Dydaktyka (1).docx

Dydaktyka (z grec. "didasko" - uczę, "didaktikos" - pouczający) stanowi podstawową dyscyplinę pedagogiczną, której przedmiotem zainteresowania jest proces kształcenia. Po raz pierwszy termin "dydaktyka" został użyty w XVII wieku w Niemczech, przez Joachima Junga i Krzysztofa Helwiga, autorów książki pt. Krótkie sprawozdanie z dydaktyki, czyli sztuki nauczania Ratychiusza. W owych czasach dydaktyka była uważana za sztukę nauczania, która wymagała posiadania odpowiedniego talentu pedagogicznego. W XVII wieku przypadał również okres działalności Jana Amosa Komeńskiego, autora słynnego dzieła pt. Wielka dydaktyka, w którym przedstawił on uniwersalną sztukę nauczania wszystkich wszystkiego. Dydaktyka w XVII wieku stanowiła jedyną naukę pedagogiczną.

egzemplaryzm - jego twórcą Hanz Schenert

metody sposoby nauczania uczenia się 2 zagadnienie

Dyskusja dydaktyczna - to wymiana zdań, myśli, poglądów uczestników grupy na dany temat.
Jest sztuką wyrażania swego, popartego argumentacją stanowiska; jest próbą wypracowania stanowiska wspólnego z zachowaniem szacunku dla przekonań innych.

Drama jest metodą aktywizującą uczniów w procesie nauczania, ujmuje treści kształcenia w powiązaniu z przeżyciem i doświadczeniem. Nie jest inscenizacją, w której role zostały wcześniej wyznaczone. Jest to działanie w sytuacji fikcyjnej, której podstawą jest określone miejsce, czas, przestrzeń oraz konflikt. Drama rozwija wyobraźnię i inteligencję oraz pozwala dzielić się swoimi emocjami, wrażeniami i myślami. Przykład: " Różnice i podobieństwa życia ludzi na pustyni lodowej i gorącej."
Metody aktywnego opisu – polegają na pełnym zaangażowaniu ucznia w działania rozwijające twórcze myślenie.

Mapy mentalne – zwane mapami myślowymi, mapami pamięci, obrazami, obrazami mentalnymi. Jest to metoda wizualnego opracowania problemu z wykorzystaniem rysunków, obrazów, symboli, zwrotów, haseł. Pomaga w uporządkowaniu zagadnień, rozumienia związków i zależności. Metoda może być zastosowana przy wprowadzeniu nowego tematu i stopniowo uzupełniania w miarę zgłębiania zagadnienia. Przykład: "Sahara – największa pustynia świata."

Drzewo decyzyjne – jest to graficzny zapis analizy procesu podejmowania decyzji, który może być wykorzystany dla zauważenia przez uczniów związków między różnymi możliwościami rozwiązań rozważanego problemu, ich konsekwencjami oraz wartościami uznawanymi przez osobę podejmującą decyzje lub oceniającą decyzje już podjętą. Służy rozwijaniu umiejętności dokonywania i podejmowania decyzji, z pełną świadomością skutków, które ta decyzja może przynieść. Graficzna forma drzewa decyzyjnego zawiera podstawowe elementy procesu podejmowania decyzji: zdefiniowanie problemu, znalezienie różnych możliwości rozwiązań, określenie pozytywnych i negatywnych skutków każdej możliwości i podjęcie decyzji.

Metoda przypadku – to interpretacja określonych zdarzeń, rzeczywistych bądź opracowanych na użytek określonego problemu. Dobrze zrealizowana uczy, że nigdy nie ma jednego dobrego rozwiązania. Pochopnie wydane sądy mogą okazać się nieprawdziwe, krzywdzące i kompromitujące. Metodę można wykorzystywać do analizy kreatywnej. Stawiane pytanie brzmi: jakie jest najlepsze z możliwych rozwiązanie tej sytuacji?

Gry dydaktyczne – to metody, które łączą w sobie elementy kształcenia z zabawą, w której uczniowie chętnie uczestniczą. Dobrze dobrane, dostosowane do poziomu intelektualnego uczniów, programu nauczania, mogą znaleźć uznanie w oczach dzieci i dać satysfakcję nauczycielowi. Dobrze opracowane gry geograficzne spełniają różne cele

Zagadnienie 6 ęłęóSystem dydaktyczny to całokształt zasad organizacyjnych oraz treści, metody i środki nauczania, uczenia się tworzące spójną wewnętrznie strukturę podporządkowaną realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia. Możemy wyodrębnić systemy :tradycyjny, progresywistyczny, współczesny. Każde z wymienionych systemów składa się z mniejszych lub większych liczb bardziej szczegółowych podsystemów. Mówiąc o systemie tradycyjnym mamy na myśli przede wszystkim Herbarta oraz Bella, Sturma, Komeńskiego. Herbartowi chodziło o wychowanie człowieka posłusznego, prawego moralnie. W jego systemie dydaktycznym rolę wiodącą pełniło nauczanie wychowujące oparte na kierowaniu dzieckiem(organizowanie mu czasu). Jeśli chodzi o system nowego progresywistyczny możemy tu głównym przedstawicielem jest Deway. Twierdził on, że warunkiem jasności treści jest ich dobre przygotowanie. Jeśli chodzi o współczesny system dydaktyczny jest on złożoną kompleksową i dynamiczną całością obejmującą w powiązaniu strukturalnym, funkcjonalnym, hierarchicznym osoby(nauczycieli, uczniów) procesy nauczania i uczenia się i współczynniki procesu(cele, treści, środki oddziaływania itd.)

ęłęóSystem tradycyjny - herbartowski oprac. został na przełomie XVIII I XIX w. przez niem. psychologa i pedagoga na dorobku teoretycznym etyki i psychologii. Zakładał on, że proces nauczania dominuje nad procesem uczenia się. Etyka miała wyznaczać cele wychowawcze, a psychologia drogi i środki wiodące do tego celu. Wg. H. najwyższym celem nauczania jest kształcenie u ludzi silnych moralnych charakterów. Ludzie o takich charakterach kierują się w swym postępowaniu ideami moralnymi, które określają ideał osobowości i zasadniczy cel życia człowieka. Idee: doskonałości, życzliwości, prawa, słuszności, wewnętrznej wolności. Temu miały służyć zabiegi: kierowania dziećmi i młodzieżą, karności i ściśle z nią związane nauczanie (gł. werbalne).H. podkreślał, że wychowania nie należy a nawet nie można oddzielać od nauczania, że wola i charakter rozwijają się równocześnie z rozumem. Herbart dokonał analizy procesu przyswajania wiedzy przez ucznia i wyróżnił stopnie, które miały wyznaczać tok nauczania wszystkich przedmiotów na wszystkich szczeblach nauki szkolnej Nazwano je stopniami formalnymi Herberta: jasność - rozkładanie przedmiotu na najdrobniejsze części - powolne podążania naprzód; kojarzenie - czynność wiązania nowego materiału z przyswojonym wcześniej; system - uwydatnianie głównych myśli (uporządkowanie nowych wiadomości; metoda - wykonywanie zadań i prac mających na celu wykazanie, że uczeń pojął główną myśl. Powszechnie poglądy Herbarta utożsamiano z przekazywaniem dzieciom gotowego materiału do zapamiętywania i rygorystycznego egzekwowania go.

Progresywizm – sposób postrzegania rzeczywistości jako zmiennej w sposób konsekwentny i nieodwracalny lub (w myśleniu potocznym) wiara w postęp, wyrażająca się w przekonaniu o zmierzaniu świata do jakiegoś określonego celu

Progresywizm stał się początkiem dużego ruchu nowatorskiego zwanego NOWYM WYCHOWANIEM, a razem z nim zaczęły powstawać liczne szkoły eksperymentalne.

Ruch ten przyjął się także w Europie i dał początek licznym eksperymentom pedagogicznym. Liczne reformy nastawiane było głównie na upowszechnianie i demokratyzację oświaty - szkoła miała być aktywna, uwzględniać indywidualność ucznia, rozwijać działania i twórczość dzieci. W wyniku, czego powstawały różne odmiany szkół i nauczania, łącznie z podejmowanymi próbami zreformowania szkół tradycyjnych.

GŁÓWNE ZASADY NOWEGO WYCHOWANIA:

Wychowanie powinno być dostosowane do naturalnego rozwoju dziecka

Dziecko powinno uczyć się wtedy, gdy poczuje potrzebę zdobywania wiedzy

Nauczyciel ma stwarzać warunki do rozwoju potrzeb poznawczych i moralnych dzieci

Nauczanie powinno być zindywidualizowane

Szkoły mają pobudzać aktywność dziecka

Ocena prac indywidualnych i zbiorowych, oraz testy pomiaru uzdolnień, zamiast egzaminów

Udział uczniów w planowaniu programu

Nie przywiązywanie znaczenia do nagród i kar zewnętrznych a poleganie na wewnętrznej motywacji dziecka

Położenie nacisku na kooperację i pracę zespołową

Pobudzanie twórczej ekspresji i odpowiednie zaplecze szkolne: zabawki, książki, przybory do rysowania itp.

GŁÓWNI PRZEDSTAWICIELE RUCHU "NOWEGO WYCHOWANIA":

Maria Montessori, 1870 - 1952

Jon Dewey, 1859 – 1952

Celestyn Freinet, 1896 – 1966

Maria Grzegorzewska, 1888 – 1967

Zagadnienie 8

Szczegółowe założenia konstruktywizmu jako teorii wiedzy można sformułować następująco:

·         wiedza nie jest „poza nami” i nie czeka aby być odkrytą,

·         rzeczywistość nie istnieje oddzielnie od obserwatora, jest to pewna jedność, to obserwator tworzy znaczenie tego, co widzi a dalej - wiedzę o tym co widzi, a jeszcze dalej - świat w którym żyje

·         wiedza jako czasowo zdeterminowana ma charakter rozwojowy, jest kulturowo i społecznie uwarunkowana, w pewnym sensie jest nawet kategorią subiektywną,

·         wiedza nie składa się wyłącznie z faktów, zasad i teorii wyprowadzanych z obserwacji zdarzeń i zjawisk, wiedz to także zdolność wykorzystania informacji w racjonalny sposób

·         wiedza to także uczucia a nawet postawy

·         2. Założenia behawioryzmu:

·         ENWIRONMENTALIZM - stanowi, że wszystkie organizmy, również człowiek, są kształtowane przez środowisko. O przyszłości decydujemy na podstawie skojarzeń z przeszłością. Dlatego nasze zachowanie zależy od kar i nagród.

·         Np.: Jeśli pracodawca zaproponuje nam podwójne wynagrodzenie za prace w niedzielę,

·         to w następną niedzielę chętnie przyjdziemy do pracy.

·         EKSPERYMENTALIZM - stanowi, że za pomocą eksperymentu można się przekonać, jaki aspekt środowiska wywołuje nasze zachowanie i jak można je zmienić. Jeśli podstawowy element zostanie wyeliminowany, to istniejąca cecha zniknie. Jeśli podstawowy element zostanie przywrócony, to cecha pojawi się na nowo.

·         Np.: Co skłania nas do pracy w niedzielę?

·         Po zniesieniu podwójnej stawki za godzinę zrezygnujemy z pracy w niedziele.

·         Po przywróceniu podwójnej stawki ponownie ją[pracę] podejmiemy.

·         OPTYMIZM - czyli przekonanie, że człowiek może się zmieniać. Jeśli jednostka jest wytworem środowiska i jeśli przez eksperymentowanie można poznać elementy środowiska, które ją ukształtowały, to jednostka zmieni się, gdy zmieni się środowisko.

FUNKCJE PODRECZNIKÓW SZKOLNYCH, czyli po co w szkole książki?
Tuż przed drugą wojną światową ukazała się w Polsce rozprawa Romana Ingardena z gotową na to pytanie odpowiedzią. Do tych własności „żywego nauczania”, które powodują, że musi ono być uzupełniane przez podręczniki, Ingarden zaliczył:
1. swoistą dezorganizację logicznej i rzeczowej strony procesu nauczania, spowodowana przez występujące w „żywym nauczaniu” emocjonalne zaangażowanie nauczyciela i uczniów;
2. zakłócenie przebiegu lekcji przez to, że biorą w niej udział osoby o różnych właściwościach psychofizycznych i o różnym tempie pracy, wskutek czego lekcja nie dostarcza uczniom idealnie uporządkowanej, logicznie wykończonej wiedzy o sprawach, które stanowią temat zajęć lekcyjnych;
3. wpływ grupy klasowej na ucznia, przy czym ujawnia się on w tym, że uczeń na lekcji jest „niejako niesiony przez prąd psychicznych zdarzeń gromadnego myślenia, a więc pewnej formy współmyślenia, współpostrzegania, współdociekania”. Jeśli zaś w domu pozostawimy ucznia własnym siłom- będzie bezradny.
4. fakt, iż niektórym uczniom gromadne myślenie utrudnia pracę a na większy wysiłek emocjonalny zdobywają się w ciszy, spokoju i samotności.
 

Możliwe techniki oceniania

Podejścia do oceniania