Jądro komórkowe
1. Funkcja jądra komórkowego
Synteza rRNA na matrycy rDNA przez polimerazę
2. Co oznacza skrót NOR?
Nuclear organising region, związany jest z 5 parami chromosomów akrocentrycznych (13,14, 15, 21, 22)
3. Składniki jąderka
FC- fibrilar centem. Interfazowe odpowiedniki NOR
DFC- włókniste o średnicy 4-5 nm i długości 50nm
GC-ziarniste
4. Typy strukturalno czynnościowe jąderek
· Gąbczaste uformowane w nukleoplazmę, aktywne transkrypcyjnie, tworzą luźną gąbczastą strukturę
· Zwarte-ciasno ułożone, struktura włóknista i ziarnista, aktywne transkrypcyjnie, widoczne w jądrach młodych
· Zwarte z segregacją składników-n rybonukeoproteiny tworzą oddzielone od siebie strefy. Jądra tekie są morfologicznym wyrazem zahamowania syntezy rna
· Jąderka pierścieniowate- rybonukleoproteiny rozmieszczone obwodowo, synteza RNA spowolniona lub zahamowana. Proces odwracalny
· Mikrojąderka (jąderka resztkowe)morfologiczny wyraz zahamowania syntezy RNA. Widoczne w komórkach starych
5. Otoczka jądrowa-
składa się z wewnętrznej i zewnętrznej błony jądrowej pomiędzy którymi znajduje się przestrzeń perynuklearna (około 40 nm) występują nukleopory odpowiedzialne za transport oraz blaszka jądrowa zbudowana z lamin, zaliczana do szkieletu jądra, przylega do błony wewnętrznej.
6. Jądrowy kompleks porowy- p
opry w otoczce jądrowej średnia liczba porów na mm2 10-20 średnica 100nm. Nie występuje w plemnikach i erytrocytach. Składa się z następujących struktur; -pierścień cytoplazmatyczny, - pierścień wewnętrzny, - kosz białkowy, -pierścień terminalny, transporter
7. Z czego zbudowana jest macierz jądrowa?
Ze zrębu białkowego stanowiącego rusztowani e dla składników jąderka
8. Euchromatyna- luźna aktywna transkrypcyjnie
Heterochromatyna-zbita, nieaktywna transkrypcyjnie, skondensowana
Chromatyna-białka (histony + białka niehistonowe) + DNA
9. Histony- zasadowe białka wchodzące najbardziej skład chromatyny Najbardziej niskiej masie cząsteczkowej.
H1-najbardziej zasadowy, najbardziej zmienny, bogaty w liznę
H2A i H2B- bogate w liznę
H3 i H4- bogate w argininę
10. Które histony tworzą rdzeń nukleosomu
Rdzeń nukleosomu tworzą wymienione wyżej histony
11. Modyfikacje potranslacyjne histonów
Histony wchodzące w skład chromatyny, ulegają modyfikacjom potranslacyjnym. Powodują one kondensację lub despiralizację chromatyny.
Modyfikacje potranslacyjne:
· acetylacja i deacetylacja
· fosforylacja i defosforylacja
· metylacja i demetylacja
· ADP- robozylacja
12. Poziomy organizacji chromatyny
Poziomy orgaznizacji chromatyny:
· podwójna helisa DNA
· włókno chromatyny (nukleosomowe, włókno 10 nm)- DNA nawinięte na histony. Histon H1 spina ze sobą dwie nici nukleosomu- wchodzacą i wychodzącą- łączy się z 10 nukleotydami wchodzącymi i 10 wychodzacymi. Część rdzeniowa nukleosomu, histon H1 i nukleosomy wchodzace i wychodzące tworzą chromatosom.
· solenoid- (30 nm) powstaje przez superspiralizację podstawowego włókna nukleosomowego. Tworzy lewoskrętną helisę. Na jeden obrót helisy przypada 6-8 nukleotydów. Skok spirali wynosi 10 nm.
· petle wyższego rzędu zw. domenami. Mają ok. 300 nm srednicy. Są zakotwiczone w rusztowaniu macierzy jądrowej, poprzez połączenie się z odpowiednimi białkami. Zespół kilkudziesięciu domen tworzy grona I rzędu i grona II rzędu.
Domenowa organizacja chromatyny występuje rownież u bakterii.
13. Co oznacza termin chromatosom
Chromatosom - jednostka strukturalna chromatyny składająca się z nukleosomu (oktameru z nawiniętą nicią DNA) oraz histonu H1. Jest to w istocie nukleosom bez łącznikowego DNA.
14. Jak tworzy się solenoid?
solenoid- (30 nm) powstaje przez superspiralizację podstawowego włókna nukleosomowego. Tworzy lewoskrętną helisę. Na jeden obrót helisy przypada 6-8 nukleotydów. Skok spirali wynosi 10 nm.
15. Chromosomy metafazowe
Chromosomy metafazowe:
· metacentryczne
· submetacentryczne
· akrocentryczne
· teocentryczne
16. Wyjaśnij termin locus
Locus- miejsce na chromosomie, gdzie zlokalizowany jest gen.
17. Funkcja telomerów, problem replikacji końca, niezmienna i powtarzalna sekwencja telomeru TTAGGG
Telomer- powtarzające się sekwencje nukleotydów zlokalizowane na końcach chromosomów.. W wyniku podziałów komórkowych, następuje skracanie się telomerów. Skracaniu, towarzyszy starzenie się komórek. Im krótsze telomery, tym starsza komórka. Telomery chronią też geny okołotelomerowe.
Problem replikacji końców James'a Watson'a:
Podczas duplikacji chromosomu, telomer powinien ulegać skróceniu.
18. Jak zachowują się chromosomy bez telomerów?
Chromosomy pozbawione telomeru zlepiają się ze sobą, ulegają nieprawidłowym podziałom, łaczą się z rożnymi białkami jądra komórkowego- wszystkie te procesy prowadzą do śmierci komórki
19. Czego dotyczy limit Hayflick’a
Limit Hayflick'a:
Określa maksymalną ilość podziałów komórkowych. U człowieka wynosi 50 podziałów komórkowych. Dotyczy komórek zrożnicowanych, nie dotyczy macierzystych i nowotworowych.
20. Rodzaje chromosomów; autosomy i heterosomy
Rodzaje chromosomów:
· autosomy
· heterosomy
21. Szczególne formy chromosomów; szczoteczkowe, politeniczne
· chromosomy szczoteczkowe- posiadaja liczne boczne petle, które powstaja w wyniku miejscowej despiralizacji
· politeniczne (olbrzymie)- tworza ścisle porzylegajace do siebie chromatydy siostrzane. Chromatydy siostrzane powstają w wyniku licznych endomitoz (zlepiając się ze sobą tworzą chromosomy politeniczne)
Wiadomości ze szkoły średniej
1. Budowa i struktura kwasów nukleinowych (nukleozyd, nukleotyd)
nukleozyd- połączenie zasady azotowej z cukrem
nukleozyd + reszta fosforanowa= nukleotyd
nukleotydy łączą się ze sobą tworząc nici DNA, nici łącza się ze sobą tworząc helisę.
2. Reguła komplementarności
G-C A-T
3. Model watsona i Cricka
4. Reguła Chargaffa
Reguła Chargraffa:
A:T= 1:1= G:C
A+T/G+C- wartość stała, charakterystyczna dla danego gatunku (u czlowieka 1,4:1)
5. Replikacja DNA miejsce inicjacji replikacji, kierunek, nić opóźniona i wiodąca
Miejsce inicjacji replikacji
Inicjacja, czyli poczatek replikacji zachodzi w scisle okreslonych miejscach na nici DNA. Miejsca te nazywaja sie "origin" (w skrocie ori). Zawieraja one specyficzne sekwencje, sluzace im do:
· wiazania bialek inicjatorowych,
· rozdzielenia nici i rozpoczecia procesu replikacji,
· przylacznia bialek wspomagajacych proces replikacji.
Kierunek od końca 5’ do 3’
Synteza przebiega w sposób ciągły
Powstaly łańcuch to nić wiodąca
Kierunek od 3’ do 5’
Synteza przebiega w sposób nieciągły po 100-300 par nukleotydów (fragm. Okazaki)
Powstały łańcuch to nić opóźniona
6. Widełki replikacyjne
Widełki replikacyjne- miejsce na nici DNA gdzie podwójna helisa została rozpleciona , DNA przyjmuje kształt lietry V pojedyncze łańcuchy DNA są stabilizowane przez białka wiążące SSB- tworzą się widełki replikacyjne.
7.
Prymaza- polimeryzuje na matrycy DNA starterowy RNA (ok.9 tys nukleotydów), dzięki któremu możliwe jest rozpoczęcie replikacji
Nukleazy- usuwają starterowi RNA i wymieniają na fragmenty DNA
Polimerazy naprawcze- likwidują fragmenty błędnie zsyntetyzowanego łańcucha, łączy poszczególne deoksyrybonukleotydy
Ligazy- odpowiadają za połączenie poszczególnych fragmentów DNA
Helikazy- odpowiadają za rozplecenie nici
8. Model tworzenia oczka replikacyjnego i rozchodzenia widełek replikacyjnych u prokariontów i eukariontów
9. Transkrypcja i translacja
Katarama