asimov isaac-nastanie nocy.pdf

Isaac Asimov

Nastanie nocy

Gdyby gwiazdy świeciły przez jedną noc na tysiąc lat, jakże ludzie czciliby i wielbili, jak

zachowywaliby przez pokolenia pamięć o mieście Boga!

EMERSON

Inny świat! Nie ma żadnego innego świata! Tutaj lub nigdzie - to cała rzeczywistość.

EMERSON

Pamięci szanownego Johna W. Campbella juniora i dwojga przerażonych dzieci z

Brook-lynu, które, drżąc ze strachu, odbyły budzącą grozę pielgrzymkę do jego biura - jedno

w 1938, a drugie w 1952 roku.

Wszystkie postacie występujące w tej książce są fikcyjne, a jakiekolwiek podobieństwo do

rzeczywistych osób, żyjących bądź umarłych, jest czysto przypadkowe.

Powieść ta jest oparta na opowiadaniu Isaaca Asimova "Nastanie nocy", które ukazało się po

raz pierwszy w magazynie "Astounding Science Fiction" w 1941 roku (na język polski

przetłumaczył Tadeusz Jan Dehnel; pierwsza publikacja w antologii "Kryształowy sześcian

Wenus" wydanej przez "Iskry" w 1966 roku). Decyzją Autorów uległy zmianie niektóre

imiona i nazwy.

Do Czytelnika

Kalgasz to zupełnie odmienny świat i nie chcielibyśmy, abyś myślał, iż jest taki sam jak

Ziemia, nawet jeżeli zamieszkujących go ludzi opisujemy jako mówiących w zrozumiałym

dla ciebie języku i posługujących się znanymi ci pojęciami. Te słowa należy rozumieć jedynie

jako odpowiedniki terminów obcych - czyli jest to typowy zbiór odpowiedników, taki sam,

jakiego używa autor powieści, gdy J(r)^0 cudzoziemscy bohaterowie porozumiewają się

między sobą w swoim ojczystym języku, a on przekłada ich słowa na język czytelnika. Tak

więc jeżeli mieszkańcy Kalgasza mówią o "kilometrach", "rękach", "samochodach" czy

"komputerach", to mają na myśli własne jednostki odległości, własne kończyny chwytne,

własne środki transportu, własne urządzenia przetwarzające informacje itd. Komputery na

Kalgaszu niekoniecznie muszą być kompatybilne ze stosowanymi w Nowym Jorku, Londynie

czy Sztokholmie, a słowo kilometr, którego używamy w tej książce, nie musi oznaczać

jednostki odległości równej tysiącu metrom. Uznaliśmy jednak, że prościej i lepiej będzie

wykorzystać znane terminy do opisywania zdarzeń na tamtym całkowicie odmiennym

świecie, niż wymyślać długą listę kalgasjańskich wyrazów.

Innymi słowy, moglibyśmy opowiedzieć ci, jak to jeden z naszych bohaterów zatrzymał się,

aby strapnąć swe kanglisze przed wyjściem na siedmiowerkową przechadzkę po głównej

libiszy swojego rodzinnego subna, i cała treść książki mogłaby wyglądać równie obco i

odległe. Wtedy

jednak o wiele trudniej byłoby wyłowić sens tego, co opisujemy, a to nie wydawało nam się

celowe. Istota tej opowieści nie leży bowiem w liczbie dziwacznych pojęć, które moglibyśmy

wymyślić; zawiera się raczej w reakcji grupy ludzi nieco nas przypominających, żyjących w

świecie trochę podobnym do naszego - we wszystkim, z wyjątkiem jednego, ważnego

szczegółu - kiedy ci ludzie stają w obliczu sytuacji, różniącej się całkowicie od tego, z czym

kiedykolwiek borykali się mieszkańcy Ziemi. Wziąwszy pod uwagę wszystkie okoliczności

uznaliśmy, że lepiej opowiedzieć ci, iż ktoś założył buty przed wyjściem na

siedmiokilometrową przechadzkę, niż zaśmiecać książkę kangliszami, werkami i libiszami.

Jeśli wolisz, możesz sobie wyobrażać, że w tekście pojawiają się "werki" wszędzie tam, gdzie

jest mowa o "kilometrach", "glabery" tam, gdzie występują "godziny", a "sladoły" tam, gdzie

są "oczy". Możesz też wymyślić własne terminy. Werki czy kilometry - wszystko to straci

znaczenie w chwili, gdy pojawią się gwiazdy.

I. A.

R. S.

Część pierwsza

Szarówka

Popołudnie jaśniało blaskiem czterech słońc. Wielki złocisty Onos górował wysoko na

zachodzie, a niżej mały czerwony Dovim wyłaniał się właśnie na horyzoncie. Jeśli spojrzało

się w przeciwną stronę, można było zobaczyć błyszczące białe punkciki Treya i Patru,

jaśniejące na tle purpury wschodniej części nieba. Cudowne światło zalewało pofałdowane

równiny najbardziej na północ wysuniętego kontynentu Kalgasza. Biuro Kelaritana 99,

dyrektora Miejskiego Instytutu Psychiatrii w Jonglorze, miało szerokie okna wychodzące na

cztery strony świata, mogące w pełni oddać wspaniałość tego zachwycającego widoku.

Szirin 501 z Uniwersytetu Saryjskiego, który kilka godzin wcześniej przybył do Jongloru na

pilne wezwanie Kelaritana, zastanawiał się, dlaczego nie jest w lepszym nastroju. Szirin miał

pogodne usposobienie, dnie czterech słońc zwykle jeszcze zwiększały jego i tak wysoką

aktywność;

lecz dzisiaj był podenerwowany i niespokojny, chociaż ze wszystkich sił starał się to ukryć.

Przecież ostatecznie wezwano go do Jongloru jako eksperta w dziedzinie chorób

psychicznych.

- Czy chciałby pan zacząć od rozmów z ofiarami? - zapytał Kelaritan. Dyrektor szpitala

psychiatrycznego był wychudzonym, kościstym człowieczkiem o bladej cerze i zapadniętej

klatce piersiowej. Szirin, rumiany i daleki od wychudzenia, żywił wrodzoną podejrzliwość

wobec każdego dorosłego, który ważył mniej niż połowę tego co on sam. "Może to Kelaritan

tak mnie wyprowadza z równowagi -

pomyślał Szirin. - Wygląda jak żywy kościotrup". - Czy też uważa pan, panie profesorze, że

lepiej będzie najpierw poznać samemu Tunel Tajemnic?

Szirin zdobył się na krótki śmiech, mając nadzieję, że nie zabrzmiało to bardzo wymuszenie.

- Porozmawiam najpierw z paroma ofiarami - odparł. - W ten sposób nieco lepiej przygotuję

się na potworności tunelu.

Ciemne, okrągłe jak paciorki oczy Kelaritana błysnęły niepewnie. Głos zabrał Sibello 54,

ugrzeczniony, ale stanowczy prawnik Jongloryjskiej Wystawy Stulecia.

- Ależ, panie profesorze! - wykrzyknął. Potworności tunelu? To nieco przesadne określenie.

Opiera się pan tylko na sprawozdaniach w prasie! Nazywa pan pacjentów ofiarami! Jak

można ich tak określać?!

- Tego terminu użył doktor Kelaritan - stwierdził oschle Szirin.

- Jestem pewien, że doktor Kelaritan użył tego słowa w sensie najbardziej ogólnym. Zakłada

ono bowiem coś, czego zaakceptować nie mogę.

W spojrzeniu, które Szirin rzucił prawnikowi, był zarówno niesmak, jak i zawodowy brak

wszelkiego zaangażowania.

- O ile wiem, w wyniku przejazdu przez Tunel Tajemnic kilkoro ludzi zmarło - odpowiedział.

- Czy tak?

- Owszem, było kilka zgonów. Nie ma jednak żadnego powodu, by sądzić, że ci ludzie zmarli

właśnie w wyniku przejazdu przez tunel, panie profesorze.

- Doskonale rozumiem, dlaczego nie dopuszcza pan tej myśli do siebie, panie radco - odparł

Szirin cierpko.

- Doktorze Kelaritan! - Sibello rzucił pełne wściekłości spojrzenie dyrektorowi szpitala. -

Jeżeli badanie ma wyglądać w ten sposób, muszę zgłosić swój protest! Pański profesor Szirin

ma tu występować w roli bezstronnego eksperta, a nie świadka oskarżenia!

Szirin zachichotał.

- Wyraziłem swój ogólny pogląd na prawników, nie zaś moją opinię o tym, co się stało lub nie

stało w Tunelu Tajemnic.

- Doktorze Kelaritan! - wykrzyknął czerwony ze złości Sibello.

- Panowie, proszę... - powiedział Kelaritan, przenosząc szybko wzrok z Szirina na prawnika i

z prawnika na Szirina. - Postarajmy się nie występować przeciwko sobie. Moim zdaniem

badania nasze mają wspólny cel. Jest nim odkrycie, co naprawdę zdarzyło się w Tunelu

Tajemnic, aby te nieszczęsne... hm... przypadki się nie powtórzyły.

- Zgoda - rzucił Szirin pojednawczo. Uznał, że dogryzanie prawnikowi to strata czasu. Były

ważniejsze rzeczy do zrobienia. Z uśmiechem zwrócił się do Sibella: - Nigdy właściwie nie

interesowało mnie szukanie winnego, a tylko szukanie sposobów odwrócenia sytuacji, kiedy

to ludzie chcą winnego znaleźć. Doktorze Kelaritan, obejrzyjmy teraz któregoś z pańskich

pacjentów. Potem możemy zjeść obiad i przedyskutować wypadki, do których doszło w

tunelu, tak jak je teraz widzimy, a po obiedzie chciałbym zobaczyć jeszcze jednego czy dwóch

chorych...

- Obiad? - powtórzył Kelaritan, jakby to pojęcie było mu całkiem obce.

- Tak, obiad. Południowy posiłek. Jedzenie obiadu to mój stary zwyczaj, panie doktorze. Ale

oczywiście poczekam. Z pewnością najpierw możemy odwiedzić któregoś z pacjentów.

Kelaritan kiwnął głową. Potem zwrócił się do prawnika:

- Myślę, że zaczniemy od Harrima. Jest dzisiaj w zupełnie dobrej formie. Na tyle dobrej, że

chyba zniesie badanie przez kogoś obcego.

- A co z Gistin 190? - zapytał Sibello.

- Ona nie jest tak silna jak Harrim. Niech profesor Szirin dowie się zasadniczych rzeczy od

Harrima, a potem porozmawia z Gistin i... hm, może z Chimmilitem. To znaczy po obiedzie.

- Dziękuję - powiedział Szirin.

- Proszę tędy, panie profesorze...

Kelaritan wskazał oszklony pasaż prowadzący z biura do szpitala. Był to wysoki,

napowietrzny chodnik z widokiem na trzysta sześćdziesiąt stopni dookoła - na niebo

i na niskie szarozielone wzgórza otaczające Jonglor. Światło czterech słońc wpadało tu ze

wszystkich stron.

Dyrektor szpitala zatrzymał się na moment, spoglądając najpierw w lewo, a potem w prawo,

obejmując w ten sposób wzrokiem całą panoramę. Wydawało się, że poważne, zmęczone

oczy dyrektora szpitala psychiatrycznego zapłonęły nagle młodzieńczym blaskiem w ciepłych

promieniach Onosa i kontrastujących z nimi promieniach Dovima, Patru i Treya, które

zlewały się razem, tworząc olśniewające widowisko.

- Cóż za piękny dzień! - wykrzyknął Kelaritan z entuzjazmem, który dla Szirina był trochę

niepokojący, wziąwszy pod uwagę, że wyraził go ktoś tak opanowany i surowy jak ten

psychiatra. - Wspaniałe są te cztery słońca razem na niebie! Cudownie się czuję skąpany w ich

blasku! Ach, czasem zastanawiam się, co byłoby z nami bez naszych wspaniałych słońc!

- Dzień mamy rzeczywiście piękny - zgodził się Szirin. Faktycznie, i on poczuł się trochę

lepiej.

Pół świata dalej jedna z koleżanek Szirina 501 z Uniwersytetu Saryjskiego również spoglądała

w niebo, ale czuła jedynie przerażenie.

Była to doktor Siferra 89 z Wydziału Archeologii, która przez ostatnie półtora roku

prowadziła wykopaliska na terenie starożytnego miasta Beklimot, leżącego na odległym

półwyspie Sagikan. Zesztywniała ze zgrozy, obserwowała zbliżającą się katastrofę.

Tu niebo nie wyglądało przyjaźnie. W tej części świata jasno świeciły tylko Tano i Sitha; ich

zimny blask nigdy nie przynosił radości, a jedynie smutek. Na tle głębokiego, ponurego

błękitu nieba w tym dniu dwóch słońc była to złowroga, przytłaczająca iluminacja, rzucająca

poszarpane, złowieszcze cienie. Można też było dojrzeć Dovima, który

właśnie zaczął piąć się po niebie z prawej strony, tuż ponad szczytami odległych gór Horkkan.

Jednak przyćmiony blask małego czerwonego słońca był niewielką pociechą.

Siferra wiedziała, że ciepłe żółte światło Onosa pojawi się wkrótce na wschodzie i rozjaśni

świat. Niepokoiło ją jednak coś znacznie poważniejszego niż chwilowy brak głównego

słońca.

Do Beklimotu zbliżała się burza piaskowa, za kilka minut przetoczy się nad nimi, a wtedy

wszystko może się wydarzyć. Wszystko. Burza może zniszczyć namioty, tace ze starannie

posortowanymi znaleziskami archeologicznymi mogą zostać przewrócone, a ich zawartość

rozsypana. W jednej chwili ekipa może stracić aparaty fotograficzne, sprzęt konieczny do

wykopalisk, pracowicie zestawione rysunki stratygraficzne i wszystko, nad czym tak długo

pracowali.

Nawet gorzej. Wszyscy mogą zginąć.

I jeszcze gorzej. Ruiny starożytnego Beklimotu - kolebki cywilizacji, najstarszego znanego

miasta na Kalgaszu - były w niebezpieczeństwie.

Rowy na otaczającej miasto aluwialnej równinie, które Siferra wykopała prowadząc badania,

nie były zabezpieczone przed tak silną burzą. Jeżeli nadchodzący wiatr, już unoszący

ogromne masy piasku, będzie wystarczająco silny, naniesie go jeszcze więcej i rzuci z

ogromną siłą na kruche pozostałości Beklimotu - zetrze je, zniszczy, zagrzebie, a fundamenty

potrzaska i rozrzuci po rozprażonej równinie.

Beklimot to historyczny skarb będący własnością całego świata. Siferra odsłaniając miasto

narażała je na prawdopodobne uszkodzenie, ale to było normalne w takich przypadkach

ryzyko. Nie da się przeprowadzić żadnych wykopalisk bez zniszczenia czegoś innego - na tym

polega praca archeologa. Ale odsłonić samo serce równiny i mieć takiego pecha, by zostać

zaskoczoną przez najstraszliwszą w całym stuleciu burzę piaskową...

Nie, nie! To naprawdę zbyt wiele! Jeżeli w wyniku tego, co zrobiła, Beklimot zostanie

zniszczony, jej imię będzie opluwane przez całe wieki.

A może nad tym miejscem wisi jakaś klątwa, o czym mówią przesądni ludzie? Siferra 89

zawsze z pogardą patrzyła na podobnych pomyleńców. Jednak te wykopaliska, które -jak

miała nadzieję - ukoronują jej karierę, od samego początku przyprawiały o ból głowy. A teraz

grożą zniszczeniem jej zawodowej kariery na resztę życia - jeżeli w ogóle to wszystko

przeżyje.

Przybiegł jeden z asystentów, Eilis 18. Był to niski, żylasty mężczyzna, wyglądający bardzo

niepozornie w porównaniu z wysoką, wysportowaną Siferra.

- Zamocowaliśmy już, co było można! - zawołał, z trudem łapiąc oddech. - Reszta jest w

rękach bogów!

- Bogów? Jakich bogów, Eilisie, czy widzisz tu jakichś bogów? - spytała Siferra gniewnie.

- Ja tylko chciałem powiedzieć...

- Wiem, co chciałeś powiedzieć. Nieważne. Z przeciwnej strony nadszedł nadzorujący prace

Tuwik 443 z szeroko otwartymi z przerażenia oczami.

- Proszę pani, gdzie możemy się schować?! Tu nie ma żadnego bezpiecznego miejsca!

- Tuwiku, już ci mówiłam. Na dole pod urwiskiem.

- Zakopie nas tam! Zmiecie!

- Urwisko was ochroni, nie martw się - uspokajała go Siferra z pewnością siebie, której wcale

nie czuła. - Idźcie tam! I przypilnuj, żeby wszyscy się tam znaleźli!

- A pani? Dlaczego pani tam nie idzie?

Spojrzała na niego z nagłym przestrachem. Czyżby myślał, że ma swoją prywatną kryjówkę,

w której będzie bezpieczniejsza niż inni?

- Zaraz pójdę, Tuwiku! Idź już i nie zawracaj mi głowy! Po przeciwnej stronie drogi, w

pobliżu sześciobocznego budynku z cegły, który poprzedni badacze nazwali Świątynią Słońc,

pojawiła się zwalista postać Balika 338. Mrugając i zakrywając oczy przed zimnym światłem

Tano i Sithy spoglądał w kierunku północy, skąd nadciągała burza piaskowa. Na twarzy miał

wyraz udręki.

Balik pełnił funkcję głównego stratygrafa, ale także meteorologicznego eksperta ekspedycji.

Do jego obowiąz-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: