Skóra. Histologia 4.05.2009
powłoki skórne ,włosy , paznokcie.
Powloki ciala
skora zewnetrzna powloka ciala. ;naskórek(nablonek) , skora wlasciwa
grubosc skory 0,3 do 4 mm
tkanka podskorna -tkanka laczna wlasciwa luzna
wytwory skory: paznokcie, wlosy, gruczoly (potowe,łojowe,gruczoł mlekowy)
funkcja:
• protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi)
• bariera zabezpieczajaca przed ubytkiem wody
• bariera przed mikroorganizmami
• termoregulacja
• wydalanie soli
• synteza wit. D
• zmysłowa (dotyk ciepło ucisk ból )
• wydzielanie ochronne dzialajacych lipidów.
Skora gruba >5mm grubosci – ma bardzo gruba warstwę rogowaciejącą .
listewki naskorkowe – wpuklenia naskorka – linie papilarne
skora cienka 1-2 mm grubosci
naskorek
nabłonek wielowarstwowy plaski rogowaciejący
wastwy :
• podstawna
• kolczysta
• ziarnista
• jasna ( w skorze grubej)
• zrogowaciala
komorki naskorka :
• keranocyty – komorki nablonkowe
• melanocyty – naskorkowa jednostka melaniny )
• komorki Langerhanska – makrofagi skorne
• komorki Merkla- receptory dotyku
• limfocyty T.
warstwa podstawna:
komorki mają ksztalt walcowaty lezace na blonie podstawnej
polaczenia :
• desmosomy – pomiedzy komorkami
• hemidesmosomy – pomiedzy komorkami i blona podstawna.
Komorki macierzyste – zapewniają ciągła odnowę tkanki
• podziały asymetryczne
• średni czas migracji komórki z warstwy podstawnej do zrogowaciałej wynosi 20-30 dni
Zmiany struktury i funkcji komórek
• zagęszczenie pęczków filamentów cytokeratyny w cytoplazmie
• wewnatrz komotkowa synteza bialek:
• pojawienie się w cytoplazmie ziaren keratohialiny – pecherzyki zawierajace ww. bialka
• synteza glikolipidow tworzących cienkie blaszki, które są otaczane blona – cialka blaszkowate.
warstwa kolczysta
komorki plaskie ,wieloboczne
Desmosomy – odpornosc mechaniczna naskorka
Po raz pierwszy pojawiają się ciałka wieloblaszkowate
Warstwa Ziarnista
Inwolukryna, lorykryna i SPR są uwalniane do przestrzeni miedzykomorkowych
Pomiedzy uwolnionymi bialkami tworza się wiazania krzyzowe, poprzez co powstaje gesta, rogowa warstw na powierzchni komorek
Bariera dla wody
w poblizu zewnetrznre powierzchni warstwy ziarnistej gromadzone są liczne pecherzyki – cialka blaszkowate, zawierajace glikolipidy – ACYLOGLIKOZYLOCERAMID
zawartosc pecherzykow jest wydzielona na zewnatrz warstwy ziarnistej – powstaje warstwa blaszek glikolipidu.
Warstwa jasna
• wystepuje tylko w grubych naskorkach
• cienka warstwa keranocytow
• keranocyty nie mają jader, wypelnione są masami zrogowacialymi filamentow cytokeratyny.
Warstwa zrogowaciala
• Prolilagryna przeksztalca się w w filagryne – wiazanie filamentow cytokeratyny w gesta masę rogowa
• LUSECZKI ROGOWE:
• scisle upakowane
• zrogowaciale cialkowicie
• brak jades komorkowych
• cytoplazma zawiera zagregowane filamenty keratynowe polaczone z filagryna
• otoczka luseczki : inwolukryna ,SPR, lorykryna
Czas przejscia keratynocytow – z warstwy podstawne do warstwy rogowej to 20 dni
Bariera naskorkowa – wystepuje w warstwie rogowej
Chroni przed utrata wody , wnikaniem patogenow.
MELANOCYTY
• między keratynocytami warstwy podstawnej naskorka
• syntetyzuja i wydzielaja melanine
Melanosomy – pecherzyki, w których zachodzi synteza melaniny
od liczby ziaren melaniny w keratynocytach zależny barwa skory.
Ziarna są uwalniane również do fibroblastow, badz przechodza do komorek naskórka. Powodowane to jest UV(opalanie).
NASKORKOWA JEDNOSTKA MELANINY = melanocyt + 36 'obsługiwanych' przez niego keratynocytow.
Komorki Langerhansa – pochodzenie szpikowe.
Skóra właściwa
zbudowana z tkanki łącznej włóknistej :
• warstw brodawkowa
• warstwa siateczkowa.
Warstwa brodawkowa
• tkanka łączna właściwa luźna,
• brodawki skórne
• naczynia krwionośne , włosowate, włókna nerwowe, zakończenia nerwowe, mięśnie przywłośne
• włókna kolagenowe , sprężyste , siateczkowe
• fibroblasty, histiocyty, komórki tuczne, komórki krwi.
Warstwa siateczkowa
• tkanka łączna zbita o utkaniu nie regularnym
• pęczki włókien kolagenowych (typu I) ,splatające się z włóknami sprężystymi
Tkanka podskórna:
• zbudowana ze zrazikow tkanki tluszczowej otoczonych pasmami tkanki lacznej
• może zawierac : dolne odcinki mieszkow wlosowych, odcinki wydzielnicze gruczolow, zakonczenia nerwowe,
• funkcja podporowa, izolacja i odżywcza.
Gruczoly potowe :
czesci wydzielnicze znajduja się w warstwie siateczkowatej .
male:
• cewkowe proste
• wydzielanie merokrynowe
• występują w prawie całej skórze , szczególnie w grubej warstwie( nie występują w skórze warg ,wewnętrznej powierzchni napletka, żołędzi prącia, łechtaczki i warg sromowych mniejszych )
• funkcjonują od urodzenia
część wydzielnicza – nabłonek 1warstwowy sześcienny
część wyprowadzająca – nabłonek 2warstwowy sześcienny.
Male gruczoły potowe uchodzą na powierzchnie skory.
Duze:
• funkcjonuja od okresu pokwitania (regulowane są przez hormony plciowe)
• część wydzielnicza szeroka
• uchodza na powierzchnie skory lub do mieszka wlosowego
• cewki rozgalezione
• doly pachowe, pachwiny, okolice narzadow plciowych, otoczka grodawki sutkowej, przewod sluchowy zewnetrzny
Gruczoly lojowe
• w całej skórze , oprócz skory dłoni i stop.
• przewód wyprowadzający uchodzi do mieszka włosowatego i pokryty jest nablonkiem wielowarstwowym płaskim
• budowa pęcherzykowa
• wydzielanie holokrynowe – cala komórka się rozpada.
Włosy
• wytwór naskórka
• mieszek włosa – rurkowate wgłębienie(wgłobienie) naskórka do skóry właściwej
• korzeń włosa (w mieszku włosowym)
• cebulka włosa
• brodawka włosa
• łodyga włosa (część śródskórna, i ponad skórna)
powłoczka włosa
warstwa korowa
warstwa rdzenna
• mięsień przywłośny
Budowa pochewki włosa :
Budowa paznokcia :
Plytka paznokciowa :
-spoczywa na lozysku paznokcia
-otoczona walem paznokciowym
Macierz paznokcia :
-jest dosiebna czescia paznokcia ukryta pod faldem skornym
-jest wpukleniem naskorka pozabwionym warstwy ZIARNISTEJ
Lozysko paznokcia
-tkanka laczna wloknista pokryta naskorkiem
Obrabek naskorkowy
podpaznokciowy ( hyponychium) i nadpaznokciowy(eponychium)
KasiekJay