Dieta po zawale serca.rtf

                                                          Dieta po zawale serca

Dieta po zawale serca powinna przede wszystkim być ukierunkowana na przeciwdziałanie chorobom sercowo-naczyniowym, które do zawału serca doprowadziły. Podstawowe trzy jednostki chorobowe, które należy brać pod uwagę, to nadciśnienie tętnicze, miażdżyca oraz cukrzyca.

Zwykle kluczowa jest redukcja wagi (zespół metaboliczny). Bardzo istotne jest prawidłowe prowadzenie chorych na cukrzycę oparte o codzienną kontrolę poziomu glukozy we krwi. Chorzy z nadciśnieniem tętniczym powinny pamiętać o konieczności ograniczania ilości spożywanej soli. Istotne jest także ograniczenie w diecie tłuszczów zwierzęcych, zastąpienie ich roślinnymi (oliwa z oliwek). Podkreślany jest wpływ spożywania ryb morskich na redukcję śmiertelności wśród pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (dieta śródziemnomorska). Ostatnio podnosi się również kwestię pozytywnego wpływu alkoholu na profil lipidowy. Oczywiście, zarówno spożywaniu alkoholu jak i zalecanych elementów diety, obowiązuje zasada umiaru i zdrowego rozsądku.

Jaka dieta po zawale serca jest najlepsza?
 

2008-05-28

Źródło informacji: Tuttle KR, Shuler LA, Packard DP i wsp. Comparison of low-fat versus mediterranean-style dietary intervention after first myocardial infarction (from the Heart Institute of Spokane Diet Intervention and Evaluation Trial – THIS-DIET). Am J Cardiol 2008; 101: 1523-30.
 

Autor doniesienia: Monika Przewłocka

Autorzy prezentowanej pracy postanowili sprawdzić, czy u chorych po zawale serca (MI) należy stosować dietę i czy tzw. „zdrowa dla serca” – ubogotłuszczowa dieta jest lepsza od diety śródziemnomorskiej. Badacze ocenili, jaki wpływ ma stosowanie diety w ogóle oraz każdej z tych diet na występowanie zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz na przeżycie chorych po pierwszym MI.
W tym celu przeprowadzili badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 200 osób. Do badania włączono osoby, które przebyły pierwszy w życiu MI przed mniej niż 6 tygodniami od chwili włączenia do badania. Nie włączono chorych z niewydolnością serca w III i IV klasie wg NYHA, komorowymi zaburzeniami rytmu serca wymagającymi leczenia farmakologicznego lub wszczepienia kardiowertera-defibrylatora oraz ze źle kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym.
Chorzy byli losowo przydzielani do dwu grup – leczonych albo dietą ubogotłuszczową (50 osób), albo śródziemnomorską (51 osób).
Grupa kontrolna (101 osób) została odpowiednio dobrana pod względem: czasu dokonania MI, wieku, płci, rodzaju MI, sposobu leczenia MI, obecności cukrzycy i nadciśnienia tętniczego. Grupa ta również była leczona dietą (uznano, że wobec udowodnionych już korzyści z takiego leczenia u osób po MI niezastosowanie diety byłoby nieetyczne). Osoby z grupy kontrolnej otrzymywały zalecenia dietetyczne od dietetyków pracujących w ośrodkach medycznych, w których były leczone z powodu MI.
Osoby badane same przygotowywały posiłki, opierając się na założeniach każdej z badanych diet. Obydwie diety zawierają dużo świeżych owoców i jarzyn (należy je spożywać ≥5 razy dziennie) oraz produktów zbożowych (pełnoziarnistych). W diecie śródziemnomorskiej dodatkowo zaleca się zwiększone spożycie ryb morskich (3–5 razy na tydzień) oraz oleju z oliwek, oleju canola (kanadyjski olej rzepakowy) oraz soi. Osobom z nadwagą i otyłym dodatkowo zalecano ograniczenia kaloryczne w celu redukcji masy ciała (o 2,5–5 kg w ciągu co najmniej 6 tygodni). Zalecano również ćwiczenia ruchowe oraz zaprzestanie palenia. Każda osoba badana korzystała z dwu konsultacji dietetyka w pierwszym miesiącu badania, a następnie w 3., 6., 12., 18. i 24. mies. badania.
Osoby badane miały okresowo mierzoną masę ciała, ciśnienie tętnicze, wykonywano u nich badanie EKG, kontrolowano leczenie farmakologiczne. Ponadto oznaczano lipidogram, gikemię na czczo, stężenie insuliny, homocysteiny, CRP, 24-godzinne wydalanie białka z moczem oraz klirens kreatyniny. Metodą chromatografii gazowej oznaczano stężenie kwasów tłuszczowych wyjściowo, a następnie co 6 mies.
Na pierwszorzędowy punkt końcowy składały się: zgon z jakiejkolwiek przyczyny, zgon z przyczyn sercowych, zawał serca, hospitalizacja z powodu niewydolności serca, niestabilna choroba wieńcowa, udar.
Drugorzędowym punktem końcowym były pojedyncze elementy złożonego pierwszorzędowego punktu końcowego oraz czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.
Badanie trwało 5 lat. Zastosowanie statyn, beta-blokerów, inhibitorów enzymu konwertującego nie różniło się w obu grupach. W obu grupach podobnie wzrosło zastosowanie aspiryny. Wskaźnik zaprzestania stosowania diety był niższy, niż oczekiwano (≤10%). Okazało się, że krzywa przeżycia przebiegała podobnie u osób stosujących dietę ubogotłuszczową i śródziemnomorską. Natomiast u chorych z grupy kontrolnej pierwotny złożony punkt końcowy wystąpił istotnie częściej (85 na 101 vs 61 na 101, p <0,001). Iloraz szans wyniósł 0,33 (95% CI 0,18–0,60, p <0,001) dla osób stosujących jedną z badanych diet w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej. Jeżeli uwzględniano tylko zgon albo ponowny MI, to wśród chorych leczonych dietą były to 4 osoby ze 101, a w grupie kontrolnej – 18 osób ze 101 (p=0,002). Z 7 zgonów, które wystąpiły w grupie kontrolnej, 3 były następstwem choroby serca (MI, niewydolność, progresja zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych). W obu grupach leczonych dietą wzrosło stężenie cholesterolu HDL i zmalało stężenie trójglicerydów oraz homocysteiny.
W grupie kontrolnej częściej wykonywano angioplastykę wieńcową (PTCA) oraz zabieg wszczepienia pomostów aortalno wieńcowych (CABG) (24 PTCA i 7 CABG vs 15 PTCA i 4 CABG). Nie było różnic w liczbie PTCA i CABG pomiędzy grupą diety ubogotłuszczowej a grupą diety śródziemnomorskiej.
Tak więc okazało się, że stosowanie diety u osób po MI zmniejsza występowanie u tych chorych powikłań sercowo-naczyniowych i wydłuża przeżycie. Stosowanie zwykłej diety ubogotłuszczowej było równie skuteczne jak stosowanie diety śródziemnomorskiej. Wydaje się więc, że zwiększone spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 nie przynosi większych korzyści niż stosowanie diety polegającej na ograniczeniu przyjmowania cholesterolu oraz produktów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe. Podobne wnioski wyciągnięto wcześniej na podstawie badania DART (Diet And Reinfarction Trial), w którym zwiększone spożycie ryb nie przyniosło korzyści, a wręcz zaobserwowano wzrost śmiertelności po upływie 2 lat stosowania takiej diety. Jednakże inne badania dotyczące wtórnej prewencji po MI wykazywały korzyści ze stosowania diety ze zwiększoną zawartością kwasów omega-3.
Okres obserwacyjny w prezentowanym badaniu trwał ok. 4 lat, a zatem wykazano, że efekt korzystnego działania diety utrzymuje się w czasie. Ograniczeniem badania jest mała liczba uczestniczących w nim osób.

Dieta w przewlekłej niewydolności układu krążenia

artykuł mgr. Magdaleny Makarewicz-Wujec i dr. n. med. Małgorzaty Kozłowskiej-Wojciechowskiej z Instytutu Żywności i Żywienia

Przewlekła niewydolność układu krążenia to choroba, w której serce w całości, albo jedna z jego komór, nie jest w stanie wykonywać pracy skurczowo-rozkurczowej.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby obserwuje się przyspieszenie rytmu serca, zaburzenia wartości ciśnienia tętniczego, duszność (często napadową), obrzęki (zwłaszcza kończyn dolnych), sinicę.

Przyczyny niewydolności krążenia mogą być różnorodne. Począwszy od nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, poprzez wady serca, zapalenie osierdzia, po zawał serca.

Niewydolność krążenia można podzielić w zależności od zaawansowania choroby:

·         stopień I - nie ma żadnych objawów niewydolności krążenia w spoczynku i przy zwykłym wysiłku;
 

·         stopień II - przy większych wysiłkach pojawia się zmęczenie i duszność;
 

·         stopień III - dolegliwości pojawiają się przy każdym, nawet niewielkim wysiłku, co powoduje niestety konieczność ograniczenia aktywności fizycznej;
 

·         stopień IV - objawy niewydolności występują nawet w stanie spoczynku i przy najmniejszym wysiłku fizycznym.

Leczenie objawowe niewydolności krążenia opiera się, oprócz stosowania farmakoterapii, przede wszystkim na zmniejszeniu obciążenia serca dzięki ograniczeniu aktywności fizycznej oraz zmniejszeniu masy ciała, jeśli chory cierpi na nadwagę lub otyłość. Konieczne jest również zastosowanie diety ubogosolnej, niekiedy z ograniczeniem płynów.
 

Niewiele tłuszczu

Ze względu na tak duże zróżnicowanie nasilenia objawów, przy układaniu diety szczególnie ważne jest określenie dobowego zapotrzebowania energetycznego, zwłaszcza że większość chorych prowadzi półleżący tryb życia, o znacznie ograniczonej aktywności fizycznej. Dlatego dieta nie powinna przekraczać 1500-2000 kcal/dobę. Taki poziom energetyczny nie dopuszcza do odkładania się nadmiaru energii w tkance tłuszczowej pacjenta. W przypadku nadwagi energia diety powinna zostać jeszcze bardziej ograniczona, aby uzyskać spadek masy ciała.

W celu zmniejszenia kaloryczności i zawartości tłuszczu pochodzenia zwierzęcego w diecie należy wybierać chude gatunki ryb i mięs oraz produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu. Tłuszcz nie powinien dostarczać więcej niż 30% energii diety. Zwiększa się natomiast ilość białka 1,5-2 g/1 kg masy ciała ze względu na stosowanie leków moczopędnych.
 

Mało soli

Ograniczenie ilości sodu w diecie jest spowodowane zatrzymaniem przez nerki jonów sodowych (a co za tym idzie wody) prowadzącym do powstania obrzęków. W ostatnich latach zalecenia dotyczące dozwolonej ilości sodu w diecie znacznie się zmieniły. Do niedawna stosowane były diety bardziej restrykcyjne, nawet tzw. bezsodowe, z których rezygnuje się teraz dzięki możliwości stosowania leków moczopędnych. Dieta bezsodowa, w której dopuszczalna ilość sodu na dobę wynosi 50 mg, ogranicza jadłospis tylko do owoców, soków owocowych oraz ryżu. Włączenie mięsa, produktów zbożowych i mlecznych oznaczałoby przekroczenie limitu 50 mg sodu. Tak jednostronna dieta wiąże się ze znacznym ryzykiem wystąpienia niedoborów białka, witamin i składników mineralnych. Jest również bardzo uciążliwa dla pacjentów.

Obecnie zaleca się nieprzekraczanie 1200 mg sodu na dobę, co odpowiada 3 g soli kuchennej. Dieta przeciętnego Polaka dostarcza ponad 16 g soli kuchennej! Aby ograniczyć ilość sodu w diecie, należy zrezygnować z używania soli kuchennej podczas przyrządzania posiłków. Ponieważ na początku trudno jest się przyzwyczaić do zupełnie nowego smaku potraw, można stosować sól potasową, dostępną w aptekach. Warto również spróbować przypraw ziołowych jak bazylia, tymianek, estragon, które nadają potrawom lekki słonawy smak. Urozmaicenie smakowe daje również czosnek, chrzan, natka pietruszki, koperek, kminek, wanilia oraz sok z cytryny.

Należy unikać produktów, które dostarczają dużo soli, takich jak wszelkiego rodzaju kiszonki (kapusta kiszona, ogórki kiszone) i marynaty, sery żółte, konserwy, śledzie solone, wędzonki, pasztety, wędliny podrobowe, przegryzki w rodzaju słonych paluszków, chipsów i snacków. Bogate w sód są również mieszanki przyprawowe typu jarzynka, Vegeta, kostki rosołowe oraz buliony w proszku. Dużych ilości soli dostarcza także pieczywo, zbożowe produkty śniadaniowe (płatki, kaszki, msli), makarony i wędliny.
 

Więcej potasu

Podczas przyjmowania leków moczopędnych bardzo często dochodzi do występowania niedoborów potasu, którego duże ilości zostają wydalone z moczem. Dlatego w diecie muszą się znaleźć produkty będące jego najlepszym źródłem, a więc: pomidory, owoce i soki owocowe, mleko, ziemniaki, mięso. Szczególnie godny polecenia jest sok pomidorowy, którego szklanka zawiera około 620 mg potasu. Należy jednak zwrócić uwagę, czy producent soku dla poprawienia jego smaku nie dodał soli. Wtedy lepiej z gotowego soku zrezygnować i przyrządzić go w domu ze świeżych pomidorów. Spośród owoców najwięcej potasu zawierają pomarańcze, banany i awokado. Bogate w potas są również owoce suszone.
 

Dużo witaminy C

Z moczem wydala się również znaczną ilość witaminy C. Dlatego warto przypomnieć, które produkty są szczególnie bogate w tę witaminę: natka pietruszki (177,7 mg witaminy C/100 g produktu), papryka czerwona (144 mg), brukselka (94 mg), brokuły (83 mg), szpinak (67,8 mg), kapusta włoska (64 mg), kapusta biała (48 mg), cytryna i pomarańcza (49-50 mg). Często jednak samo zwiększenie ilości witaminy C w diecie nie wystarcza i konieczne jest stosowanie jej preparatów.
 

Potrawy lekko strawne

W niewydolności krążenia bardzo często dochodzi do zaburzeń czynności przewodu pokarmowego. Dlatego należy stosować dietę lekko strawną, z wyłączeniem potraw i produktów długo zalegających w żołądku. Warzywa strączkowe i warzywa kapustne, jeżeli pacjenci źle na nie reagują, powinny być usunięte z jadłospisu z powodu ich właściwości wzdymających.

Aby nie obciążać przewodu pokarmowego, dzienną rację pokarmową należy podzielić co najmniej na 5 małych objętościowo posiłków: I śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację. Ostatni posiłek spożywa się nie później niż 2-3 godziny przed snem. Z powodu zatrzymywania wody w organizmie należy raczej zrezygnować z przyrządzania zup. Ograniczenie ilości wypijanych płynów (do 1 litra na dobę) jest stosowane tylko w przypadku nadmiernego pragnienia lub w bardzo ciężkich przypadkach niewydolności krążenia. Podczas przyrządzania potraw należy unikać smażenia i duszenia poprzedzonego obsmażaniem. Najbardziej wskazane jest gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii oraz duszenie bez obsmażania.

 

"Żyjmy dłużej" 12 (grudzień) 1999

Medycyna, Kuchnia

Dieta zalecana po zawale mięśnia sercowego

Po zawale mięśnia sercowego powstaje duże ograniczenie aktywności chorego, jego dłuższe unieruchomienia powodują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. W ciągu pierwszych 2-3 dni zaleca się dietę płynną z soków owocowych. Następnie wprowadza się łatwo strawne i łatwo przyswajalne pokarmy w ilości dostarczającej 800 do 1200 kcal. Po tygodniu przechodzi się na dietę przeciwmiażdżycową ze zwiększonym ograniczeniem tłuszczów do 20% zapotrzebowania energetycznego. Dobowa wartość energetyczna diety mieści się w przedziale 1600 do 2200 kcal w zależności od indywidualnych potrzeb; wzrostu, masy ciała, dotychczasowego sposobu odżywiania itp. Takiej ilości energii dostarcza około 300 g węglowodanów, 70 g białka i 80 g tłuszczów. Istotny jest rodzaj tłuszczów; 10 g to tłuszcze ukryte (np. w chudym mięsie), do 20 g może stanowić świeże nietopione masło, 50 g to oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe (słonecznikowy, sojowy, kukurydziany i oliwa z oliwek).

Niektórzy dietetycy zalecają spożywanie tłuszczów zawierających wielonienasycone kwasy tłuszczowe znajdujące się w tłustych rybach morskich. Tłuszcze te blokują tworzenie się zakrzepów zmniejszając poziom fibrynogenu, zmniejszają poziom trójglicerydów, podnoszą poziom cholesterolu HDL. Również dodatek do potraw czosnku powoduje obniżenie ciśnienia krwi i jej krzepliwości. Po zawale mięśnia sercowego konieczne jest zwiększenie ilości wysoce wartościowego białka, do 1,5 g na kilogram masy ciała. Dieta powinna zawierać składniki mineralne a zwłaszcza potas - 4 g, sód - 3g, magnez - 500 mg, lecytynę, witaminę C, B1, B6, PP.

Medycyna, Kuchnia

Mineralne składniki odżywcze to 22 pierwiastki niezbędne do istnienia i funkcjonowania organizmu żywego. Występują one w ciele człowieka w postaci różnych związków mineralnych, stanowiących około 4% masy ciała. Można je podzielić według ilości lub pełnionej funkcji w organizmie żywym.

Do siedmiu pierwiastków podstawowych (...