Seksualizacja kultury a ryzykowne zachowania seksualne. O potrzebie skutecz-nej profilaktyki-1.pdf

(288 KB) Pobierz

Patrycja Miśko

Koło Naukowe Studentów Resocjalizacji "Dwa Światy"

Seksualizacja kultury a ryzykowne zachowania seksualne. O potrzebie skutecz-

nej profilaktyki…

Pod pojęciem ryzykownych zachowań seksualnych należy rozumieć uprawianie seksu

bez użycia prezerwatywy, z partnerem zarażonym chorobą przenoszoną drogą płciową bądź

będącym nosicielem wirusa HIV (Carr, 2004, s. 7). Do głównych skutków tych zachowań

należą niepożądane ciąże nastolatek, choroby weneryczne i infekcje spowodowane wirusem

HIV. Każdy z nich może negatywnie wpływać na zdrowie, samopoczucie oraz rozwój młode-

go człowieka. Każda jednostka, zanim będzie w pełni gotowa do wchodzenia w relacje seksu-

alne, musi być do tego odpowiednio przygotowana. Według E. Eriksona zadania rozwojowe

okresu dojrzewania to:

akceptacja własnej płci i własnego ciała,

przyjęcie zdrowego modelu roli płciowej oraz nauka zdrowego stosunku do płci od-

miennej,

kierowanie własną seksualnością (Grzelak, 2007, s. 17).

Realizacja wymienionych zadań pozwala przejść do kolejnych etapów rozwoju psy-

choseksualnego, w których kluczowym zagadnieniem jest zdolność wejścia w intymną relację

z drugim człowiekiem. Istotne jest również połączenie płodności w wymiarze fizycznym z

płodnością psychicznego i duchowego rodzicielstwa. Ukształtuje się ona, gdy w okresie dzie-

ciństwa i dojrzewania rozwój psychoseksualny będzie odpowiednio wspierany i nie napotka

na przeszkody.

W ostatnich latach seksualność człowieka staje się obszarem problemów zarówno

zdrowotnych, jak i psychospołecznych. Największym problemem są wspomniane już ciąże

nastolatek i zarażenie wirusem HIV/AIDS oraz chorobami wenerycznymi (Grzelak, 2007,

s.17). Podczas konferencji prasowej 19 stycznia 2007 r. wiceminister M. Orzechowski poin-

formował zebranych, że w nadesłanych na żądanie MEN ankietach dyrektorzy szkół wykaza-

li, iż w roku 2004/2005 w polskich szkołach było 4908 przypadków uczennic w ciąży, a w

roku 2005/2006 liczba ta wzrosła do 6410.

833725494.049.png

833725494.060.png

833725494.063.png

Obraz tego zjawiska staje się pełniejszy, gdy przeanalizujemy bardziej szczegółowe

dane. Oto one: w roku szkolnym 2004/2005 wśród dziewcząt w wieku 12-15 lat odnotowano

143 ciąże, a w latach 2005/2006 było 177 takich przypadków. W 2004-2005 roku wśród

dziewcząt między 16 a 18 rokiem życia było 3515 ciąż. W roku 2005-2006 liczba ta wyniosła

4461. W roku 2004-2005 odnotowano 1250 uczennic w ciąży powyżej 18 roku życia, a w

roku 2005-2006 – 1772 (Kuzitowicz, 2007).

Liczne badania potwierdzają, że coraz większa liczba polskiej młodzieży przejawia li-

beralizm w dziedzinie zachowań seksualnych, który charakteryzował do niedawna głównie

kraje Europy Zachodniej i USA.

Tabela 1. Zachowania seksualne wśród uczniów będących w wieku 16 oraz 18 lat

w 2005 roku (na podstawie: Gola, 2008, s. 37-53)

DOŚWIADCZENIE INICJACJI SEKSUALNEJ (% BADANYCH)

Udział osób, które miały doświadcze-

nie inicjacji seksualnej w wieku 15 lat

lub mniej

Udział osób, które miały doświadcze-

nie inicjacji seksualnej (ogółem)

Chłopcy

16 lat

17

34,9

18 lat

9,7

49,9

Dziewczęta

16 lat

5,9

20,6

18 lat

6,5

47,3

Mamy zatem do czynienia z tendencją do coraz wcześniejszego rozpoczynania życia

seksualnego przez dzieci, dlatego nie ulega wątpliwości, iż trzeba zadbać o skuteczną profi-

laktykę.

Mówiąc o profilaktyce należy zacząć od źródła alarmującego stanu rzeczy, a więc od

zachodzących w XX wieku przemian obyczajowości seksualnej, które nazwano „rewolucją

seksualną”. W jej trakcie stopniowo zmieniała się rola kobiety i model rodziny. Uprzemysło-

wienie i urbanizacja przyczyniły się do wyzwolenia kobiet spod dominacji mężczyzn, a trady-

cyjną rodzinę patriarchalną zastąpiła rodzina egalitarna/nuklearna. Ze zmianami w strukturze

społecznej i zawodowej, zmianami w kulturze, religijności, polityce, standardzie życia i kon-

sumpcji łączy się silna relatywizacja wartości. Sfera zachowań seksualnych, kiedyś będąca

pod wpływem etyki chrześcijańskiej i Kościoła, uległa przemianom pod wpływem laicyzacji

833725494.064.png

833725494.001.png

833725494.002.png

833725494.003.png

833725494.004.png

833725494.005.png

833725494.006.png

833725494.007.png

833725494.008.png

833725494.009.png

833725494.010.png

świata zachodniego, co widoczne stało się również w Polsce (Gola, 2008, s. 37-53). Duży

udział w tym miały i wciąż mają mass media. Jednakże to, co pokazują media wiąże się bar-

dziej z seksualizacją kultury, a nie z seksualnością. Seksualizacja kultury to jedna z głównych

przyczyn wczesnej inicjacji i podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych. Według

Raportu o Seksualizacji Dziewcząt sporządzonego przez Amerykańskie Towarzystwo Psycho-

logiczne w 2007 r. seksualizacja to nie to samo co seksualność. Seksualność to aspekt natury

ludzkiej, a seksualizacja to zjawisko dotyczące kultury współczesnej, zwłaszcza masowej.

Mamy z nią do czynienia gdy:

wartość osoby sprowadzana jest do „seksownego” wyglądu lub zachowania,

fizyczna atrakcyjność osoby zrównana jest z jej seksownością,

osoba zostaje seksualnie uprzedmiotowiona (widziana jako obiekt użycia seksualnego

innych, a nie w pełni swego człowieczeństwa),

seksualność jest tej osobie nieadekwatnie narzucana (Grzelak, 2007, s. 26).

Przez seksualizację rozumieć będziemy zatem wiązanie wartości osoby wyłącznie z jej

seksualną atrakcyjnością lub zachowaniem i ukazywanie jej wyłącznie jako obiektu seksual-

nego.

Tendencja do coraz wcześniejszego rozpoczynania życia seksualnego przez dzieci

może wynikać w dużej mierze z medialnych wzorców zachowania, które wpływają na proces

socjalizacji. Atrakcyjność fizyczna znajduje się w centrum, a co za tym idzie, miłość staje się

utożsamiana z seksem. Wartości takie jak wierność, przywiązanie, wstrzemięźliwość związa-

ne z kanonem chrześcijaństwa, odchodzą w społeczeństwie konsumpcyjnym do lamusa, gdyż

autorytetem dla młodzieży staje się Madonna czy Doda.

Seksualizacja jest obecna we wszystkich mediach i wpływa na dzieci, którym niekiedy

narzuca się pewne treści, które powinny być im jeszcze nieznane (Grzelak, 2007, s. 26). Seks

jest wszechobecny w sztuce, reklamie, gazetach, modzie. Masowość zjawiska powodowana

jest dużą konkurencją na rynku, która prześciga się w pomysłach na przyciągnięcie klienta.

Marketingowe założenie „zwrócenia uwagi poprzez propagowanie seksu” sprawia, że zainte-

resowanie nim skupia się tylko na jego zmysłowych, biologicznych cechach. Młodzi ludzie są

zmuszani do dorastania w nienaturalnym, zbyt szybkim tempie, bez przeżyć, których oni po-

trzebują, aby czuć się bezpiecznie i ufnie. Media propagują wizję seksu bez miłości, uczą do-

świadczania przyjemności, ukierunkowując seks na osiąganie orgazmu, a nie na pielęgnowa-

nie bliskości i intymności. Kreując kanon piękna, utrwalają fałszywe przekonanie, że najważ-

niejsze jest idealne ciało. Wszystko, co trafia do dojrzewającej młodzieży, ma wpływ na to, w

833725494.011.png

833725494.012.png

833725494.013.png

833725494.014.png

jaki sposób zaczyna ona postrzegać siebie. Widząc jaki sposób bycia jest ceniony, dzieci za-

czynają się do niego dostosowywać, by spełnić potrzebę zyskania akceptacji, aprobaty spo-

łecznej. Niemały wkład w podejmowanie przedwczesnych kontaktów seksualnych ma prasa

typu: Bravo, Bravo Girl, Popcorn, Twist. W rubrykach „Mój pierwszy raz” czy „Psychopora-

dy” znaleźć można wypowiedzi 12, 13-latków opisujących swoje przeżycia. Młody czytelnik,

przed inicjacją, zaczyna się wówczas zastanawiać, czy jest z nim wszystko w porządku, skoro

jego rówieśnicy już współżyją, a on nie… Ciekawość i chęć dorównania kole-

gom/koleżankom powoduje rozpoczynanie kontaktów seksualnych bezrefleksyjnie, w mo-

mencie, gdy jeszcze nie jest się do tego odpowiednio przygotowanym i dojrzałym. Wokół

propaguje się współżycie seksualne, nie mówiąc nic o konsekwencjach, jakie niesie ono za

sobą. Wyniki badań przeprowadzonych w 2006 r. w warszawskich gimnazjach są zatrważają-

ce. Ponad połowa uczniów była przekonana, że prezerwatywy w 100% chronią przed

HIV/AIDS.

Wykres 1. Przekonanie, że prezerwatywy w 100% chronią przed HIV/AIDS -

gimnazja warszawskie (na podstawie: Grzelak, 2006)

Przekonanie, że prezerwatywy w 100% chronV/AIDS -

gimnazja warszawskie

70%

80%

56%

59%

50%

60%

38%

40%

40%

20%

0%

szkoła 1 szkoła 2 szkoła 3 szkoła 4 szkoła 5 szkoła 6

Na przeobrażenia modelowe zachowań seksualnych wpływają jednak nie tylko uwa-

runkowania cywilizacyjno-techniczne, ekonomiczno-społeczne, które przekazywane są po-

przez mass media, ale także oddziaływania środowiska wychowawczego. Seksualizować mo-

gą rodzice, stawiając dzieciom, szczególnie córkom wygórowane wymagania co do wyglądu i

stroju, a przede wszystkim mogą to robić rówieśnicy. Wpływ rodziny, szczególnie w okresie

adolescencji jest bowiem pomniejszony na rzecz grupy rówieśniczej. Nowe wzory zachowań

przekazują nastolatkom głównie młodzi (widać to na poniższym wykresie), a to przyczynia

się do rozpowszechniania modelu swobody seksualnej i ujednolicenia zachowań młodzieży.

833725494.015.png

833725494.016.png

833725494.017.png

833725494.018.png

833725494.019.png

833725494.020.png

833725494.021.png

833725494.022.png

833725494.023.png

833725494.024.png

833725494.025.png

833725494.026.png

833725494.027.png

833725494.028.png

833725494.029.png

833725494.030.png

833725494.031.png

833725494.032.png

833725494.033.png

833725494.034.png

833725494.035.png

833725494.036.png

833725494.037.png

833725494.038.png

Wykres 2. Źródła informacji o seksualności (na podstawie: Grzelak, 2006)

Źródła wiedzy o seksualności

książki

16,20%

Internet

49,90%

czasopisma

42,80%

TV, radio

36,10%

rówieśnicy

55,30%

kościoły

4,40%

specjaliści

31,30%

nauczyciele

25,40%

rodzice

26,50%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Źródłem seksualizacji stają się same dziewczynki. Pod wpływem lansowanej obecnie

kultury, uczą się one traktować siebie jako obiekty służące do oglądania, które poddawane są

ocenie opartej na wyglądzie zewnętrznym, a więc są przekonane , że mają być zawsze piękne

i seksowne. Od niedawna także chłopcy wykazują przesadną dbałość o wygład, o czym

świadczy ich coraz częstsza obecność na siłowni, a nawet w solarium. Jak wynika z badań

przeprowadzonych wśród młodzieży w wieku od 13 do 19 lat, uczniów różnych typów szkół,

chłopcy stawiają wymagania co do różnych części ciała dziewcząt. Dziewczęta postrzegane

są przez nich bardzo seksualnie. Oto przykłady niektórych sprecyzowanych „wymogów”:

„Powinna być ładna i mieć figurę modelki” /19 lat, technikum, współżyje od dawna z

wieloma partnerkami/,

„Seksowna, długie nogi, jędrne pośladki, duży biust” /17 lat, LO/,

„Nie mam żadnych wymagań, ale musi być piękna” /14 lat, SP/ (Gola, 2008, s. 183-

184).

Dziewczyny, jeśli chodzi o prezencję partnera, preferują przystojnych, dobrze zbudo-

wanych, wysokich, ale ważne są dla nich przed wszystkim walory moralne i psychiczne.

Tabela 2. Preferowane cechy sympatii (na podstawie: Gola, 2008, s. 180-190)

833725494.039.png

833725494.040.png

833725494.041.png

833725494.042.png

833725494.043.png

833725494.044.png

833725494.045.png

833725494.046.png

833725494.047.png

833725494.048.png

833725494.050.png

833725494.051.png

833725494.052.png

833725494.053.png

833725494.054.png

833725494.055.png

833725494.056.png

833725494.057.png

833725494.058.png

833725494.059.png

833725494.061.png

833725494.062.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Gaś profilkaktyka uzależnień rozdział I NOTATKI.pdf (9917 KB)
Notatki Ryłkę Tuszewski powrót do źródeł rodział II.pdf (5798 KB)
Wojnarowska B - Kształtowanie umiejętności - NOTATKI.pdf (2259 KB)
NOtatki - Grzelak Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży.pdf (3170 KB)
NOTATKI Wojcieszek Alkohol a polska młodzież.pdf (1983 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin