Małgorzata Agnieszka Stepko,Z dziejów Gdyni w okresie II Wojny Światowej, część 1.pdf

(3828 KB) Pobierz
Uniwersytet Gdański
Wydział Filologiczno-Historyczny
Kierunek: Historia
Małgorzata Agnieszka Stepko
Nr albumu 116988
Z dziejów Gdyni w okresie II Wojny Światowej
Praca magisterska napisana
pod kierunkiem
prof. dr hab. Marka Andrzejewskiego
Gdańsk 2005
Spis treści
Wstęp
5
Rozdział I: Zajęcie Gdyni przez wojska niemieckie
10
1.1. Gdynia „oknem na świat” Rzeczpospolitej
10
1.1.1. Stanowisko Wolnego Miasta Gdańska i jego władz wobec
Gdyni
12
1.1.2. Pozycja międzynarodowa ośrodka gdyńskiego (kwestie
handlowo-gospodarcze)
15
1.2. Ostatnie miesiące pokoju
17
1.2.1. Przygotowania miasta do obrony
17
1.3. Walki o Gdynię
18
1.3.1.
Organizacja
pomocy
rannym,
obywatelskie
słuŜby
miejskie
21
1.4. Terror okupanta
24
1.4.1. Zbrodnie na ludności polskiej i Ŝydowskiej dokonywane
przez Wehrmacht i hitlerowskie organizacje
26
1.5. Wysiedlenia ludności polskiej
32
1.5.1. „Dzikie wysiedlenia”, „rugi zewnętrzne” – czym były i
jaki posiadały charakter
32
1.5.2. Przebieg i warunki przymusowych deportacji
35
1.5.3. GrabieŜ majątku prywatnego i państwowego przez wojsko
niemieckie
40
Rozdział II: Ludność Gdyni w latach hitlerowskiej okupacji
42
2.1. Zarządzenia hitlerowskiego okupanta
42
2.1.1. Niszczenie polskich symboli narodowych
42
2.1.2. Polityka germanizacyjna wobec Polaków
43
2.2. Napływ ludności niemieckiej
48
2.2.1. Kategorie podziału przybywającej do Gdyni ludności
48
2
993769303.051.png 993769303.062.png 993769303.073.png 993769303.084.png 993769303.001.png 993769303.002.png 993769303.003.png 993769303.004.png 993769303.005.png 993769303.006.png 993769303.007.png 993769303.008.png 993769303.009.png 993769303.010.png 993769303.011.png 993769303.012.png 993769303.013.png 993769303.014.png 993769303.015.png 993769303.016.png 993769303.017.png 993769303.018.png 993769303.019.png
2.2.2. Kwestia Niemców Bałtyckich (tzw. Baltendeutsche)
51
2.3. Struktura demograficzna Gdyni w latach 1939-1945
57
2.3.1. Utworzenie niemieckiej listy narodowościowej
57
2.3.2. Omówienie poszczególnych kategorii „Volkslisty” i jej
charakteru na terenie Pomorza
57
2.3.3.
Kwestia
ludności
kaszubskiej
w
dokumentach
proweniencji niemieckiej
62
Rozdział III: Funkcjonowanie hitlerowskiej administracji
64
3.1. Wcielenie Gdyni do Trzeciej Rzeszy
64
3.1.1. Wizyta w mieście Adolfa Hitlera
66
3.1.2. Zmiana nazwy miasta i herbu
68
3.2. Gau Danzig-Westpreußen
70
3.3. Struktura administracji
73
3.4. Organizacja sądownictwa w Gau Danzig-Westpreußen
75
3.5. Plany przebudowy Gdyni
76
Rozdział IV: Dzień powszedni miasta
80
4.1. Sytuacja aprowizacyjna w mieście
80
4.1.1. Kartki Ŝywnościowe i bony towarowe
82
4.2. Handel i gastronomia
83
4.3. Warunki mieszkaniowe, kwaterunek
84
4.4. Zdrowotność mieszkańców
85
4.4.1. Szpital miejski i jego statut
87
4.5. Komunikacja
88
4.6. Szkolnictwo
89
4.7. Środki masowego przekazu
93
4.7.1. Radio
93
4.7.2. Prasa i druki ulotne
94
4.8. Kino, teatr, muzyka
97
3
993769303.020.png 993769303.021.png 993769303.022.png 993769303.023.png 993769303.024.png 993769303.025.png 993769303.026.png 993769303.027.png 993769303.028.png 993769303.029.png 993769303.030.png 993769303.031.png 993769303.032.png 993769303.033.png 993769303.034.png 993769303.035.png 993769303.036.png 993769303.037.png 993769303.038.png 993769303.039.png 993769303.040.png 993769303.041.png 993769303.042.png 993769303.043.png 993769303.044.png 993769303.045.png 993769303.046.png 993769303.047.png 993769303.048.png 993769303.049.png
4.9. Sport
Rozdział V: Gdynia w gospodarce III Rzeszy
5.1. Port
5.1.1. Baza Kriegsmarine
5.1.2. Rozbudowa portu i jego infrastruktury
5.2. Plany dowództwa Rzeszy wobec zadań wojennych Gdyni
5.3. Pracownicy portu
5.4. Przemysł i rzemiosło
5.5. Utworzenie gdyńskiej filii obozu koncentracyjnego „Stutthof”
5.6. Ruch oporu
100
102
102
102
104
108
109
112
113
113
Rozdział VI: Wyzwolenie Gdyni
117
6.1. Naloty lotnictwa alianckiego. Zniszczenia w mieście i w
porcie
117
6.1.1. Naloty alianckie w głębi Rzeszy. Rys porównawczy
121
6.2. Ucieczka ludności niemieckiej przed frontem sowieckim
124
6.3. Wyzwolenie Gdyni
127
6.4. Szacowanie strat miasta poniesionych podczas okupacji
niemieckiej
131
6.5. Powrót wysiedlonych Gdynian do rodzinnego miasta
134
Zakończenie
135
Wykaz skrótów
138
Ilustracje umieszczone w tekście
139
Bibliografia
141
Źródła
141
Prasa
142
Opracowania, wspomnienia
143
4
993769303.050.png 993769303.052.png 993769303.053.png 993769303.054.png 993769303.055.png 993769303.056.png 993769303.057.png 993769303.058.png 993769303.059.png 993769303.060.png 993769303.061.png 993769303.063.png 993769303.064.png 993769303.065.png 993769303.066.png 993769303.067.png 993769303.068.png 993769303.069.png 993769303.070.png 993769303.071.png 993769303.072.png 993769303.074.png 993769303.075.png 993769303.076.png 993769303.077.png 993769303.078.png 993769303.079.png 993769303.080.png 993769303.081.png 993769303.082.png 993769303.083.png
 
Wstęp
Miasto, którego historia liczy niespełna 80 lat moŜe się
wydawać dla historyka mało interesującym obiektem badań. Przykład
Gdyni
pokazuje
jednak
nieprawdziwość
tego
twierdzenia.
Mimo
stosunkowo krótkiej historii, mam na myśli jej dzieje od dnia uzyskania
praw miejskich, Gdynia na pewno nie naleŜy do miast o bezbarwnej, nie
obfitującej w ponadlokalne wydarzenia historii. Wręcz odwrotnie. Jej
dzieje są stosunkowo bogate i mają, wcale niesporadycznie, wymiar
znacznie
wykraczający
poza
wąsko
rozumianą
historię
regionalną;
wystarczy wspomnieć tylko dramatyczne wypadki grudniowe 1970 roku
czy dziesięć lat później sierpniowy „wiatr od morza”.
W dwudziestoleciu międzywojennym natomiast juŜ sama
budowa portu i związany z nią dynamiczny rozwój Gdyni były
uzasadnionymi powodami do dumy milionów Polaków. Na ich oczach
druga
Rzeczypospolita,
w
duŜej
mierze
dzięki
przysłowiowemu
amerykańskiemu tempu rozwoju, stawała się państwem otwartym na
morze. Gdynia zaś stanowiła symbol polskiej obecności nad Bałtykiem.
Dzieje Gdyni w okresie międzywojennym zostały juŜ, w
porównaniu do innych okresów jej historii, stosunkowo dobrze
opracowane. Jest to przede wszystkim zasługa Mieczysława Widernika 1 ,
który w swoich opartych na bogatym materiale źródłowym pracach
zaprezentował wielobarwny obraz historii miasta w latach 1926-1939.
Gorzej przedstawia się natomiast stan badań dziejów Gdyni w latach II
Wojny Światowej. W rodzimej historiografii o ile juŜ pisało się o tym
okresie w dziejach miasta to dominował motyw martyrologii ludności
1 M. Widernik, Główne problemy gospodarczo-społeczne miasta Gdyni w latach 1926-
1939, Gdańsk 1970; Polityczne oblicze miasta Gdyni w latach 1926-1939, Gdańsk
1970; Porty Gdyni i Gdańska w Ŝyciu gospodarczym II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1991.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin