1. Zarządzanie – istota i podstawowe funkcje.
Zarządzanie – to oddziaływanie na zasoby ludzkie rzeczowe, finansowe i informacyjne wewnątrz i na zewnątrz organizacji, ukierunkowane na osiągnięcie lub osiąganie jej celów.
Zasoby – w zarządzaniu to wszystko to, czego ludzie pożądają, a czego nie wystarcza dla każdego. Zasobami w organizacji są: pieniądze, władza, informacje, wiedza, samochód służbowy, miejsce na parkingu, uścisk dłoni szefa, jego uśmiech itp.
Pożądanie – pożądanie wybranych dóbr, usług, wartości jest najogólniej mówiąc „zaszczepione” ludziom przez dominujący w danym społeczeństwie system kulturowy. Zawsze brak powoduje pożądanie.
Cele – są częścią świadomości, mogą je mieć tylko ludzie. Cele to zawsze przyszły stan rzeczy, pożądany pod pewnymi względami przez podmiot działający. W organizacji cele mogą być: jednorazowe lub ciągłe.
Funkcje zarządzania wg Fayola:
· Przewidywanie
· Organizowanie
· Rozkazywanie
· Koordynowanie
· Kontrolowanie
Współczesne funkcje zarządzania:
· Planowanie
· Motywowanie
2. Zasoby organizacyjne – pojęcie, rodzaje, mechanizmy alokacji.
Zasoby organizacyjne – to ogół rzeczy, ludzi, informacji i środków finansowych, jakie organizacja posiada lub którymi może dysponować, chociaż prawnie nie stanowią jej własności.
Rodzaje zasobów organizacyjnych:
· dobra materialne (pieniądze)
· informacje
· pewne pożądane w organizacji formy zachowań np. lojalność, okazywanie szacunku
· poczucie bezpieczeństwa, układy, wpływy oraz specyficzne umiejętności
· czas wolny oraz organizacyjna władza
Mechanizmy alokacji zasobów organizacyjnych:
1. Przetarg – proces porozumienia, które określa warunki współdziałania różnych osób lub grup. Polega na sprecyzowaniu zasad udziału w koalicji, podziału obciążeń czyli wzajemnych zobowiązań i kosztów oraz podziału nadzwyczajnych korzyści.
2. Negocjacje – zwrotny proces komunikowania się w celu osiągnięcia porozumienia w sytuacji, gdy my i druga strona związani jesteśmy pewnymi interesami, z których jedne są wspólne a drugie przeciwne. Jest to podstawowy sposób uzyskania od innych tego, co chcemy, szeroko stosowany w Polsce.
Jeżeli zasoby są łatwo osiągalne, to potrzeba uruchomienia procesu politycznego w organizacji jest niewielka. Jednocześnie im bardziej ograniczone i trudno dostępne są zasoby, w tym większym stopniu postrzegane są jako cenne, tym większe mają znaczenie dla uczestników organizacji.
Deficytowość zasobów – ma charakter relatywny, zasoby są deficytowe tylko w stosunku do oczekiwań z nimi związanymi.
Jednym z najważniejszych kryteriów branych pod uwagę w procesie alokacji zasobów organizacyjnych jest maksymalizacja zysków.
4. Kanon myślenia systemowego.
System –wyodrębniona z otoczenia całość złożona z elementów (podsystemów) powiązanych ze sobą bezpośrednio lub pośrednio. W skrócie: OCEP.
W podejściu systemowym zmianie ulega spojrzenie na organizację. Ważne są relacje między podmiotami (elementami) – to określa specyfikę danej organizacji.
Zjawiska w systemach otwartych:
· Homeostaza – mechanizm osiągania równowagi, samorealizacji. Systemy mogą korygować odchylenia, by powrócić do stanu równowagi.
· Ekwifinalność – jeden cel organizacja może osiągać z różnych stron, różnymi sposobami.
· Synergia – współdziałanie, wytwarzanie nowej wartości przez współpracę elementów.
· Całość – w systemie całość ma większy wpływ na części niż części na system – dobre elementy nie muszą tworzyć dobrego systemu.
· Suboptymalizacja nie musi oznaczać optymalizacji – usprawniając jeden element całości całość nie musi lepiej funkcjonować.'
5. Sprzężenie zwrotne.
Sprzężenie zwrotne – to mechanizm bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania zmian na wyjściach danego systemu na stan jego wejść. Najogólniej polega na tym, że system otrzymuje informacje dotyczące efektów własnego działania, dostosowując do nich kolejne reakcje, odpowiedzi, czyny.
Wyróżniamy 2 podstawowe typy sprzężenia zwrotnego:
1. Sprzężenie zwrotne dodatnie – powoduje wzmocnienie działań, potęguje je.
2. Sprzężenie zwrotne ujemne – przyczynia się do osłabienia działań, tłumi je.
Sprzężenie zwrotne wykorzystywane jest w zarządzaniu jako:
a) Klucz do zrozumienia podejścia systemowego
b) Zdolność organizacji do uczenia się, doskonalenia
c) Podstawa funkcjonowania „błędnego koła” biurokracji
6. Otoczenie organizacji: pojęcie i podstawowe typy.
Otoczenie organizacji – to, co jest na zewnątrz organizacji i oddziałuje na nią pośrednio lub bezpośrednio. Między organizacją a otoczeniem następuje wymiana energii i informacji tzn. wytwarzane przez organizację produkty przyjmowane są przez otoczenie, które w zamian za to zaopatruje organizacje w materialne i niematerialne czynniki, umożliwiające jej kontynuowanie lub rozszerzenie działalności. Główna zasadą jest równowaga: tzn. organizacja musi zaspokajać potrzeby otoczenia, a otoczenie potrzeby organizacji.
Otoczenie ogólne organizacji – określa ogólne warunki funkcjonowania organizacji stwarzając jej bariery, zagrożenia i szanse.
Otoczenie międzynarodowe i globalne - obejmuje te elementy organizacji, które występują w skali międzynarodowej i globalnej.
Typy otoczenia:
· Dalsze– jest identyczne dla wszystkich organizacji funkcjonujących na konkretnym obszarze. Otoczenie to analizujemy używając formuły PEST – zgodnie z nią wyróżniamy następujące subotoczenia:
Ø polityczno-prawny
Ø ekonomiczno-finansowy
Ø społeczno-kulturowy
Ø techniczny
· Bliższe – jest ono inne dla różnych organizacji, bo wiąże się ono ze specyfiką działalności, domeną w jakiej organizacja funkcjonuje i misja, którą realizuje. Otoczenie to analizujemy posługując się kategorią interesariuszy. Interesariuszami są:
Ø organizacje konkurencyjne
Ø społeczności lokalne
Ø nabywcy
Ø dostawcy
Różne stopnie stabilności otoczenia:
· Stabilne
Ø Możliwość robienia prognoz na przyszłość
Ø Nie wymaga podejmowania szybkich decyzji
Ø Istnieją schematy działania
Ø Jest sformalizowane i scentralizowane
Ø Ma strukturę mechanistyczną
· Zmienne
· Burzliwe
Ø Brak hierarchii
Ø Jest niesformalizowane
Ø Nie jest scentralizowane
Ø Pracownik może wykazać się innowacyjnością
Ø Ma strukturę organiczną
7. Organizacja i otoczenie – mechanizmy wzajemnych dostosowań.
Organizacja– organizacja musi charakteryzować się pewnym poziomem spójności i wzajemnego dostosowania części. Jest systemem otwartym – prowadzi wymianę energii i informacji z otoczeniem. W wymianie między organizacją i otoczeniem podstawową zasadą jest ekwiwalentność tej wymiany.
· Wymiana zasileń materialnych i informacji między otoczeniem a organizacją – wytwarzane przez organizację produkty są przyjmowane przez otoczenie, a otoczenie zaopatruje organizację w materialne i niematerialne czynniki, umożliwiające jej działalność.
· Ekwiwalentność wymiany – organizacja musi zaspokajać potrzeby otoczenia, a otoczenie potrzeby organizacji.
· Pasożytnictwo - Organizacja może przez pewien czas eksploatować swoje otoczenie pasożytując na nim, jeżeli uda jej się zdominować otoczenie i podporządkować je sobie przez uzyskanie pozycji monopolisty, eliminację konkurencji lub zastosowanie przymusu.
8. Organizacja jako system – model H. Leavitta.
H. Leavitt uważał, że organizacja składa się z 5 podsystemów, które dostosowują się do siebie nawzajem, co oznacza, że zmiana w jednym podsystemie powinna wywołać zmiany dostosowawcze w pozostałych podsystemach.
Podsystemy organizacji:
· Podsystem celów i wartości – określa misję, jaką organizacja spełnia w otoczeniu, w którym działa, oraz wobec swych uczestników, a także cele i zdania, które firma faktycznie realizuje (cele i zdania są zapisane w dokumentach i są elementem podsystemu struktura formalna) . Uzasadnia tę misję i strategię.
· Podsystem psychospołeczny – zawiera uczestników organizacji, ich motywacje, postawy, wartości, kulturę i więzi występujące między nimi.
· Podsystem struktury – obejmuje formalne zasady podziału zadań, uprawnień, informacji oraz władzy i odpowiedzialności w organizacji.
· Podsystem techniczny – w jego skład wchodzą stosowane w organizacji technologie, umiejętności techniczne, maszyny, urządzenia, budynki i ich wyposażenie.
· Podsystem zarządzania – to system koordynacji i uzgodnienia pozostałych podsystemów w procesach podejmowania decyzji.
9. Cechy organizacji w ujęciu systemowym.
Cechy organizacji wg ujęcia systemowego:
1. Wszystkie organizacje są jednocześnie systemami sztucznymi i naturalnymi –
2. Organizacje są systemami otwartymi – oznacza to, że prowadzą one ciągłą wymianę energii, materii i informacji ze swoim otoczeniem.
3. Organizacje są uporządkowanymi systemami społeczno-technicznymi.
4. Organizacje maja budowę hierarchiczną. Składają się z podsystemów, które z kolei dzielą się na pod-pod-systemy, te zaś na elementy jeszcze mniejszego rzędu.
5. Systemy organizacyjne mają zdolność doskonalenia się poprzez sprzężenie zwrotne.
6. W organizacjach ścierają się ze sobą 2 tendencje : adaptacyjna, która zmierza ku zmianom oraz konserwatywna, która dąży do utrzymania istniejącego stanu rzeczy.
7. Systemy organizacyjne charakteryzują się ekwifinalnością. Mają zdolność do osiągania podobnych wyników w różny sposób.
10. Menedżer – pojęcie, typy, pożądane umiejętności.
Menedżer – to osoba kierująca, zarządzająca działem przedsiębiorstwa, należącego do kierownictwa organizacji. Pożądane umiejętności menedżera to:
1) Znajomość języków obcych, a zwłaszcza angielskiego na poziomie umożliwiającym prowadzenie korespondencji i negocjacji.
2) Obsługa komputera
3) Umiejętność przekonywania, prowadzenia dyskusji, przemawiania, udzielania wywiadów, prowadzenia negocjacji.
4) Rozumienie i samodzielne tworzenie dokumentów organizacyjnych: kontraktów, zakresów czynności regulaminów, notatek służbowych.
5) Biegła znajomość dokumentacji księgowej i finansowej: bilansów, budżetów, czeków, faktur.
11. Role menedżera wg Minzberga.
Rola menedżera – to rola społeczna, polegająca na wytyczniu celów, mobilizacji zespołu do ich realizacji oraz na tworzeniu zespołów organizacyjnych i materialnych warunków działania. Minzberg wyróżnił 10 podstawowych ról menedżera:
1. Autorytet formalny
2. Role interpersonalne:
a) Rola r...
Goku10SDL