automatyczna broń bezkolbowa dla WP.pdf

płkdrinŜ.RyszardWOŹNIAK

InstytutElektromechanikiWydziałuMechatroniki

WojskowejAkademiiTechnicznej

AUTOMATYCZNABROŃBEZKOLBOWA

DLASIŁZBROJNYCHRP

Wkwietniu2006r. zakończonorealizacjęprojektu

badawczego 0 TT00B 029 24 pod tytułem „Analiza

konstrukcyjnobalistycznaorazbadaniadynamicznebroni

strzeleckiej zbudowanej w układzie bezkolbowym”, który

był finansowany przez MEiN. Jednym z jego celów było

skonstruowanie, wykonanie i przeprowadzenie badań

indywidualnej broni strzeleckiej kalibru 5,56 mm

zbudowanejwukładziebullpup,podkątemopracowania

przyszłościowej broni tego typu dla Wojska Polskiego,

spełniającej wymagania współczesnego pola walki,

wykorzystującej jednocześnie w maksymalnym stopniu

części, mechanizmy i zespoły broni produkowanej przez

polskiprzemysłobronny.Wreferacieprzedstawionom.in.

budowę i działanie skonstruowanych w ramach projektu

5,56 mm karabinków bezkolbowych wz.2005 JANTAR i

jego zmodernizowanej wersji – wz.2005 JANTARM,

zaprezentowano wybrane wyniki ich badań oraz

sformułowano wnioski na temat dalszych prac w tej

dziedzinie.

1.Wstęp

Bezkolbowyukładkonstrukcyjnybronistrzeleckiej(nazywanyrównieŜbullpup)

jest stosowany we współczesnych: pistoletach maszynowych, karabinkach,

karabinach i wielkokalibrowych karabinach wyborowych oraz strzelbach i

granatnikachkarabinkach. Charakteryzuje się on brakiem kolby (jej funkcję pełni

komora zamkowa zakończona trzewikiem) oraz usytuowaniem magazynka za

chwytem pistoletowym i spustem (w klasycznym układzie konstrukcyjnym broni

magazynekznajdujesięprzedchwytempistoletowymispustem,akolbastałalub

składanajestusytuowanazakomorązamkową).Wkonsekwencjibrońzbudowanaw

układziebezkolbowym,wporównaniuzbroniązbudowanąwukładzieklasycznym,

odznaczasiędwomabardzowaŜnymizaletami.Popierwszejestodniejookoło20

30%krótsza(przyzastosowaniulufyotakiejsamejdługości,jakwbronizbudowanej

wukładzieklasycznym),apodrugiecharakteryzujesiębardziejzwartąbudową,co

ułatwiajejtransportowanieorazwygodniejszeuŜytkowanie(złoŜeniesiędostrzałui

przeniesienie ognia z jednego celu na drugi), zwłaszcza w ciasnych

pomieszczeniach.

Zwartośćkonstrukcjibronidośćdobrzecharakteryzujewspółczynnikjejzwartości

konstrukcyjnej, wyraŜający się stosunkiem długości lufy do długości broni (im

stosunektenjestwiększy,tymbrońodznaczasiębardziejzwartąbudową).Wartość

tego współczynnika dla współczesnej broni bullpup zawiera się w przedziale od

111

0,523 do0,747, przy czym dla pistoletów maszynowych wynosi ona od 0,526 do

0,632,dlakarabinków–od0,560do0,722,dlakarabinówwyborowych–od0,598

do0,747,adlawielkokalibrowychkarabinówwyborowych–od0,523do0,741[3].

MimoŜebezkolbowy układkonstrukcyjnyjestznanyod1902r.,todopierow

latachsiedemdziesiątychiosiemdziesiątychXXw.zaczęłypojawiaćsięwwojskachi

słuŜbachspecjalnychpierwsze,wpełniudanekonstrukcjebronibullpupkalibru5,56

mm, tj.: karabinek FA MAS (Francja), karabinek AUG (Austria), system SA80

(Wielka Brytania), a później – system TAVOR21 (Izrael), karabinek SAR21

(Singapur), karabinek CR21 (RPA), karabinek F2000 (Belgia), system OC14

GROZA na nabój 9x39 mm (Rosja). Zalety układu bezkolbowego wykorzystano

równieŜwnowoczesnychrozwiązaniachbroniwyborowej,wtymm.in.wkarabinach

wyborowych:ShortyiDSR1(Niemcy),M89SR(Izrael),OTS48K,SWUiSWUA

(Rosja)orazwielkokalibrowychkarabinachwyborowych:SWN98iKSWK(Rosja),

M82A2iM95(USA),Falcon(Czechy)iWKWTOR(Polska).

HistoriarozwojuautomatycznejbronibezkolbowejwPolscejestściślezwiązana

zpracamiprowadzonymiprzezZakładKonstrukcjiSpecjalnychiBalistykiWojskowej

Akademii Technicznej w Warszawie. Ich cel był ukierunkowany zwłaszcza na

opracowaniebronitypubullpup,bazującejnaeksploatowanychwSiłachZbrojnych

RPkarabinkachsystemuKałasznikowa,którebyłyprodukowanewduŜychilościach

przez polski przemysł zbrojeniowy. Dotychczasowym efektem prac Zakładu w

dziedzinieautomatycznejbronitypubullpupsąm.in.modelebadawczekarabinków

kalibru:7,62mm–wz.1997BOś97(nanabój7,62x39mmwz.43)oraz5,56mm–

wz.2002BIN,wz.2005JANTARiwz.2005JANTARM(nanabój5,56x45mm).

KarabinekBOś97toprzekonstruowanydowersjibezkolbowejkarabinekAKM,

w którym przesunięto spust przed magazynek i zastosowano trzewik obejmujący

komorę zamkową. Ponadto zaprojektowano i zmieniono: lufę, komorę zamkową,

celownik, nakładkę rury gazowej oraz mocowanie pokrywy komory zamkowej.

Wewnątrzprzedniejczęścinakładkirurygazowejprzewidzianomiejscenalaserowy

wskaźnikcelu.PunktpodparciatrzewikausytuowanonaprzedłuŜeniuosiprzewodu

lufy, co wpłynęło na zminimalizowanie podrzutu broni i przyczyniło się do

zwiększeniajejcelności,zwłaszczaprzystrzelaniuogniemseryjnym[1].

Z kolei karabinek BIN to pierwsza wersja karabinka wz.1996 BERYL

zmodernizowanego do wersji bullpup [2], natomiast JANTAR – druga wersja

BERYLAzmodernizowanegodoukładubezkolbowego.Ostatnią,najnowsząwersją

BERYLA w układzie bezkolbowym jest karabinek JANTARM, który ukończono w

drugiej połowie 2005 roku. W konstrukcji broni uwzględniono wyniki badań

wcześniejszych rozwiązań oraz wnioski i spostrzeŜenia z eksploatacji broni

strzeleckiejtegotypuwwarunkachdziałańwojennychwAfganistanieiIraku.

2.Karabinekwz.2005JANTAR

112

Karabinekwz.2005JANTARkalibru5,56mm(fot.1i2)tobrońsamoczynno

samopowtarzalna,działającanazasadzieodprowadzaniaczęścigazówprochowych

przezbocznyotwórwlufie.Ryglowanieprzewodulufyodbywasięprzezobrótzamka

wprawo.Zabezpieczeniebroniprzedstrzałemprzypadkowymzapewniabezpiecznik

nastawny,blokującyspustiograniczającyruchsuwadła,natomiastprzedstrzałem

przedwczesnymchronispustsamoczynny.Zasilaniebroniwamunicjęodbywasięz

dwurzędowegomagazynkałukowegoopojemności30nabojów.Wporównaniudo

BERYLAwkarabinkuJANTARdokonanokilkuzasadniczychmodyfikacjikonstrukcji.

Na lufie zamocowano za pomocą kołków: podstawę celownika, obsadę języka

spustowegoikomoręgazowąorazluźnoosadzono–obsadęłoŜainakładki,łącznik

przedłuŜeniakomoryzamkowejiłoŜa.

Na górnej powierzchni podstawy celownika zamontowano obsadę kostki

mocującej tylną części szyny montaŜowej akcesoriów celowniczych. Kostka jest

mocowanadopodstawycelownikazapomocąwkrętu.

Nagórnejczęścikomorygazowejznajdujesięnadstawka,słuŜącajakoprzednie

mocowanie szyny montaŜowej akcesoriów celowniczych. Szyna ustalana jest na

nadstawcezapomocąwkrętu.

W dolnej części obsady łoŜa i nakładki przyspawano kostkę obsady bagnetu,

umoŜliwiającązamocowaniebagnetu.

Doobukońcówkomoryzamkowejprzynitowano:obsadęlufyiobsadętrzewika

(wykonanetechnologiąodlewówprecyzyjnych).Wobsadzielufyznajdująsięopory

ryglowe,gniazdozaczepumagazynkaorazgniazdolufy,wobsadzietrzewikazaś–

wycięcia do mocowania urządzenia powrotnego, pokrywy komory zamkowej i

trzewika.Obsadętrzewikaprzymocowanodopłaszczakomoryzamkowejzapomocą

trzechnitówmocujących.Górnekrawędziekomoryzamkowejsązagiętedośrodkai

tworzą prowadnice suwadła. PoniŜej nich znajdują się blaszane kształtowniki

(zgrzane punktowo) wzmacniające ścianki komory, a między nimi zamontowano

rurkęusztywniającą.Górne,zagiętekrawędziekształtownikówpełniąrolęprowadnic

zamka. Ponadto na lewej prowadnicy usytuowano występ spełniający funkcję

wyrzutnika, na prawej zaś – wycięcie dla dźwigni spustu samoczynnego. Dolne,

zagięte krawędzie kształtowników stanowią oparcie dla magazynka. W ściankach

bocznych komory zamkowej wykonano otwory dla osi mechanizmu spustowo

uderzeniowegoizabezpieczającegoorazwtłoczeniasłuŜącedoustalaniapołoŜenia

ramienia dźwigni bezpiecznika i skrzydełka przełącznika rodzaju ognia. W dnie

komory zamkowej znajduje się gniazdo magazynka, od dołu zaś przynitowano

zatrzask magazynka. W przedniej części komory zamkowej, pod obsadą lufy

znajdujesięstalowakostkałączącoustalającakomoręzjejprzedłuŜeniem.

PrzedłuŜenie komory zamkowej stanowi zamocowanie chwytu pistoletowego z

kabłąkiemiosłonąobsadyjęzykaspustowegoorazszynyspustowej,łączącejjęzyk

spustowy ze spustem w komorze zamkowej.Wtylnej części komory znajduje się

kostkałaczącoustalająca.WdolnejpowierzchniprzedłuŜeniawykonanootworydla

przejścia języka spustowego i wkrętów mocujących kostkę obsady chwytu

pistoletowego z kabłąkiem. Na kostce zamontowano chwyt pistoletowy. W górnej

części, na styku przedłuŜenia komory zamkowej z nakładką wykonano wycięcia

ułatwiającechłodzenielufyirurygazowej.

Trzewik, wykonany ze sklejki, stanowi tylne zakończenie komory zamkowej.

Tylną, stykającą się z ramieniem strzelca powierzchnię trzewika zakończono

metalowąstopką.

Nakładka z tworzywa sztucznego chroni dłoń strzelca przed poparzeniem od

gorącychelementówbroni.Pojejobustronachwykonanoperforacje,umoŜliwiające

swobodny przepływ powietrza i szybkie chłodzenie lufy. Na górnej powierzchni

nakładki wykonano otwór do przejścia nadstawki komory gazowej, na której jest

montowanaszynaPicatinny.

JęzykspustowyzamontowanowobsadzienaprzedłuŜeniukomoryzamkowej.

Łączy się on z mechanizmem uderzeniowym za pomocą szyny spustowej

przebiegającejwewnątrzkarabinka.

Dzięki umieszczonej w górnej części broni szynie montaŜowej akcesoriów

celowniczych,spełniającejwymogistandarduPicatinny,dokarabinkamoŜnauŜywać

113

szeroką gamę celowników optycznych, kolimatorowych, holograficznych oraz

optoelektronicznych. Przednim punktem mocowania szyny jest nadstawka

zamontowana na komorze gazowej, natomiast tylnym – kostka mocująca,

umieszczonanapodstawiecelownika.Zasadniczymcelownikiemprzewidzianymdo

karabinka JANTAR wz.2005 jest celownik holograficzny, który jest uŜywany przez

Ŝołnierzy pełniących misję w Iraku. Ponadto do broni opracowano mechaniczne

przyrządycelownicze(muszkaiprzeziernik),mocowanenaszyniePicatinny.

Karabinekwz.2005JANTARpoddanowszechstronnymbadaniom,któreujawniły

potrzebę wprowadzenia w jego konstrukcji kilku zmian, poprawiających zwłaszcza

charakterystykiergonomicznebroni.Wzwiązkuztymkarabinekzmodernizowanodo

wersjiwz.2005JANTARM.

Fot.1.Modelbadawczy5,56mmkarabinkabezkolbowegowz.2005JANTAR

(widokzprawejstrony)(M.Binek)

Fot.2.Modelbadawczy5,56mmkarabinkabezkolbowegowz.2005JANTAR

(widokzlewejstrony)(M.Binek)

3.Karabinekwz.2005JANTARM

Wkarabinkuwz.2005JANTARM(fot.3i4)wprowadzononastępującezmiany:

zastosowanonowytrzewik;

zmodyfikowanokomoręzamkowąiobsadętrzewika;

114

skróconoodległośćodchwytupistoletowegodostopkitrzewika.

Do trzewika wykonanego z duraluminium przymocowano gumową stopkę

pełniącą rolę amortyzatora odrzutu. Stopka ma na tylnej powierzchni poprzeczne

nacięciasłuŜącedozwiększeniaprzyczepnościbronidoramieniastrzelca.Wdolnej

części trzewika zamontowano ucho do mocowania tylnego strzemiączka pasa

nośnego.

Komora zamkowa w tylnej części została ścięta pod katem zapewniającym

prawidłowezamocowanietrzewika.Obsadętrzewikapozbawionoogona,naktórej

byłzamocowanytrzewikkarabinkawz.2005JANTAR.

Podstawowedanetaktycznotechnicznekarabinkówwz.2005JANTARiJANTAR

Mprzedstawionowtablicy1.

Tab.1. Podstawowe dane taktycznotechniczne karabinków wz.2005 JANTAR i

wz.2005JANTARM

L.p.

Wyszczególnienie

wz.2005

JANTAR

wz.2005

JANTARM

1. Kaliber[mm]/nabój

5,56/5,56x45NATO

2. Masabronizmagazynkiemzaładowanym[kg]

3,92

3,80

3. Długośćbroni[mm]

750

743

4. Długośćlufy[mm]

425

5. Współczynnikzwartościkonstrukcyjnej

0,567

0,572

6. Liczbabruzd[szt.]/skokbruzd[mm]

6/228

7. Prędkośćpoczątkowapociskuzrdzeniemstalowym[m/s]

905

8. Szybkostrzelnośćteoretyczna/praktyczna[strz./min]

700/100

9. Pojemnośćmagazynka[szt.]

Fot.3.Modelbadawczy5,56mmkarabinkabezkolbowegowz.2005JANTARM

(widokzprawejstrony)(M.Binek)

4.Koncepcjaprzyszłościowegosystemubronikalibru5,56mm

Karabinek wz.2005 JANTARM poddano wszechstronnym badaniom

dynamicznym,którepozwoliłysformułowaćwnioski,codokierunkówdalszychprac

w dziedzinie automatycznej broni bezkolbowej [3]. Mimo Ŝe karabinek wz.2005

115

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: