalendarzowy dziecka

Noworodek- zalecane pokarmy:

-pokarm matki

-mleko początkowe, gdy karmienie piersią nie jest możliwe

Pokarm kobiecy ma optymalne wartości odżywcze jeżeli chodzi o podaż białka, tłuszczów i węglowodanów. Jego

skład zmienia się zarówno w czasie pojedynczego karmienia (początkowo, aby zaspokoić pragnienie niemowlęcia

wydziela się mleko bardziej rozrzedzone i słodkie, w końcowej fazie karmienia zawiera więcej białek i tłuszczów), jak

! również w czasie całego okresu laktacji . Przeciwbakteryjne właściwości pokarmu zmniejszają częstość

występowania wielu dolegliwości i chorób biegunek zakaźnych, zapaleń dróg oddechowych i ucha środkowego

oraz dróg moczowych. U niemowląt karmionych piersią rzadziej występują: astma, alergia pokarmowa, cukrzyca,

choroba Leśniowskiego-Crohna. W tym mleku działają enzymy o właściwościach bakteriostatycznych, przeciwciała z

krwi matczynej, leukocyty, neutrofile i makrofagi, a także niepatogenne bakterie.

! Pokarm matki dostarcza składniki odżywcze, zapewniające niemowlęciu harmonijny rozwój, jak i przeciwciała- dziecko

mniej choruje, lepiej się rozwija i jest mniej zagrożone alergią.

Skład mleka kobiecego tak pod względem ilości, jak i proporcji poszczególnych składników, jest idealnie dostosowany

do potrzeb niemowlęcia.

Karmienie piersią zaspokaja także potrzebę poczucia bezpieczeństwa i bliskości między matką a dzieckiem. Spróbuj

utrzymać karmienie piersią tak długo, jak to jest możliwe, a przynajmniej przez pierwsze trzy miesiące życia dziecka.

Organizm niemowlęcia nie jest w pełni wykształcony na podanie nie odpowiedniego mleka, mogłoby mu zaszkodzić

np. mleko krowie w jego pierwotnym składzie . Mleko krowie zawiera za dużo białek i zbyt wiele niektórych

składników mineralnych . Natomiast za mało kwasów tłuszczowych i witamin w porównaniu z potrzebami małego

człowieka.

Karmienie piersią !

-wpływa pozytywnie na rozwój psychiczny niemowlęcia.

-zapewnia bliskość matki

-chroni przed biegunkami i infekcjami układu pokarmowego

-zmniejsza ryzyko wielu chorób także ostrych i przewlekłych

-idealnie dostosowane do potrzeb dziecka

-w okresie poporodowym zapobiega odwodnieniu (sole mineralne)

-zapewnia prawidłowy rozwój mięśni twarzy i aparatu mowy

-zapobiega wadą zgryzu

Korzyści dla matki: !

-pogłębia instynkt macierzyński

-zmniejsza ryzyko osteoporozy i niektórych schorzeń o podłożu kancerogennym i układu krążenia

-minimalizuje krwotoki poporodowe

-w czasie laktacji lepsze spalanie tłuszczu

ludzkie

krowie

woda

87,6

87,3

białko

1,2

3,3

kazeina

0,4

2,8

Białka serwatkowe

0,6

laktoalbumina

0,3

0,4

laktoglubulina

ślad

tłuszcz

3,8

3,7

Składniki mineralne

0,21

0,72

7,0

2,5

1,5

1,0

1,2

3,8

0,4

0,3

0,07

0,21

0,02

0,03

0,01

0,27

karoteny

0,25

0,37

tokoferole

2,4

0,6

tiaminy

0,142

0,43

Kw. nikotynowy

1,83

0,76

biotyna

Kw. pantotenowy

2,46

3,4

40,0

Slad

0,373

1,56

0,18

0,51

n-6 ALA

0,05

0,38

n-3

0,05

0,04

n-6

0,03

n-3 EPA

n-3 DHA

0,03

Mleko matki – co zawiera? !

 Ponad 100 aktywnych składników o działaniu odżywczym leczniczym

 -łatwo przyswajalne i lekkostrawne białka

 -laktoferynę, o właściwościach przeciw-bakteryjnych, -grzybiczych i –zapalnych, stanowi pierwszą linię obrony

organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi

 -immunoglobuliny, wzmacniają odporność organizmu

 -enzymy pomagające w trawieniu (układ trawienny i jelita nie w pełni dojrzale)

 -alfa-laktoglobuliny ( w środowisku kwasów żołądkowych niszczą komórki nowotworowe)

 -hormony regulujące pracę organizmu

 -tłuszcze ( w tym nienasycone kwasy tłuszczowe) ważne dla rozwoju układu nerwowego

 -glikoproteiny i oligosacharydy chroniące przed dbn chorobotwórczymi

 -związki mineralne w optymalnej ilości dla dziecka

 -komórki macierzyste przekształcane w odpowiednie potrzebne komórki

Mleko kobiece: !

 uznawane za najlepsze źródło substancji odżywczych

 -jest znakomitym źródłem tryptofanu

 -dostarcza składników odżywczych niedostępnych w innej formie

 -jest bardzo dobrze tolerowane

 -chroni dziecko dostarczając mu przeciwciał

 -stopniowo dostosowuje się do potrzeb niemowlęcia początkowo bogate w białko /szybki wzrost/, a potem ilość

białka maleje, a wzrasta ilość węglowodanów /potrzeba energii/

 -zawartość DHA w mleku kobiecym zależy od diety matki i waha się w granicach 0,05% do 0,7%, a nawet 1,9%-

u kobiet spożywających duże ilości ryb

 -pozwala na prawidłowe odżywianie organizmu dziecka przy mniejszej ilości soli mineralnych, które podawane

w nadmiarze z mlekiem krowim muszą być wydalane z większą ilością płynów

 -to źródło lepiej przyswajalnego wapnia niż w przypadku mieszanek mlecznych

 -laktoza zawarta w optymalnych ilościach w mleku matki, chroni niejako niemowlę przed przekarmieniem

Modyfikacje mleka krowiego w kierunku zbliżenia składu do mleka ludzkiego polegają na eliminacji składników nie

występujących w mleku ludzkim (np. beta-laktoglubuliny) oraz obniżaniu zawartości składników będących w nadmiarze

(np. niektórych soli mineralnych i kazeiny), czy dodatku składników niewystępujących w mleku kobiecym (np. białka

serwatkowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe).

Mleko adaptowane (humanizowanym), jako pokarm początkowy dla niemowląt w pierwszych dniach życia, powinno być

najbardziej zbliżone do mleka kobiecego.

Aby zapewnić prawidłowy wzrost i rozwój organizmu oraz zapobiec niedoborom, skład wszystkich produktów gotowych

z wyraźnym przeznaczeniem dla najmłodszych został tak ustalony, aby dostarczyć wszystkich niezbędnych składników

odżywczych w formie najlepiej przyswajalnej oraz w ilościach wymaganych do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Decyzję o rozpoczęciu żywienia uzupełniającego niemowląt środkami spożywczymi uzupełniającymi obejmującymi

produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci, w tym o

rozpoczęciu żywienia uzupełniającego niemowląt przed ukończeniem szóstego miesiąca życia, należy podjąć wyłącznie

po zasięgnięciu opinii niezależnych osób posiadających kwalifikacje z zakresu medycyny, żywienia lub farmacji, w tym

przede wszystkim lekarzy pediatrów, farmaceutów lub dietetyków albo innych osób profesjonalnie odpowiedzialnych za

opiekę nad matka i dzieckiem, uwzględniając indywidualne zapotrzebowanie niemowlęcia w okresie wzrostu i rozwoju.

Mleko początkowe ! - mleko krowie upodobnione do mleka kobiecego w zakresie aktualnych możliwości

technologicznych. Mleko to jest przystosowane (adaptowane) do żywienia noworodków, a potem niemowląt w

pierwszym kwartale życia z założeniem pokrycia w tym wieku wszystkich potrzeb żywieniowych

Mleko następne przeznaczone ! jest dla niemowląt od 5 do 12 miesiąca. Może być stosowane u dzieci między 1 a 3

rokiem życia. Mleko następne różni się od mleka krowiego głównie zawartością białka i żelaza, w mniejszym zaś stopniu

zawartością tłuszczów, węglowodanów, składników mineralnych oraz witamin.

Mleko modyfikowane opracowane jest dla niemowląt, które nie mogą być karmione piersią. Mleko modyfikowane ma

skład możliwie najdokładniej zbliżony do kobiecego pokarmu, dostosowany do potrzeb niemowlęcia. Do jego produkcji,

używa się mleka krowiego, w którym dokonuje się wielu istotnych zmian. Dodaje się laktozę oraz inne węglowodany,

odpowiednie tłuszczu bogate w kwas linolowy, witaminy i deficytowe składniki mineralne. Natomiast zmniejsza się ilość

białka i zmienia się jego skład.

Mleka modyfikowane dzielą się na:

-mleko początkowe /przeznaczone dla niemowląt od pierwszych dni życia i oznaczone symbolem 1/

-mleko następne / z symbolem 2, które można podawać dzieciom po ukończeniu przez nich 4 miesiąca/

-mleko H.A (hipoalergiczne) /dla niemowląt zagrożonych alergią które także jest oznaczone odpowiednio liczbami 1 i 2/

Dobra mieszanka dla niemowląt ma zawierać wszystkie podstawowe składniki pokarmowe w potrzebnych ale nie

nadmiernych ilościach – dobrze zrównoważona pod względem udziału kalorii pochodzących z białek, węglowowadnów i

tłuszczów.

Mieszanki mogą być zmieniane ze względu na wymagania rynku, np. rosnące koszty lub nie przydatność określonych

składników.

W stanach chorobowych lub przy zaburzeniach komponuje się indywidualne mieszanki.

Cechy odróżniające mleko początkowe od niemodyfikowanego mleka krowiego: !

 -obniżona całkowita zawartośc białka

 -zmiana stosunku białek serwatkowych do kazeiny 60/40 (w mleku krowim 20/80)

 -modyfikacja składu tłuszczów, zapewniająca prawidłową podaż m.in. NNKT (kwasu linolowego i alfa-

linolenowego)

 -adaptacja składu i zawartości węglowodanów- wyłącznym ich źródłem, winna być laktoza (dopuszczalny jest

niewielki udział glukozy i/lub dekstromaltozy), a jej stężenie jak w pokarmie matki

 -obniżona zawartość sodu

 -stosunek wapnia do fosforu jak w mleku kobiecym około 2:1

 -wzbogacane w żelazo przez 12 m-cy może być dodatkiem do innych pokarmów

Wybrane czynniki warunkujące wprowadzenie pokarmów wytworzonych technologicznie

 *Galaktozemia-genetycznie uwarunkowane zaburzenie przemiany galaktozy glukozę prowadzące do

nieodwracalnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego lub żółtaczki.

 *Fenyloketonuria- schorzenie uwarunkowane genetycznie /zaburzeniu przemiany aminokwasu fenyloalaniny w

tyrozynę prowadzące do nieodwracalnego uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Wszystkie noworodki w

Polsce SA badane w kierunku tej choroby!

 *Wrodzona nietolerancja laktozy choroba bardzo rzadka.

W-d 2

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r w sprawie środków spożywczych specjalnego

przeznaczenia żywieniowego !

Dz.U.2010 nr 16 poz.89 z późniejszymi zmianami

Dz.U.2008 nr 208 poz.1313

Dz.U.2007 nr 209 poz.1518

Wymagania dla preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt: :

&5. Preparaty do początkowego żywienia niemowląt i preparaty do dalszego żywienia niemowląt nie mogą zawierać

jakichkolwiek substancji w ilości mogącej szkodzić zdrowiu niemowląt i małych dzieci.

&6. 1. Podstawowy skład preparaty do początkowego żywienia niemowląt, przygotowywanych zgodnie z instrukcją

producenta, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2.Preparaty do początkowego żywienia niemowląt muszą spełniać wymagania dotyczące niezbędnych oraz względnie

niezbędnych aminokwasów, które zawarte są w mleku kobiecym.

3.Wymagania dotyczące niezbędnych oraz względnie niezbędnych aminokwasów w mleku kobiecym określa załącznik

nr 2 do rozporządzenia.

§7.1.Preparaty do początkowego żywienia niemowląt są wytwarzane, w zależności od przypadku, ze źródeł białka, o

których mowa w ust.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia, oraz z innych składników żywności, w odniesieniu do których

udowodnione zostało na podstawie ogólnie przyjętych danych naukowych, że są odpowiednie do specjalnego odżywiania

niemowląt od chwili urodzin.

§11.1.Preparaty do początkowego żywienia niemowląt i preparaty do dalszego żywienia niemowląt w celu pokrycia

zapotrzebowania na:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: