Skuteczne porozumiewanie się. Komunikacja werbalna

Barbara Fechner

Zespół Szkół w Białej

Scenariusz lekcji z przedmiotu: Podstawy przedsiębiorczości

TEMAT LEKCJI:

Skuteczne porozumiewanie się. Komunikacja werbalna

Czas: 45 minut.

CEL OGÓLNY: Uczeń będzie znał i umiał stosować zasady skutecznego porozumiewania się.

CELE OPERACYJNE:

Uczeń:

·         umie zdefiniować pojęcia: komunikowanie się, komunikacja werbalna, komunikacja niewerbalna, aktywne słuchanie,

·         zna zasady przekazywania komunikatów werbalnych,

·         wymienia cechy dobrego nadawcy i dobrego odbiorcy,

·         charakteryzuje techniki aktywnego słuchania,

·         wyjaśnia na czym polega sprzężenie zwrotne w procesie komunikowania się,

·         potrafi określić bariery w porozumiewaniu się,

·         uzasadnia znaczenie i stosuje różne techniki komunikacji  interpersonalnej w tworzeniu właściwych stosunków w życiu osobistym, w szkole i miejscu pracy.

METODY PRACY:

v     pogadanka z elementami wykładu,

v     dyskusja,

v     metoda sytuacyjna.

FORMY PRACY:

              zespołowa - z całą klasą.

ESPONOWANE ZASADY NAUCZANIA

v     świadomej aktywności,

v     wiązania teorii z praktyką,

v     przystępności.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

·         Przygotowane przez uczniów prezentacje komunikatów werbalnych.

·         Foliogramy:

§         Jak mówić?

§         Przebieg procesu komunikacji.

§         Płaszczyzny komunikowania się.

§         Techniki aktywnego słuchania.

·         Kamera wideo, magnetowid, telewizor.

TOK LEKCJI:

FAZA WPROWADZAJĄCA:

·         Nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji, podaje cele i formy realizacji tematu.

·         Rozpoczyna lekcję pytaniem: ,,Co rozumiesz przez pojęcie komunikowanie się?”.

·         Prosi uczniów o przygotowanie się do ćwiczenia.

Ø      Celem ćwiczenia jest prezentacja przygotowanego komunikatu werbalnego. Uczeń w ciągu  1 minuty wyjaśnia znaczenie wybranego przez siebie pojęcia.

FAZA REALIZACYJNA:

·         Nauczyciel wybiera czterech lub pięciu uczniów chętnych do przedstawienia przygotowanych materiałów.

·         Uczniowie kolejno prezentują siebie, a nauczyciel nagrywa wystąpienie.

·         Nauczyciel odtwarza nagranie i następuje dyskusja:

q       Pytania do dyskusji:

Ø      Jak nadawca zachowywał się podczas wystąpienia?

Ø      W jaki sposób i jak  mówił?

Ø      Czy komunikat przedstawiony został jasno, zrozumiale?

Ø      Co zmieniłbyś w przekazie informacji?

Ø      Czy podczas prezentacji zwracałeś uwagę na odbiorcę?

Ø      Jak zachowywał się odbiorca?,

Ø      Czy odbiorca miał wpływ i jaki na Twój przekaz informacji?

·         Nauczyciel przedstawia foliogram: Jak mówić? Pamiętaj o przestrzeganiu następujących zasad - załącznik nr 12.

·         Nauczyciel omawia zagadnienie komunikacji, wykorzystuje przygotowane foliogramy

·         FAZA PODSUMOWUJĄCA:

·         Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę i podaje ćwiczenie. Wpisz do tabeli cechy dobrego nadawcy i dobrego odbiorcy:

·         Uczniowie wymieniają cechy i wpisują do tabeli.

·         Nauczyciel ocenia aktywność uczniów na lekcji i dziękuje za lekcję.

                                                       Opracowała mgr inż. Barbara Fechner

Literatura

Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P., Przedsiębiorczość bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2002,

Jamrożek B., Sobczak J., Komunikacja interpersonalna, Wydawnictwo eMPi2- Materiały i podręczniki Mariana Pietraszewskiego, Poznań 2000,

Podręcznik dla uczniów i dla nauczycieli liceum technicznego, Komunikacja interpersonalna - Istota przedsiębiorczości, WSiP, Warszawa 1994

Thomson P., Sposoby komunikacji interpersonalnej, Poznań 1998.

JAK MÓWIĆ?

PAMIĘTAJ O PRZESTRZEGANIU NASTĘPUJĄCYCH ZASAD:

·        Mów płynnie i głośno,

·        Mów zwięźle i jasno,

·        Unikaj powtarzania słów: ,,prawda”, ,,no wiesz”, ,,właśnie”,

·        Nie rozpoczynaj swojej wypowiedzi od ,,a więc”,

·        Myśl o swoich słuchaczach, nie o sobie,

·        Patrz na nich i obserwuj, jak reagują na Twoje wypowiedzi,

·        Uśmiechaj się,

·        Staraj się mówić nie tylko o tym, co Ty uważasz za ważne, ale o tym, co interesuje Twojego rozmówcę,

·        Angażuj jak najwięcej funkcji psychicznych swojego rozmówcy (lub słuchacza) – mów z humorem, pobudzaj wyobraźnię,

·        Zachęcaj innych do wypowiadania się,

·        Korzystaj z modulacji własnego głosu,

·        Przyjmuj swobodną postawę – nie stój w bezruchu, ale nie poruszaj się zbyt szybko,

·        Jeżeli korzystasz z notatek – nie czytaj dokładnie wszystkiego,

·        Jeżeli korzystasz z plansz, nie odwracaj się tyłem do słuchaczy bądź rozmówców.

TECHNIKI AKTYWNEGO SŁUCHANIA

POTWIERDZANIE Dopowiadamy pewne słowa potwierdzają, że jesteśmy zainteresowani wypowiedzią i słuchamy uważnie

,,Tak, oczywiście, rozumiemy, że nie wolno ściągać”.

PARAFRAZOWANIE

Ujmujemy w inne słowa sens usłyszanej wypowiedzi, sprawdzając, czy dobrze zrozumieliśmy, np.:

,,O ile dobrze cię rozumiem...”,

,,Chodzi o to, że...”,

,,Z tego co mówisz rozumiem, że...”.

,,Chcesz powiedzieć, że...”.

ODZWIERCIWDLANIE

Mówimy rozmówcy, jakie - według nas - są jego odczucia, np.: ,,Zdaje się, że jesteś rozgniewany”,

,,Wygląda na to, że cię rozzłościłem”,

,,Oczywiście jesteś zadowolony z tych planów”.

KLARYFIKACJA

Skupianie się na najważniejszym. Prosimy rozmówcę o skoncentrowanie się na sprawie najważniejszej, np.:

,,Która z tych spraw jest dla ciebie najważniejsza?”