Lekcja 8

Narzędzie Punkt aktywny

Aby umieścić punkty aktywne na rzucie należy postąpić w sposób następujący:

1.       Wybierz kliknięciem narzędzie Punkt aktywny.

2.       Kliknij kursorem w miejsce, gdzie chcesz umieścić punkt aktywny. Aby umieścić go dokładnie możesz używać wszystkich pomocy konstrukcyjnych ArchiCADa.

Warstwy i pióra

Ustawienia te działają tak samo dla tego narzędzia, jak dla każdego innego narzędzia ArchiCADa.

Narzędzie Wymiarowanie

W domyślnym ustawieniu kształtu palety narzędziowej wiele narzędzi wymiarowych ArchiCADa jest ukrytych pod jedną rozwijalną ikoną. Aby zobaczyć wszystkie dostępne narzędzia wymiarowania jednocześnie wybierz polecenie menu Okna/Palety rozwijalne/Kształty palet i wybierz opcje rozszerzoną widoku palet.

Narzędzie wymiarowania linearnego jest jedną z najbardziej użytecznych i wyrafinowanych pomocy projektowych, pozwalających na dodawanie rozmaitych linii wymiarowych w Twoich projektach. Wymiarowanie w ArchiCADzie posiada następujące cechy:

·         jest półautomatyczne: ArchiCAD pomaga w dokładnym powiązaniu linii wymiarowych z węzłami i krawędziami elementów projektu. Podczas wymiarowania są dostępne wszystkie pomoce konstrukcyjne (przyciąganie, przyklejanie do siatki itd.);

·         jest w pełni powiązane z elementami projektu: Kiedy wprowadzasz modyfikacje elementów już zwymiarowanych (na przykład rozciągasz ściany), odpowiednio zmieniają się długości linii wymiarowych i wypisane na nich wartości;

·         udostępnia różne jednostki miary i standardy: ArchiCAD pozwala w sposób łatwy i prosty zmieniać jednostki wymiarowania i sposób uwzględniania zaokrągleń.

Składniki łańcucha wymiarowego

Następująca terminologia używana jest w celu określenia operacji wymiarowania:

·         Punkty odniesienia są węzłami elementów ArchiCADa, które zaznaczyłeś w celu ich zwymiarowania.

·         Punkty wymiarowe pojawiają się na przecięciach linii wymiarowych i linii pomocniczych, w stosunku do wcześniej określonych punktów odniesienia. Mogą być zaznaczane jak pokazano poniżej.

·         Ogniwa łańcucha wymiarowego są podstawowym komponentem łańcucha wymiarowego. Ogniwo łańcucha dotyka do dwóch sąsiednich punktów wymiarowych i zawiera wpisaną długość tego odcinka. Aby zaznaczyć pojedyncze ogniwo należy kliknąć w środek linii kursorem w postaci fajki.

·         Wartości wymiarów są blokami tekstowymi, zawierającymi długość ogniwa łańcucha wymiarowego. Aby zaznaczyć wartość wymiaru kliknij w lewy dolny róg tekstu.

·         Łańcuchy wymiarowe są połączeniem poszczególnych ogniw. Możesz zaznaczyć łańcuch wymiarowy klikając w linię wymiarową kursorem Mercedes.

·         Powiązanie oznacza, że każdy punkt wymiarowy, który tworzysz, będzie przypisany do punktu odniesienia do czasu usunięcia jednego lub drugiego. Na przykład rozciąganie okna w ścianie w poprzednim przykładzie sprawia, że łańcuch wymiarowy zostaje automatycznie dopasowany, jak to pokazano niżej.

Rysowanie wymiarów

Sposób działania narzędzia Wymiarowanie ilustruje przykład:

1.       Zbuduj ścianę z pustym otworem (oknem).

2.       Wybierz narzędzie wymiarowania klikając w jego symbol. W momencie kiedy zaznaczasz pierwszy punkt odniesienia, przycisk Poniechaj na palecie kontroli staje się aktywny.

3.       Kliknij w każdy z węzłów końcowych ściany i okna, a następnie kliknij podwójnie, aby zamknąć łańcuch wymiarowy. Naciśnięcie jeden raz klawisza Delete lub naciśnięcie przycisku OK w palecie kontroli również pokaże kursor w kształcie młotka.

4.       Kiedy kursor w kształcie młotka pokaże się na ekranie, kliknij w miejsce, gdzie chcesz umieścić łańcuch wymiarowy.

5.       łańcuch wymiarowy zostanie automatycznie obliczony i wyświetlony

Elementy, które mogą być wymiarowane

Następujące elementy mogą być wymiarowane dzięki umieszczaniu na nich punktów odniesienia.

·         Elementy konstrukcyjne: ściany, słupy, drzwi i okna (tylko krawędzie otworów i punkty środkowe), obiekty, lampy, stropy, dachy (wskaźnik spadku nie może być zwymiarowany), powierzchnie siatki

·         Elementy rysunkowe: wypełnienia (wskaźnik kierunku wypełnienia nie może być zwymiarowany), linie, łuki, okręgi, krzywe, punkty aktywne.

Metody geometryczne wymiarowania

Dla narzędzia Wymiarowanie istnieją trzy metody geometryczne wymiarowania, dostępne w palecie Info. Pozwalają one określić orientację łańcucha wymiarowego.

·         Metoda wymiarów pionowych tworzy łańcuchy wymiarowe, które są zawsze ustawione pionowo, niezależnie od kąta nachylenia węzłów lub elementu wymiarowanego.

·         Metoda wymiarów poziomych tworzy łańcuchy wymiarowe które są zawsze ustawione poziomo, niezależnie od kąta nachylenia węzłów lub elementu, który jest zwymiarowany.

·         Metoda wymiarów pochylonych tworzy łańcuchy wymiarowe równoległe do kierunku wyznaczonego przez dwa punkty odniesienia wskazane jako pierwsze, niezależnie od kąta elementu wymiarowanego.

Metody konstrukcyjne wymiarowania

Istnieją są trzy metody (typy) konstrukcyjne wymiarowania. Są one dostępne w palecie Info i w oknie dialogowym Parametry wymiarowania.

·         Metoda liniowa: odległości pomiędzy dwoma kolejnymi punktami odniesienia są mierzone i wyświetlane.

·         Metoda ciągła: pierwszy punkt odniesienia uważany jest za punkt zerowy łańcucha wymiarowego. Wszystkie wartości wymiarów łańcucha określają odległość pomiędzy danym punktem odniesienia a punktem zerowym (wymiarowanie narastające).

·         Metoda linii bazowej: odległości są określane tak samo jak w metodzie ciągłej, ale zamiast linii wymiarowej i linii pomocniczej pokazane są tylko strzałki, a punkt zerowy nie jest zaznaczony.

Poniechanie i potwierdzanie

Kiedy zaznaczysz pierwszy punkt odniesienia, klawisz Poniechaj w palecie kontroli staje się aktywny dając możliwość przerwania lub skończenia procesu wymiarowania. Po zaznaczeniu drugiego punktu odniesienia przycisk OK w palecie kontroli staje się aktywny, wskazując, że możesz w tym momencie stworzyć łańcuch wymiarowy.

Usuwanie punktów odniesienia

Możesz usunąć każdy z zaznaczonych już punktów odniesienia przez ponowne jego kliknięcie.

Parametry wymiarowania

Opcje zawarte w tym oknie zależą od tego, jaka część łańcucha wymiarowego została zaznaczona.

·         Jeżeli zaznaczony jest cały łańcuch, dostępne są wszystkie opcje.

·         Jeżeli zaznaczone jest ogniwo złożonego łańcucha, niedostępne są ustawienia warstwy, strzałek, pozycjonowania oraz pióra.

·         Jeżeli zaznaczony jest pojedynczy punkt wymiarowy dostępne są tylko opcje linii pomocniczych.

·         Jeżeli zaznaczonych jest kilka wymiarów i wybierzesz ostatnie polecenie z menu Zmiany lub klikniesz w odpowiednie znaczki na palecie Info - zamiast powyższego okna wyświetlone zostanie okno dialogowe Parametrów tekstu wymiarowania (nie ma to miejsca, gdy klikniesz dwa razy w znaczek narzędzia Wymiarowania na palecie Narzędzia).

Pióra i kolory

Możesz określić różne pióra dla wymiarów, linii i strzałek.

Formaty liczb

Formaty liczb wymiarów są brane bezpośrednio z okna dialogowego Preferencje/Wymiarowanie. Format ten może być zmieniany globalnie dla całego projektu, a nie łańcuch po łańcuchu.

Znaczniki

Przy użyciu wyskakującego menu możesz wybrać rodzaj znacznika (strzałki). Ostatni znacznik ma specjalne znaczenie – tworzy podwójną linię wymiarową otaczającą wartości wymiarów. Z tym znacznikiem nie działają ustawienia pozycji wymiarów.

Styl liczb

Te kontrolki pozwalają na ustalenie wyglądu tekstu wymiarowania. Wielkość i pochylenie tekstu są dostępne dla łańcuchów wymiarowych, tak jak i dla ogniw łańcucha wymiarowego. Opcja Kursywa pojawia się w oknie dialogowym gdy używasz czcionek bitmapowych lub typu TrueType. Jeśli wybierzesz czcionki wektorowe pojawia się możliwość określenia kąta nachylenia. Kursywa użyta dla czcionek bitmapowych lub typu TrueType ma nachylenie 75°, gdy jest zmieniana na czcionkę wektorową.

Za pomocą przełączników możesz określić też miejsce wartości wymiarów w odniesieniu do linii wymiarowania.

Linie pomocnicze

W tej części możesz ustawić format linii pomocniczych. Linie pomocnicze mogą być ustawione dla całego łańcucha wymiarowego, dla określonych ogniw łańcucha lub dla indywidualnych punktów wymiarowych. Możesz także wymiarować bez żadnych linii pomocniczych lub z wstępnie określonymi krótkimi liniami pomocniczymi (należy wybrać odpowiednią opcję).

Używając opcji krótkich linii pomocniczych powodujesz, że ich długość zostaje automatycznie dopasowana do strzałki (tzn. dopasowana do wielkości tekstu).

Aby narysować dłuższe linie pomocnicze masz do wyboru dwie opcje:

1.       Użyj linii pomocniczej o definiowanej długości.

2.       Użyj opcji dynamicznych linii pomocniczych ze zdefiniowanym prześwitem między punktem odniesienia i linią pomocniczą.

Wymiarowanie statyczne

Zaznaczenie kratki Wymiarowanie statyczne spowoduje, że wartości wymiarów i łańcuch wymiarowy nie będą ulegać automatycznej modyfikacji przy zmianie zwymiarowanych elementów (nie będą z nimi powiązane).

Jeśli wymiarowanie zostało ustawione jako statyczne, nie może być zmienione na wymiarowanie powiązane z elementami projektu. 

Jeżeli do punktów wymiarowych nie są przypisane żadne punkty odniesienia (węzły projektu), łańcuch wymiarowy stanie się statyczny. Wymiary statyczne zachowują inne cechy wymiarowania:

1.       Jeżeli zostaną obrócone lub odbite w lustrze, wartości są zawsze ustawione tak, że są przez cały czas czytelne z dołu.

2.       Jeżeli jednostki wymiarowania są zmodyfikowane w Preferencjach, wszystkie wartości zostają poprawione.

Opcje wymiarowania

Kliknięcie w przycisk Opcje pod kratką wymiarowania statycznego powoduje wyświetlenie okna Opcji wymiarowania.

Okno dialogowe pozwala na:

·         Określenie wielkości strzałki (znacznika). Ten parametr będzie używany do momentu zmiany wielkości tekstu wymiarów.

·         Określenie prześwitu dla dynamicznych linii pomocniczych. Ta wielkość jest skalowana w stosunku do twojego projektu, a nie traktowana jako wielkość bezwzględna.

·         Określenie standardowej długości linii wymiarowych. To ustawienie również jest skalowane w stosunku do projektu. Jest dostępne jedynie przy włączonej jednolitej długości linii pomocniczych.

·         Wyświetlenie szczegółowych wymiarów drzwi i okien. Opcja ta powoduje umieszczenie wartości wysokości otworu poniżej linii wymiarowej dla każdego łańcucha wymiarowego z punktami odniesienia na obu krawędziach otworu. Kiedy ta kontrolka jest zaznaczona, druga kontrolka poniżej ogranicza wymiary do wysokości nominalnej. Tekst tego wymiaru jest powiązany z wymiarem i zostaje dopasowany, jeżeli wielkość otworu jest zmieniana. Opcja Szczegółowe wymiarowanie okien i drzwi może zostać włączona jako ustawienie domyślne dla wszystkich łańcuchów wymiarowych lub ustawiona tak dla już istniejących łańcuchów. Możliwość ta jest dodatkiem do wymiarowania otworów z okna dialogowego Parametry okien/drzwi.

·         Wymiarowanie jedynie rdzenia elementów typu słup.

Ustawienia tekstu wymiarowania

Okno Parametrów tekstu wymiarowania jest dostępne tylko wtedy, gdy zaznaczona jest wartość wymiaru. Nazwa ostatniego polecenia w menu Zmiany zmienia się wtedy na Parametry wymiarowania tekstu. Możesz także otworzyć to okno dialogowe klikając w odpowiedni znaczek na palecie Info.

Gdy zaznaczony jest jeden lub więcej łańcuchów wymiarowych podwójne kliknięcie w narzędzie Tekst na palecie Narzędzi otwiera poniższe okno dialogowe.

W tym oknie dialogowym możesz zmieniać: czcionkę, wielkość czcionki, styl i kolor pióra dla tekstu wymiarowania i określać własny kąt pochylenia pisma. Możesz także zmieniać wartość wymiaru, ale zostanie ona uaktualniona jeśli zmienisz wymiarowany element lub jednostki w oknie Preferencje/Wymiarowanie.

Wymiarowanie grubości ściany

Jeżeli klikniesz w linię odniesienia ściany prostopadłej do łańcucha wymiarowania, obie płaszczyzny ściany zostaną zaznaczone.

Po zakończeniu łańcucha zostaną wyświetlone tylko te znaczniki, które umieściłeś na ścianach prostopadłych do linii wymiarowej. Jeżeli zaczniesz wymiarowanie metodą wymiarów pochylonych od umieszczenia podwójnych znaczników po obu stronach ściany, znaczniki te określą kierunek linii wymiarowej na prostopadły do tej ściany.

Nakładające się punkty

Istota działania narzędzia Wymiarowanie programu ArchiCAD wymaga specjalnej procedury zaznaczania nakładających się punktów różnych elementów.

Aby określić do których nakładających się węzłów będzie przypisany punkt odniesienia, wykonaj następujące kroki:

1.       Jeżeli umieszczeniu znacznika będzie towarzyszyło pojawienie się punktów zaznaczenia na jednym z nakładających się elementów, znaczy to, że wymiarujesz zaznaczony element.

2.       Jeżeli zaznaczony jest element właściwy, po prostu kliknij w następny węzeł. Kliknięcie w przycisk OK potwierdzi element bez uaktywnienia kursora Młotek.

3.       Jeżeli chcesz, aby punkt wymiarowania odnosił się do innego z nakładających się elementów, kolejno klikaj w ten sam węzeł, aż zaznaczysz właściwy element. Po prostu umieszczaj znaczniki nie wnikając do jakich elementów zostaną przypisane. W większości przypadków nie będziesz wiedział, który z nakładających się elementów będzie później modyfikowany.

4.       Aby zaakceptować wybrany element, kliknij w następny punkt lub zakończ wymiarowanie. Jeżeli potrzebujesz innego elementu, kliknij w punkt jeszcze raz. Powtórz te kroki, jeżeli nie możesz się zdecydować.

Zmienianie łańcucha wymiarowego

Wymiary mogą być przesuwane, obracane lub odbijane w lustrze, jak każdy inny element ArchiCADa.

·         Jeżeli zmieniasz wszystkie elementy, do których odnosi się łańcuch wymiarowy, będzie on zmieniony równocześnie z tymi elementami.

·         Jeżeli tylko niektóre elementy są zmieniane, linia wymiarowa pozostanie na swoim miejscu i pod swoim kątem i jedynie znaczniki, linie pomocnicze i odpowiednie wartości zostaną zmienione.

·         Jeżeli elementy wymiarowane są powielane, należy również zaznaczyć wymiary. Kopie wymiarów będą złączone z kopiami elementów.

Poniższe rysunki ilustrują każdy z tych procesów.

Przesuwanie

Łańcuch wymiarowy może być przesunięty na nowe miejsce, ale związane łańcuchy wymiarowe mogą być przesunięte jedynie wzdłuż kierunku ich linii pomocniczych. Możesz przesuwać kursor gdziekolwiek w czasie przesuwania, lecz jedynie jedna składowa przesunięcia będzie użyta do przemieszczenia łańcucha.

Obracanie

Aby zmienić kierunek łańcucha wymiarowego po zakończeniu jego rysowania, użyj polecenia Obróć. Obrócone łańcuchy wymiarowe pozostają związane z tymi samymi węzłami, więc zobaczysz, jak długości i wartości zmieniają się wraz z liniami pomocniczymi.

Obrót jest jedynym sposobem zmiany kierunku łańcucha wymiarowego po zakończeniu jego rysowania.

Po obrocie wszystkie punkty odniesienia są automatycznie wymiarowane jeszcze raz i ułożone w nowym kierunku z zachowaną pierwotną hierarchią.

Odbicie lustrzane

Wszystkie łańcuchy wymiarowe mogą być przesunięte na drugą stronę ściany. Zachowane są tu te same reguły, co przy obracaniu.

Wstawianie elementów łańcucha wymiarowego

Możesz wstawić każdą ilość nowych punktów wymiarowych do łańcucha przez zaznaczenie łańcucha i kliknięcie z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command) (Macintosh) lub Control (Windows) w nowy punkt odniesienia. Nowy punkt może być umieszczony między istniejącymi elementami łańcucha wymiarowego lub gdziekolwiek poza łańcuchem wymiarowym.

Istniejące ogniwa łańcucha wymiarowego zostaną w razie potrzeby podzielone.

Łańcuch wymiarowy staje się dłuższy, jeżeli jest to konieczne. Nie możesz wstawić punktów przez zaznaczenie ogniw łańcucha wprost, musisz zaznaczyć cały łańcuch.

Usuwanie elementów łańcucha wymiarowego

Jeżeli zaznaczysz i usuniesz punkt wymiarowy w środku łańcucha, dwa sąsiadujące ogniwa zostaną połączone.

Jeżeli usunięty punkt był punktem końcowym łańcucha, ostatnie ogniwo znika i łańcuch staje się krótszy.

Jeżeli zaznaczysz i usuniesz ogniwo w środku łańcucha wymiarowego, łańcuch zostanie rozbity na dwie niezależne części.

Możesz również usuwać cały łańcuch wymiarowy zaznaczając go i usuwając.

łączenie łańcuchów wymiarowych

Oddzielne łańcuchy wymiarowe mogą być złączone przez zaznaczenie jednego z łańcuchów i kliknięcie z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command) (Macintosh) lub Control (Windows) w drugi łańcuch.

Drugi łańcuch będzie usunięty a jego punkty odniesienia zostaną dodane do pierwszego (zaznaczonego) łańcucha.

Możesz używać tej funkcji nawet w przypadku łańcuchów, które nie są do siebie równoległe i które nie mają nakładających się fragmentów.

Automatyczne wymiarowanie grubości ściany

Kliknięcie z wciśnięciem klawisza Polecenie (Macintosh) lub Control (Windows) w linię odniesienia prostopadłej ściany w momencie, kiedy jest zaznaczony łańcuch wymiarowy, spowoduje automatyczne wstawienie grubości tej ściany do łańcucha.

Ręczne ustawianie długości linii pomocniczych

Długość definiowanych i dynamicznych linii pomocniczych może być ustawiona ręcznie.

·         dla pojedynczej linii pomocniczej;

·         dla linii pomocniczych ogniwa;

·         dla wszystkich linii pomocniczych w łańcuchu.

Aby ustawić ręcznie linie pomocnicze zaznacz punkt wymiarowy, ogniwo lub łańcuch w czasie, gdy aktywne jest narzędzie Wymiarowanie. Chwyć punkt aktywny lub linię odniesienia zaznaczonej części i odsuń szary wskaźnik od linii wymiarowej.

Kliknięcie w odpowiedniej odległości skróci (lub rozciągnie) odpowiednie linie pomocnicze.

Dynamiczne linie pomocnicze nigdy nie wydłużają się poza węzeł odniesienia.

Aby ręcznie ustawić nie istniejącą lub krótką linię pomocniczą, musisz najpierw zmienić ją w oknie dialogowym parametrów wymiarowania na któryś z „długich” typów.

Narzędzie Wymiarowanie biegunowe

W domyślnym kształcie palety narzędziowej wszystkie narzędzia wymiarowe ukryte są pod jedną ikoną. Jeśli wyświetlane jest inne narzędzie kliknij i rozwiń paletkę mała strzałką na dole ikony aby wyświetlić narzędzie wymiarowania biegunowego, lub też przy pomocy polecenia Okna/Palety rozwijalne/Kształty palet wybierz rozszerzoną wersję wyświetlania palety.

Za pomocą narzędzia Wymiarowanie biegunowe możesz umieszczać wartości promieni zakrzywionych elementów (ścian, stropów, dachów, powierzchni siatek, wypełnień, okręgów, łuków) w oknie rzutu. Wymiarowanie biegunowe jest półautomatyczne i w pełni powiązane z elementami projektu.

Narzędzie Wymiarowanie biegunowe ma wiele wspólnych cech z narzędziem Wymiarowania liniowego

Rysowanie wymiarowania biegunowego

Na wymiarowanie biegunowe składają się dwa elementu: linia wymiarowa i etykieta.

Linia wymiarowa jest zawsze umieszczona zgodnie z promieniem elementu a znacznik na jej początku wskazuje na zakrzywiony element. Po kliknięciu w punkt zakrzywionego elementu możesz zacząć rysować linię wymiarową. Linia ta może biec w kierunku środka zakrzywionego elementu lub na zewnątrz. Nie jest możliwe umieszczenie wymiarowania biegunowego w dowolnym miejscu na arkuszu — musi się ono zaczynać od zakrzywionego elementu.

Etykieta znajduje się na końcu linii wymiarowej i pokazuje wartość promienia krzywej. Orientacja etykiety może być określona w Parametrach wymiarowania biegunowego.

Metody konstrukcyjne

Dla Wymiarowania biegunowego istnieją dwie metody (typy) konstrukcyjne. Są one dostępne w palecie Info i w oknie dialogowym Parametry wymiarowania:

·         Ze środkiem: Gdy wybierzesz ten typ i umieścisz wymiarowanie biegunowe — na rzucie środek łuku zostanie automatycznie zaznaczony krzyżykiem.

·         Bez środka: W tym przypadku znacznik środka łuku nie będzie umieszczony w środku łuku.

Orientacja etykiety

Trzy kontrolki pozwalają na wybranie orientacji etykiety. Możliwe są ustawienia na przedłużeniu linii wymiarowej, zawsze pionowe lub zawsze poziome.

Przedrostek

To pole pozwala określić opcjonalny przedrostek pojawiający się przed wartością promienia.

Przesuwanie wymiarowania biegunowego

Nie możesz odsunąć wymiarowania biegunowego od wymiarowanego elementu, możesz je tylko przesuwać w inne miejsce wzdłuż krzywej elementu.

Znaczniki środków zakrzywionych elementów

Umieszczenie wymiarowania biegunowego na zakrzywionym elemencie pozwala na stworzenie znacznika jego środka — co pozwala na przyklejanie do niego kursora.

...