CBA analiza kosztów i korzyści.pdf

(366 KB) Pobierz
REGIO-2006-00316-04-00-PL-TRA-00-.DOC
KOMISJA EUROPEJSKA
DYREKCJA GENERALNA
ds. POLITYKI REGIONALNEJ
Rozwój tematyczny, oddziaływanie, ocena i działania innowacyjne
Ocena i dodatkowość
Nowy okres programowania 2007-2013
Metodologiczne dokumenty robocze
DOKUMENT ROBOCZY NR 4
Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania
analizy kosztów i korzyści
08/2006
240126465.001.png
Spis treści
Analiza finansowa .............................................................. . 6
2.2.3
Analiza ekonomiczna ......................................................... . 9
2.2.4
Wrażliwość i ryzyko......................................................... . 11
2
1. Z AKRES WYTYCZNYCH
Celem niniejszego dokumentu jest przedstawienie zasad pracy, które zapewnią większą
spójność i dyscyplinę w przyszłych analizach kosztów i korzyści sporządzanych dla
celów wniosków o środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i
Funduszu Spójności, a tym samym usprawnią proces decyzyjny.
Wytyczne są przeznaczone dla instytucji zarządzających, które zlecają sporządzenie
analizy kosztów i korzyści, lub sporządzają ją samodzielnie. Nie stanowią one jednak
przewodnika lub podręcznika sporządzania analizy kosztów i korzyści 1 .
Dokument roboczy wyjaśnia ogólne zasady analizy kosztów i korzyści przy dużych
projektach oraz procedurę określania dotacji UE dla wszystkich projektów. Został on
przygotowany w oparciu o doświadczenie w ocenie projektów nabyte w czasie
poprzednich okresów programowania, z jednoczesnym uwzględnieniem nowego stanu
regulacyjnego na lata 2007-2013.
Artykuł 40 lit. e) rozporządzenia 1083/2006 przewiduje, że wraz z informacjami o
dużych projektach mających otrzymać finansowanie z funduszy strukturalnych i
Funduszu Spójności (dalej jako „Fundusze”) należy przedstawić Komisji informacje
dotyczące analizy kosztów i korzyści . Z kolei Komisja jest zobowiązana do udzielenia
indykatywnych wytycznych dotyczących metodologii, jaką należy się posługiwać przy
analizie kosztów i korzyści.
Komisja zaproponowała uproszczenie i ponowne dostosowanie metody (tzw. „metody
luki w finansowaniu") określania wysokości pomocy z Funduszy dla projektów
generujących dochód. Jest to odpowiedź na zarzut braku spójności wysunięty przez
europejski Trybunał Obrachunkowy. Ponadto do rozporządzenia Komisji 1828/2006
załączono ujednolicone formularze wniosków, których przedmiotem są inwestycje w
zakresie infrastruktury i produkcji.
Aby zapewnić spójność na poziomie państwa członkowskiego proponuje się, aby
państwa członkowskie opracowały własne wytyczne uwzględniające specyfikę swych
struktur instytucjonalnych, szczególnie w odniesieniu do sektorów transportu i
środowiska naturalnego.
Pierwsza część dokumentu roboczego omawia ogólne zasady sporządzania analizy
kosztów i korzyści, a także przedstawia elementy będące częścią wniosków
projektowych przedkładanych służbom Komisji do zatwierdzenia. Drugą część
dokumentu stanowią wytyczne dotyczące określania podstaw przyznawania dotacji UE.
Trzecia część poświęcona jest szczegółowym zagadnieniom dotyczącym zwykle
oczekiwanej rentowności, zasady "zanieczyszczający płaci", przystępności cenowej oraz
partnerstwa publiczno-prywatnego.
1 W 2002 r. DG ds. Polityki Regionalnej uaktualniła „Przewodnik dotyczący analizy kosztów i
korzyści” mający zastosowanie do EFRR, ISPA oraz Funduszu Spójności. Przewodnik ten jest
dostępny na Inforegio.
3
240126465.002.png
2. O GÓLNE ZASADY ANALIZY KOSZTÓW I KORZYŚCI
Cel wymogu przedkładania analizy kosztów i korzyści ma dwojaki charakter. Po
pierwsze, należy wykazać, że dany projekt jest potrzebny z gospodarczego punktu
widzenia i że przyczynia się on do realizacji celów polityki regionalnej UE. Po drugie,
należy udowodnić, że wkład finansowy z Funduszy jest niezbędny dla zapewnienia
finansowej opłacalności projektu. Na tej podstawie należy określić właściwy zakres
pomocy.
Analiza kosztów i korzyści ma zasadnicze znaczenie dla oszacowania gospodarczych
korzyści płynących z realizacji danego projektu. Należy, co do zasady, poddać ocenie
oddziaływanie projektu na wszystkich płaszczyznach: finansowej, gospodarczej,
społecznej, ochrony środowiska, itp. Celem analizy kosztów i korzyści jest wskazanie i
przeliczenie na wartość pieniężną wszystkich możliwych płaszczyzn, tak aby możliwe
było określenie kosztów i korzyści projektu; następnie uzyskane rezultaty zostaną
zsumowane (korzyści netto), na tej podstawie podjęta zostanie decyzja co do tego, czy
projekt jest potrzebny i wart realizacji. Koszty i korzyści powinny być oceniane w
oparciu o zasadę przyrostu, poprzez uwzględnianie różnicy między opcją zakładającą
realizację projektu a opcjami alternatywnymi bez projektu.
Oddziaływanie projektu należy oceniać w odniesieniu do wcześniej określonych celów.
Oceniając projekt w odniesieniu do wskaźników mikroekonomicznych, analiza kosztów i
korzyści może jednocześnie ocenić jego spójność i odpowiedniość w odniesieniu do
konkretnych celów makroekonomicznych. W kontekście polityki regionalnej analiza
kosztów i korzyści ma również zastosowanie do oceny tego, czy dany projekt
inwestycyjny jest odpowiedni dla celów polityki regionalnej UE.
Poziom analizy użytej w analizie kosztów i korzyści musi być określony w zależności od
społeczności, na które projekt wywiera istotne oddziaływanie. Koszty i korzyści mogą
być ponoszone i osiągane na różnych poziomach geograficznych, dlatego też należy
podjąć decyzję dotyczącą tego, które koszty i korzyści zostaną wzięte pod uwagę.
Zazwyczaj zależy to od wielkości i zakresu projektu. Pod uwagę można wziąć
następujące oddziaływanie na następujących poziomach: gminnym, regionalnym,
krajowym, a nawet wspólnotowym.
Przy oszacowywaniu ewentualnego oddziaływania projektu, analityków zawsze dotyka
problem niepewności. Tymczasem kwestia ta musi być należycie uwzględniona i
rozwiązana w analizie kosztów i korzyści. Analiza ryzyka jest zasadniczą częścią
kompleksowej analizy, ponieważ umożliwia ona projektodawcy lepsze zrozumienie
sposobu, w jaki oszacowane oddziaływanie projektu może ulec zmianie w sytuacji, gdy
jego kluczowe zmienne okażą się inne, niż zakładano. Gruntowna analiza ryzyka stanowi
podstawę należytej strategii zarządzania ryzykiem, będącej z kolei wkładem w koncepcję
projektu.
2.1 Analiza kosztów a duże projekty
Artykuł 40 lit. e) rozporządzenia 1083/2006 wprowadza wymóg składania przez państwo
członkowskie (lub instytucję zarządzającą) analizy kosztów i korzyści, w odniesieniu do
dużych projektów. Istnieją dwa powody, dla których przy dużych projektach wymagana
jest analiza kosztów i korzyści:
1) Ocena tego, czy projekt jest warty współfinansowania
4
Czy projekt przyczynia się do realizacji celów polityki regionalnej UE ? Czy sprzyja on
wzrostowi gospodarczemu oraz czy przyczynia się do zwiększenia zatrudnienia ? Aby to
sprawdzić, należy przeprowadzić analizę pod kątem gospodarczym oraz zwrócić uwagę
na oszacowany w analizie kosztów i korzyści wpływ projektu na wskaźniki gospodarcze.
Zasada jest prosta: jeżeli ekonomiczna wartość bieżąca netto projektu (ENPV) jest
dodatnia, jest on korzystny dla danej społeczności (region/państwo) ponieważ korzyści z
niego płynące przewyższają koszty. W takim przypadku, jeżeli istnieje taka potrzeba
(zob. poniżej) projekt powinien otrzymać pomoc z Funduszy.
2) Ocena tego, czy projekt wymaga współfinansowania
Fakt, iż projekt przyczynia się do realizacji celów polityki gospodarczej UE nie oznacza
jeszcze, że musi on być współfinansowany z Funduszy. Ponadto projekt potrzebny z
gospodarczego punktu widzenia może być jednocześnie projektem przynoszącym
finansowe korzyści, co sprawia iż w takim przypadku projekt nie powinien być
współfinansowany z Funduszy. Aby sprawdzić, czy projekt wymaga współfinansowania
niezbędna jest analiza finansowa: jeżeli finansowa wartość bieżąca netto inwestycji bez
wkładu z Funduszy (FNPV/C) jest ujemna, oznacza to, iż projekt może być
współfinansowany; dotacja UE nie powinna przekraczać kwoty niezbędnej do
zapewnienia równowagi finansowej projektu, tak aby uniknąć finansowania w wysokości
większej niż jest to potrzebne.
Generalnie państwa członkowskie mają obowiązek przedkładania analizy kosztów i
korzyści służbom Komisji przy dużych projektach w celu udowodnienia, że w zakresie
celów polityki regionalnej UE, projekt jest zarówno potrzebny z gospodarczego punktu
widzenia (ENPV>0) jak również, że wymaga on wkładu z Funduszy w celu zapewnienia
wykonalności projektu pod względem finansowym (FNPV/C<0).
2.2 Elementy analizy kosztów i korzyści
Wydany przez Komisję Europejską „Przewodnik po analizie kosztów i korzyści
projektów inwestycyjnych” jest głównym źródłem informacji i dostarcza czytelnikowi
gruntowne omówienie tej tematyki. Celem niniejszej sekcji jest zwięzłe przedstawienie
głównych elementów sprawozdań na temat analizy kosztów i korzyści, przedkładanych
do Komisji.
2.2.1 Określenie celów i projektu oraz wyniki studiów wykonalności projektu
Pierwszą rzeczą jaką należy określić są cele działań niezbędnych do zaspokojenia
zaistniałej potrzeby. Należy rozważyć różne opcje i ocenić, która opcja może najlepiej
przyczynić się do realizacji założonych celów. Projekt można zdefiniować jako operację
o jasno określonych celach, składającą się z całej serii prac, czynności lub usług, której
celem jest wykonanie konkretnego, niepodzielnego zadania, posiadającego dokładny
gospodarczy lub techniczny charakter. Projekt należy zatem jednoznacznie określić jako
samodzielną jednostkę analityczną . Wiąże się to również z tym, że w niektórych
przypadkach kilka podprojektów powinno się uznać, dla celów analizy kosztów i
korzyści, za jeden duży projekt, szczególnie w sytuacji gdy jakaś faza realizacji, w
odniesieniu do której wnoszono o pomoc z Funduszy, nie może być uznana sama w sobie
za operacyjną. W stosownym przypadku analiza może również dotyczyć efektu sieci.
Należy przedstawić dowód na to, iż wybrany projekt jest najbardziej odpowiedni spośród
rozważanych opcji. Tego rodzaju informacje powinny zazwyczaj się znajdować w
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin