TKANKI ROŚLINNE

Tkanka to zespół komórek o wspólnym pochodzeniu i podobnej budowie, spełniający ściśle sobie tylko właściwe funkcje.

Tkanki

                 stałe (nie ulegają podziałom)                     twórcze (ulegają podziałom, dają początek

                                                                                                         innym komórkom)

jednorodne                                    niejednorodne                                               - merystemy

(wszystkie kom. w danej             (kom. w danej tkance

tkance są takie same)                    są od siebie różne)

- parenchyma (miękiszowa)          - przewodząca (drewno i łyko)

- kolenchyma (wzmacniająca)       - wydzielnicza

- sklerenchyma (wzmacniająca)    - okrywająca (skórka i korek)

TKANKA MERYSTEMATYCZNA – TWÓRCZA

§         tkanka ta odpowiedzialna jest za przyrost na grubość i długość

§         duże jądro komórkowe

§         cienka ściana komórkowa

§         bardzo małe, drobne wakuole lub całkowity ich brak

§         zdolność do podziałów komórek

§         w kambium występuje skrobia i barwniki

§         w fellogenie mogą występować chloroplasty

§         tkanka ta odpowiedzialna jest za wzrost

§         komórki ułożone są dość ściśle

§         małe rozmiary

§         tkanka młoda

§         komórki żywe

§         komórki cienkościenne

KLASYFIKACJA TKANEK MERYSTEMATYCZNYCH (WG POCHODZENIA)

Podział ze względu na umiejscowienie merystemów:

·         merystemy wierzchołkowe (stożki wzrostu) – występują przy wierzchołkach pędów i korzeni, powodują ich wzrost na długość

·         merystemy interkalarne (czyli wstawowe) – będące odmianą merystemów wierzchołkowych, są umiejscowione w łodydze, ponad nasadami liścia, a więc u podstawy międzywęźli (np. traw) , powodują ich wzrost na długość

·         merystemy boczne - występują w wewnętrznych partiach organów roślin. Powodują odkładanie nowych komórek na zewnątrz i do wewnątrz, przyczyniają się do wzrostu na grubość. Należą do nich miazga twórcza (kambium) i miazga korkotwórcza (fellogen)

§         kambium – produkuje tkankę przewodzącą; na zewnątrz łyko, do wewnątrz drewno

§         fellogen – na zewnątrz korek czyli tkankę okrywającą, a do wewnątrz – felloderma

TKANKA MIĘKISZOWA

§         komórki znacznie większe niż w merystemie

§         występują przestrzenie międzykomórkowe

§         komórki żywe

§         centrum komórki zajmuje duża wakuola; protoplast silnie zwakuolizowany

§         ściana komórkowa cienka, ale może pojawić się ściana wtórna z jamkami prostymi lub polami jamkowymi

§         tkanka słabo wyspecjalizowana, stosunkowo łatwo ulega odróżnicowaniu

§         daje początek merystemowi wtórnemu

§         słabo wyspecjalizowany, stosunkowo łatwo ulega odróżnicowaniu i daje początek merystemowi wtórnemu

Rodzaje tkanki miękiszowej

§         miękisz zasadniczy – wypełnia przestrzenie między innymi tkankami, występuje w łodydze, korzeniu, liściach, rdzeniu i korze pierwotnej młodych łodyg oraz owocach

§         miękisz asymilacyjny (palisadowy lub gąbczasty) – występuje w liściach, zawiera dużo chloroplastów, odpowiada za procesy fotosyntezy, umiejscowiony jest w zewnętrznej warstwie łodygi i w liściach

§         miękisz przewietrzający (powietrzny, aerenchyma) – ma silnie rozwinięte przestwory międzykomórkowe, które zajmują więcej miejsca niż same komórki; miękisz ten charakterystyczny jest dla roślin wodnych np. grążela żółtego, moczarki kanadyjskiej, sit, pałka wodna oraz dla roślin bagiennych; umożliwia on wentylację i wymianę gazową organom rosnącym w warunkach ograniczonego dostępu powietrza

§         miękisz spichrzowy – zawiera w komórkach materiały zapasowe w postaci skrobi, tłuszczu, białek; posiada ogromnie rozwinięte plastydy usytuowane w korzeniu np. burak cukrowy, ziemniak, nasiona słonecznika, rzepaku

§         miękisz wodonośny – odmiana miękiszu spichrzowego, posiada ogromne wakuole służy do gromadzenia ogromnych ilości wody np. aloes, agawa, opuncja (liście), rozchodnik, drzewko szczęścia

§         miękisz wydzielniczy (epitet żywiczny) – występuje u drzew iglastych, a także majeranek, mięta, melisa

§         miękisz przewodzący (promieni rdzeniowych) – odpowiedzialny za transport, wypełnia przestrzenie w łodydze; występuje u niektórych glonów, a także np. w promieniach rdzeniowych zdrewniałych pędów

§         miękisz drzewny – funkcja przewodząca oraz gromadzenie substancji odżywczych, występuje w drewnie, są to jedyne komórki żywe

§         miękisz łykowy – funkcja przewodząca oraz gromadzenie substancji odżywczych, występuje w łyku

Powstawanie przestworów komórkowych

§         schizogenowe (rozklejenie blaszek środkowych – rozklejanie blaszek na styku komórek) np. jeżogłówki

§         lizogenowe (w wyniku lizy komórek – rozklejanie blaszek całej komórki np. dziurawiec, cytryna, pomarańcza)

§         reksygenowe (w wyniku rozrywania całych komórek – tkanki uległy przerwaniu np. cebula, zboża, słonecznik, koper, marchew)

TKANKA WZMACNIAJĄCA

§         chroni roślinę przed rozerwaniem lub złamaniem

§         komórki ściśle przylegają do siebie

§         brak przestworów komórkowych

§         ściany komórkowe zgrubiałe

Tkanka ta powstała w wyniku opanowania przez rośliny środowiska lądowego, w którym było znaczące oddziaływanie czynników mechanicznych. Istnieją dwie tkanki wzmacniające: kolenchyma i sklerenchyma.