Botanika.pdf

Botanika

Botanika (biologia roślin) ( gr. botanē = zieleń,

owoc, roślina ) – dział biologii z ajmujący się

roślinami. Obejmuje całokształt wiedzy o

świecie roślin i związanych z nimi

zjawiskach. Szeroki zakres problematyki

jest przyczyną wyodrębniania licznych, w

różnym stopniu samodzielnych działów,

wymagających stosowania swoistych metod

i technik b adawczych.

Zakres botaniki

Podobnie jak w przypadku innych

organizmó w stanowiących przedmiot badań

biologii, rośliny badane są na każdym

poziomie ich organizacji: od molek uł

począwszy, poprzez gen y, organelle , komórki, tkanki, organy, osobniki , populacje po zbiorowiska roślinne. Na

każdym z tych poziomów botanicy zajmują się poznaniem klasyfikacji ( taksonomii ), struktury ( anatomii i

morfologii) oraz zasad funkcjonowania ( fizjologii i socjologii ) roślin.

Pączek kwiatu lotosu ( Nelumbo ), w tle liść

W skład tradycyjnie pojmowanej botaniki włącza się też czasem nauki zajmujące się grzybami ( mikologia) ,

porostami ( lichenologia ), glonami ( algologia) , a nawet cyjanobakteriami (sinicami) i niektórymi pierwotniakami

( mikrobiologia) . Wywodzi się to z dawnych poglądów systematycznych łączących wszystkie organizmy nie

należące do zwierząt w jedną grupę z roślinami.

Działy botaniki

• organografia roślin – bada budowę roślin, głównie wyższych :

• anatomia roślin – bada budowę wewnętrzną roślin:

• histologia roślin – bada rozwój, budowę i funkcje tkanek ,

• morfologia roślin – bada budowę zewnętrzną roślin,

• karpologia – nauka o owocach, nasionach oraz sposobach rozsiewania się roślin.

• cytologia roślin – bada budowę wewnętrzną i funkcje komórek roślinnych,

• fizjologia roślin – bada procesy życiowe roślin oraz funkcje ich organów ,

• genetyka roślin – bada dziedziczność i zmienność roślin,

• embriologia roślin – bada rozwój zarodkowy roślin,

• morfogeneza roślin – bada proces kształtowania się tkanek i organów roślin,

• fitofenologia – bada związki między warunkami klimaty cznymi i porami roku , a periodycznymi zjawiskami w

rozwoju roślin,

• systematyka – porządkuje różnorodność roślin za pomocą systemu klasyfikacyjnego,

• taksonomia roślin – klasyfikacja, nazewnictwo i hierarchizacja roślin,

• ewolucja roślin – bada proces zmian cech dziedzicznych w populacjach r oślin prowadzący do powstawania

gatunków ,

• paleobotanika – zajmuje się roślinami kopalnymi ,

• palinologia – bada pyłki r oślin,

Botanika

• geobotanika – bada relacje między roślinami i środowiskiem naturalnym ,

• ekologia roślin – bada wzajemne oddziaływanie roślin i ich grup ze środowiskiem,

• florystyka – zajmuje się inwentaryzacją florystyczną

• fitogeografia ( geografia roślin) – bada rozmieszczenie roślin,

• fitosocjologia (fitocenologia, socjologia roślin) – bada roślinność i organizację zbiorowisk roślinnych

• syntaksonomia (taksonomia zbiorowisk roślinnych) – tworzy system klasyfikacyjny zbiorowisk roślinnych,

• botanika stosowana – bada praktyczne zastosowanie roślin w różnych rodzajach działalności człowieka,

• botanika rolna – zajmuje się problematyką roślin w rolnictwie,

• botanika leśna – zajmuje się problematyką roślin w leśnictwie

• botanika rybacka – zajmuje się problematyką roślin w rybactwie

• botanika lekarska – zajmuje się zastosowaniem roślin w medycynie ,

• ochrony przyrody – zajmuje się m.in. ochroną różnorodności roślin i ich siedlisk,

• historii botaniki – bada rozwój botaniki na przestrzeni dziejów.

Ze względu na ograniczenie przedmiotu badań do określonych grup systematycznych lub ekologicznych roślin

wyróżnia się:

• agrostologię – naukę o trawach

• algologię – naukę o glonach,

• ampelografię – naukę o winorośli,

• batologię – naukę o jeżynac h,

• briologię – naukę o mszakach,

• dendrologię – naukę o drzewach i krzew ach,

• orchidologię – naukę o storczykach,

• pterydologię – naukę o paprotnikach ,

• rodologię – naukę o różac h.

Znaczenie i cele botaniki

Poznanie świata roślin jest ważne z wielu powodów. Rośliny są fundamentalną częścią życia n a Ziemi , bez nich nie

mogłyby istnieć inne, wyższe formy życia (w tym człowiek ). Dostarczają nam: tlen, pożywienie, włókna , drewno ,

papier, paliwa, lek i, barwniki, żywice, olejki eteryczne , kauczuk . Rośliny wiążą dwutlenek węgla (ważny gaz

cieplarniany ). Kształtują nasze środowisko życia ( ekosystem ) oddziałując na warunki klimatyczne, zmniejszając

zanieczyszczenia powietrza i hałas. Wpływają także na nasze środowisko kulturowe ze względu na walory

estetyczne, krajobrazowe, dawniej posiadały także znaczenie religijne.

Poznanie budowy, organizacji i funkcjonowania świata roślin jest ważne dla społeczności ludzkiej i jej przyszłości

ponieważ pozwala na:

• wyżywienie społeczności ludzkiej

• dostarczanie leków, paliw i innych produktów

• zrozumienie właściwości życia

• zrozumienie przyczyn, zakresu i perspektyw zmian w środowisku.

Botanika

Historia botaniki

Jednym z najwcześniejszych dzieł botanicznych jest napisane około

300 r. p.n.e d zieło Historia Plantarum Teofrast a. Autor opisał w nim

m.in. różnice między światem zwierzęcym a roślinnym, dokonał

podziału systematycznego r oślin na cztery grupy, który utrzymywał się

do XVI wiek u. Opisał też około pół tysiąca gatunków roślin. Ze

względu na pierwsze tak szerokie opisanie świata roślin Teofrast

uważany jest za ojca botaniki . Innym znaczącym starożytnym dziełem,

zbierającym informacje o roślinach leczniczych b yło dzieło greckiego

lekarza zatrudnionego w służbie cesarzy rzymskich, Dioskurydesa.

Opisy i klasyfikacje roślin zawarte są także w najstarszych zabytkach

piśmiennictwa hinduskiego – w Wedach [ 1] . Także w starożytnych

Chinach o pisywano rośliny, w szczególności w kontekście zastosowań

leczniczych.

Poczynając od I połowy XVI w. publikowane były liczne herbarze

(zielniki) dające informacje o leczniczych właściwościach roślin,

oparte jeszcze po części na starożytnych dziełach Galen a czy

Dioskurydesa. Pisane one były przez licznych wówczas naturalistów ,

m.in. przez Leonharta Fuchsa, Konrada Gesnera , Pierandreę Matthioliego , Johna Gerarda i Nicholasa Culpepera .

Pierwszy nowożytny system klasyfikacyjny roślin opublikowany został w 1583 przez Włocha Andrea Cesalpino ( De

Plantibus ). W 1665 z użyciem prostego mikroskopu Robert Hooke o dkrył istnienie komórek w korku , a niedługo

potem w żywych tkankac h. W 1675 Marcello Malpighi pracą Anatome plantarum stworzył podwaliny dla rozwoju

anatomii roślin, a trzy lata później Joachim Jung p odobnie przyczynił się do rozwoju morfologii roślin d ziełem

Isagoge phytoscopia . W 1694 Rudolf Jakob Camerarius wykazał eksperymentalnie, że pręciki i słupki związane są z

płcią męską i żeńską.

Teofrast j est uważany za ojca botaniki

W 1737 szwedzki przyrodnik Karol Linneusz opublikował Genera

Plantarum – dzieło dające podwaliny pod nowoczesny system

klasyfikacyjny roślin, podstawę dzisiejszej taksonomii roślin. Linneusz

tworząc system oparł się na obserwacji zapładniania roślin. Stworzył

sztuczną klasyfikację dzieląc rośliny według kształtu słupka, pręcika

oraz sposobu rozmnażania. W 1753 Linneusz opublikował Species

Plantarum , w którym po raz pierwszy prawidłowo opublikowane

zostały naukowe definicje gatunków roślin. Szwedzki naukowiec

zaprowadził porządek w chaosie jaki powstawać zaczął w wyniku

tworzenia rozmaitych systemów klasyfikacyjnych, opisywania coraz

większej liczby gatunków roślin i szybko rosnących zasobów literatury

botanicznej.

W wiek XIX b otanika weszła z ograniczoną znajomością zewnętrznej

budowy roślin i elementarną wiedzą o ich anatomii. Jednak w ciągu

tego wieku nastąpił znaczny rozwój wiedzy o roślinach. Stało się tak z

powodu dostępu do coraz lepszych przyrządów optycznych, postępów

w zakresie fizjologii i anatomii, rozszerzeniu badań botanicznych na

wszystkie kontynenty i uprawę w europejskich ogrodach roślin pochodzących z całego świata. Poznane zostały cykle

życiowe, zrozumiano rolę płci i hybrydyzacji u roślin.

Tradycyjny warsztat pracy botanika

Botanika

Teorie ewolucyjne Karola Darwina i odkrycie praw dziedziczenia Grzegorza Mendla s powodowały potrzebę

porządkowania świata roślin z zastosowaniem taksonomii filogenetycznej . Za pierwszy system tego rodzaju uznaje

się pracę Augusta Eichlera pt. Syllabus der Vorlesungen über Phanerogamenkunde (1883).

Linki zewnętrzne

• Botanika [2] w katalogu Open Directory Project

Przypisy

[1] Lalit Tiwari: Ancient Indian Botany and Taxonomy (http:/ / www. infinityfoundation. com/ mandala/ t_es/ t_es_tiwar_botany_frameset. htm)

( ang. ) . 2003. [dostęp 26 czerwca 2007].

[2] http:/ / www. dmoz. org/ World/ Polski/ Nauka_i_edukacja/ Biologia/ Botanika

Źródła i autorzy artykułu

Botanika Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=20288227 Autorzy : ABX, Aki, Awersowy, Beau, Borkowsk, Dixi, Ejdzej, Felis domestica, Jaskch, JotDee, Kenraiz, MBi, Michau

Sm, Monopol, Nova, Pjahr, Raz1el, Reytan, Slaweks, Taw, Tomasz Kamil, Wyciorek, conversion script, 36 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:LotusBud0048a.jpg Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:LotusBud0048a.jpg Licencja : Public Domain Autorzy : User:Fg2

Plik:Theophrastus2.jpg Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Theophrastus2.jpg Licencja : nieznany Autorzy : Bibi Saint-Pol, Tomisti

Plik:Botany.jpg Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Botany.jpg Licencja : Public Domain Autorzy : WayneRay

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: