Polityka + gospodarka = polityka gospodarcza
Jak wielu teoretyków, tak wiele definicji, jedna z nich mówi: że jest to zespół działań podejmowanych przez państwo, zmierzających do kształtowania życia gospodarczego.
Polityka gospodarcza musi składać się na:
a) Praktykę czyli kształtowanie przez władze państwa pożądanego przez nie stanu gospodarki
b) Teorię jako dyscyplinę naukową opisującą i objaśniającą praktykę gospodarki
Przedmiotem badań nauki polityki gospodarczej są np. struktury własnościowe, organizacyjne i terytorialne gospodarki narodowej, systemy programowania i planowania rozwoju gospodarczego , założenia makroekonomiczne itp.
Podmiotem PG jest natomiast władza państwowa.
PG należy do nauk normatywnych których zadaniem jest badanie i wskazanie możliwych i pożądanych kierunków i sposobów dokonywania zmian.
Ujęcie pozytywne polega na badaniu rzeczywistości, a deskryptywne na odkrywaniu i badaniu poszczególnych elementów rzeczywistości.
UWARUNKOWANIA PG
1) Ustrojowo-systemowe – zaliczamy do niego funkcjonujący ustrój społeczny, struktury państwowo-administracyjne, rozwiązania instytucjonalno-systemowe w gospodarce.
2) Zewnętrzne to m.in. położenie geograficzne, międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z krajami sąsiednimi, przynależność do ugrupowań, warunki wymiany itp.
3) Wewnętrzne to stan i struktura zasobów, wewnętrzna sytuacja polityczna i społeczna, stosunek społeczeństwa do władz.
Celem bezpośrednim jest pomnażanie bogactwa narodowego i osiąganie dobrobytu,
Natomiast cele pośrednie wyrażają istotę potrzeb społecznych:
A) Nadrzędne – zapewnienie sprawiedliwości, wolności i praw, równości, suwerenności, akceptowanych przez społeczeństwo
B) Systemowo polityczne – umocnienie i ochrona istniejącego ustroju
C) Ekonomiczne – zapewnienie wzrostu gospodarczego, rozwój przedsiębiorczości, zapewnienie równowagi wewnętrznej, wzrost innowacyjności itp.
D) Społeczne sprawiedliwy podział dochodów, równowaga na rynku pracy, dostęp do edukacji, kultury i ochrony zdrowia.
E) Ekologiczne ochrona środowiska
F) Militarne utrzymanie odpowiedniego potencjału
Cele krótkookresowe
- stabilność cen, wzrost zatrudnienia, równowaga bilansu płatniczego
Cele długookresowe
- podział bogactwa
- wzrost gospodarczy
Identyfikowanie potrzeb społeczeństwo w ujęciu
a) Pozytywnym – polega na identyfikowaniu i rozpoznawaniu preferencji społeczeństwa w danym czasie
b) Normatywnym – polega na kształtowaniu preferencji którymi powinno się charakteryzować społeczeństwo.
Skutki polityki gospodarczej są określane na podstawie trzech kryteriów:
1) Kryterium skuteczności – jeżeli zamierzone cele PG zostały osiągnięte.
2) Kryterium efektywności – gdy PG zachęci do oszczędnego gospodarowanie zasobami wytwórczymi
3) Kryterium adekwatności – jeśli PG zostanie uznana za efektywną i skuteczną, musi również dawać korzyści swojemu społeczeństwu.
DZIEDZINY PG
1) Polityka makroekonomiczne która obejmuje sfery dotyczące całokształtu procesu gospodarczego, obejmuje m.in. politykę wzrostu gospodarczego, politykę strukturalną, politykę monetarną i budżetową czy dochodową.
2) Polityka mikroekonomiczna dzieli się na dwa segmentu
a) W wymiarze krajowym obejmuje politykę regionalną, na które składają się problemy gospodarcze i społeczne, politykę ekologiczną, rynku pracy czy nauki i innowacji
b) Sektorowa PG która dzieli gospodarkę na poszczególne segmenty np. politykę rolna w której możemy wyróżnić – politykę żywnościową, transportową, handlową itp.
System ekonomiczny jest to zbiór norm prawnych oraz zasad regulujących działania uczestników procesu gospodarczego.
Aby system ekonomiczny odgrywał rolę stymulatora sfery produkcji musi posiadać cechy: własność czynników produkcji oraz zapewnić alokację tychże czynników oraz kreować odpowiedni mechanizm stymulacji, czyli pobudzania podmiotów gospodarczych do podejmowanie odpowiednich działań.
1) Ze względu na własność środków produkcji
Kolektywistyczny – własność państwowa
Indywidualistyczny – własność prywatna
2) Ze względu na sposób regulacji gospodarczych
Kompetytywne ( gospodarka rynkowa)
Centralna (administracyjne) planowanie
3) Ze względu na proces regulacji i własność produkcji
Indywidualistyczno-kompetytywny – własność prywatna, ale o jej alokacji decyduje mechanizm rynkowy
Indywidualistyczno-planowy (kapitalizm mieszany) – gospodarka kapitalistyczna z regulacją państwową .
Kolektywistyczno-planowy (realny socjalizm) środki produkcji oraz ich alokacji w pełni zależy od państwa.
Kolektywistyczno-kompetytywny (socjalizm rynkowy)
INSTRUMENTY PG
Instrumenty PG to zmienna pomagająca osiągnąć zamierzony cel
Podział
A) Ze względu na sposób oddziaływania
Bezpośrednie (normy prawne, przepisy) służą państwu do narzucania swojej woli konkretnym jednostkom np. zakaz importu samochodu mających więcej niż 20 lat
Pośrednie (ekonomiczne) stopy procentowe, kursy walutowe, stopy podatkowe itp.
B) Kryterium przedmiotowe
Instrumenty polityki finansowej
Polityki Pieniężno-kredytowej
Polityki walutowej
Polityki rynku pracy
C) Ze względu na sposób wprowadzania:
Uznaniowe będące w dowolnej dyspozycji polityków
Autonomiczne wbudowane w reguły postępowania, zmieniają się autonomicznie na przykład zmiany wynikają z prawa.
3
michal19860